2. NAPOLEONIC WARS
Isinunod sa pangalan ni Napoleon Bonaparte na
naging pinuno ng France noong 1799 at
nagtangkang ipakilala ang kaniyang ideya ng
pamahalaan sa buong Europe .
Ito ay serye ng mga digmaang pinangunhan ni
Napoleon Bonaparte at nag wakas ito nang natalo
siya sa digmaan sa Waterloo noong 1815.
4. Ang digmaang Napoleonic ay nagsimula sa panahon ng Rebolusyong
Prances.Nagtagumpay ang mga rebolusyonaryo na mapaalis at
mapahina ang kapangyarihan ng hari sa France at maitatag ang isang
Republika. Dahil sa pangyayaring ito ay nagkaroon ng takot ang iba
pang monarko sa napipintong paglaganap ng rebolusyon na posibleng
magpabagsak sa kanilang mga pamumuno.
1792-Nagpadala ng hukbong ang pinuno ng Australia at Prussia ng
hukbong sandatahan upang lusubin ang France.
Natalo sila ng mga rebulusyonaryong Pranses kaya pananaw nila ang
mabuting paraan para madepensa ang rebulosyon ay palaganapin ang
karating-bansa.
1793- Nagsimulang lusubin ng mga rebolusyonaryong Pranses ang
Netherlands. Upang mapigil ang papalakas na puwersa ng mga Pranses
ay minabuti ng Greak Britain, Spain, Portugal, at Russia na sumali sa
digmaan.
6. Sa mga ilang taon ng digmaan sa Europ ay nanatili ang
lakas ng France sa pakikihamok sa kalupaan at ang mga
British naman ay sa katubigan. Nagbago lang ang
sitwasyon ng naging kilala ang kakayahan bilang pinunong
heneral si Napoleon Bonaparte.Ang tagumpay ng mga
digmaang inilunsad ni Napoleon sa europe ay naipapanalo
niya sa mga labanan sa katubigan at di sa kalupaan.Noong
1805 ay nasakop niya ang hilagang italya ,switzerland ,at
ang timog germany.
Tinalo niya ang mga austrians sa battle of Ulm at ang
pinagsanib na puwersa ng mga Austrians at Russians of
Austerlitz .taong 1806 nang durugin ng puwersa ni
Napoleon ang hukbong ng mga prussian sa battle of jena
at sa kabuuan ay kaniyang nasakop ang gitnang germany
na nakilala bilang Rhine Conferderation.
7. Patuloy niyang sinakop ang iba pang bahagi ng italy.Noong
1807 ay tinalo niyang ang puwersa ng mga Ruso sa Battle of
Friedland. Nakontrol din niya nang lumaon ng poland.
Napilitan ang mga Ruso na makipagkasundo sa France
sinunod naman niya ang pagsakop sa spain at portugal.
Halos sa huling bahagi ng 1807 ay nakapagtayo at
napalawak na ni Napoleon ang Imperyong Pranses sa
kanlurang Europa. Tanging ang Great Britain na lamang ang
nakikipagdigma sa France. Dahil sa lakas ng kapangyarihan
ni Napoleon ay nagtatag siya ng mga bagong pamahalaan
at pinuno. Karamihan ay miyembro ng kanyang pamilya. Isa
sa kanyang mga kapatid na lalaki,si joseph, at itinalagang
hari sa Naples noong 1806 at nang lumaon bilang hari ng
Espanya. Ang isa pa niyang kapatid na si Louis, ay naging
hari sa Holland.
Ang mga bagong pinuno na ito ay nagpakilala ng mga
reporma upang baguhin at gawing modernisado ang mga
9. Taong 1808 ay nag karoon ng mga pag-aalsa laban sa
pamamahalan ng mga Prenses sa Spain at Portugal.
Nagpadala ng tulong ng mga sundalo ang Great Britain sa
mga rebelde ngunit tinalo sila ng mga Pranses sa Spain
kaya minabuti ng mga British na magkonsentreyt na lang sa
portugal. Ang bahagi na ito ng Napoleonic Wars ay naging
kilala bilang Peninsular War sa dahilang ang Spain at
Portugal ay nasa bahagi ng Europe na Iberian Peninsula.
