De landbouw verbouwt meer vezelgewassen en de bouw moet meer gaan bouwen met biobased bouwmaterialen. Samen gaan we ervoor zorgen dat biobased bouwen gaat versnellen. Dat moet ook. Zeker als we de groene, nagroeibare bouwmaterialen uit eigen regio kunnen halen.
Van land naar pand is veelbelovend. Bouwmaterialen uit onze landbouw. Geen verspilling, alles nagroeibaar, groen, schoon, dichtbij en gezond.
Denk Biobased
Als we toch nieuwe materialen nodig hebben om mee te bouwen of verbouwen, dan kies je niet meer voor CO2-intensieve chemische materialen. Biobased materialen beloven een betere toekomst. Voor de bouw en voor de boeren.
Deze Masterclass is gegeven door:
Jan Willem van de Groep | Founder programma Building Balance / NABB
Over Building Balance
Het programma Building Balance initieert, stimuleert en ondersteunt zelfstandige regionale en landelijke ketens; van land tot pand. We verbinden ketenprojecten, bundelen kennis en creëren op alle niveaus de condities waarmee we ketens kunnen opschalen. Samen met jou versnellen we de transitie naar een circulaire en biobased (bouw)economie.
6. VAN LAND NAAR PAND
CO2-verdring
Stikstof
Water
Bodem
Biodiversiteit
Circulariteit
Bouw-
productie
AGRO INDUSTRIE BOUW
C(O2)-opslag
Gezondheid
Perspectief
16. Mjøstårnet– 85 meter
HOUTBOUWMYTHES ONTKRACHT
- Ja, er is voldoende hout in Europa
- Ja, hout gaat even lang mee als conventionele materialen.
- Nee, hout is niet brandgevaarlijker als constructiemateriaal
- Nee, houtbouw is niet duurder dan de gekende bouwpraktijk
18. CO2 UITSTOOT NAAR TYPE ISOLATIEMATERIAAL
(per m2 met een rd 4,7 – module A-C)
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
cellulose houtvezel vlas hennep glaswol phenol-platen steenwol eps-platen pir-platen
CO2 -tot (kg CO2/m2) Biogeen (kg CO2/m2) Saldo (kg CO2/m2)
CO2 uitstoot naar type isolatiemateriaal (per m2 met een rd 4,7 - module A-C)
19. HORIZONS - BALLAST NEDAM - AMSTERDAM
OPGESLAGEN CO2 – 3.667 ton
VERDRONGENCO2 – 4.400 ton
DEZE HOEVEELHEIDCO2 OPSLAAN DOOR MIDDEL
VAN CCS KOST € 806.300,-
Recycled
bouwen
Laag impact
bouwen
Biobased
bouwen
Anders
bouwen
Niet
bouwen
28. NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN
Building Balance
activiteiten
Regelingen
GWW-sector
Regelingen
Landbouw
Subsidie Nationaal
Isolatieprogramma
Stimuleren NMD
productkaarten
Regelingen
verwerkerscapaciteit
Actielijn I: opzettenen opschaling ketens
Actielijn II: vraagstimulering bouw
Actielijn III: activering agro en verwerking
Actielijn IV: testen en certificeren
Actielijn V: kennisdeling en onderwijs
Actielijn (VII): samenwerking en versterken
Actielijn VI: onderzoeken innovatie
DE JUISTE MARKTCONDITIES
29. KERNPUNTEN CONDITONIERING
• Biobased bouwen is een noodzakelijke aanvulling op
energie en industrie beleid om de klimaat en circulaire
doelen in de bouw te halen.
• De opschaling van de keten van biobased bouwen is een
lange termijn project, waarvan we weten wat er nodig is.
Daarom is er voor de lange termijn vertrouwen nodig dat
die markt er komt.
• We kunnen de landbouw (akkerbouw maar zeker ook de
veehouderij) helpen aan een perspectief met rendabele
verdienmodellen.
30.
