Drs. Marian Kienhuis en Drs. Hans de Vries MSc

1. Studieloopbaankeuze
in het vmbo - theoretische leerweg
LOB Conferentie “Ervaren is goud”
7 maart 2013
Marian Kienhuis
Hans de Vries
Stedenbandscholen
Twente

3. “Profs klaar voor de toekomst”
Doelstelling RAAK project
Het versterken van het professioneel
handelen van studieloopbaanbegeleiders in
het PO, VO, VMBO en MBO in Twente
en het versterken van de gezamenlijke
verantwoordelijkheid voor een
studieloopbaan van leerlingen.

4. Opdracht
Opdracht in tweetallen:
Aan welk professioneel
handelen denkt u?

5. De project subdoelen
Doelstelling:
Het versterken van het professioneel handelen van
studieloopbaanbegeleiders in het PO, VO, VMBO en MBO in Twente
en het versterken van de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor
een studieloopbaan van leerlingen.
Subdoelen • Verdiepen van hun begrip over achterliggende
oorzaken en verbanden
Versterken van kennis/kunde en
handelingsrepertoire van
leraren/docenten/decanen in het beoordelen en
begeleiden van leerlingen in het keuzeproces
Ontwerpen van adequate samenwerkingsvormen
binnen de keten PO/VO/(V)MBO o.b.v. „best
practices‟

6. Projectaanpak
Uitgangspunten:
 RAAK publiek: hogeschool samen met werkvloer -> vmbo
scholen in de regio Stedendriehoek Twente
 Verdiepend: literatuur onderzoek, bruikbaar voor de
werkvloer
 Onderzoek en ontwerpen samen met de professionals
 Scholing integreren in ontwerpfase
 Producten toepasbaar en overdraagbaar

7. Programma workshop
1.Theoretisch kader
 Praktijktheorie studiekeuze
2. Inventarisatie fase project
 Literatuur onderzoek
 Kwantitatieve doorstroom po- vmbo-t –mbo/havo
 Welke knelpunten ervaren de pilot scholen: interview
3. Ontwerpfase project
 Interventies kiezen en ontwerpen
 Ontwerp begeleidende Clinics, alle betrokken vmbo scholen
4. Discussie

8. Transitie als
onderwijs(leer)proces (1)
micro
meso
macro

9. Praktijktheoretisch model
studieloopbaankeuze (1)
Achtergrond-
variabelen: Mate van
Zelfregu-
Houding: de perceptie
latie: Gedrags- Gedrag:
- vooropleiding van de / het: intentie handelingen
- geslacht - studie
Invloed van: voor ter realisatie
- sociaal
- beroep(en) van de
- ouders studiekeu-
- onderwijsinstelling loopbaan-
economische ze:
- vrienden intenties in
situatie (SES) - mede- Mix van de omgeving
- persoonlijk- Motivatie: leerling-
zelfregulatie
heidsfactoren en regulatie
- Interesse / plezier en van anderen
- Waarneming van de - decaan/
competentie mentor
- Druk / spanning - leraren
- Waarneming van de
keuze
- Relatie met
personen
Feedback
Op basis van de interacties met en reacties uit
Bron: Ritzen, H., Terlouw, C., & Van Uden, J. (2012).
Leerlingen stromen door, docenten stromen mee. de omringende wereld
Profs voor de toekomst: literatuurstudie. Enschede:
Saxion Hogeschool, p. 31.

10. Introductie:
Het start al in groep 8 in het PO
Wat doen we met de Cito-toets

11. Studie-loopbaan-leren (1)
Doorlopende Vakinhoudelijke
studieloop- Doorlopende
banen Leerlijnen
Leer- en
Studie- Werkpro-
loopbaan- cessen en
processen en competenties
competenties

12. Stromen in de onderwijsketen(2)
Bron: Onderwijsraad (2009). Stromen in het Nederlands onderwijs (in procenten van
een gemiddeld cohort uitstromende basisonderwijsleerlingen. Trends in beeld( 2011),
p.24.

13. Doorstroomcijfers in de regio
Wat is er?:
Algemene cijfers po-vo
Specifieke cijfers vmbo-mbo
Specifieke cijfers mbo-havo

14. De doorstroom po-vo (2)
• Advies Cito
• Schooladvies leerkracht groep 8
• Resultaat
– 15% BBL
– 14% KBL.
– 25% GTL
– 27% Havo
– 19% Vwo
Bron: Cito, 2012, p.12.

