PTON111-Хичээл-8

1. ХҮРТЭХҮЙ
Доктор, дэд проф. Н.Цэдэвсүрэн

2. • Хүний мэдрэхүйн эрхтнүүд нь хүрээлэн
байгаа орчинтой баримжаалан зохицож,
тэдгээрийг танин мэдэх гэсэн идэвхтэй үйл
ажиллагаанд татагдан ордог. Танин мэдэх
үйл нь олон шатаар явагддаг бөгөөд түүний
нэг нь хүртэхүй юм. Хүртэхүй бол хүн
өөрийгөө хүрээлэн байгаа объектив
ертөнцийн юмс үзэгдлүүд тэдгээрийн шинж
чанаруудыг тархиндаа тусгасан сүбъектив
тусгал мөн.

3. Хүнийг хүрээлэн байгаа юмс үзэглүүд нь
бүхэл бүтэн шинж чанаруудаас бүрэлдэн
тогтсон байдаг бөгөөд тэдгээр шинж
чанаруудыг хүн бүхэл бүтнээр нь
тусгасанаар тэр зүйл бидэнд танин
мэдэгдэнэ. Ийм учраас хүний танин мэдэх
процессын үлэмжийн өндөр түвшинд байдаг
сэтгэцийн процессууд нь сэрлүүдийн үндсэн
дээр буй болж, цаашид юмс үзэгдлийн дүр
их тархины гадарт тусгагдсан тусгалыг
хүртэхүй гэнэ.

4. • Хүртэхүй нь сэрэл болон танин мэдэхүйн
бусад үйлүүдтэйгээ нягт уялдаатай явагддаг,
өөрийн гэсэн өвөрмөц онцлог, зүй тогтол
бүхий шууд мэдрэн таних үйл юм. Хүний
хүртэхүй нь хэл, сэтгэхүйтэй нягт
холбоотой юм. Тийм ч учраас огт үзэж
хараагүй, цоо шинэ зүйлийг хүртэхдээ хүн
“цас шиг, А үсэг шиг, модтой төстэй” гэх
зэргээр өөрийн сайн мэдэх зүйлтэйгээ
жишиж ойлгохыг хичээдэг.

5. • Хүртэхүйн энэхүү онцлог нь мэдлэгийг
ухааруулан ойлгох, шинэ, хуучин 2
мэдлэгийн хооронд холбоо тогтоох зэрэг
чухал ач холбогдолтой юм.

6. • Борингийн зураг Та энэ зургийг
ажиглана уу, та настай эмэгтэйг харж байна
уу, эсвэл залуу эмэгтэйг харж байна уу?

7. • Нэг зүйлийг хүмүүс харилцан адилгүй
хүртэн хүлээж авдаг. Юмыг хүртэн хүлээж
авахад тухайн хүний хэрэгцээ, хандлага,
хүсэл сонирхол, мэргэжлийн онцлог зэрэг
олон зүйл нөлөөлдө,Нөгөө талаас тухайн
юмс үзэгдлийн талаарх хүний мэдлэг,
туршлага ч чухал үүрэгтэй.

8. Юмыг хүртэж танья гэсэн зорилгыг хүн
өмнөө тавиагүй үед орчны юмс, үзэгдэл
аяндаа санамсаргүйгээр бидний нүдэнд
тусч, чихэнд сонсогдох зэргээр үйлчлэхийг
зориудын биш хүртэхүй гэнэ.
Юмыг хүртье гэсэн тодорхой зорилго
чиглэл тавин түүндээ хүрэхийн төлөө
зоригийн хүч зарцуулж байвал зориудын
хүртэхүй гэнэ. .Үзэгдэл, юмсын үл
анзаарагдам боловч гол шинжийг олж
мэдэх чадварыг ажигч чанар гэнэ.

9. • Хүртэж байгаа зүйлээ буруу тайлбарлах ба
юмсыг буруу хүртэн тусгаж авахыг
хүртэхүйд үүсэх алдаа гэнэ. Дүрснүүдийн
талууд нь тэнцүү боловч тэнцүү биш мэт
харагдана

10. Алсад
орших
зүйлүүд
жижиг мэт
харагддаг.

