SlideShare a Scribd company logo
1 of 17
Download to read offline
Сэрэл, түүний физиологи
үндэс
Д.Баасанням
Сэрэлтэй холбогдох үгс
• Excitation – Возбуждение – Хөөрөл
• Process –Процесс- Үйл явц
• Receptor- Рецептор- Хүлээн авуур
• Sensation- Ощущение - Сэрэл
• Sense organ- Орган чувствo – Мэдрэхүйн эрхтэн
• Image – Образ – Дүр
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Сэрэл-sensation-Ощущение
• Сэрэл нь амьтан, дотор хүн, гаднах эсвэл дотоод өдөөлтийг
илрүүлдэг (жишээ нь: нүдний долгионыг илрүүлэх нүд, дууны
долгионыг илрүүлэх чих).
• Хүртэхүйгээс ялгаатай нь өдөөлтийг тайлбарлах юм уу
тодорхойлох үүрэгтэй. Жнь: Сандал харах, гитар сонсох ...
Физиологи үндэс: Үндэслэгч В.И.Ленин
• Тэрээр сэрлээр дамжуулахгүйгээр юмсын ямар нэг
хэлбэрийн тухай мэдэх боломжгүй гэжээ.
Цочроогчийн үйлийг хүлээн авч үүнийг танин
мэдэхүйн тогтолцоонд дамжуулж тархинаас эргэж
хариу үйлдэл үзүүлэх үйл ажиллагаа явагдах
процессыг анализатор буюу задлан ялгагч гэнэ
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Сэрлийн үе шатууд
1. Мэдрэгч рецепторууд өдөөгчийг илрүүлэх
2. Мэдрэхүйн өдөөлт нь тархинд код үүсгэх
3. Мэдрэхүйн эрхтнүүд тархин дахь судлуудад хүрч ашигтай
мэдээлэл болгон хувиргах
Задлан ялгагч нь
1. Мэдрэхүйн эрхтэн бүрийн “рецептор” анализаторуудын
захын хэсэг. Энд нүд, чих, хэл, ам, арьс зэрэг мэдрэхүйн
эрхтэнүүд орно.
2. Рецептороор дамжин ирсэн ямар нэг мэдээ дохио хүлээн
авч боловсруулан түүнийг сэрэл болгон хувиргах
анализаторуудын цаад хэсэг буюу тархинд явагдах процесс.
3. Тархинд боловсрогдсон сэрэл нь эргэж цочроогчдын
үйлдэлд хариу үзүүлдэг.
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
• Children are often
taught five basic senses:
seeing (i.e., vision),
hearing (i.e., audition),
tasting (i.e., gustation),
smelling (i.e., olfaction),
and touching.
Өлсөх, цангах, хүрэлцэх, жирвэгэнэх...
Сэрэл явагдах процесс
Цочроогч нь мэдрэхүйн эрхтэнд нөлөөлсөнөөр мэдрэлийн дамжуулах
сувгаар их тархины гадарт очих мэдрэлийн долгион бий болж тэнд
боловсруулагдан бие дааж сэрэл үүснэ.
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Цочроогч
Сэрэл үүсэхэд мэдрэх эрхтэнд шууд нөлөө үзүүлж байдаг бодит ертөнцийн юмс
үзэгдэл шаардлагатай бөгөөд түүнийг цочроогч гэж нэрлэнэ.
Сэрэл Гадаад орчноос ирэх цочроол Цочроолын нөлөөлж буй мэдрэлийн эсүүд
Сонсгол Дуу авианы долгион Дотоод чихэнд байрлах даралтыг мэдрэгч эсүүд
Хараа Гэрлийн долгион Нүдний торлог дахь гэрэлд мэдрэг эсүүд
Шүргэх Арьсанд үүсэх даралт Арьсны мэдрүүлын мэдрэмтгий төгсгөл
Өвчний Үнэрлэх мэдрэхүйн эсүүд Арьс болон бусад эдүүдийн өвчнийг мэдрэх
мэдрэлийн эсүүд
Амт Шингэнд уусдаг юмс Хэлны янз бүрийн амтыг мэдрэх эсүүд
Үнэр Шингэнд уусдаг юмс
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Сэрлийг хэмжих
• Үнэмлэхүй зааг - Тухайн цаг үед хүний илрүүлж
чадах өдөөлт хамгийн бага хэмжээ (50%)
• Ялгах зааг ( мэдэгдэхүйц ялгаа) - бие махбодийн
хувьд тусах мэдрэмжийн хоорондох хамгийн бага
ялгаа нь 50%-аас дээш мэдрэх байдал
• Дээд зааг- Хүний мэдрэх хамгийн их хэмжээ
Сэтгэц физиологиор мэргэшсэн сэтгэл судлаачид Сэрлийг хэмжинэ
Сэрлийн ангилал
Сэрэл
Гадаад
Зайнаас үүсэх
(харах, сонсох,
үнэрлэх)
Шууд үүсэх
(Арьсны болон
амтлах)
Завсрын Дотоод
Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
Хэв шинж
Хараа-Сонор-Арьс-Үнэрлэхүй-Амт
Эх сурвалж
• Д.Санжжав “Сэтгэл судлал”
• https://en.wikipedia.org/wiki/Sensation_(psychology)