15. Advies groep 8 po
• Basisschooladvies niet altijd opgevolgd

16. Doorstroom vmbo mbo:
verwant / niet-verwant
Loopbaanbegeleiding
in RAAK-scholen
Resultaten nulmeting
2012
Anneke Westerhuis &
Jan Neuvel
Ecbo

17. Voorbeeld sector economie

18. Uitval in eerste jaar van het mbo

19. Switchen van sector in mbo

20. Doorstroom vmbohavo

22. Inventarisatie: Panelinterview(2)
Onderzoekers Deskundigen
Teamleiders
management
SLB‟er(s)
/docent(en) Vrienden,
Ouder(s) familieleden,
etc.
Leerling(en)

23. (F)actoren studieloopbaankeuze
Thema’s interview Situatie
Niveau: Studiekeuzefactoren Bestaand Gewenst
Micro Perceptie/Beelden
Geïnterviewden:
 Ouders Motivatie
 Docentmentoren /
Decanen Zelfregulatie
Meso/Macro Systeemfactoren
Geïnterviewden:
 Afdelingshoofden / Visie
Coördinatoren /
Teamleiders Structuur
Personeel
Inzet

24. Keuzemomenten po-vmbo-mbo
HAVO
1 2 3 4 5
Basis 1-8 1-4 Hoger
Onderwijs
Onderwijs
1 2 3/4
1 2 3 4
MBO Arbeidsmarkt
Beroepenveld
VMBO
Citotoets Onderbouw Bovenbouw
Vo-keuze B-K-keuze
Niveau-G/T-sectorkeuze
mbo/havo keuze

25. Instroom Doorstroom Uitstroom
BO-8 1
KEUZE/PERCEPTIE:
ouders wat past bij mijn kind, meegaan met vrienden PO
Imago van vmbo speelt een rol
OPWAARDSE DRUK:
Zo hoog mogelijk instromen; afstromen kan altijd nog;
Knelpunt: afstroomspiraal
 Systeemfactor – PO beoordeling inspectie
WENSEN:
Betere informatie over vmbo
Overdracht dossier meer dan alleen cito (plus digitale wens)
Kortere lijnen en terugkoppeling
Ouders-docentmentoren-leidinggevenden

26. Instroom Doorstroom Uitstroom
BO-8 1 2 3
CONTACT:
Belang docentmentor moet leerling(e) kennen;
Beroepenwereld/perspectieven de school inhalen;
AFSTROOM:
Is vaak begin van een vicieuze cirkel; [25% afstroom]
Zorgen voor positieve opstroom ervaringen;
Warme overdracht onder  bovenbouw, plus terugkoppeling
LOB/beroepsgericht:
Eerder inbrengen in vmbo tl programma los van sectorkeuze;
LOB portfolio en/of geïntegreerd vak Technologie
* Fout kiezen hoeft niet fout te zijn, leerervaring!
Ouders-docentmentoren-leidinggevenden

27. Instroom Doorstroom Uitstroom
BO-8 4 havo
1 2 3 mbo
UITSTROOM – VERVOLGKEUZE:
Kind/leerling moet centraal blijven staan;
Meer zicht hebben op de vervolgmogelijkheden (havo/mbo)
Bij elkaar over de schutting kijken;
PROFESSIONALISERING:
Alle uitstroommogelijkheden kennen en op welke wijze kan
dat in het programma gebracht worden.
Welke (digitale) middelen kunnen we gebruiken/zijn er?
Oriëntatie op onderliggende aspecten beelden van
beroep/opleiding meer naar voren halen in programma.
Ouders-docentmentoren-leidinggevenden

28. Ontwerpfase project (3)
Opdracht
In groepjes:
Welke knelpunten
zou u aanpakken?

29. Gekozen interventies
Drie projectgroepen:
1. Overdracht van onderbouw vmbo-t naar
bovenbouw, met vasthouden van
instroomniveau
2. VMBO-TL > HAVO doorstroomtraject
3. Geïntegreerd LOB programma VMBO T

30. Clinics:
professionalisering betrokkenen
1. Monitoring & Evaluatie
Doelen > Effecten < Methoden
2. Integrale doorstroming binnen vmbo-t van/naar
Processen van talent- en loopbaanontwikkeling
3. Implementatie van verandering: Leerprocessen
Leren over de grenzen van je eigen school!
4. Rollen van de LOB professional
Wat is een loopbaangerichte leeromgeving?
5. Ouderbetrokkenheid
Rol van de ouder centraal

31. Website:
www.profsklaar.nl

32. Samenvatting
professionalisering
 Ontwerpen in gemengde projectgroepen (school en functie)
 Projectgroep begeleid door deskundigen
 Deskundigen begeleid door lector
 Verdieping en handvatten voor ontwerp via clinics
 Clinics toegankelijk voor alle betrokken
 Website/ digitale omgeving voor uitwisseling materiaal

33. Beoogde resultaten
 Draaiboeken van bestaande goodpractices
 Draaiboeken van de nieuwe ontwerpen
 Filmmateriaal
 Toegankelijke literatuurstudie
 Docent-docent contacten
 Netwerk versterken van Stedenband
 Vmbo-t beter in beeld
 Studiedag om uit te wisselen (4 juni)
 Overdracht naar volgend project: TOP traject
 Overdracht andere vmbo buiten regio

34. Borging gebruik
• Macro:
 Regionale verbanden: Stedenband Twente &
Aansluitingsnetwerk.
• Meso:
 Draaiboeken om good practices uit te voeren
 TOP traject voor implementeren
• Micro:
TOPTRAJECT:
 Netwerk docenten Begeleiden van talenten
vmbo-tl  mbo  hbo

35. Discussie
Stelling:
 Wat is er nodig om zonder subsidie goede
producten te implementeren?

36. ? ? VRAGEN ? ?
j.devries@saxion.nl
m.s.kienhuis@saxion.nl
Stedenbandscholen
Twente