31. ACTIELIJN I. HET OPZETTEN EN OPSCHALEN VAN BIOBASED KETENS
1 Opzettenenopschalenvan ketens vanboeren, verwerkers enbouwers
2 Interbancair overleg voor de ontwikkeling vanfinancieringsconstructies
3 Teelt van vezelgewassenoprijksgronden
ACTIELIJN II. VRAAGSTIMULERING BIJ BOUWERS EN OPDRACHTGEVERS
4 Aanpassen en aanscherpingvannormenom biobased bouwente verankeren
5 Vergrotenrol overheid alslaunching customer van biobasedbouwmaterialen
6 Opnemen bonus op biobased materialen insubsidieregelingen
7 Doorontwikkelen vanpilotprojectentot marktrijpe oplossingeninde GWW-sector
8 Afsprakenover standaardisatie van lokale uitvragen duurzame woningbouw
9 Biobased indicatorenopnemen in de uitvoeringvande Woondeals
10 Biobased indicatorenopnemen in Bouwstroominitiatieven
11 Ontwikkelen standaardbiobased-uitvraag voor inkoopbeleid medeoverheden
12 Ontwikkelen standaardbiobased-uitvraag voor woningcorporaties
13 Ambtelijke ondersteuning gemeenten en provinciesbij procedures
14 Verlaging hypotheektarievenvoorbiobased bouwen
15 Ondersteuning vanbouwers
ACTIELIJN III. ACTIVATIE VAN AGRARIËRS EN VERWERKERS
16 Het ontwikkelenvaneengenerieke methode voor carbon credits
17 Proefdraaien carbon credits en garantiefonds voor carbon credits
18 Oprichtenvanbelangenvertegenwoordiging voor vezeltelers en -verwerkers
19 Doorontwikkeling afwegingskadervezelgewassen
20 Opzettenvaneenstimuleringsregeling voorverwerkers vanvezels
21 Biobased incubator voor het ondersteunen van startende verwerkers
22 Ondersteuning keuzes verwerkingstechniekendoor vergelijking kostenenLCA
ACTIELIJN IV. TESTEN EN CERTIFICERING
23 Testfaciliteitencollectief benutten en testvragenbundelen
24 Stimuleren duurzaamheid biogrondstoffen
25 Testprogramma voorvezels, bouwmaterialenenconstructies
26 Stimuleren extra biobasedproductkaartenin de Nationale Milieudatabase
ACTIELIJN V. KENNISDELING EN ONDERWIJS
27 Opzettenen doorontwikkelen Biobased Campus
28 Biobased leerstof opnemen inkwalificatiedossiers MBO/HBO/WO
29 Ontwikkelen uitgangspuntenruimtelijke kwaliteit endaarmee experimenteren
30 Samenwerking enkennisontwikkeling met bestaande agro-adviesbedrijven
31 Opleiding ontwikkelenvoor relevante erfbetreders
32 Regionale leernetwerken opzettenvooroverstapop vezelteelt
33 Training biobased bouwenvoorbouwers, architecteneningenieurs
34 Technische kennis overmaterialenbundelenenverspreideninde markt
35 Kennislacunes enmythes over toepassing vanbiobaseddoorbreken
ACTIELIJN VI. ONDERZOEK EN INNOVATIE
36 Experimenteren met natuurinclusieve teelt
37 Ontwikkelingvoorwaardenregeneratieve teelt
38 Onderzoeknaaren experimenterenmet waterkwaliteitsverbetering bij vezelteelt
39 Onderzoeknaaren experimentenmet optimale beleidscondities voorvezelteelt
40 Onderzoeknaarde biodiversiteitsbijdrage van vezelteelt
41 Het onderzoekenvande rol vaneenomschakelfonds voorboeren
42 Onderzoeknaarverankering biobased bouwenin(bouw)regelgeving
43 Onderzoeknaarde optimale toepassingvanbiobased bouwmateriaal
44 Verkenning Garantiefonds voorde GWW-sector
45 Onderzoeken bijmengnormbiogrondstoffent.b.v. infratoepassingen
agrarisch domein Industriedomein bouwdomein
algemeen
NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN INTERVENTIES
32. NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN GWW
Building Balance
activiteiten
BIO-VERRIJKT
ASFALT
BIOCOMPOSIETEN
STRAAT/WEGMEUBILAIR
BIOCOMPOSIETEN
VOOR BRUGGEN
BIO-VERRIJKT
BETON
SBIR / IP / PROEFTUINEN
Inkoopprocessen om nog niet marktrijpe propositie
snel naar de markt te brengen samen met RVO
Gemeenten, Provincies, Rijk, RWS, ProRail,
Waterschappen
• Bijmengnormen
• Aanpassen RAW-bestekken met CROW
• Onderzoeken
• Kennisverspreiding
• Cross-oversopdrachtgeversRijk, Gemeenten, Provincies etc.
BIOBASED
GEOTEXTIELEN
BIOBASED
OEVERBESCHERMING
35. ACTIELIJN I. HET OPZETTEN EN OPSCHALEN VAN BIOBASED KETENS
1 Opzetten en opschalen vanketens van boeren, verwerkers en bouwers
2 Interbancair overleg voor de ontwikkeling vanfinancieringsconstructies
3 Teelt van vezelgewassenoprijksgronden
ACTIELIJN II. VRAAGSTIMULERING BIJ BOUWERS EN OPDRACHTGEVERS
4 Aanpassen en aanscherpingvannormenom biobased bouwente verankeren
5 Vergroten rol overheid als launching customer van biobased bouwmaterialen
6 Opnemen bonus op biobased materialen insubsidieregelingen
7 Doorontwikkelen van pilotprojecten tot marktrijpe oplossingen in de GWW-sector
8 Afsprakenoverstandaardisatie van lokale uitvragen duurzame woningbouw
9 Biobased indicatorenopnemen in de uitvoeringvande Woondeals
10 Biobased indicatorenopnemen in Bouwstroominitiatieven
11 Ontwikkelen standaard biobased-uitvraag voor inkoopbeleid medeoverheden
12 Ontwikkelen standaard biobased-uitvraag voorwoningcorporaties
13 Ambtelijke ondersteuning gemeenten en provinciesbij procedures
14 Verlaging hypotheektarievenvoor biobased bouwen
15 Ondersteuning vanbouwers
ACTIELIJN III. ACTIVATIE VAN AGRARIËRS EN VERWERKERS
16 Het ontwikkelenvaneengenerieke methode voor carbon credits
17 Proefdraaien carbon credits en garantiefonds voor carbon credits
18 Oprichtenvanbelangenvertegenwoordiging voor vezeltelers en -verwerkers
19 Doorontwikkeling afwegingskader vezelgewassen
20 Opzettenvaneenstimuleringsregeling voor verwerkers vanvezels
21 Biobased incubator voor het ondersteunen van startende verwerkers
22 Ondersteuning keuzes verwerkingstechniekendoor vergelijking kostenenLCA
ACTIELIJN IV. TESTEN EN CERTIFICERING
23 Testfaciliteitencollectief benutten en testvragenbundelen
24 Stimuleren duurzaamheid biogrondstoffen
25 Testprogramma voor vezels, bouwmaterialenenconstructies
26 Stimuleren extra biobased productkaarten in de Nationale Milieudatabase
ACTIELIJN V. KENNISDELING EN ONDERWIJS
27 Opzettenen doorontwikkelen Biobased Campus
28 Biobased leerstof opnemen inkwalificatiedossiers MBO/HBO/WO
29 Ontwikkelen uitgangspuntenruimtelijke kwaliteit endaarmee experimenteren
30 Samenwerking enkennisontwikkeling met bestaande agro-adviesbedrijven
31 Opleiding ontwikkelenvoor relevante erfbetreders
32 Regionale leernetwerken opzettenvooroverstapop vezelteelt
33 Training biobased bouwenvoor bouwers, architecteneningenieurs
34 Technische kennis over materialen bundelen en verspreiden in de markt
35 Kennislacunes en mythes over toepassing van biobased doorbreken
ACTIELIJN VI. ONDERZOEK EN INNOVATIE
36 Experimenteren met natuurinclusieve teelt
37 Ontwikkelingvoorwaardenregeneratieve teelt
38 Onderzoeknaar en experimenterenmet waterkwaliteitsverbetering bij vezelteelt
39 Onderzoeknaar en experimentenmet optimale beleidscondities voor vezelteelt
40 Onderzoeknaarde biodiversiteitsbijdrage van vezelteelt
41 Het onderzoekenvande rol vaneenomschakelfonds voorboeren
42 Onderzoeknaarverankering biobased bouwenin(bouw)regelgeving
43 Onderzoeknaar de optimale toepassingvanbiobased bouwmateriaal
44 Verkenning Garantiefonds voor de GWW-sector
45 Onderzoeken bijmengnorm biogrondstoffen t.b.v. infratoepassingen
36. Regelingen
5
Voor de zes gekozen product-markt-combinaties zijn op dit moment
aanbieders in de markt. Het is alleen lastig om die producten te slijten binnen
een speelveld waarbij opdrachtgevers hetinitiatief met betrekking tot de
ontwikkeling en uitrol van innovaties naar zich toetrekt. Het idee is omvoor
een aantal product-marktcombinaties (asfalt, bruggenenbeschoeiing) het
proces omte draaien:
1. Opdrachtgeversgeven aan onder welke condities c.q. voorwaarden ze
bereid zijn om oplossingen toe te passen.
2. Er worden inkoopprocessen opgetuigd onder SBIRof IP (zie sheet 130 voor
uitleg) waarop aanbodpartijen kunnen inschrijven.
3. Binnen dit proces kunnen de aanbodpartijen zich (gesubsidieerd)
doorontwikkelen en bewijzen dat zevoldoen aan de gestelde condities.
4. Na die bewijsvoering liggen er binnen de regelingen mogelijkheden om
grotereopdrachten te verstrekken aan de aanbieders die de gestelde
conditeis c.q. voorwaarden.
Acties voor 2024
• Keuzemaken welke regeling past bij welke opgavei.s.m. RVO,PIANOo en
opdrachtgevers metervaring (bijv. gemeente Amsterdam).
• Mensen aannemen die de trajecten inhoudelijk trekken en de
opdrachtgevendecoalities samenbrengt.
• Opdrachtgevendecoalities de opgavelaten formuleren inclusief de
condities, voorwaarden en doelen die aanbieders moeten halen.
• Projectvoorstellen uitwerken voor de afzonderlijkeinkooptrajecten die
opgestartworden.
• Bemensen van de projecten afhankelijk van de roldie RVO en/of PIANOo
gaat spelen in deze processen (is nog niet duidelijk op dit moment).
