2. 2
Tinig ng Anghel
Si Loren ay kaisang-isang anak ng Magbanua Family at
matayog ang pangarap ng kaniyang mga magulang para sa kaniya kaya’t
pinagsumikapan nilang paaralin siya sa isang tanyag na paaralan sa
Maynila. Dahil sa impluwensiya ng bagong henerasyon, napariwara siya
at sa kasawiang palad ay nabuntis. Hindi ito alam ng kaniyang mga
magulang, kaya’t patuloy pa rin ang pagpapadala nila ng sustento sa
akala nila na ang anak ay nasa mabuting landas. Nang mag-aapat na
buwan na ang kaniyang dinadala, hindi na nagpakita sa kaniya ang
kaniyang katipan. Naalarma ito lalong-lalo na dahil halata na ang
kaniyang dinadala. Madalas niyang binabalak na ipalaglag ito, ngunit sa
tuwing nakakondisyon na siya, tila may naririnig siyang tinig ng isang
tinig ng isang bata na nagsasabing, “Huwag, Mama. Maawa ka.” Minsan
naman, animo’y napapraning na siya sapagkat parang may naaaninag
siyang sanggol na parang umiiyak at humihingi ng saklolo sa kaniya.
Hindi siya makapag-isip kung alin ang tama at kung anong susundin:
ang ipalaglag ang bata upang hindi masira ang tiwala sa kaniyang mga
magulang at pananaw ng tao sa kaniya o ang isinisigaw ng konsensya na
ayon sa batas moral, bawal kumitil ng buhay, higit sa lahat, ng isang
walang kamuwang-muwang na bata.
3. 3
Isang araw, nagpasiya si Loren na dumaan sa
simbahan. Napako ang kaniyang tingin sa isang pulubing
sinisikap na pagkasiyahin ang isang tinapay sa tatlong
batang kasama niya. Bakas sa mga mata ng mga bata ang
galak na napatid ang kanilang gutom. Napaluhod siyang
paiyak at taimtim na nagdasal. Naisip niya kung gaano siya
kapalad, sapagkat pinili ng kaniyang mga magulang na
buhayin siya, sa kabila ng hirap ay iginagapang nila ang
kaniyang pag-aaral para lang makaahon sila sa hirap.
Napagtanto rin niya na kung kinitil din siya ng kaniyang
sariling ina, hindi niya makikita ang magandang mundong
kinatatayuan niya. Taimtim siyang humingi ng tawad sa
Diyos sa pagbabalak niyang ipalaglag ang kaniyang
dinadala at nagpasalamat siya sa Kaniyang paggabay upang
matahak niya ang tamang landas. Muli nasambit niya, Diyos
ko, bigyan mo ako ng lakas upang mapanindigan ko kung
ano ang tama at masunod ko ang dinidikta ng aking
konsiyensiya.”
4. Konsiyensiya ang tawag sa kakayahan ng tao na
kilalanin kung ano ang mabuti at kung ano ang masama. Ang
salitang ito ay nagmula sa salitang Latin na cum, na
nangangahulugang “with” at scientia, na nangangahulugang
“knowledge.” Sa madaling salita ang ibig sabihin ng salitang
konsiyensiya ay “with knowledge” o “mayroong kaalaman.”
Ayon kay Santo Tomas de Aquino, ang paglalapat ng
kaalaman gamit ang konsiyensya ay maaaring magawa sa
pamamagitan ng mga sumusunod na paraan:
a. Gamit ang konsiyensya, nakikilala ng tao ang mga bagay na
kanilang ginawa. Ang konsiyensiya ang magsisilbing testigo sa
tunay na nangyari kung sakali mang hindi aminin ang kanyang
ginawa, itinanggi niya ang katotohanan, at makumbinsi niya
ang iba na siya ay paniwalaan.
5. “
5
b. Gamit ang konsiyensiya, nahuhusgahan ng tao ang
mga bagay na nararapat gawin ngunit hindi niya
nagawaa, maging ang mga bagay na hindi niya
nararapat gawin subalit kaniyang ginawa. Ang
konsiyensiya ang siyang nagpapaalala sa tao ng mga
bagay na nararapat gawin at ng mga bagay na hindi
nararapat gawin.
c. Gamit ang konsiyensiya , nahuhusgahan ang mga
bagay na ginawa ng tao kung ang mga ito ay nagawa
nang tama o mali. Ang konsiyensiya ang maaaring
magpahintulot sa bawat bagay na kaniyang gagawin,
at ito rin ang maaaring magparatang, maghirap,
umusig o bumagabag sa tao kung sakaling siya ay
gagawa nang masama.
6. “
6
Ang konsiyensiya ay mayroong dalawang uri:
ang tama at ang mali. Maituturing na tama ang
paghuhusga ng konsiyensya kung hinuhusgahan nito
ang tama bilang tama at ang mali bilang mali, at kung
ang lahat ng kaisipan at dahilan na kakailanganin sa
paglalapat ng obhetibong pamantayan ay naisakatuparan
nang tama.
Ang bawat kilos na isinasagawa ay nakabatay
sa paghuhusga ng konsiyensya. Ang paghuhusga naman
ng konsiyensya sa bawat kilos ay nakabatay sa Likas na
Batas Moral, na siyang batayan sa pagtukoy kung ano
ang tama at mali sa isang sitwasyon.
May mga pagkakataon na maaaring ituring ng
tao ang kaniyang maling kilos na ginawa bilang maliit na
bagay lamang at ipagsawalangbahala ang maaaring
maging epekto nito sa kaniyang pagkatao.