More Related Content

What's hot (20)

Лекц 6
Лекц 6Лекц 6
Лекц 6
 
темпрамент зан төлөв Copy
темпрамент зан төлөв   Copyтемпрамент зан төлөв   Copy
темпрамент зан төлөв Copy
 
Leg1
Leg1Leg1
Leg1
 
Leg5
Leg5Leg5
Leg5
 
Leg7
Leg7Leg7
Leg7
 
лекц 1
лекц 1лекц 1
лекц 1
 
Leg6
Leg6Leg6
Leg6
 
Lekts 4
Lekts 4Lekts 4
Lekts 4
 
ой тогтоолт
ой тогтоолтой тогтоолт
ой тогтоолт
 
Leg11
Leg11Leg11
Leg11
 
Leg14
Leg14Leg14
Leg14
 
сэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөлсэтгэл хөдлөл
сэтгэл хөдлөл
 
сэтгэхүй ба хэл яриа
сэтгэхүй ба хэл яриасэтгэхүй ба хэл яриа
сэтгэхүй ба хэл яриа
 
лекц №11
лекц №11лекц №11
лекц №11
 
Ой тогтоолт реферат
Ой тогтоолт рефератОй тогтоолт реферат
Ой тогтоолт реферат
 
Гуманистын буюу хүмүүнлэгийн сэтгэл судлал
Гуманистын буюу хүмүүнлэгийн сэтгэл судлалГуманистын буюу хүмүүнлэгийн сэтгэл судлал
Гуманистын буюу хүмүүнлэгийн сэтгэл судлал
 
Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?Харилцаа гэж юу вэ?
Харилцаа гэж юу вэ?
 
Leg4
Leg4Leg4
Leg4
 
Ой тогтоолтоо сайжруулах
Ой тогтоолтоо сайжруулахОй тогтоолтоо сайжруулах
Ой тогтоолтоо сайжруулах
 
мэдрэлийн тогтолцоо 2 4
мэдрэлийн тогтолцоо 2 4мэдрэлийн тогтолцоо 2 4
мэдрэлийн тогтолцоо 2 4
 

Similar to Сэрэлийн физиологи үндэс

New microsoft office word document
New microsoft office word documentNew microsoft office word document
New microsoft office word documentMinjmaa Gombosuren
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4azora14
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4azora14
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4azora14
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4azora14
 
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавартанин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгаварIreedui12
 
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавартанин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгаварIreedui12
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4azora14
 
лекц 3
лекц  3лекц  3
лекц 3azora14
 
мэдрэхүй
мэдрэхүймэдрэхүй
мэдрэхүйnight owl
 
лекц №10
лекц №10лекц №10
лекц №10azora14
 
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2otgonburenubuns
 
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2Otgoo Lxam
 

Similar to Сэрэлийн физиологи үндэс (20)

PTON111-Хичээл-7
PTON111-Хичээл-7PTON111-Хичээл-7
PTON111-Хичээл-7
 
New microsoft office word document
New microsoft office word documentNew microsoft office word document
New microsoft office word document
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
Лекц 3
Лекц 3Лекц 3
Лекц 3
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
PТОN111-Хичээл 1/2
PТОN111-Хичээл 1/2PТОN111-Хичээл 1/2
PТОN111-Хичээл 1/2
 
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавартанин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
 
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавартанин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
танин мэдэхүйн-түвшний-даалгавар
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
PTON111-Хичээл-8
PTON111-Хичээл-8PTON111-Хичээл-8
PTON111-Хичээл-8
 
лекц 3
лекц  3лекц  3
лекц 3
 
мэдрэхүй
мэдрэхүймэдрэхүй
мэдрэхүй
 
Odnoo5
Odnoo5Odnoo5
Odnoo5
 
PTON111-Хичээл-7-2
PTON111-Хичээл-7-2PTON111-Хичээл-7-2
PTON111-Хичээл-7-2
 
лекц №10
лекц №10лекц №10
лекц №10
 
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
 
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2Haraanii erhten togtoltsoo2 2
Haraanii erhten togtoltsoo2 2
 