Building Balance pakt in beginsel het inhoudelijke stuur en zorgtvoor de
coalitievorming.
Met betrekking tot weg- en straatmeubilair en bioverrijkt beton zijn er
voldoende marktrijpeoplossingen op de markt. Voor deze producten zijn
marktactivatie en launching custermership (eventueelvia proeftuinen) de
belangrijksteinterventies. Voor deze twee worden specifieke activators
aangenomen en zijn er middelen beschikbaar omopdrachtgevers testimuleren
de beschikbareoplossingen toe te passen. In 2024 worden de activatoren
actief en zullen zij samen met de RWS-linking-pin een regeling ontwikkelen en
toepasbaar maken.
Met betrekking tot geotextielen dientnog een andere oriëntatie plaats te
vinden.
37. Regelingen
5
Regeling: SBIR
De SBIR richt zich ideeën die vaak al langer bestaan
(TRL6/7) en brengt oplossingen snel en effectief naar
TRL9. De ontwikkelkosten worden geheel vergoed en via
(grootschalige) pilots wordt een zekere afzet
gegarandeerd. Het vraagt een vergaande onderbouwing
op economisch perspectief en impact. Een SBIR vraagt
een gezamenlijk opdrachtgeverschap van Rijk en
medeoverheden.
Regeling: IP
Een ontwikkeltraject doorlopen met één of meerdere
bedrijven, waarbij commerciële en grootschalige inkoop
zonder nieuwe aanbesteding mogelijk is. Een IP begint
met een inhoudelijke vraagarticulatie, een diepgaande
marktanalyse en een scherpe partnerkeuze. Het
partnerschap kan worden aangegaan met een of met
meer aanbieders. Een IP bestaat uit vier fasen: 1)
vraagarticulatie, 2) mededingingsfase, 3) ontwikkelfase en
4) commerciële fase.
Regeling: Proeftuinen
Bij een proeftuin worden opdrachtnemers en opdrachtgevers die open staan voor de toepassing van marktrijpe, maar
lastig schaalbare proposities aan elkaar gekoppeld. Voorafgaand aan de proeftuin is een SBIR of IP gebruikt om hoger
op de TRL ladder te starten. In verschillende proeftuinen wordt gezamenlijk gewerkt aan bevestigende data waardoor
objectieve en betrouwbare informatie verzameld en de resultaten worden gebundeld in een clusterrapportage. Dit is
vaak ook het moment om tot richtlijnen over te stappen voor de oplossing. Denk daarbij aan inbedding in normeringen
of in RAW bestekken. De projecten die zijn gestart binnen SBIR en/of IP zullen na voltooiing doorschuiven naar de
proeftuinaanpak. Stichting Bouwcirculair heeft de nodige ervaring met deze aanpak.
38. Regelingen
5
BIO-VERRIJKT
ASFALT
BIOCOMPOSIETEN
VOOR BRUGGEN
BIOBASED
OEVERBESCHERMING
Doel en focus
Doel is om een oplossing van TRL 6/7 naar niveau 9 te krijgen. Meerdere aanbieders
kunnen zich hierop ontwikkelen. Dit kan voor de korte termijn op niet-constructieve,
gedeeltelijk biocomposiet brugdelen. De inschatting is dat op dit moment tenminste vijf
ondernemingen oplossingen bieden die kansrijk zijn.
Resultaten 2024
- Opgeleverd vooronderzoek naar stand van de markt
- Opzetten expertgroep daarvoor
- Samenwerkingsafspraken met mogelijk uitvoerende partij
- Keuze gemaakt in doel, focus en insteek van IP
Aanpak
Door vooronderzoek en verkennende gesprekken gedurende Q1 en Q2, worden afspraken
definitief gemaakt na de zomer door middel van een projecplan.
Relevante partijen
Pianoo, RVO, Lectoraten, ondernemers met aanbod, opdrachtgevende overheden,
Bruggencampus, NGF
Doel en focus
Toepassing op biobased bindmiddelen voor asfalt, zodat er verschillende aanbieders
(inschatting dat er op dit moment tenminste drie aanbieders in de markt zijn) TRL9 kunnen
bereiken.
Resultaten 2024
- Commitment van aantal opdrachtgevende overheden voor uitzetten regeling.
- Focus, aanpak en uitvraag geconcretiseerd.
Aanpak
Samenwerking vinden met bestaande initiatieven (Circuroad) en inventariseren en huidige
stand van zaken. Van daaruit gezamenlijk bepalen welke doelen, voorwaarden en condities
haalbaar zijn. Het projectplan dient het derde kwartaal gereed te zijn.
Relevante partijen
Circuroad, Asfaltkwaliteitsloket, Werkgroep Bitumineuze Werken, ondernemers met
aanbod, opdrachtgevende overheden, PIANOo, RVO
39. Regelingen
5
Doel en focus
Het stimuleren van inkoop en gebruik van bioverrijkt beton en biocomposieten weg- en
straatmeubilair (launching customership). Er is aanbod maar het ontbreekt aan vertrouwen
en beleidsruimte om concrete inkoopstappen te zetten.
Resultaten 2024
Er is een goede methode bedacht om het gebruik van biocomposieten straat- en
wegmeubilair en bioverrijkt beton te versnellen samen met relevante stakeholders
Aanpak
- Relevante stakeholdersgroep activeren
- Projectplan maken
- Starten met uitvoeren kwartaal 3 van 2024
Relevante partijen
Inkopers overheden, beleidsmakers, Buyer Groups, aanbiedende partijen
BIOCOMPOSIETEN
STRAAT/WEGMEUBILAIR
BIO-VERRIJKT
BETON
BIOBASED
GEOTEXTIELEN
Doel en focus
De impact van dit productsegment is op de specifieke doelen van de NABB vrij laag. Andere
milieu-impactfactoren maken het echter wel noodzakelijk om stappen te zetten.
Resultaten 2024
Duidelijkheid of er op dit productsegement doorgepakt moet worden.
Aanpak
Op basis van verkennende gesprekken met experts en leveranciers wordt een
vooronderzoek gericht op impact, haalbaarheid en stand van de markt van de verschillende
oplossingen
Relevante partijen
Nader in te vallen
40.
41. DOELGEBRUIK
IN DE BOUW
TEELT VEZEL
GEWASSEN
PRIMARE
VERWERKER
COMPONENT
VERWERKER
SECUNDAIRE
VERWERKER
Onbewerkte oogst
vezelgewas
Gedroogde inerte
vezels
Bouwmateriaal
Prefab bouw
element
recycling
Re-use
composteren
FOCUS
53. FOCUS – HIER BESTEDEN WE IN BEGINSEL 80%VAN DE TIJD AAN
stro
inblaasmateriaal productie
inblaas renovatie corporaties
inblaas renovatie particulieren
inblaas nieuwbouw industrieel
miscanthus
bindmiddelproductie lignine voor bio-asfalt
bijmengen in beton (bioverrijkt)
hennep isolatiewolproductie
isolatiewol renovatie corporaties
isolatiewol renovatie particulieren
industriële prefab isolatie
prefabstrobalen wanden productie nieuwbouw massief strobouw
reststromen tuinbouw platenproductie
interieurplaat voor renovaties
exterieurplaat voor nieuwbouw
vlas (reststromen) diverse verwerkingsopties platen / kalkhennep / wol / inblaas
exterieur plaat
platenproductie
54. GRAANSTRO – isolatie inblaas
Wat kost primaire verwerking?
Welke verwerkers willen samenwerken?
Welke rol heeft de verwerker in keten?
Kan de keten zonder coöperatie?
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie
Vervoer
Opslag
Overslag
Hakselen en
ontstoffen
Transport en
opslag
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw
Exploitatie Hergebruik
Welke grond is geschikt voor oogst stro?
Hoe kan behoefte organische stof worden gecompenseerd?
Zijn alle graansoorten bruikbaar van alle locaties?
Zijn er specifieke kwaliteitseisen aan het stro met gevolgen voor oogsttijdstip?
Hoe intensief is gewas wat zijn eco-effecten (onkruidvrij) heeft grondsoort en bemesting effect op eigenschappen materiaal?
Vervoer
Wie slaat het stro op en wat kost dat?
Welke prijs ontvangt de agrariër?
Wie slaat het product op en wat kost dat?
Wat is de ideale configuratie c.q. specificatie?
Wie is certificaathouder?
Wie regelt de koolstofcertificaten?
Wat leveren koolstofcertificaten op en hoe worden opbrengsten verdeeld?
Hoe sluiten verwerkers aan bij de BB-coalitie?
Welke certificaten nodig?
Wat is het materiaal waard?
Wat wordt er voor betaald?
Is er verschil tussen nieuwbouw en bestaande bouw?
Welke mythes over stor moeten doorbrelen worden?
Wat zijn benefits voor bewoners en eigenaren?
Welke subsidies zijn er beschikbaar?
Wie regisseert de keten (op lange termijn)?
Hoe voorkom je de boer als commodity-supplier
Hoe blijft NL stro waardevoller dan Frans stro?
Hoe droog?
Hoe verbalen?
Kwaliteit?
55. Biocomposieten buitenkwaliteit (m.u.v. GWW)
Biocomposieten binnenkwaliteit Biocomposieten constructief
Multipurpose gewassen met vergaande extractie noodzaak
Zonnekroon
Sorghum
Biochar
Beheersstromen
Bamboe
Paulowniaboom
Wilgen (grienden)
Lisdodde
FOCUS – HIER BESTEDEN WE IN BEGINSEL 20%VAN DE TIJD AAN
56.
57. Certificering toepassing
Opleiding bouw, content en cultuur
Certificering bouwmateriaal
Ontwikkeling standaard uitvragen
gemeenten/corporaties -> woondeals
Kloppende keten-businesscaseen goede afspraken in de keten
Inregelen van goede operationele afspraken in de keten
Inpassing in regelingen en subsidies
Ontwikkelen generieke methode koolstofcertificaten
Garantieregeling voor koolstofopbrengsten
Opleiden agrariërs en adviseurs
Inpassing GLB/ECO en ANLB
Regeling om investeringen te stimuleren
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie
Vervoer
Opslag
Overslag
Drogen Half fabricaat
Productie
materiaal
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw
Exploitatie Hergebruik
Aanscherpen normen
Launching customer overheid
Regeneratieve methoden ontwikkelen Marktactivatie
Samenwerking Nationaal Groeifonds TBL en BC, City Deal, Mooi Nederland, TKI’s, Verbouwstomen etc.
NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN INTERVENTIES
58. Certificering toepassing
Opleiding bouw, content en cultuur
Certificering bouwmateriaal
Ontwikkeling standaard uitvragen
gemeenten/corporaties -> woondeals
Kloppende keten-businesscaseen goede afspraken in de keten
Inregelen van goede operationele afspraken in de keten
Inpassing in regelingen en subsidies
Ontwikkelen generieke methode koolstofcertificaten
Garantieregeling voor koolstofopbrengsten
Opleiden agrariërs en adviseurs
Inpassing GLB/ECO en ANLB
Regeling om investeringen te stimuleren
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie
Vervoer
Opslag
Overslag
Drogen Half fabricaat
Productie
materiaal
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw
Exploitatie Hergebruik
Aanscherpen normen
Launching customer overheid
Regeneratieve methoden ontwikkelen Marktactivatie
Samenwerking Nationaal Groeifonds TBL en BC, City Deal, Mooi Nederland, TKI’s, Verbouwstomen etc.
NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN INTERVENTIES
59. ONDERDEEL INDICATOR BEPALINGMETHODE EENHEID WEGING
Milieu-prestatie-gebouwen MPG-score
Milieu Prestatie
Gebouwen (MPG)
€/m2
BVO/jaar 1
Secundaire grondstoffen Bill of Material % van massa 2
Biogrondstoffen Bill of Material % van massa 3
2.
KLIMAATIMPACT
Koolstofemissie CO2 - emissie Paris Proof protocol kg/m2
2
BENG-2 NTA8800 kWh/m2
1
BENG-3 NTA8800 % 2
Habitat
Hoogwaardige habitat
soorten
Aantal maatregelen die
leiden tot
st 1
Groenoppervlak Verhouding op perceel
Tekening en
berekening inschrijver
% 1
Afwatering en berging Maatregelen
Toolbox
klimaatbestendige stad
mm/uur 2
Hittestress kavelniveau Maatregelen
Toolbox
klimaatbestendige stad
reductie o
C 1
Hittestress gebouw TO-juli NTA8800 Dagen/jaar 1
3.
ENERGIE
Energiegebruik NTA8800
4.
NATUURINCLUSIVITEIT
5.
KLIMAATADAPTATIE
1.
MILIEUIMPACT &
MATERIAALGEBRUIK Materiaalgebruik
60. Certificering toepassing
Opleiding bouw, content en cultuur
Certificering bouwmateriaal
Ontwikkeling standaard uitvragen
gemeenten/corporaties -> woondeals
Kloppende keten-businesscaseen goede afspraken in de keten
Inregelen van goede operationele afspraken in de keten
Inpassing in regelingen en subsidies
Ontwikkelen generieke methode koolstofcertificaten
Garantieregeling voor koolstofopbrengsten
Opleiden agrariërs en adviseurs
Inpassing GLB/ECO en ANLB
Regeling om investeringen te stimuleren
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie
Vervoer
Opslag
Overslag
Drogen Half fabricaat
Productie
materiaal
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw
Exploitatie Hergebruik
Aanscherpen normen
Launching customer overheid
Regeneratieve methoden ontwikkelen Marktactivatie
Samenwerking Nationaal Groeifonds TBL en BC, City Deal, Mooi Nederland, TKI’s, Verbouwstomen etc.
NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN INTERVENTIES
61. Certificering toepassing
Opleiding bouw, content en cultuur
Certificering bouwmateriaal
Ontwikkeling standaard uitvragen
gemeenten/corporaties -> woondeals
Kloppende keten-businesscaseen goede afspraken in de keten
Inregelen van goede operationele afspraken in de keten
Inpassing in regelingen en subsidies
Ontwikkelen generieke methode koolstofcertificaten
Garantieregeling voor koolstofopbrengsten
Opleiden agrariërs en adviseurs
Inpassing GLB/ECO en ANLB
Regeling om investeringen te stimuleren
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie
Vervoer
Opslag
Overslag
Drogen Half fabricaat
Productie
materiaal
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw
Exploitatie Hergebruik
Aanscherpen normen
Launching customer overheid
Regeneratieve methoden ontwikkelen Marktactivatie
Samenwerking Nationaal Groeifonds TBL en BC, City Deal, Mooi Nederland, TKI’s, Verbouwstomen etc.
NATIONALE AANPAK BIOBASED BOUWEN INTERVENTIES
62. REGIOTEAMS
BB nieuwbouw
concepten
BB renovatie
concepten
BB verduurzaming
conceptenparticulier
Traditionele bouw
Bouw
concepten
Bouwers
Inblaasstro/ isolatiewol/plaatmaterialen/kalkhennep/composieten
Materialen Secundaire verwerkers
Hakselen/balen Chemische extractie Decorticeren Primaire verwerking
Half fabricaten Primaire verwerkers
graanstro Miscanthus Hennep Reststromen/vlas
Gewassen Agrariërs
Bouwdelen Fabrikanten&onder
aannemers
Fundering Casco / dak/ gevel Interieur/BKT / binnenwand/ etc
UitvoeringBBbouw
Realisatie
Gemeenten
Project
ontwikkelaars
Corporaties
Energie
loketten
Uitvoering
BB
bouw
Biobased
bekendheid
en
Bereidheid
Biobased
beleid
/
visie
Nieuwbouw
Renovatie
corporaties
Renovatie
Particulier
Overheid
vastgoed TEAM
Utiliteitsbouw
TEAM
Reno Particulier
TEAM
Reno Corpo’s
TEAM
Nieuwbouw
TEAM biobased materiaal
en bouwdelen incl testen
en certificeren
TEAM agro en verwerking
Hennep / miscanthus /
graanstro
63. VERDIENPERSPECTIEFVOOR DE BOER (huidige vezelprijzen)
€ (6.000,00)
€ (4.000,00)
€ (2.000,00)
€ -
€ 2.000,00
€ 4.000,00
€ 6.000,00
Miscanthus (M) Zonnekroon (M) Hennep (E) Graan (E) Mais (E) Sorghum (E) Bamboe Paulownia (M) Lisodde (M)
TEELTSALDO'S / HA
excl CSCC met CSCC low met CSCC high rustgewas (€ 2.000,-) meerjarig (€ 3.000,-)
64.
65. BOUW
INDUSTRIE (coöperatief)
AGRO
Zaaien Oogsten
Telen
Land
beheer
Land
selectie Vervoer
Opslag
Overslag Drogen
Half
fabricaat
Productie
materiaal
Verwerking
materiaal
Gebouwd
gebouw Exploitatie Hergebruik
emissie
landbewerking
opname
groei
emissie
Oogst - pre-processing, drogen en verwerking tot product en gebouw
opname – emissie = vastlegging
CSC-certificaat
CO2
€
verkoop certificaat
faire verdeling opbrengsten CSC-credits over de keten
StroomschemaConstruction Stored Carbon en CSC-Credits
66.
67. 8%
20%
27%
32%
35%
37%
56%
56%
61%
63%
Faillissementen partijen
Trillingen en resonantie
Dikte van het materiaal
Testen op systeemniveau
Geluidsoverdracht
Jaarrond beschikbaarheid van zelfde kwaliteit
Brand (en branddoorslag naar de buren)
Kosten
Levensduur
Risico op vocht, rot, schimmel en vraat/degradatie
Aandachtspunten
Wat zijn voor jou de belangrijkste aandachtspunten voor de toepassing van biobased bouwmaterialen?
n=77
Waarom niet?
N=77
68. 10%
6%
9%
12%
16%
32%
43%
45%
81%
Anders, namelijk:
Regelgeving en eisen gemeente
Onafhankelijkheid (geopolitieke redenen)
Gezondheid van de medewerkers
Klantvraag
Onderscheidend vermogen
Continuïteit van de organisatie - toekomstproof
Gezondheid van de gebouwen
Ideële overwegingen - verantwoordelijkheid willen nemen
Motivatie
Wat is uw belangrijkste motivatie om iets met biobased te willen doen?
n=77
Waarom wel?
