Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

1. «Καηάρηιζη εκπαιδεσηικών ζηη διαπολιηιζμική
εκπαίδεσζη για μαθηηές με προζθσγικό και
μεηαναζηεσηικό σπόβαθρο»

2. «Εκπαίδευςθ των μακθτών προςφφγων
με αξιοποίθςθ δυνατοτιτων των ΤΠΕ»
Διάλεξθ: 1θ
Διδάςκων
Αλιβίηοσ Σοφόσ
Κακθγθτισ

3. Εκπαίδευςθ των μακθτών προςφφγων με
αξιοποίθςθ δυνατοτιτων των ΤΠΕ
• Υφιςτάμενεσ δομζσ τυπικισ και μθ τυπικισ εκπαίδευςθσ
που υπάρχουν για τθν εκπαίδευςθ των παιδιϊν
προςφφγων.
• Αναγκαιότθτα τθσ εκπαίδευςθσ των παιδιϊν από τθν μελζτθ
ςτατιςτικϊν δεδομζνων τθσ «‘Υπατθσ Αρμοςτείασ» για τον
αρικμό των προςφφγων που ιρκαν ςτθ χϊρα μασ.
• Πϊσ αντιμετωπίηεται το κζμα τθσ εκπαίδευςθσ των παιδιϊν
προςφφγων από τθν πολιτεία και τουσ εμπλεκόμενουσ
φορείσ.

4. Στατιςτικά Ύπατθσ Αρμοςτείασ
• Το 2015 ιρκαν ςτθν Ελλάδα πάνω από 800.000
μετανάςτεσ.
• «Οι μετανάςτεσ που ζχουν περάςει ςτθν Ελλάδα ι
ζχουν μετακινθκεί κάποιοι από αυτοφσ ςε χϊρεσ τθσ
Ευρϊπθσ από τισ αρχζσ του 2015 ζωσ τισ 21
Δεκεμβρίου, ανζρχονταν ςε 804.465, εκ των οποίων οι
μιςοί, 457.149, ιταν πρόςφυγεσ από τθ Συρία.
Συνολικά, 77 εκνικότθτεσ απαρτίηουν το ςφνολο των
υπόλοιπων οικονομικϊν μεταναςτϊν» (iefimerida,
2015).
• Από τισ αρχζσ του 2016 ζωσ και το Νοζμβριο του ίδιου
ζτουσ ζφταςαν ςτθν Ευρϊπθ 363.808 πρόςφυγεσ και
μετανάςτεσ. Από αυτοφσ οι περιςςότεροι ιρκαν ςτθν
Ελλάδα (170.553) ενϊ λιγότεροι (164.868) ςτθν Ιταλία
(ΙΟΜ, 2016).

5. Στθν Ελλάδα το προςφυγικό
βιϊνεται ζντονα ωσ
φαινόμενο από το 2015.
Σφμφωνα με τα ςτατιςτικά
ςτοιχεία τθσ Φπατθσ
Αρμοςτείασ,
ενϊ τον Οκτϊβριο του 2014
ζφταςαν 7.432 πρόςφυγεσ,
τον Οκτϊβριο του 2015, ο
αρικμόσ των προςφφγων
αυξικθκε κεαματικά και
ζφταςε τουσ 211.663 και
τον Οκτϊβριο του 2016
μειϊκθκε ςτουσ 2.970.
Product B

6. Στατιςτικά Ύπατθσ Αρμοςτείασ
• Το 2017 ζφταςαν ςε ευρωπαϊκζσ χϊρεσ του νότου
ςυνολικά 119.300 πρόςφυγεσ, ενϊ κατά τθ
διαδρομι πζκαναν/πνίγθκαν 2.400.
• Θ πλειονότθτα των προςφφγων κατευκφνκθκε
ςτθν Ιταλία (95.200).
• Λιγότεροι πρόςφυγεσ πιγαν ςτθν Ιςπανία
(12.200), ςτθν Ελλάδα (11.500) και ςτθν Κφπρο
(530) (unhcr, 2017).