11. • Дасан зохицохуй гэсэн нэр томъёо нь
“adoptio” буюу зохицон өөрчлөгдөх гэсэн
утгатай грек үгнээс гаралтай, биологийн
ШУ-ны нэр томъёо юм.
• “Хувь хүний орчиндоо дасан зохицох
чадварыг оюун ухаан гэнэ”
• “Хувь хүний орчиндоо дасан зохицох
чадварыг оюун ухаан гэнэ”

12. • Энэхүү процессын нэг бол хүртэхүй юм.
Хүний задлан ялгагчид буюу
анализаторуудад үйлдэл үзүүлсэн бүхэл
бүтэн юмс , үзэгдлүүдийн дүр их тархины
гадарт тусгагдсан тусгалыг хүртэхүй гэнэ.
Хүртэхүй нь сэрлүүдийн үндсэн дээр
үүсдэг. Сэрэл оролцохгүйгээр хүртэхүй
үүсэхгүй. Гэвч сэрэлтэй харьцуулахад
хүртэхүй нь сэтгэцийн нилээд нарийн
процесс юм. Хүртэхүйд олон сэрлүүд
хамтран оролцдог учраас

13. • тэр нь юмс үзэгдлүүдийг олон талаас нь
бүрэн гүйцэд тусгадаг тусгал мөн. Ж:Бид
ямар нэг зүйлийг тусгахдаа түүний өнгө
хэлбэр, хэмжээг харааны сэрлээр хатуу
зөөлөн их багыг хүрэлцэх сэрлээр дуу
чимээ хол ойрыг сонорын сэрлээр тус тус
нэгэн зэрэг тусгаж мэднэ. Ингэж ямар нэгэн
зүйлийг тусгахад хэд хэдэн сэрлүүдийн иж
бүрэн үйл ажиллагаа, нэгэн зэрэг хамтран
оролцоно.

14. • Сэрлүүдийн хоорондын харилцаа холбооны
дүнд хүртэхүй үүсч явагддаг байна. Хүнд
тусгагдсан зүйлийн үнэн зөв бүрэн гүйцэт
эсэх нь түүний амьдралын туршлага,
мэдлэгийн түвшингөөс шалтгаална. Хүн
хэдий чинээ амьдралын туршлагатай,
мэдлэгийн түвшингөөс шалтгаална. Хүн
хэдий чинээ амьдралын туршлагатай,
мэдлэг боловсролтой байх тутам тэр нь
гадаад ертөнцийг төдий чинээ гүн гүнзгий
бүрэн гүйцэд үнэн зөв тусгаж хүртэнэ.

15. • Хүний хүртэхүйн хөгжилд түүний итгэл
үнэмшил, сэтгэлийн хөдөлгөөн дадал зуршил,
хэрэгцээ сонирхол нөлөө үзүүлнэ. Ийм учраас
янз бүрийн хэрэгцээ сонирхолтой, итгэл
үнэмшилтэй, өөр өөр мэргэжлийн хүмүүс, нэг
төрлийн үзэгдэл юмсыг тус бүрдээ өөр өөрийн
хэмжээгээр тусгана. Хүртэхүй бол юмсын
хөдөлгөөнгүй, идэвхгүй амьгүй дүр биш юм.
Хүний хүртэхүйд тусгагдсан аливаа зүйл нь
юмсын дүр толинд тусгагдсантай адилхан
механикаар тусгагдсан жирийн дүр биш.

16. • Харин хүний идэвхи ухамсартай үйл
ажиллагааны үр дүнд түүний тархинд
тусгагдсан танин мэдэхүйн процесс мөн.
Өөрөөр хэлбэл хүртэхүй нь гадаад
ертөнцийг тусгахдаа хүний тоглох сурч
хөдөлмөрлөх идэвхтэй үйл ажиллагааны
явцад тусгадаг юм. Хүртэхүй нь өөрийн
шинжээр танин мэдэх идэвхтэй диалектик
процесс тул хүний практик үйл
ажиллагааны явцад үүсэж хөгжиж
төлөвшдөг процесс юм. +

17. • Ийм учраас хүртэхүй нь бодит байдлыг
үлэмж нарийн бөгөөд идэвхи
ухамсартайгаар тусгасан тусгалын үйл мөн.
Ингэхлээр объектив юмс үзэгдлүүдэд
байдаг олон янзын шинж чанаруудыг хүн
мэдрэхүйн олон эрхтнүүдээрээ тусган авч
тэрхүү тусгалыг тархи нэг цогцолбор
ухагдахуун буюу зүйл болгон тусгаж буй
сэтгэцийн процесс нь хүртэхүй юм.
Ж:Алиманд бөөрөнхий улаан, хатуу зөөлөн,
үнэр, чихэрлэг жин гэх мэт 5-6 янзын шинж
байна.