N=77
69. BIOBASEDROUTE
1. C(O2) opslag in gebouwen (CSC = €’s)
2. Verdringing van CO2-intensieve materialen
3. Nieuw verdienmodel boeren en dus minder Stikstof
4. Verdringing emissie door intensieve veeteelt
5. Makkelijk te industrialiseren = snelheid + prijseffect
6. Betere arbeidsomstandigheden op de bouwplaats
7. Gezonder wonen, werken en leren
8. Versterking lokale economie
9. Alternatief stikstof-en pesticiden afhankelijke monocultuur
10.Herstel biodiversiteit
72. Beschrijving
Beleid
● richtinggevend beleidsplan biobased economie (CO2-reductie) bijvoorbeeld Programmakkoord college van B&W
● Het Nieuwe Normaal (of gemeentelijk equivalent) als de basis voor circulaire gebieds- en gebouwontwikkeling - klimaatadaptatie,
energie, ecologie, circulariteit, en/of:
● Convenant toekomstbestendige woningbouw: lokale en regionale bouwers en projectontwikkelaars mobiliseren en samen met
hen ambities formuleren
Ketenvorming
● convenant sluiten in de regio, zoals het Convenant Houtbouw en Biobased bouwen dat de Metropoolregio Amsterdam met meer
dan 140 publieke en private partijen heeft gesloten
● regio activeren op het gebied van biobased bouwen en stimuleren een ketenproject te ontwikkelen met de provincie
NIEUWBOUW - Gemeentelijk grondbeleid / gebiedsontwikkeling / stedebouw
● actief grondbeleid met biobased ambities in percentages als onderdeel van bijv. Het Nieuwe Normaal in de private
koopovereenkomst:
● in stedenbouwkundige plannen al zo vroeg mogelijk rekening houden met hout- en biobased bouwen waardoor de
eigenschappen (en beperkingen) optimaal worden benut
73. ● bij verkoop gemeentegrond in tenders t.b.v. uitgifte van grond 'beoordelingscriteria' opnemen waarbij de marktpartij hoger scoort
als het % biobased materiaal in het planvoorstel hoger ligt
NIEUWBOUW EN BESTAANDE BOUW - Particulier woningbezit
● energieloket en eventuele verduurzamingsregelingen (denk ook aan GVR) stimuleren het gebruik van biobased isolatiematerialen
● informeren van (belangstellende) burgers via bijeenkomsten / uitleggen wat de voordelen zijn van het gebruik van biobased
materialen
● vrije kavels - bij verkoop (potentiële) kopers uitgebreid informeren over biobased bouwen
NIEUWBOUW EN BESTAANDE BOUW - Corporatiebezit
● bij tijdelijke huisvesting biobased bouwen toepassen
● afspraken met lokale woningcorporaties om ook hen actief biobased bouwen/renoveren te laten stimuleren - prestatieafspraken
biobased bouwen en renoveren
● afspraken in de 'Woondeals' - samenwerken met corporaties, overheden en regelingen
NIEUWBOUW - Projectontwikkeling en bouwregie
● signaleren van concrete bouwprojecten met ontwikkelaars en aannemers: gemeente weet in welke projecten biobased een rol kan
spelen en koppelt de keten aan de ontwikkelaar
74. ● signaleren van concrete bouwprojecten met ontwikkelaars en aannemers: gemeente weet in welke projecten biobased een rol kan
spelen en koppelt de keten aan de ontwikkelaar
NIEUWBOUW - Vergunningen en ruimtelijke ordening
● korting op bouwleges (groene bouwleges) of snellere behandeling vergunningaanvraag wanneer projectontwikkelaars/bouwers
aantoonbaar CO2-negatief (klimaatpositief) bouwen
● welstandsnota’s aanpassen: gemeente is actief bezig om de welstandsnota van de jaren '30 woning van de 21e eeuw te koppelen
aan biobased esthetiek, zoals het toepassen van alternatieve gevelmaterialen en het verminderen van CO2-intensieve
gevelmaterialen
● opnemen van biobased in gemeentelijke ruimtelijke plannen (Omgevingsplannen) en afstemmen van vergunningvoorschriften bij
bouw op biobased
NIEUWBOUW EN BESTAANDE BOUW - Gemeentelijk en maatschappelijk vastgoed
● bestaand vastgoed inbreiden, uitbuiken en optoppen, waarbij biobased bouwen vanwege de lichte materialen de voorkeur geniet
● bestaand gemeentelijk vastgoed in portefeuille verduurzamen (isoleren) met biobased materialen
● nieuwbouw gemeentelijk vastgoed conform uitvraag met 'beoordelingscriteria' waarbij de marktpartij hoger scoort als het %
biobased materiaal in het planvoorstel hoger ligt
75. Agrarisch domein
● kansenkaart van het gebied opstellen, in samenwerking met het waterschap
● keukentafelgesprekken met agrariërs – erfcoaches die bekend zijn met vezelteelten
● integrale benadering (natuur, stikstof, plattelandsontwikkeling)
● gemeente als trekker van een regionaal ketenontwikkelingsproject van Building Balance
● piekbelasters proactief benaderen en de koppeling leggen met omschakelen naar een extensieve wijze van landbouwbedrijven,
waaronder de teelt van vezelgewassen
● informatiebijeenkomsten waarbij de agrarische ondernemers mee worden genomen in de kansen en mogelijkheden aangaande
vezelteelten in hun regio
● actief overleg met provincie en rijk om de huidige subsidies deels te verschuiven naar subsidies voor biobased gewassen voor de
bouw
● koppeling gemeente met NPLG-plannen