Tseku 5
Tseku 5 Tseku 5
Tseku 5
 

Сэрэлийн физиологи үндэс

  • 2. Сэрэлтэй холбогдох үгс • Excitation – Возбуждение – Хөөрөл • Process –Процесс- Үйл явц • Receptor- Рецептор- Хүлээн авуур • Sensation- Ощущение - Сэрэл • Sense organ- Орган чувствo – Мэдрэхүйн эрхтэн • Image – Образ – Дүр Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 3.
  • 4.
  • 5.
  • 6. Сэрэл-sensation-Ощущение • Сэрэл нь амьтан, дотор хүн, гаднах эсвэл дотоод өдөөлтийг илрүүлдэг (жишээ нь: нүдний долгионыг илрүүлэх нүд, дууны долгионыг илрүүлэх чих). • Хүртэхүйгээс ялгаатай нь өдөөлтийг тайлбарлах юм уу тодорхойлох үүрэгтэй. Жнь: Сандал харах, гитар сонсох ...
  • 7. Физиологи үндэс: Үндэслэгч В.И.Ленин • Тэрээр сэрлээр дамжуулахгүйгээр юмсын ямар нэг хэлбэрийн тухай мэдэх боломжгүй гэжээ. Цочроогчийн үйлийг хүлээн авч үүнийг танин мэдэхүйн тогтолцоонд дамжуулж тархинаас эргэж хариу үйлдэл үзүүлэх үйл ажиллагаа явагдах процессыг анализатор буюу задлан ялгагч гэнэ Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 9. Сэрлийн үе шатууд 1. Мэдрэгч рецепторууд өдөөгчийг илрүүлэх 2. Мэдрэхүйн өдөөлт нь тархинд код үүсгэх 3. Мэдрэхүйн эрхтнүүд тархин дахь судлуудад хүрч ашигтай мэдээлэл болгон хувиргах
  • 10. Задлан ялгагч нь 1. Мэдрэхүйн эрхтэн бүрийн “рецептор” анализаторуудын захын хэсэг. Энд нүд, чих, хэл, ам, арьс зэрэг мэдрэхүйн эрхтэнүүд орно. 2. Рецептороор дамжин ирсэн ямар нэг мэдээ дохио хүлээн авч боловсруулан түүнийг сэрэл болгон хувиргах анализаторуудын цаад хэсэг буюу тархинд явагдах процесс. 3. Тархинд боловсрогдсон сэрэл нь эргэж цочроогчдын үйлдэлд хариу үзүүлдэг. Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 11. • Children are often taught five basic senses: seeing (i.e., vision), hearing (i.e., audition), tasting (i.e., gustation), smelling (i.e., olfaction), and touching. Өлсөх, цангах, хүрэлцэх, жирвэгэнэх...
  • 12. Сэрэл явагдах процесс Цочроогч нь мэдрэхүйн эрхтэнд нөлөөлсөнөөр мэдрэлийн дамжуулах сувгаар их тархины гадарт очих мэдрэлийн долгион бий болж тэнд боловсруулагдан бие дааж сэрэл үүснэ. Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 13. Цочроогч Сэрэл үүсэхэд мэдрэх эрхтэнд шууд нөлөө үзүүлж байдаг бодит ертөнцийн юмс үзэгдэл шаардлагатай бөгөөд түүнийг цочроогч гэж нэрлэнэ. Сэрэл Гадаад орчноос ирэх цочроол Цочроолын нөлөөлж буй мэдрэлийн эсүүд Сонсгол Дуу авианы долгион Дотоод чихэнд байрлах даралтыг мэдрэгч эсүүд Хараа Гэрлийн долгион Нүдний торлог дахь гэрэлд мэдрэг эсүүд Шүргэх Арьсанд үүсэх даралт Арьсны мэдрүүлын мэдрэмтгий төгсгөл Өвчний Үнэрлэх мэдрэхүйн эсүүд Арьс болон бусад эдүүдийн өвчнийг мэдрэх мэдрэлийн эсүүд Амт Шингэнд уусдаг юмс Хэлны янз бүрийн амтыг мэдрэх эсүүд Үнэр Шингэнд уусдаг юмс Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 14. Сэрлийг хэмжих • Үнэмлэхүй зааг - Тухайн цаг үед хүний илрүүлж чадах өдөөлт хамгийн бага хэмжээ (50%) • Ялгах зааг ( мэдэгдэхүйц ялгаа) - бие махбодийн хувьд тусах мэдрэмжийн хоорондох хамгийн бага ялгаа нь 50%-аас дээш мэдрэх байдал • Дээд зааг- Хүний мэдрэх хамгийн их хэмжээ Сэтгэц физиологиор мэргэшсэн сэтгэл судлаачид Сэрлийг хэмжинэ
  • 15. Сэрлийн ангилал Сэрэл Гадаад Зайнаас үүсэх (харах, сонсох, үнэрлэх) Шууд үүсэх (Арьсны болон амтлах) Завсрын Дотоод Нийгэм, сэтгэл судлалын дээд сургууль
  • 17. Эх сурвалж • Д.Санжжав “Сэтгэл судлал” • https://en.wikipedia.org/wiki/Sensation_(psychology)