Pag aaral sa mga may akda sa rehiyon 1 ng pilipinas

1. Mga may-akda sa
Rehiyon - I
Pagtalakay sa mga kilalang mga manunulat
sa rehiyong I

2. Lectura
01 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Clasificación
02 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Análisis
03 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Comentario
04 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Crítica
05 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Bibliografía
06 Puedes describir el tema
de la sección aquí
Tabla de contenidos

3. Pagpapakilala sa
Rehiyong 1
Ang rehiyon 1 ay matatagpuan sa hilagang bahagi ng Luzon
ito ay binubuo ng apat na probinsya kabilang ang Ilocos
Norte, Ilocos Sur, La Union at Pangasinan

4. Francisco Sionil José
F. Sionil Jose - Isang kilalang Pilipinong
manunulat at nobelista, si Francisco
Sionil Jose ay kilala sa kanyang mga
akda na sumasalamin sa sosyal at
pulitikal na kalagayan ng Pilipinas. Siya
ay ipinanganak sa Rosales,
Pangasinan, na bahagi ng Rehiyon ng
Ilocos.

5. Francisco Sionil José
Petsa ng
Kapanganakan
Disyembre 3, 1924
Lugar ng
Kapanganakan
Rosales, Pangasinan
Kolehiyong
Pinasukan
Far Eastern University, University of
Santo Tomas (Dropped out)

6. Ilan sa mga akdang naisulat ni Francisco Sionil Jose:
● Poon - Ang mga pangyayari sa nobelang "Poon" ay naganap mula sa 1880s
hanggang sa 1900s, kung kailan isang pamilyang Ilokano na iniwan ang
kanilang minamahal na barrio upang malampasan ang mga hamon sa
kanilang kaligtasan sa timog ng Pangasinan, at upang tumakas mula sa
kalupitan na kanilang natanggap mula sa mga Kastila.
● My Brother, My Executioner - Ang tunggalian sa nobelang ito ay hindi
lamang tungkol sa pag-aalsa ng Hukbalahap at gulo ng digmaang gerilya
noong dekada singkwenta. Ito ay may mas malalim na simbolikong tunggalian
sa pagitan ng dalawang magkapatid at kanilang malalayo at magkaibang
mundo. Narito rin ang trauma ng tradisyonal na lipunan na nagdadaan sa
pagbabago, at ang mga matatanda na ayaw bumitaw.

7. Si Carlos Bulosan ay isang Pilipino-
Amerikanong manunulat na kilala sa
kanyang mga akda na naglalarawan ng
mga pakikibaka at karanasan ng mga
imigrante mula sa Pilipinas sa Estados
Unidos. Siya ay ipinanganak sa
Mangusmana, Pangasinan.
Carlos Bulosan

8. Carlos Bulosan
Petsa ng
Kapanganakan
Nobyembre 24, 1913
Lugar ng
Kapanganakan
Binalonan, Pangasinan
Propesyon
Manunulat, aktibista, Labor Union
Oganizer

9. Ilan sa mga akdang naisulat ni Carlos Bulosan :
● America is in the Heart – isang nobelang tungkol sa mga karanasan ni
Carlos kasama ang iba pang mga manggagawang Pilipino na nagtiis sa
matinding pang-aabuso base sa lahi sa mga sakahan, mga hardin, mga
bayan, mga lungsod at mga kahalumigmigan sa California at Pacific
Northwest noong dekada ng 1930s, ay nagmumungkahi ng panibagong
pagsusuri sa mga ideyal ng pangarap na Amerikano.
● Father Goes To Court - Tungkol ito sa dalawang magkakaibang pamilya at
kung paano sila namumuhay. Ang mahirap na pamilya ay may masaya at
malusog na pamumuhay samantalang sa kabilang dako ay ang mayamang
pamilya na namumuhay ng walang pakikisama sa lipunan.

10. Leona Josefa Florentino
Leona Florentino - Itinuturing na isa sa
mga unang babaeng makata ng
Pilipinas, ipinanganak si Leona
Florentino sa Vigan, Ilocos Sur, na
bahagi ng Rehiyon ng ilocos. Ang
kanyang mga akda ay isinulat sa
wikang Espanyol at nakatuon sa mga
tema ng pag-ibig, nasyonalismo, at
karapatan ng mga kababaihan.

11. Leona Josefa Florentino
Petsa ng
Kapanganakan
Abril 19, 1849
Lugar ng
Kapanganakan
Vigan, Ilocos Sur
Propesyon
Makatà, manunulat, mamamahayag

12. Ilan sa mga akdang naisulat ni Leona Florentino :
● La Ilocana - Isang tula na tumatalakay sa papel ng mga kababaihan sa
lipunan at kahalagahan ng kanilang mga kontribusyon.
● Daguiti Gapu Iti Puso Ko - Isang tula na nagpapakita ng pagmamahal at
kalungkutan ng isang taong umiibig.
● Adda La Union - Isang tula na nagpapahayag ng pagmamahal at
pagmamalaki sa lalawigan ng La Union.
● Dallot ti Kararwa - Isang tula na nagpapahayag ng mga hinaing at emosyon
ng isang taong sawi sa pag-ibig.
● Naimbag a Damag - Isang tula na nagpapahayag ng pagbati sa isang bago at
magandang umaga.