18. Алимыг хараад бөөрөнхий болон улааныг,
амтлаад чихэрлэгийг, барьж үзээд хатуу
зөөлөн болон жинг мөн сонсох гэх мэтээр
зөвхөн аль нэгэн шинжийг танин мэдэх
процесс нь сэрэл байдаг бол эдгээр 5-6
шинжийг хэрэглэсээр байгаад алимыг
танин мэднэ. Ийнхүү үзэгдэл юмсад байдаг
бүх шинжийг нэгтгэн нэг цогцолбор зүйл
болгон авч буй процесс нь хүртэхүй юм.

19. Хүртэхүйн физиологи үндэс: Хүнд
тусгагдаж буй аливаа үзэгдэл юмсын янз
бүрийн шинж чанар хүний мэдрэхүйн
эрхтэнд нэгэн зэрэг юм уу дараалан үйлдэл
үзүүлж, тархинд уг үзэгдэл юмсын шинж
чанаруудыг тусгасан хөөрлийн олон
голомтуудыг бүрдүүлнэ. Ийнхүү хүний
мэдрэхүйн эрхтний идэвхтэй үйл
ажиллагааны үр дүнд мэдрэхүйн эрхтний
олон анализаторуудын тархинд байгаа
төвүүдэд тогтсон хөөрлийн голомтуудын
хооронд мэдрэлийн түр холбоос тогтох

20. Процесс нь хүртэхүйн физиологи үндэс болно.
Ингэхлээр хүртэхүй нь анализаторуудын
тусламжтайгаар гадаад ертөнцийг тусган авдаг.
Хүртэхүй бол сэрлийн нэгэн адил рефлекст
үйл юм. өөрөөр хэлбэл хүртэхүй нь
рефлексийн зарчмаар үүсч явагдана.
И.П.Павлов” хүртэхүйн физиологи үндэс нь
мэдрэхүйн эрхтний рецепторт гадаад
ертөнцөөс үзүүлсэн үйлдлийн нөлөөгөөр их
тархины гадарт бүрэлдэн тогтсон нөхцөлт
рефлекс буюу мэдэрлийн түр холбоос юм гэж
тодорхойлсон байна.

21. • Хүртэхүй нь сэрлийн адилаар зөвхөн
тодорхой нэг цочроогчдын үйлдлээр
үүсэхгүй, харин мэдрэхүйн хэд хэдэн
эрхтэнд нэгэн зэрэг нэгэн зэрэг юм уу эсвэл
дараалан үйлдэл үзүүлсэн иж бүрэн
цочроогчдын үйлдлээр үүсэж явагдана.
Ингэж нэгэн зэрэг буюу хэд хэдэн иж
цочроогдын нөлөөгөөр нэгэн анализаторын
дотоодод эсвэл хэд хэдэн анализаторуудын
хооронд бүрэлдэн тогтсон мэдэрлийн түр
холбоосуудын үндсэн дээр

22. Тусгагдаж байгаа үзэгдэл юмс бүхэл
бүтнээрээ хүний тархинд тусгагдана. Уул
ус, гол, мөрөн гэр, байшин гэх мэтээр
бидний тусгаж байгаа аливаа зүйл нь
мэдрэхүйн эрхтэнд нэгэн зэрэг үйлдэл
үзүүлсэн иж цочроогчийн үр дүн бөгөөд
энэ нь нэгэн анализаторын дотоодод
бүрэлдэн тогтож байгаа мэдэрлийн түр
холбоос юм. Харин хүн нэг зүйлийн хэлбэр
хэмжээг хүртэн тусгахад түүний хараа

23. Хөдөлгөөн, арьсны анализаторуудын харилцан
үйлдлүүдийн хооронд мэдэрлийн түр холбоос
бүрэлдэн тогтож байгаа юм. Энэ нь хэд хэдэн
анализаторуудын хооронд бүрэлдэн тогтсон
мэдэрлийн түр холбоосны үр дүн мөн.Ийм
учраас хүртэхүйн физиологи үндэс нь
мэдрэхүйн эрхтнүүдэд нэгэн зэрэг буюу
дараалж үйлдэл үзүүлсэн хэд хэдэн
цочроогчдын үйлдлийн нөлөөгөөр нэгэн
анализаторын тархины хэсгийн эсэд юм уу хэд
хэдэн анализаторуудын тархины хэсгүүдийн
хооронд бүрэлдэн тогтсон мэдэрлийн түр
холбоос юм.

24. Хүртэхүйн чанарууд: Хүртэхүй нь олон
чанаруудаар сэтгэцийн бусад
процессуудаас ялгаатай. Хүртэхүй нь юмс
үзэгдлийг түүнд байдаг бүхэл бүтэн шинж
чанаруудаар нь тусгадаг тусгалын процесс
тул тэдгээр чанарууд заавал хамрагдан
тусгагдсан байдаг. Хүртэхүй нь дараах
чанаруудтай:
а/Хүнд тусгагдаж байгаа зүйл тодорхой
бодитой биетэй шинж чанарыг агуулсан
байна.

25. Энэ нь хүртэхүйн бүхэллэг чанар юм. Хүн
гадаад ертөнцөөс тодорхой дохио, мэдээ
сэлтийг мэдрэхүйн эрхтнээр дамжуулан
хүлээн авдаг. Эдгээр нь бидэнд тусгагдаж
байгаа юмсын биетэй, бодитой оршиж
байгаа шинж чанарыг илэрхийлж байгаа
юм. Хүн бодитой оршиж байгаа юмс
үзэгдлүүдтэй биеэр тодорхой үйлдэл хийж,
өөрийн практик үйл ажиллагааны явцад
тэдгээрийг тусгадаг юм.

26. Бодитой оршиж байгаа зүйлийг тусгаж
хүлээн авахад бидний хүрэлцэх буюу
хөдөлгөөний эрхтнүүд тодорхой үүрэг
гүйцэтгэнэ. И.М.Сеченов “ Хүнд тусгагдаж
байгаа юмсын биетэй бодитой чанар нь
хүний гадаад хөдөлгөөн болон уг биет
зүйлийн хоорондын байнгын харилцан
үйлдлийн үндсэн дээр буй болдог бөгөөд
юмсыг тусгах үйл бидний хөдөлгөөн
оролцохгүйгээр түүний бодит чанар
илэрхийлэгдэхгүйгээр явагдахгүй гэж
тодорхойлсон байна.

27. Нэрт сэтгэл зүйч Б.Г.Ананьев “харааны
сэрлийн үйл ажиллагаа бүрэн алдсан хүн
нь өөртөө тусгагдаж байгаа юмсын бодит
биет шинж чанарыг хараагаар хэзээ ч
тусган төсөөлж чадахгүй гэдгийг өвчтөн
дээр хийсэн судалгаагаар нотолсон байна.
Ийм учраас хүртэгдэж байгаа биет бодит
чанар нь хүний хүрэлцэх, тэмтрэх
мэдрэгдэх хөдөлгөөнөөр түүнийг тусгадаг
байна. Хүртэхүйн биет бодит чанар нь
хүүхдийн сэтгэцийг хөгжүүлэхэд асар их
үүрэгтэй.

28. • Хүүхдийг хүрээлэн байгаа гадаад
ертөнцийн юмс үзэгдлүүд тэдний
мэдрэхүйн олон эрхтнүүдийг өөртөө татаж
тодорхой үйл хөдлөгөөнд оруулж
байдгаараа тэдний сэтгэцийн процессыг
цаашид хөгжүүлэх хүчин зүйл болдог.
Сэрэл ба хүртэхүйн ялгаа нь хүртэхүйд
байдаг чанаруудаар илэрнэ. Хүртэхүй нь
аливаа юмс, үзэгдлийг бүх шинж
чанаруудаар нь нэгтгэн нэг бүхэл бүтэн
биет цогцолбор зүйл болгон тусгадаг.

29. • Энэ нь хүртэхүйн бүхэллэг буюу биет бодит
чанар юм.
• Б/Хүнд тусгагдаж байгаа зүйл нь бүхэл бүтэн
шинж чанартай байдаг бөгөөд хүн тэдгээр юмс
үзэгдлийг тусгахдаа түүнд байгаа бүхэл бүтэн
шинж чанараар нь тусгадаг юм. Хүртэхүй нь
сэрэлтэй харьцуулахад юмсийн бүхэл бүтэн
дүр юм. Хүнд тусгагдаж байгаа юмсын бүхэл
бүтэн чанар нь юуны түрүүнд уг юмс
үзэгдлүүдийн орон зай харьцааны бүхэл
шинжээр илэрхийлэгдэнэ. Энэ бол хүртэхүйн
бодислог чанар юм.

30. В/Хүртэхүйн 3 дахь онцлог чанар нь хүнд
тусгагдаж байгаа зүйл тодорхой бүтэцтэй
байдагт оршино. Хүртэхүйн бүхэл бүтэн
чанар нь түүний бүтэцтэй холбоотой.
4/Хүнд тусгагдаж байгаа ямар нэгэн зүйл нь
өөртөө байнгын харьцангуй тогтвортой
чанартай байдаг нь хүртэхүйн дөрөв дэх
чанар юм. Аливаа чанарыг хүн өөр өөр
нөхцөл байдалд тусгахад уг зүйлийн шинж
чанар хувьсан өөрчлөгдөхгүй байнга
тогтвортой хэвээр хадгалагдаж байдаг.

31. • Ямар нэг зүйлийн хэлбэр хэмжээ дүрсийг
хараагаар буюу хол ойрыг янз бүрийн
зайгаас тусгахад ойр байсан зүйл том
хэмжээтэй хол байсан жижиг хэмжээтэй
харагдана. Юмсын зай холдох тутам уг
зүйлийн хэмжээ дүрс улам багасдаг.Юмсыг
зорилго чиглэлтэйгээр хүртэх үйлдэл нь
ддорхи хүртэх үйлдлийг агуулсан байдаг.
Үүнд:
• Хүртэх объектыг олж тогтоох

32. • Түүний хамгийн гол шинжүүдийг нь ялгах
• Уг объектыг танин мэдэх
• Юмс үзэгдлийг тодорхой бүлэгт хамруулан
үзэх гэх мэт
• Юмс үзэгдлийг хүртэхэд тухайн хүнээс уг
зүйлд хандах хандлага, сонирхол хэрэгцээ,
үүсэл тэмүүлэл, мэдрэмж нөлөөлдөг.
Тухайн хүний сэтгэцийн амьдралын агуулга,
хувийн онцлогоос хүртэхүйн хамаарах
хамаарлыг апперцепци чанар гэнэ.

33. Өөрөөр хэлбэл энэ чанар нь хүний туршлага
мэдлэгийн нөөц, бие хүний чиглэлээс
хүртэхүй хамаарахыг хэлнэ. Орчны маш олон
үзэгдэл юмс хүнд нөлөөлж үйлчилж байдаг.
Хүн тэдгээрийг нэгэн зэрэг хүртэх
бололцоогүй юм. Эдгээр олон үйлчилгээ
нөлөөний дотроос зөвхөн цөөнх хэсгийг нь
хүн тодорхой тусган ухамсарлана. Энэ
боломжиг хүртэхүйн шилэн сонгох шинж
олгоно.Бие хүний туршлага чиглэлээр
тодорхойлогдож байдаг хүртэхүйн өвөрмөц

34. Чанарыг түүний шилэн сонгох чанар гэнэ.
Хүртэхүйн шилэн сонгох чанар нь хүний
сонирхлоос гадна бие хүний урьдчилсан
хандлагаас багагүй шалтгаална. |Установкаас|
Туршигдагчдад тодорхойгүй нэгэн дүрсийг
үзүүлэхэд урьдчилан төрсөн хандлагынхаа
үндсэн дээр тэд түүнийг муур нохой, уул
далай, арслан гэх зэргээр харилцан адилгүй
нэрлэж байжээ. Хүний хүртэхүй нь ямагт
бодит биет утга илэрхийлсэн шинжтэй байна.

35. • Хүртэхүйн биет бодит шинж гэдэг нь
гаднаас авсан мэдээллийг тухайн объекттой
жишиж үзэхийг хэлнэ. |Бодит шинж нь
ямагт практикаар шалгагдаж байдаг.
|Хүртэхүйн утга илэрхийлсэн шинж нь,
хүртхүй нь ямагт сэтгэхүйтэй холбоотой
явагдаж, тухайн зүйлийнхээ мөн чанарыг
танин мэдэж байдагтай холбоотой. Иймээс
хүртэхүйг дан ганц мэдрэх тусгалын үндсэн
дээр явагддаг гэж үзэж болохгүй.