11. Napagdesisyunan ni Napoloen na lusubin ang Russia sa
dahilang kapag ito‘y kaniyang masakop madali na niyang
mapapasok ang Britain. Noong 1812 ay napadala ni
Napoleon ng 600,000 mga sundalo na binubuo ng Polish,
German, Italyano,at mga pranses upang lumaban sa Battle
of Borodino. Marami sa mga sundalong ipinadala ni
Napoleon ang namatay sa labanan kaya kinulang ang
bilang ng mga sundalo na magpatuloy ng paglaban.
Nakaabot ang hukbong ni Napoleon hanggang sa Moscow
ngunit laking gulat nila dahil wala silang naabutang tao dito
nang sila’y dumating. Nang gabi ng Septyembre 14 ay
nagkaroon ng malaking sunog sa Moscow. Ang mga gamit
at tinitirhan ng mga sundalo ni Napoleon ay nadamay sa
sunog kaya nawala sila ng pananggalang sa malamig na
klima.
13. Napilitan si Napoleon na pabalikin ang kanyang hukbo sa
France dahil sa nakamamatay na lamig sa Russia.
Karamihan sa natirang mga sundalo na kanyang naka sama
sa Battle of Borodino ay namatay naman sa kanilang
paglalakbay pagbalik sa France. Sila ay na matay dahil sa
gutom, sa lamig klima, o napatay ng mga Russians. Mga
20,000 sundalong Pranses na lamang ang nakabalik nang
maluwalhati sa France.
Habang abala sa pakikipaglaban si Napoleon sa Russia ay
sinamantala naman ng mga British ang Spain at nanalo sila
ng maraming beses sa kanilang pakikipaglaban.
Noong 1813 ay nasakop ng mga British ang Timog France
at ang pinagsanib na puwersa ng mga Ruso at Austrian ang
sumakop naman sa hilagang France. Napulbos ang hukbo
ng mga Pranses sa digmaan sa Leipzig at unti-unting
bumagsak ang imperyong itinayo ni Napoleon
15. Ang pagtakas ni Napoleon
Taong 1813 nang talunin ng pinagsamang puwersa ng
Great Britain , Autria, Prussia, at Russsia ang emperador
ng Prense na si Napoleon Bonaparte. Ang imperyong binuo
at itinatag ni Napoleon ay biglang bumagsak at siya ay
sumuko sa kaniyang nagbubunying kalaban. Si Louis XVIII,
ang kapatid ni Louis XVI (ang haring pinapatay nang
panahon ng Rebulosyong Pranses ) ang naging hari ng
France noong 1814 at si Napoloen ay ipinatapon sa isla ng
Elba,malapit sa kanlurang baybayin ng italya.
Ang duke ng wellington,si Arthur wellesly ng puwersang
British at si Gebhard von Blucher ng puwersang Prussia ay
ang mga naging pangunahing aktor sa pagpapahina ng
puwersa ni Napoleon Bonaparte.
18. Nakatakas noong Pebrero 1815 si Napoleon sa Elba at
nakabalik sa France. Nang ipahayag ng kaniyang
pagbabalik ay dali-dali siyang sinalubong ng dati niyang
mga sundalo.Bumuo na muli siya ng isang hukbo at
nagmartsa patungong Paris upang agawin ang trono sa
haring si Louis XVIII.
Muling nagkaisa ang alyansang unang tumalo kay
Bonaparte at naglunsad ng digmaan laban sa kaniya.
Nangyari ang labanan sa Waterloo na matatagpuan sa
Netherlands.
Dahil sa pinagsamang puwersang militar ng Britain at
Prussia, madaling natalo si Bonaparte.
Hunyo 22 – Sumuko si Napoleon sa mga British .Natapos
na din ang kaniyang “ Isang Daang Araw” . Siya ay
ipinatapon sa isla ng St.Helena. Ito ang lugar na kaniyang
kinamatayan noong 1821 na batay sa mga bagong
pagsusuri ay dahil sa arsenic poisoning. Si Haring Loius
XVIII ang naluklok na emperador ng France pagkatapos na
maitapon si Napoleon sa St.Helena.
21. Lubhang mahalaga ang naging bunga ng
rebolusyon sa kasaysayan ng daigdig.
“Tulad ito ng kahon ni Pandora na nang mabuksan
ay nagpakawala ng mga kaisipang nakagimbal at
nakaimpluwensiya sa halos lahat ng sulok ng
daigdig” –John B. Harrison
Ang simulain ng kalayaan , pagkakapantay-pantay
at pagkakapatiran , bagaman iba-iba ang naging
pagpapakahulugan ang nanging tanglaw ng
maraming mga kilusang panlipunan, politikal , at
pangkabuhayan.
