2020.11.18

1. МАЛ ҮРЖҮҮЛЭХ Сэдэв: Цэвэр үүлдрийн
аргаар мал үржүүлэх

2. Нэг үүлдрийн малыг хооронд нь нийлүүлж үржүүлэхийг цэвэр
үүлдрийг үржүүлэг гэнэ. Цэвэр үүлдэр хэзээ ч бий болохгүй,
биологи, аж ахуйн үнэт чанарыг агуулсан өндөр ашиг шимт сайн
үүлдрийн малыг хүн ухамсарт хөдөлмөрөө зориулж урт удаан
хугацаанд бий болгодог.
Ингэж буй болгосон сүрэг нь удамшлын хувьд ойролцоо, галбир,
бие цогцос, ашиг шимийн байдлаар нэгэн хэвшлийн бөгөөд үнэт
шинж чанаруудыг хадгалсан байдлаараа бусад үүлдрээс ялгаатай.
Эдгээр шинж чанарыг хадгалж, үр удамд удамшуулан дамжуулах
зорилгоор цэвэр үүлдрийн аргыг хэрэглэдэг.

3. Цэвэр үүлдрийн үржүүлгийн
аргын үед үржлийн данс
бүртгэлийг маш нямбай хөтлөх
шаардлагатай. Ингэснээр
төрлийн нийлүүлгээс сэргийлж,
малын үүлдэрлэг байдлыг
тогтооход чухал ач
холбогдолтой. Эцэг, эх нь
хоёулаа цэвэр үүлдэрт
хамаарагдах нь үржлийн бичиг
баримтаар тодорсон ба цус
шингээх эрлийзжүүлэгээр
гарсан 5-аас доошгүй үеийн
эрлийзийг цэвэр үүлдэрт
тооцдог.

4. Үржлийн бичиг
баримтыг зөв
хөтлөөгүйгээс цэвэр
үүлдрийн шинжийг
хадгалсан боловч гарал
үүсэл нь мэдэгдэхгүй
юмуу, эсвэл гарал
үүслээрээ цэвэр
үүлдрийн шинж
чанарыг бүрэн хадгалж
чадаагүй малыг цэвэр
үүлдэрт тооцохгүй байх
нь зөв.

5. Цэвэр үүлдрийн үржүүлгийн үед шилэн сонголт, тохируулан сонголтыг сайн
явуулснаар сайн үүлдрийн шинж чанар агуулсан малын тоо толгой өсөж, үр
төлийн, үржлийн чанар дээшлэх ба үүлдрийн өвөрмөц шинж чанарыг ыүрэн
хадгалж чадаагүй хэсгийг заазалж үндсэн сүргээс нь тусгаарлана.

6. Цэвэр үүлдрийн үржүүлгийг удаан
хугацаанд зохистой хэрэглэснээр
дээд зэргийн ашиг шимтэй
үржлийн мал гаргаж авах
боломжтой. Жишээ нь: ОХУ-ын
Пермийн адуун заводод
үржүүлдэг хар тарлан үүлдрийн
үхрийн Айда гэдэг үнээ 12
удаагийн саалийн хугацаанд
44407кг сүү буюу 4293кг сүүний
тос өгч дэлхийн рекорд болсон.
Том цагаан үүлдрийн мэгж нэг
төрөлтөөр 32 торой өгсөн, 1600
метрт 2.001 секунд хурдалсан
Орловын хатирч үүлдрийн Улов,
Пион, Турнир зэрэг азарга бүгд
цэвэр үүлдрийн үржүүлгийн
аргаар бий болсон юм.

7. Цэвэр үүлрийн үржүүлгийн үед сүргийн дундаас дээд зэргийн чанартайг
нь шилж сонгон үржүүлэх замаар үүлдрийн ашиг шим ба үржлийн
шинж чанарыг улам боловсронгуй болгож үүлдрийн стандартыг зохион
мөрддөг. Стандарт нь үүлдрийн амьтдын ашиг шим, жин, галбир, бие
цогцос, өсөлт хөгжилтийн минимум шаардлага юм.

8. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА