Basic of-management-3

1. Байгууллагын шинж төрх, төрөл хэлбэр,
байгууллагын үүсэл хөгжлийн динамик, орчин,
нийгмийн хариуцлага
1

2. Байгууллагын нийтлэг ангиллууд
1. Бараа үйлчилгээний төрлөөр
2. Хөрөнгийн эзэмшлээр
3. Хуулийн этгээдийн хувьд
4. Үйл ажиллагаан дахь хүчин зүйлийн бүрдлээр
5. Хэрэглэгчээр
6. Хэмжээгээр
2

3. 1. Бараа үйлчилгээний төрлөөрх байгууллагын ангилал
3
Ерөнхий нийтлэг ангилал
Үйлдвэрлэлийн
байгууллага
Үйлчилгээний
байгууллага
Олон улсын ангилал
Газар тариалан, ой,
ан агнуурын аж ахуй
Уул уурхайн
Үйлдвэрлэл, гар урлалын
Барилгын
Дэд бүтэц, эрүүл мэндийн
Худалдааны
Тээвэр хадгалалтын
Үйлчилгээний
Бусад
Зарим эрдэмтэд худалдаа,
үйлдвэрлэл , үйлчилгээ гэж
гурав ангилах нь ч бий

4. 2. Байгууллагын хөрөнгийн эзэмшлээрх ангилал
4
Хувийн хэвшлийн Холимог
/Төрийн оролцоотой/
Улсын хэвшлийн
буюу
Улсын салбарын
Гадаадын
хөрөнгө
оруулалттай
дотоодын
хөрөнгө
оруулалттай

5. 3. Хуулийн этгээдийн хувьд байгууллагуудыг ангилах нь
5
Бүх гишүүд нь
бүрэн хариуцлагатай
Зарим гишүүд нь
бүрэн хариуцлагатай
Компани
хувьцаат
Хязгаарлагдмал
хариуцлагатай
Нөхөрлөл
Хоршоо
Төрийн бус
байгууллага
Төрийн
байгууллага
Бизнесийн байгууллага
Гишүүддээ
үйлчилдэг
төрийн бус
байгууллага
Нийгэмд
үйлчилдэг
төрийн бус
байгууллага
ХЭАА

6. 4. Байгууллагын үйл ажиллагаан дахь хүчин зүйлийн
бүрдлээрх ангилал 6
Капиталд түлхүү
түшиглэсэн
Хүний нөөцөд түлхүү
түшиглэсэн
Энэ нь салбар бүхэнд өөр өөр байна

7. 5. Байгууллагын хэрэглэгчээрх ангилал
7
Үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл
үйлдвэрлэдэг
байгууллагууд
Эцсийн хэрэглэгчид
зориулсан
бүтээгдэхүүн
үйлчилгээнд
чиглэсэн
байгууллагууд

8. 6. Байгууллагын хэмжээгээрх ангилал
8
жижиг томдунд
Үүнд дараах үзүүлэлтүүдийг голлож авч үздэг. Үүнд:
• Нийт актив:тухайн байгууллагын мэдэлд байга бэлэн мөнгө,
бараа материалн нөөц, газар, машин, тоног төхөөрөмж ба бусад
нөөц
• Өөрийн капитал: хөрөнгө оруулагчдаас оруулсан нийт капитал
• Жилийн борлуулалтын орлого
• Ажилчдын тоо

9. Жижг дунд бизнесийн ангилал /бусад улсуудад/
ОХУ-ын ангилал
салбар Ажилчды
н тоо
Үйлдвэрлэл, барилгын
салбарт
100
ХАА салбарт 60
Бөөний худалдаа 50
Жижиглэнгийн худалдаа,
үйлчилгээ
30
Бусад салбарт 50
Солонгосын ангилал
салбар Борлуулалты
н орлого
Ажилчд
ын тоо
Үйлдвэрлэл 8 тэрбум ба
түүнээс бага
300-аас
бага
Олборлолт, тээвэр,
барилга
3 тэрбум ба
түүнээс бага
300-аас
бага
Худалдаа,
мэдээллийн
технологи
30 тэрбум ба
түүнээс бага
300-аас
бага
9

10. Монгол дахь аж ахуйн нэгжийн жижиг дунд хэмээх ангилал
 Ажилчдын тооноос хамааруулсан ангилал
 “жижиг” нэгж 1 - 20 ажилчинтай
 “дунд” нэгж 21 -100 ажилчинтай
 “том” нэгж 100-аас дээш ажилчинтай
10
Жилийн борлуулалтын орлогын хэмжээнээс хамааруулсан ангилал
Жилийн 0-30 сая төгрөгийн орлоготой
Жилийн 30-100 сая төгрөгийн орлоготой
Жилийн 100 сая төгрөгөөс дээш орлоготой

11. Орчны шинжилгээ
 Орчны шинжилгээ нь
 байгууллагын гадаад болон дотоод орчны аль алинд
 нэгэн адил шаардагдах бөгөөд
 Орчны шинжилгээний өгөгдөл, шинжилгээний үр дүнгийн тусламжтайгаар
 байгууллагын дотоод дахь, гадна талд болж буй үйл явцыг үнэлж,
 нөхцөл байдлыг цогцод нь төсөөлөх,
 байгууллагын цаашдын үйл ажиллагаанд шийдвэрлэх нөлөө бүхий
 гол хүчин зүйлсийг зөв тодорхойлж,
 ирээдүйд үүсч болзошгүй нөхцөл байдалд хэрхэн ажиллах хувилбаруудаа тодорхойлж,
оновчтой, зөв шийдлийг сонгох боломжийг олдог.
11
Орчны шинжилгээ нь
Менежерээс сэтгэлгээний ур чадвар, онолын ур чадвар, шийдвэр гаргах ур
чадварыг их хэмжээгээр шаарддаг.

12. Байгууллагын орчны ерөнхий ангилал
12
байгууллагын гадаад орчин
байгууллагын
дотоод орчин

13. Байгууллагын үйл ажиллагааны гадаад орчин
13
Нийгэм соёлын
Хууль эрх зүйн Экологийн
Технологийн Эдийн засгийн
Ерөнхий гадаад орчин
Ажил үүргийн орчин
Нийлүүлэг-
чид
Санхүүжүү-
лэгчид
Хувь
эзэмшигчид
Өрсөлдөгчид
хэрэглэгчид
Байгууллага

14. Ерөнхий гадаад орчин
 Байгууллагын үйл ажиллагаагаа явуулдаг гадаад орчны нөхцөл, олон нийтийн
хандлагад нөлөөлдөг орчин
 Байгууллагын ерөнхий гадаад орчныг
 Нийгэм, соёлын
 Хууль эрх зүйн
 Технологийн
 Эдийн засгийн
 Экологийн гэж ангилдаг.
14
Эдгээр нь байгууллагын үйл ажиллагаанд шууд бус, дам бэйдлаар нөлөөлөх
бөгөөд энэ орчны нөлөө урт хугацаанд илэрч,
ажил үүргийн орчин, дотоод орчныг бодвол
харьцангуй бага байдаг.

15. Ерөнхий гадаад орчны зарим хүчин
зүйлсийн жишээ
Нийгэм соёлын Эдийн засгийн Хууль эрх зүйн Технологийн Эколо
Амьдралын хэвшлийн
өөрчлөлт
Дундаж наслалт
Төрөлтийн хувь
Гэр бүл салалт
Хэрэглэгчдийн эрх ашиг
Хүн амын шилжилт хөдөлгөөн
Ёс зүйн хандлага
Зээлийн хүү
Төсвийн алдагдал
ДНБ
Ажилгүйдлийн
түвшин
Эрчим хүчний өртөг
Инфляцийн хувь
Мөнгөний
нийлүүлэлт
Шударга бус
өрсөлдөөнийг
хориглох тухай
хууль
Татварын хуулиуд
Хөдөлмөрийн хууль
Худалдааны
зохицуулалт
Хөрөнгө
оруулалтын
татварын зээл
Нийгмийн
хариуцлага
Патентийн хууль
Шинэ бүтээгдэхүүн
Оюуны өмчийн
хууль
Бүтээмжийн өсөлт
Судалгаа зохион
бүтээлтийн салбар
дахь түвшин
Судалгаа зохион
бүтээлтийг дэмжих
бодлого
Мэдээллийн
технологи
Эколо
бохирд
хамгаа
Байгаль
нөхөн с
Хог хая
менеж
Экологий
бүтээгдэ
хэрэ
Савла
станд
15

16. А. Байгууллагын нийгэм
соёлын гадаад орчин
16
Нийгэм соёлын орчин нь тухайн нийгэм,
тухайн нийгэм дэх байгууллага, хувь хүмүүсийн
Үнэлэмж, үйл хөдлөлийн хэм хэмжээгээр тодорхойлогддог.
Нийгэм соёлын хүчин зүйлс байнга өөрчлөгдөж байдаг тул
менежерийн бүхий л үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг.
Байгууллагын бүтээгдэхүүний чанар,
өрсөлдөх чадварт хүчтэй нөлөөтэй нийгэм соёлын хүчин зүйлсэд
ажиллах хүчний мэргэшилт, ажилагсдын ёс зүй,
хариуцлагын ухамсар, эрүүл мэнд,
хэрэглэгчдийн сэтгэхүй зэргийг дурьдаж болно.

17. Б. Байгууллагын эдийн
засгийн гадаад орчин Энэ нь байгуулллагын үйл ажиллагааны өртөг, борлуулалт зэрэгт нөлөөлдөг эдийн
засгийн хүчин зүйлсийн цогц юм.
Үүнд:
 Инфляци,
 Ажилгүйдэл, түүхий эдийн өртөг,
 Татварын хувь
 Экспорт импортын нөхцлүүд
 Хэрэглэгчийн худалдан авах чадвар
 Валютын ханшны өсөлт
 Бүтээмж
 Зээлийн хүү
 Банк санхүүгийн системийн хөгжил
зэрэг ордог.
17

18. В. Байгууллагын хууль эрх
зүйн гадаад орчин Энэ нь байгууллагын үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг хууль, тогтоомжууд,
тэдгээрийн хэрэгжилт юм.
 Ийм хууль тогтоомжуудад:
 Байгууллага үүсгэн байгуулах, татан буугдах, байгууллага дахь болон байгууллагын
бусад этгээдүүдтэй харилцах харилцааг зохицуулах хууль тогтоомжууд
 Байгууллагын барааны тэмдэгт, технологийн нууцтай холбоотой хуулиуд
 Хөдөлмөр эрхлэлт, түүнтэй холбогдох хууль тогтоомжууд
 Татвар, хураамжийн хуулиуд
 Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох, патент, зохиогчийн эрхийн тухай,
хэрэглэгчийн эрх ашгийн тухай хуулиуд
 Мөн холбогдох бусад хууль тогтоомжуудыг жишээ болгон дурьдаж болно.
18

19. Төр, байгууллагын үйл
ажиллагааны харилцан
нөлөөлөл
19
Засгийн газар Байгууллага
Судалгаа шинжилгээ
Гэрээ хэлцэл
урамшуулал
Төрийн үйлчилгээ
Үнийн зохицуулалт
Шударга бус өрсөлдөөнийг хориглох
Хөрөнгө оруулалт
Төрөөс хяналт тавих талбарууд
Төрөөс дэмжлэг үзүүлэх талбарууд

20. Г. Байгууллагын технологийн
гадаад орчин
 Технологи
 Бараа үйлчилгээг бий болгох, ажил үүргийг гүйцэтгэх чадварын хуримтлал
 буюу
 бараа үйлчилгээг бий болгох, ажил үүргийг гүйцэтгэх арга аргачлал
20
Байгууллагын технологийн гадаад орчин нь
тухайн байгууллагын ажиллаж байгаа салбар дахь,
мөн тухайн байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой
бусад салбарууд дахь
технологийн түвшин, шинэчлэлийн хурд,
технологийн өрсөлдөөнийг хамардаг

21. Д. Байгууллагын экологийн
гадаад орчин
 Байгууллагын ажиллаж буй
 экологийн орчин нөхцөл, түүний өөрчлөлт, нийгмийн хүлээлт нь
байгууллагад тавигдах шаардлага,
 байгууллагын нийгмийн хариуцлага,
 байгуулагын үйл ажиллагааны өртгийг тодорхойлдог.
21

22. Байгууллагын үйл ажиллагааны гадаад
орчин 22
Нийгэм соёлын
Хууль эрх зүйн Экологийн
Технологийн Эдийн засгийн
Ерөнхий гадаад орчин
Ажил үүргийн орчин
Нийлүүлэг-
чид
Бусад
Хувь
эзэмшигчид
Өрсөлдөгчид
хэрэглэгчид
Байгууллага

23. Ажил үүргийн орчин
 Байгууллагын үйл ажиллаганд байнга, шууд нөлөөлдөг
 гадаад орчны элементүүдийн цогц
 Эдгээр нь байгууллагын хувьд ажил үүргийн дагуу шууд харилцагчид байдаг
 хэрэглэгчид
 Нийлүүлэгчид
 Хувь эзэмшигчид
 Өрсөлдөгчид
 Бусад
23

24. Байгууллагын дотоод орчин
 Байгууллагын үйл ажиллагаа,
 байгууллагын зорилгодоо хүрэх үйл явцад
 нөлөөлдөг байгууллагын дотоод дахь хүчин зүйлсийн систем
24

25. Байгууллагын дотоод орчныг тодорхойлогч гол хүчин зүйлс
 Байгууллагын соёл
 Бусад
 Бүтэц, зохион байгуулалт
 Хүний нөөцийн буюу ажиллах хүчний менежмент
 Байгууллагын технологи
 Инновацийн менежмент
 Мэдээллийн систем
 Ажлын чанар
 Ажиллах орчны чанар гэх зэрэг
25
Байгууллагын үйл ажиллагаа,
байгууллагын зорилгодоо хүрэх үйл явцад
нөлөөлдөг байгууллагын дотоод дахь хүчин зүйлсийн цогц

26. Байгууллагын соёл 26
Байгууллагын дотоод орчин нь зөвхөн эдгээр хүчин зүйлс тус бүрийн шинж чанарын
нэгдлээр тодорхойлогдохгүй бөгөөд
байгууллагын соёл шийдвэрлэх үүрэгтэй.
Байгууллагын соёл нь
Байгууллага дахь үнэлэмж, үйл хөдлөл,
хэм хэмжээ, зан заншил, менежментийн арга барилын систем юм.

27. Байгууллагын соёлыг
тодорхойлогч хүчин зүйлс Үүнд байгууллагын дараах үйл ажиллагаанууд орно:
 Байгууллагын философи буюу үзэл баримтлал, үнэлэмж
 Удирдлагын арга барил
 Харилцаа
 Мотиваци
 хошуучлал
 Зохион байгуулалт /бүрэн эрхийн төлөөлөн шилжүүлэлт/
27

28. Ажиллагчдын хувьд хамгийн
чухал зүйлс
David Jamieson and Julie
O’Mara нарын судалгаа
• Чадварыг нь үнэлдэг байх
• Хүнийх нь хувьд хүндэлж харьцдаг байх
• Тодорхой хэмжээгээр бие даан ажиллах боломжтой, санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг байх
• Оролцоо буюу мэдээлэлтэй байх, чухал асуудлуудад тэдний санал бодлыг сонсдог байх
• Ажлаараа бахархдаг байх
• Гэр бүл, амралтад зориулах чөлөөт цагтай байх
• Тэтгэвэр тэтгэмж, эдийн засгийн хямрал, инфляцид санаа зовохооргүй байх
• Өөрийгөө хөгжүүлэх боломжтой байх
• Ажил нь эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөхөөргүй байх
 “Managing workforce 2000”, (San Francisco: Jossey Bass, 1991) p. 28-29.
28

29. Хөгжил
 тухайн систем
 өөрөө цэгцэрч,
 орчин нөхцөлдөө зохицон өөрчлөгдөх,
 өөрийн мөн чанарыг
 хэвээр хадгалан оршиж,
 төгөлдөржих үйл явц юм.
29

30. Байгууллагын хөгжил
 Байгууллагын
 /дотоод болон гадаад/ орчин нөхцөлдөө зохицон өөрчлөгдөх,
 өөрийн мөн чанарыг хэвээр хадгалж,
 Улам төгөлдөржих буюу
 амьдрах чадвар сайжрах үйл явц
30

31. Ажлын чанар
31
Байнгын суралцах үйл явц,
бие даан ажиллах боломж,
ур чадвараа байгууллагын зорилгод хүрэх үйл ажиллагаанд
бүрэн зориулах боломж,
ирээдүй

32. Ажлын чанарын үзүүлэлтүүд
 Суралцаж сурах хэрэгцээ
 Ажилтай холбоотой хувийн мэдлэг ур чадвараа байнга сайжруулах хэрэгцээ шаардлага,
өөрчлөлт шинэчлэлийн хурд
 Чадвар шаардах түвшин
 Ажиллагчдын мэдлэг ур чадварыг бүрэн дүүрэн ашиглах, мэргэжлийн ур чадвар
шаардах
 Харилцаа
 Ажил үүрэгт чиглэсэн, шударга, нээлттэй харилцаа /ажил олгогч ажиллагчийн аль
алины нь хувьд/
 Өөрийгөө чиглүүлэх чадвар шаардах түвшин
 Тодорхой зорилготой байх, бие даан ажиллах чадвартай байхыг шаардах
 Ирээдүйтэй байх
32

33. Ажиллах орчны чанар
33
Ажлын үр өгөөжтэй харилцаа,
аюулгүй байдал буюу хөдөлмөр хамгаалал,
ажлын нөхцлийн байнгын сайжруулалт,
ур чадвараа сайжруулах нөхцөл боломж,
зөв үнэлэмжийн системд түшиглэсэн өөдрөг , уян сэтгэлгээ
байгууллагын үнэлэмжийн байнгын сайжруулалт

34. Байгууллагын хөгжил
 Байгууллага хөгжлийн олон үе шатыг туулж өнгөрүүлэх нь
 хэвийн зүйл бөгөөд
 ямар үе шатыг хэр хурдан туулж өнгөрөх,
 өөрөөр хэлбэл хэр хурдан хөгжих нь
 тухайн байгууллагын менежментээс
 шууд хамаардаг.
 Байгууллагын хөгжлийн тухай олон үзэл баримтлалууд байдаг.
 Үүний жишээ болгон байгууллагын хөгжил дэвшлийг хүний амьдралтай адилтгах хандлагыг дурьдаж болно.
34

35. Байгууллага дахь
өөрчлөлтийн үе шатууд
35
хэвшмэл
байдлыг
өөрчлөхөд
бэлтгэх
хэвшмэл
байдлыг
өөрчлөх
Шинийг
хэвшүүлэх

36. ёс зүйн хэм хэмжээний
байгууллагад гүйцэтгэх үүрэг Байгууллагуудад
 өөрийн үйл ажиллагаанд баримтлах ёс зүйн хэм хэмжээг
 бичгээр илэрхийлж, мөрдлөг болгох нь
 түгээмэл бөгөөд энэ нь
 ажиллагсдын ёс зүйн асуудал бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд зам заах,
 ёс зүйн асуудлаарх байгууллагын байр суурийг тодорхойлох,
 байгууллагын зөв гэж үзэж байгаа үйл хөдлөлийг дэмжих үүрэгтэй
36

37. байгууллагын нийгмийн
хариуцлагын гүйцэтгэх үүрэг
1. Байгууллагын нийгэм дэх байр суурийг тодорхойлох
2. Ажиллагчдын асуудал бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд нь зам заах,
3. Ажиллагчдын үйл ажиллагааны ёс зүйг чиглүүлэх
4. Байгууллага хэрэглэгчийн харилцаа холбоог бэхжүүлэх
5. Байгууллагын шинж төрхийн ёс зүйн талыг тодорхойлох
6. Хэрэглэгчдийн хүлээлт, брэндийн ойлголтыг бий болгох
37

38. Байгууллагын нийгмийн хариуцлагын
хамрах хүрээ 38
Байгаль орчноо хамгаалах
Хэрэглэгчийн ашиг сонирхлыг дээдлэх
/дотоод, гадаад хэрэглэгч/
Хөрөнгө оруулагчдын ашиг сонирхлыг хангах
Харилцагчдаа хүндэтгэх
Нийгмийн сайн сайхан аж байдалд
хувь нэмрээ оруулах

39. “Глобаль компакт санаачилга”-ын зарчмууд
 Хүний эрхийн хүрээнд
 Олон улсын хэмжээннд хүлээн зөвшөөрөгдсөн хүний эрхийн хэм хэмжээг бизнесийн хүрээнийхэн
дэмжиж, хүндэтгэх
 Бизнесийн хүрээнд хүний эрхийг аливаа хэлбэрээр зөрчихгүй байх
 Хөдөлмөрийн хүрээнд
 Үйлдвэрчний байгууллагад эвлэлдэн нэгдэх, хамтын гэрээ байгуулах эрхийг хүлээн зөвшөөрөх
 Албадлагын болон заавал гүйцэтгэх хөдөлмөрийн аливаа хэлбэрийг нэн даруй устгах
 Хөдөлмөр эрхлэлт, ажил мэргэжлийн талаар ялгаварлан гадуурхах явдлыг устгах
 Хүүхдийн хөдөлмөрийг устгах
 Байгаль орчны хүрээнд
 Бизнесийн хүрээнийхэн байгаль рчинд хайр, гамтай ханддаг байх
 Байгаль орчноо хамгаалахад хариуцлага хүлээх талаар санаачлага гаргах
 Байгаль орчинд халгүй технологийг хөгжүүлэн түгээх
39Кофи Аннаны 2000 оны 9-р сард “Ази Номхон далайн орнуудын Эздийн байгууллагуудын
бага хурал”-д илгээсэн илгээлт

40. Ёс зүйн баримт бичгийн жишээ
Johnson & Johnson’s Code of
Ethics
• Эмч, эмнэлгийн ажилтнууд, өвчтнүүд, эцэг эхчүүд болон манай бүтээгдэхүүн үйлчилгээг
хэрэглэдэг хүн бүрийн өмнө хүлээх хариуцлага бидний хувьд тэргүүн ээлжинд байна.
• Тэдний хэрэгцээг хангахын тулд бидний хийж байгаа бүхэн чaнарын өндөр түвшинд байх ёстой.
• Бид үнээ зохистой түвшинд байлгахын тулд зардлаа байнга бууруулна.
• Манай нийлүүлэгч, дистрибюторууд ашиг олох боломжтой байх ёстой
• Бид өөрийн ажилагч, бидэнтэй хамтран ажилладаг хүн бүрийн өмнө хариуцлага хүлээнэ.
• Хүн бүрийг хувь хүнийх нь хувьд хүндэлнэ.
• Бид тэднийг хүндэлж, ур чадварыг нь үнэлэх ёстой.
• Тэд ажил дээрээ аюулгүй байдлыг мэдэрч байх ёстой.
• Шагнал урамшуулал шударга, зохистой, ажлын орчин цэвэр, аюулгүй байх ёстой.
40

41. Ёс зүйн баримт бичгийн жишээ
Johnson & Johnson’s Code of
Ethics
• Хүн бүрийг хувь хүнийх нь хувьд хүндэлнэ.
• Бид тэднийг хүндэлж, ур чадварыг нь үнэлэх ёстой.
• Тэд ажил дээрээ аюулгүй байдлыг мэдэрч байх ёстой.
• Шагнал урамшуулал шударга, зохистой, ажлын орчин цэвэр, аюулгүй байх ёстой.
• Ажиллагчдынхаа гэр бүлийнхээ өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэхэд нь тусалж дэмжинэ.
• Ажиллагчид санал гомдол гаргах эрхтэй
• Ажиллагчид хөгжих, боловсрох тэгш эрхтэй байна
• Бид шударга, ёс зүйд нийцсэн чадварлаг менежменттэй байна
• Бид өөрсдийн ажиллаж, амьдарч байгаа нийгмийн өмнө хүлээдгийн адил бүх дэлхийн өмнө ч бас хариуцлага
хүлээх ёстой
• Бид сайн ажиллаж, сайн үйлсэд хувь нэмрээ оруулдаг, ноогдсон татвараа шударгаар төлдөг сайн иргэн байх
ёстой.
41

42. Ёс зүйн баримт бичгийн жишээ
Johnson & Johnson’s Code of
Ethics
• Бид илүү сайн боловсрол, эрүүл мэнд, амьдралын дэгжлийг дэмжинэ.
• Хүрээлэн байгаа орчин, байгалийг хамгаалж өөрт байгаа нөөцөө гамтай ашиглана.
• Бидний эцсийн хариуцах зүйл бол хувьцаа эзэмшигчдийн өмнө хүлээх хариуцлага.
• Бизнес дорвитой ашиг олох ёстой.
• Бид шинэ санааг хэрэгжүүлж, туршдаг байна.
• Судалж, инновацийн хөтөлбөрүүд боловсруулж, алдаагаа залруулдаг байна.
• Тоног төхөөрөмжөө шинэчилж, шинэ бүтээгдэхүүн бүтээсээр байх болно.
• Хэцүү бэрх цаг үед зориулсан нөөцтэй байна.
• Бид эдгээр зарчмын дагуу ажиллавал хувьцаа эзэмшигчдэд шударгаар олсон ашиг
хуваарилж чадна.
42

43. Байгууллагын шинж төрх, төрөл хэлбэр, байгууллагын үүсэл хөгжлийн
динамик, орчин, нийгмийн хариуцлага сэдвийн хүрээнд үзсэн гол
ойлголтууд
 Орчны шинжилгээ
 Соёл
 Хүчтэй соёл
 Дотоод орчин
 Үнэлэмж
 Технологийн орчин
 Ажил үүргийн орчин
 Байгууллагын соёлын функцүүд
 Байгууллагын хөгжил
 Ажлын чанар
 Ажиллах орчны чанар
 Нийгмийн хариуцлага
 Ёс зүйн баримт бичиг
43