7. Αφίξεισ των προςφφγων
από τισ αρχζσ του 2017
μζχρι και τθν 21θ
Αυγοφςτου μζςω καλάςςθσ
ςτα νθςιά του Αιγαίου
(unhcr, 2017).
Product B

8. Στατιςτικά Ύπατθσ Αρμοςτείασ
Αρικμόσ αφίξεων προςφφγων ςτθν Ελλάδα:
• το 2015 (804.467),
• το 2016 (173.450) και
• το 2017 (11.500)
Σφνολο περίπου 1 εκατομμφριο (989.417).
• Ο αρικμόσ των προςφφγων όμωσ που ηει ςτθν
Ελλάδα είναι πολφ μικρότεροσ από το ςφνολο των
προςφφγων που ζχουν ζρκει ςτθν Ελλάδα από το
2014 μζχρι ςιμερα, κακϊσ αυτόσ ανζρχεται ςτισ
43.370.
• Από αυτοφσ 32.879 κατοικοφν ςτθν θπειρωτικι,
ενϊ 8.491 ςτθ νθςιωτικι Ελλάδα (UNHCR, 2017).

9. Παιδιά Προςφφγων
• Από τουσ 43.370
πρόςφυγεσ που μζνουν
ςτθν Ελλάδα, περίπου το
48% είναι παιδιά, δθλαδι
περίπου 20.459
προςφυγόπουλα.
• Από τθ Συρία 39%,
• από άλλεσ χϊρεσ το 33%,
• από το Ιράκ 16%,
• το Αφγανιςτάν 7%,
• το Ιράν 4% και
• το Πακιςτάν 1%.
0-5 χρονών 6-12 χρονών 13-17 χρονών
Αγόρια 17% 12% 30%
Κορίτσια 19% 17% 5%
σύνολο 36% 29% 35%

10. Στατιςτικά Ύπατθσ Αρμοςτείασ
• Το 29% των προςφφγων που είναι ςε θλικία 6-12
χρόνων και φοιτοφν ςε δθμοτικά ςχολεία ανζρχεται
περίπου ςτουσ 5.933 μακθτζσ.
• Σφμφωνα με τα ςτατιςτικά ςτοιχεία τθσ ΕΛΣΤΑΤ (2016) ,
ο ςυνολικόσ αρικμόσ των μακθτϊν ςε δθμοτικά
ςχολεία κατά το ςχολικό ζτοσ 2014/15 ανζρχεται ςτουσ
639.600 μακθτζσ, ενϊ κάκε χρόνο αποφοιτοφν από το
δθμοτικό ςχολείο 101.571.
• Ο αρικμόσ των προςφφγων μακθτϊν ςε θλικία
φοίτθςθσ δθμοτικοφ ςχολείου είναι ιδιαίτερα μικρόσ,
περίπου το 0,9% του μακθτικοφ πλθκυςμοφ των
δθμοτικϊν ςχολείων τθσ Ελλάδασ.
• Από το 48% των παιδιϊν προςφφγων, (περίπου 20.459)
2.420 είναι αςυνόδευτα ανιλικα παιδιά.

11. Τυπικι εκπαίδευςθ
• Σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης, ςτθν Ελλάδα ζχει
προγραμματιςτεί θ δθμιουργία 850 κζντρων για τθν
εκπαίδευςθ των προςφφγων.
• Εκτόσ από αυτό, τo Υπουργείο Παιδείασ, Ζρευνασ και
Θρθςκευμάτων απζςτειλε οδθγίεσ για τθν ίδρυςθ και
λειτουργία Τάξεων Υποδοχισ (ΤΥ) ΗΕΠ για το ςχολικό
ζτοσ 2016-2017 ςε δθμοτικά ςχολεία.
• Από το ςχολικό ζτοσ 2016 και μζχρι ςιμερα δίνεται θ
δυνατότθτα ςτα δθμοτικά ςχολεία τθσ χϊρασ να
λειτουργιςουν Τάξεισ Υποδοχισ ΗΕΠ, Ενιςχυτικά
Φροντιςτθριακά, Τμιματα ΗΕΠ και Δομζσ Υποδοχισ για
τθν Εκπαίδευςθ των Προςφφγων ΗΕΠ.

12. Τυπικι εκπαίδευςθ
Το πρόγραμμα των Τάξεων Υποδοχισ ΗΕΠ
περιλαμβάνει δφο κφκλουσ που
εντάςςονται μζςα ςτο ωρολόγιο
πρόγραμμα του ςχολείου:
• Τάξεισ Υποδοχισ (ΤΥ) Ι ΗΕΠ
• Τάξεισ Υποδοχισ (ΤΥ) ΙΙ ΗΕΠ Α.

