Мэс засал лекц 1

1. МЭС АЖИЛБАР
Лекц1: Мэс ажилбарын тухай ойлголт

2. Тодорхойлолт
Мэс ажилбар гэж гарын ур дүй, эд
эрхтний байрлалын мэдрэмж,
түүнийг ялган таних чадвараа
ашиглан мэдээгүйжүүлэх,
халдваргүйжүүлэх, үжилгүйжүүлэх
аргын үндсэн дээр эрхтний эд эсэд
үүссэн эмгэгийг мэс ашиглан нээж
илрүүлэн түүнийгээ харж
анатомийн эрүүл бүтцийг үлдээн
эмгэгтэй хэсгийг мэсийн мэсийн
тусламжтайгаар авах, эмчлэх
механик аргыг хэлнэ.

3. Малын ашиг шимийг нэмэгдүүлэн малчин өрх, аж ахуй, фермерийн эдийн
засгийг дээшлүүлэх зорилгоор хөнгөлөх, эрүүл ба эмгэгтэй мал амьтанд туршилт,
судалгаа шинжилгээг мэс ажилбарын аргаар гүйцэтгэх, захын эрхтэн чихний
дэлбэн, сүүл, илүү хурууг тайрах, хумс авах, биеийн үсийг засаж гоёх зэрэг олон
ажилбарууд хийгдэнэ.

4. Ажилбар мэс засал нь ерөнхий
ба тусгай хэсгээс бүрдэнэ.
Ерөнхий хэсэгт бие махбодыг
мэс ажилбарт бэлтгэх, шархыг
халдвараас сэргийлэх, мэдээ
алдуулах, эд салгах, холбох,
цус тогтоох, эд эрхтэнд тавих
боолтын төрөл, хэрэглэх арга,
эд нөхөх, тариа хийх мэс
ажилбарт зайлшгүй
шаардлагатай ухагдахуун
багтана. Тусгай хэсэгт бие
махбодын эд эрхтэн тус бүрд
хийгдэх мэс ажилбарын арга,
техникийг судлан эзэмшүүлнэ.

5. Ажилбар мэс заслын ухаан нь байршил анатоми, физиологи, эмгэг
физиологи, эм судлал зэрэг олон салбар ухаантай холбоотой.

6. Мэс ажилбарын ангилал
Эрүүл ба эмгэгтэй эд эрхтэнд хийх мэс ажилбарыг цустай ба цусгүй гэсэн 2 бүлэгт
хуваана.
Цустай ажилбар. Мал амьтны бие махбодын арьс, салст бүрхүүлийн бүтэн байдал
алдагдан түүний доорх эдийн бүтэц хямарч цус гоожих нь цустай ажилбарт багтана.
Харин бие махбодын гадна давхаргын бүрэн бүтэн байдал алдахгүйгээр мултарсан үеийг
оруулах, хугарсан ясыг эвлүүлэх зэрэг олон ажилбар Цусгүй ажилбарт багтана.
Мэс ажилбарыг зорилгоор нь эмчилгээ, оношлогоо, эдийн засаг, туршилт судалгаа, их ба
бага, үндсэн болон хөнгөвчлөх ажилбар, цэвэр ба идээт, гоёлын, нэг ба хоёр үет ажилбар
гэж ангилна. Мөн цаг хугацаанаас хамаарч хойшлуулашгүй ба чөлөөт ажилбар гэж хувааж
үзнэ.

7. Мэс ажилбар хийх болон хориглох заалт
Мэс ажилбарын өмнө эмнэл зүйн болон
дүрслэл оношлогооны аргаар шинжилнэ.
Зарим тохиолдолд лабораторийн
шинжилгээ хйиж оношийг баталгаажуулна.
Мал амьтанд хийгдэх олон төрлийн мэс
ажилбарыг туйлын ба харьцангуй заалтанд
хувааж үзнэ.
Өвчин мал амьтны амь насанд аюултай цаг
хугацааг урьдчилан товлох боломжгүй
яаралтай хийх мэс ажилбарууд туйлын
заалтанд (indicato vitalis) багтана.
Тухайлбал дотор эрхтэн ивэрч хавчигдах,
дарагдах, амьсгалын замын цочмог
бөглөрөлт, цус ихээр алдах, пневмоторакс,
гүзээ хийгээр дүүрэх, ходоод, гэдэс, умс
болон шээс дамжуулах зам бөглөрөх гэх
мэт.
Мэс ажилбарыг эцэнхий туранхай , хээл
хүндэрсэн буюу ороо орсон, эмгэг үгдэрч
хүндэрсэн мал амьтанд хийхэд хүндрэл
гарах учир хориглоно.

8. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА