2. Husga ng Konsinsiya
Sa isang pamilihan, galit na galit si Aling Titay dahil nabangga siya ng
isang batang nagmamadaling tumakbo palabas. Noong babayaran na niya ang
kaniyang mga pinamili, napagtanto niya na wala ang kaniyang pitaka. Kaagad
siyang sumangguni sa pulis na habulin ang batang bumangga sa kaniya dahil ang
sabi niya, naramdaman daw niya ang kamay ng batang dumukot sa kaniyang bulsa.
Nanginginig na nagpaliwanag ang bata na wala siyang kinuha, ngunit noong
akmang dadakmain siya ng pulis ay kaagad siyang tumakbo. Dahil sa takot, hindi na
nakita ng bata ang rumaragasang sasakyan kung kaya’t siya ay nabangga at sa
kasawiang palad ay namatay.
Kaagad na umuwi sa Aling Titay upang ikwento ang pangyayari. Ngunit
hindi pa siya nakapapasok sa kanilang bahay ay sinalubong siya ng kaniyang
asawa na hawak-hawak ang kaniyang pitaka. Paliwanag nito’y nakalimutan ng
asawang isauli ang kaniyang pitaka noong kinuha niya ito sa bulsa ng kaniyang
bestida pagkatapos kumuha ng pambili ng tabako.
3. Batas ay ang gabay
o pamantayan. Ang batas ay
galing sa salitang Latin na
lex na nangangahulugang
bigkis, tali, o buklod. Ito ay
may apat na element ayon
kay Santo Tomas.
1. Pagsusulat ng kilos- ito
ay pagbabawal, paguutos,
at pagpapahintulot.
2. Pinag-isipan- ito ay
makatwiran.
3. Pinapalaganap- ito ay
pinaalam sa kinauukulan
at may awtoridad o may
pwersa na ipatupad.
4. Para sa kabutihang
panlahat- ito ang layunin
ng batas.
4. Mayroong iba’t ibang uri ng batas. May mga batas na
itinakda ng pamahalaan, at may mga batas din na nagmula sa
Diyos, kabilang na rito ang Likas na Batas Moral. Ito ay likas na
angkin ng tao dahil sa kaniyang kalayaan, at ang taong walang
kalayaan ay hindi sakop ng batas na ito.
Upang makasigurado na ang isasagawang kilos ay
mabuti at wasto, kailangan ng tao ng gabay na kaniyang
magagamit sa bawat pagpapasiyang kaniyang gagawin. Dapat
simple at totoo para sa lahat o obhetibo ang pamantayang
gagamitin upang madali itong maunawaan ng bawat isa, ayon
kay Emerita Quinto.
5. Ang Likas na Batas Moral ay apat na katangian. Ito ay ang mga sumusunod:
1. Obhetibo o Objective – ito ay nakabantay sa katotohanan na may makatwirang
pundasyon- ang Diyos.
2. Pangkalahatan o Universal – sinasaklaw ng Likas na Batas Moral ang lahat ng
tao, ano man ang kanilang lahi, kultura, o lugar na pinagmulan. Ito ay katanggap-
tanggap at nauunawaan ng bawat isa sapagkat ito ay likas sa tao.
3. Walang hanggan o Eternal – umiiral ito sa lahat ng pagkakataon, kilalanin man
ito ng tao o hindi. Ito ay permanente dahil ang kalikasan ng tao ay permanente
rin. Wala itong wakas, katapusan, at kamatayan, at nanatili itong totoo saan man
at kalian man.
4. Hindi nagbabago o Immutable – dahil hindi nagbabago ang kalikasan ng tao at
ang kaniyang layunin sa mundo, hindi rin nagbabago ang batas na sumasaklaw
sa kaniya- ang Likas na Batas Moral. Magkakaiba man ang lahi, kultura at lugar
na pinagmulan ng bawat isa, pareho pa rin ang mga alintutuning ipinatutupad ng
batas na ito para sa ikabubuti ng lahat.
6. Ayon nga kay Santo Tomas de Aquino, “Lahat
ng tao ay may kakayahang mag-isip at makaunawa sa
kabutihan.” Nakasalalay lamang sa bawat isa kung paano
gagamitin ang kakayahang ito.
Ayon kay Max Scheler, “Ang pag-alam sa
kabutihan ay hindi lamang gumagalaw sa larangan ng
pag-iisip kundi sa larangan din ng pakiramdam.”
Ipinahihiwatig nito ang ugnayan ng isip, puso, katawan, at
kilos-loob sa paggawa ng mabuti ng isang tao na siyang
magpapaunlad at bubuo sa kaniyang sariling pagkatao.