36. Бид өөртөө хэрэгтэй зүйлийг тусгаж, чухам юуг
хүртэй байгаагаа ойлгон ухаарч байдаг. Ямарч утга
учиргүй бэхийн дусал нь ямар нэг утгатай юм шиг,
|нохой, арслан| хүнд хүртэгддэг болохыг Швейцарын
сэтгэл судлаач Рошах тогтоосон.Харин сэтгэл
мэдэрлийн өвчтэй хүмүүс бэхийн дуслыг байгаа
чигээр нь тусгах онцлогтой байдгийг Рошахын
туршлага харуулжээ.
Хүртэхүй нь харьцангуй тогтвортой шинжтэй
байдаг.Энэ чанар нь хүний амьдралын явцад
эзэмшсэн хувийн туршлагатай холбоотой. Энэ нь асар
их практик ач холбогдолтой. Хэрвээ хүртэхүй нь
тогтвортой байгаагүйсэн бол бид юмыг харах хөдлөх
бүрдээ

37. Юмсын гэрэл гэгээ өчүхэн төдий өөрчлөндөх
тутам урьд өмнө үзэж харж байсан зүйлээ
танихгүй төөрөлдөн орчиндоо чиг баримжаа
алдах байсан биз ээ. Хүртэхүй нь хэл яриатай
харилцан уялдаатай явагдана. Хэл нь юмсын
шинж чанарыг гүн гүнзгий танин мэдэж,
хүртэж байгаа зүйлээ тодорхой зүйл ангид
харуулах бололцоо олгоно Ж: дээр дурьдсан
бэхийн дуслыг ч юм уу ямар нэгэн тасархай
цэг зурууснаас бүтсэн дүрсийг хүн харж
байгаад тиймэрхүү зүйл байна гэж үгээр
илэрхийлсэн юм уу нэрлэн бодоход л тэр

38. • Дутуу элементтэй зургийг гүйцээн хүртэхэд
бидний мэдлэг туршлага чухал нөлөөтэй.
Хүний хүртэхүй нь сэтгэхүйтэй нягт
уялдаатай явагдах учраас юмсын мөн
чанарыг танин мэдэхэд чиглэгдсэн “Энэ юу
вэ” гэсэн асуултын хариуг эрсэн процесс
байдаг. Хүртэхүй нь цочроогчдын ердийн
цуглуулгаар тодорхойлогдохгүй, хүрэхүйд
тусгагдаж байгаа дүрсүүдйн хэсэг тодорхой
элемент бүр нь бүхэлтэйгээ ямагт
харьцуулагдаж байж сая тодорхой утга
илэрхийлнэ.

39. Гэхдээ юмсын бүхэл дүрс нь эргээд өөрийнхөө
бүрэлдэхүүн хэсгүүдээсээ хамаарч байдаг. Хүний
нүд бол хүртэж байгаа объектоо дагуулах харах
чадвартай хөдөлгөөнтэй эрхтэн. Нүдний
хөдөлгөөн нь юмсыг дагуулан харах, огцом
хөдөлгөөн гэсэн хоёр төрлийн хөдөлгөөн бий.
Цаг хугацааг хүртэх: Үзэгдэл юмсын дараалал
үргэлжлэх хугацааг хүртэх ажиллагаа юм. Энэ
нь хүний үйл ажиллагааны агуулгаас ихээхэн
шалтгаална.

40. • Сонирхолтой чухал ач холбогдолтой,үйл
явдлаар дүүрэн цаг хугацаа хурдан өнгөрдөг.
Ач холбогдол багатай уйтгартай ажлын үед
цаг хугацаа маш удаан өнгөрнө. Цаг
хугацааг хүртэх үнэлэхэд тухайн үед энэ
хүнд төрсөн сэтгэгдэл нөлөөлнө.
Тааламжтай зүйлийг хүлээхэд цаг хугацаа
түргэн өнгөрөх сайн сайхан зүйлийг
хүлээхэд цаг хугацаа маш удаан явагдаж
байгаа юм шиг санагдана.

41. • Хөдөлгөөнийг хүртэх: Юмсын орон зайд
орших хурд чиглэлийг хүртэнэ. Орчиндоо
чиг баримжаа авахад хүнд чухал ач
холбогдолтой. Юмыг хүртэхэд алдаа үүсч
болно. Аль ч анализаторын үйл
ажиллагаанд хүртэхэүйд гарах алдаа илрэх
боловч харааны хүртэхэүд гарах алдаа илүү
тодорхой ажиглагддаг. Хүртэхүйд гарах
алдаа нь олон төрлийн шалтгаантай байдаг.
|Хүний практик туршлага, хүртэхүйн
нөхөцл өөрчлөгдөх, мэдрэхүйн эрхтний
гажиг гэх тэт|