13. Τυπικι εκπαίδευςθ
• Επίςθσ από το Υπουργείο Παιδείασ,
Έρευνασ και Θρθςκευμάτων
κεςμοκετικθκε το ωρολόγιο πρόγραμμα
των Δομϊν Υποδοχισ για τθν Εκπαίδευςθ
των Προςφφγων (εφεξισ ΔΥΕΠ)
• Τα μακιματα πραγματοποιοφνται ςτο
πλαίςιο του απογευματινοφ ωραρίου από
τισ 14.00 ζωσ τισ 18.00.

14. Τυπικι εκπαίδευςθ
Το Ινςτιτοφτο Εκπαιδευτικισ Πολιτικισ,
ςτθρίηοντασ τθν εκπαιδευτικι ζνταξθ των
προςφφγων μακθτϊν, δρομολογεί ενζργειεσ.
Ενδεικτικό είναι το ακόλουκο Δελτίου Τφπου
(ΙΕΠ, 2016):
• «Το Ινςτιτοφτο Εκπαιδευτικισ Πολιτικισ
υποςτθρίηει τθν εκπαιδευτικι ζνταξθ των
ανιλικων-προςφφγων λαμβάνοντασ υπόψθ τισ
ιδιάηουςεσ και δφςκολεσ ςυνκικεσ τθσ
παροφςασ προςφυγικισ κρίςθσ που με τθ
ςειρά τουσ υποδθλϊνουν τισ ιδιαίτερεσ
εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ των παιδιϊν».

15. Μθ τυπικι εκπαίδευςθ
• Σε επίπεδο μθ τυπικισ εκπαίδευςθσ, υπάρχει πλθκϊρα
δράςεων και προγραμμάτων για τθν ςτιριξθ τθσ
εκπαίδευςθσ προςφφγων.
• Τόςο θ Σφνοδοσ των Πρυτάνεων των ΑΕΙ όςο και θ Σφνοδοσ
των Προζδρων και Κοςμθτόρων των Παιδαγωγικϊν
Τμθμάτων και Σχολϊν ςε ψθφίςματα τοποκετοφνται υπζρ
τθσ ενταξιακισ πολιτικισ των προςφφγων ςε όλεσ τισ
βακμίδεσ εκπαίδευςθσ.
• Κάκε ίδρυμα και τμιμα δρομολογεί ποικίλεσ δράςεισ ςε
τοπικό επίπεδο για τθ ςτιριξθσ τθσ εκπαίδευςθσ και ζνταξθσ
των προςφυγόπουλων.
• Επίςθσ διεκνείσ οργανιςμοί, όπωσ ο Διεκνισ Οργανιςμόσ
Μετανάςτευςθσ και τθσ Φπατθσ Αρμοςτείασ για τθ
Μετανάςτευςθ και το Άςυλο ςτθν Ε.Ε. ζχουν οργανϊςει
εκπαιδευτικά προγράμματα.

16. Μθ τυπικι εκπαίδευςθ
• Επίςθσ οι δράςεισ τθσ Φπατθσ Αρμοςτείασ
εκτείνονται ςε πανελλινιο μακθτικό διαγωνιςμό
με κζμα τουσ πρόςφυγεσ και παρζχεται
εκπαιδευτικό υλικό (εγχειρίδια, ενθμερωτικά
φυλλάδια, video, αφίςεσ, περιοδικά κ.α.) που
βοθκά τουσ εκπαιδευτικοφσ να ειςάγουν το κζμα
των προςφφγων ςτισ ςχολικζσ αίκουςεσ,
εξοικειϊνοντασ τουσ μακθτζσ με τα ανκρϊπινα
δικαιϊματα, τθ διαφορετικότθτα και τθ ςθμαςία
τθσ κοινωνικισ ζνταξθσ των ξεριηωμζνων
ςυνανκρϊπων μασ.
• Παράλλθλα, θ Φπατθ Αρμοςτεία υλοποιεί
προγράμματα ςε ςχολεία τθσ πρωτοβάκμιασ και
δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ,

17. Εκπαιδευτικό υλικό Φπατθσ Αρμοςτείασ
• Μονόλογοι από το Αιγαίο (13 ετϊν και πάνω)
• Σκλθρό καρφδι (8 – 13 ετϊν)
• Δραςτθριότθτεσ βιωματικισ μάκθςθσ ςτα ανκρϊπινα
δικαιϊματα και τα δικαιϊματα των προςφφγων (6 – 18 ετϊν)
• Περάςματα (12-18 ετϊν)
• Δεν είναι μόνο αρικμοί (12 -18 ετϊν)
• Ειρινθ– Θ ιςτορία ενόσ παιδιοφ πρόςφυγα (5-8 ετϊν)
• Το ταξίδι τθσ φυγισ (13-18 ετϊν)

18. Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ
O διεκπεραιωτισ των εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων,
δθλαδι ο εκπαιδευτικόσ, καλείται να δϊςει τθ ψυχι του για
να επιλυκοφν τα μείηονα προβλιματα που ζχουν προκφψει.
Θ επιμόρφωςθ δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι μια μικρι
βοικεια για το δφςκολο ζργο που ζχουν μπροςτά τουσ.
Δεν πρζπει ο εκπαιδευτικόσ να ξεχνάει ότι για πολλοφσ
πρόςφυγεσ θ εκμάκθςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ ςτα παιδιά
τουσ δεν αποτελεί κυρίαρχο ηιτθμα λόγω του πρόςκαιρου
και αβζβαιου χαρακτιρα τθσ παραμονισ τουσ ςτθν Ελλάδα.
Μια εναλλακτικι για αφξθςθ του ενδιαφζροντοσ από τουσ
πρόςφυγεσ και κατ’ επζκταςθ από τα παιδιά τουσ είναι θ
διδαςκαλία των τεχνολογικϊν μζςων που ενίοτε ξεπερνάν
τα γλωςςικά προβλιματα και με τθ δφναμθ του ιχου και
τθσ εικόνασ κακιςτοφν δυνατι τθν εκπαίδευςθ ςε διάφορα
πεδία. Χωρίσ αυτό να αποτελεί τροχοπζδθ για τθν
εκμάκθςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ το αντίκετο μάλιςτα.

19. Λογιςμικά και πρόςφυγεσ μακθτζσ
Προτείνεται να κατεβάςετε τα
«ενςφθνϊματα 2 και 3» και «το μαγικό
πινζλο» που βρίςκονται ςτθ ςελίδα
www.kidmedia.gr.

20. Sebran
• Ζνα άλλο λογιςμικό που
ενδείκνυται για τουσ μακθτζσ-
πρόςφυγεσ είναι το sebran. Τα
Sebran's ABC περιζχουν
εκπαιδευτικζσ δραςτθριότθτεσ
που αποτελοφνται από
εκπαιδευτικά παιχνίδια για
δεξιότθτεσ μνιμθσ, μακθματικά,
γράμματα και αναγνϊριςθ
εικόνων για μακθτζσ και
εκμάκθςθ δεξιοτιτων για τθ
χριςθ του Θ/Υ. Διδάςκουν
γράμματα, αρικμοφσ, απλζσ
μακθματικζσ πράξεισ και τα
βαςικά ςτοιχεία τθσ ανάγνωςθσ
μζςα από πολφχρωμεσ εικόνεσ,
μουςικι και εκπαιδευτικά
παιχνίδια. Ο μακθτισ ζτςι
μακαίνει να χειρίηεται πολφ καλά
και γριγορα το ποντίκι.

21. GCompris
Το GCompris είναι ζνα εκπαιδευτικό
λογιςμικό. Κατεβαίνει από τθν ιςτοςελίδα
http://gcompris.net/index-el.html.
Λίςτα δραςτθριοτιτων που περιλαμβάνει:
• ανακάλυψθ του υπολογιςτι:
πλθκτρολόγιο, ποντίκι.
• ανάγνωςθ: εξάςκθςθ των αναγνωςτικϊν
δεξιοτιτων
• αρικμθτικι: πίνακασ μνιμθσ, αρίκμθςθ,
πίνακασ διπλισ καταχϊρθςθσ, είδωλα
γεωμετρικϊν ςχθμάτων, ...
• επιςτιμθ: λειτουργία διϊρυγασ, ο κφκλοσ
του νεροφ, υποβρφχιο, θλεκτρικά
κυκλϊματα,
• γεωγραφία: χϊρεσ, περιοχζσ, πολιτιςμόσ…
• παιχνίδια: ςκάκι, μνθμονικζσ τεχνικζσ,
ςφνδεςεισ

22. Rapid Typing Tutor
• Ζνα ελεφκερο λογιςμικό είναι το Rapid Typing Tutor. Ο μακθτισ μακαίνει
να δακτυλογραφεί με τυφλό ςφςτθμα με αυτό το δωρεάν εκπαιδευτικό
εργαλείο. Αποςκοπεί ςτο να κάνει τθ διαδικαςία εκμάκθςθσ όςο το
δυνατόν πιο διαςκεδαςτικι.

23. Γριγορθ Ανάγνωςθ
• Για τα παιδιά που δεν ξζρουν να
διαβάηουν καλά υπάρχει ζνα
πρόγραμμα γριγορθσ ανάγνωςθσ
που βοθκά πολφ το μακθτι
εξαςκϊντασ τον ςτθν ανάγνωςθ
πρϊτα με απλζσ λζξεισ και μετά
με λζξεισ διαβακμιςμζνθσ
δυςκολίασ.
• Προχπόκεςθ αποτελεί θ
εκμάκθςθ των γραμμάτων πρϊτα
και των ςυλλαβϊν και μετά θ
εξάςκθςθ μζςω του
προγράμματοσ.

24. Στθν Τάξθ
• Μια ιςτοςελίδα που
περιζχει πολφτιμο υλικό
για τθν διδαςκαλία τθσ
πρϊτθσ ανάγνωςθσ με
τθν βοικεια του
υπολογιςτι είναι:
http://www.stintaxi.com
και γίνεται επιλογι τθσ
Αϋτάξθσ.

25. Jele
• Θ ιςτοςελίδα www.jele.gr
απευκφνεται ςε μακθτζσ από 6-8
χρονϊν, αλλά μπορεί να
χρθςιμοποιθκεί και ςε
μεγαλφτερεσ θλικίεσ ιδιαίτερα
από τουσ μακθτζσ-πρόςφυγεσ
που καλοφνται να διδαχτοφν
νεοειςαχκζντα αντικείμενα
πλαιςιωμζνα από μια γλϊςςα
που δεν τθν ξζρουν. Θ ιςτοςελίδα
είναι εφχρθςτθ και με χαροφμενο
περιβάλλον.

26. Μικροί Καλλιτζχνεσ
• Άλλο λογιςμικό που ςυνδφαηει τον
ψυχαγωγικό χαρακτιρα και τθ
μάκθςθ είναι το « μαγικό πινζλο» ι
αλλιϊσ «μικροί καλλιτζχνεσ» που
απευκφνεται ςε παιδιά θλικίασ 5-8.
Όπωσ αναγράφεται ςτθν ιςτοςελίδα
kidmedia
(http://www.kidmedia.gr/pinelos)
• το εκπαιδευτικό λογιςμικό «Μαγικό
Πινζλο», «περιλαμβάνει
δθμιουργικζσ δραςτθριότθτεσ
ηωγραφικισ, ςχεδίου μουςικισ,
εικόνων και ζργων τζχνθσ που
αλλθλεπιδροφν με το μακθτι,
διατθρϊντασ αμείωτο το ενδιαφζρον
και ενιςχφοντασ τθ δθμιουργικότθτα
των μακθτϊν».

27. Σφνοψθ
• Προςεγγίςαμε το προςφυγικό φαινόμενο και αποτυπϊςαμε με
ακρίβεια τον αρικμό των προςφφγων που ζχει καταφτάςει ςτθν
Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρακζτοντασ ςτατιςτικά που ζχει
εκδόςει θ «Φπατθ Αρμοςτεία» .
• Εξετάςαμε τθν αναγκαιότθτα οργάνωςθσ εκπαιδευτικϊν
διαδικαςιϊν ςτα παιδιά των προςφφγων ςε επίπεδο τυπικισ, και
μθ τυπικισ εκπαίδευςθσ μζςα ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ
ςυςτιματοσ ςτθν Ελλάδα.
• Παρουςιάςαμε υφιςτάμενεσ δομζσ εκπαίδευςθσ και
αποτυπϊςαμε ςε γενικζσ γραμμζσ τθν κατάςταςθ ςε ςχζςθ με το
ποιοι φορείσ παρζχουν προγράμματα που αφοροφν γενικά τθν
εκπαίδευςθ των παιδιϊν αυτϊν.
• Στθ ςυνζχεια προςεγγίςαμε τον τρόπο που ο εκπαιδευτικόσ με τθ
χριςθ λογιςμικϊν, διαφοροποιεί τθ διδαςκαλία του και
διευκολφνει τθν ζνταξθ των παιδιϊν των προςφφγων ςτθ ςχολικι
κοινότθτα, προωκϊντασ ταυτόχρονα τον ψθφιακό γραμματιςμό
τουσ, τθν γλωςςικι εκμάκθςθ τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ και τθν
προςωπικι τουσ ανάπτυξθ.