13. Juan C. Laya - Isang manunulat,
mamahayag, at lider ng mga
manggagawa, ipinanganak si Juan C.
Laya sa Bauang, La Union, na bahagi
ng Rehiyon I. Kilala siya sa kanyang
mga akda na naglalantad ng mga
pakikibaka at kalagayan ng mga
manggagawang Pilipino at mga
magsasaka.
Juan C. Laya

14. Juan C. Laya
Petsa ng
Kapanganakan
Hulyo 12, 1911
Lugar ng
Kapanganakan
San Manuel, Pangasinan
Kolehiyong
Pinasukan
University of the Philippines Diliman,
Indiana University, U.S.A.

15. Ilan sa mga akdang naisulat ni Juan C. Laya :
● His Native Soil - Isang nobelang naglalarawan sa buhay at karanasan ng
mga magsasaka sa Pilipinas, kung saan ibinabahagi niya ang kanyang mga
pananaw sa agrikultura at agrikultural na reporma.
● Humiliation of His Children - Isang maikling kwento ni Juan C. Laya na
isinulat noong 1948. Ang kwento ay tumatalakay sa kuwento ng isang
magsasaka na si Mang Kardo, na nabubuhay sa isang mahirap na
pamayanan sa Pilipinas. Ipinapakita ng kwento ang kahirapan at kalunos-
lunos na kalagayan ng mga magsasaka sa gitna ng kolonyalismo at kawalan
ng hustisyang panlipunan.

16. Pedro Bukaneg
Pedro Bukaneg - Kinikilalang "Ama ng
Panitikang Ilokano," si Pedro Bukaneg
ay isang katutubong makata mula sa
Rehiyon ng Ilocos na
pinagkakautangan ng paglikha ng
epikong tula na "Biag ni Lam-ang" (Ang
Buhay ni Lam-ang). "Biag ni Lam-ang"
ay itinuturing na isa sa mga
pinakamaagang at
pinakamagagandang halimbawa ng
mga epikong bayan sa Pilipinas, at ito
ay mahalagang bahagi ng pamana sa
panitikan at kultura ng mga Ilokano.

17. Pedro Bukaneg
Petsa ng
Kapanganakan
Marso 1592
Lugar ng
Kapanganakan
(Bandang Ilocos Sur) – Walang tiyak na
lugar
Propesyon
Manunula, manunulat

18. Ilan sa mga akdang naisulat ni Pedro Bukaneg :
● Biag ni Lam-ang - sang mahabang tulang epiko na naglalaman ng mga
pakikipagsapalaran ng bayaning si Lam-ang, isang malakas na pinuno ng
mga Ilokano. Ipinapakita sa kwento ang kahusayan ni Lam-ang sa paglaban
sa mga kalaban, ang kanyang mga kahanga-hangang kakayahan, at ang
kanyang pakikipagsapalaran upang malunasan ang mga hamon at kaguluhan
sa kanyang kapaligiran. Sa pamamagitan ng mga himala, mga laban, at mga
kahayupan, ipinapakita ng "Biag ni Lam-ang" ang katapangan, talino, at
katangian ng kulturang Ilokano.
● Pagsalin ng akdang Doctrina Cristiana sa wikang Ilocano na naimprenta
noong atong 1593

19. Isabelo de los Reyes – Siya ay
ipinanganak sa Vigan, Ilocos Sur, si
Isabelo de los Reyes ay kilala sa
kanyang mga kontribusyon sa panitikan
ng Pilipinas bilang isang manunulat,
mamamahayag, at labor lider. Siya ay
isang matalinong manunulat na
sumasaklaw sa iba't ibang mga isyung
panlipunan at pulitikal, ang kanyang
mga akda ay nag-bigay daan sa
paghubog ng kulturang pangkaisipan
ng Pilipinas noong kanyang
kapanahunan.
Isabelo de los Reyes

20. Isabelo de los Reyes
Petsa ng
Kapanganakan
Hulyo 7, 1864
Lugar ng
Kapanganakan
Vigan, Ilocos Sur
Propesyon
Vice mayor, obispo, senador, miyembro
ng konseho ng siyudad ng Maynila

21. Ilan sa mga akdang naisulat ni Isabelo de los Reyes :
● El Ilocano – sa akdang ito ipinapahayag ni Isabelo de los Reyes ang kanyang
pagmamahal at pagmamalaki sa kanyang katutubong wika at kultura. Ipinakikita rin
niya sa kanyang akda ang kahalagahan ng wika bilang isang kasangkapan ng
pagkakakilanlan at pagkakaisa ng isang komunidad. Nagpapahiwatig rin ito ng
pagnanais na itaguyod at ipaglaban ang kultura at mga karapatan ng mga Ilokano
bilang isang katutubong grupo.
● La Lectura Popular - sa akdang ito ipinapakita ni Isabelo de los Reyes ang mga
suliranin at hamon na kinaharap ng mga Pilipino noong panahon ng kolonyalismo,
lalo na ang mga isyu ng kahirapan, kawalan ng edukasyon, at pang-aapi ng mga
dayuhan. Sa pamamagitan ng mga karakter at kuwento sa nobela, ipinapakita niya
ang kanyang mga paniniwala sa kahalagahan ng edukasyon, kalayaan, at
pagkakaisa ng mga Pilipino sa pagtamo ng kanilang kalayaan mula sa mga
dayuhan.

22. Herminio Beltran
Herminio Beltran ay isang kilalang
manunulat na nagtatanghal ng mga akda sa
wika ng Ilokano. Siya ay ipinanganak noong
Mayo 18, 1910 sa Candon, Ilocos Sur, at
namatay noong Disyembre 10, 1994. Siya ay
kilala sa kanyang mga tula na tumatalakay sa
mga isyung panlipunan, pulitikal, at
pangkabuhayan ng mga Ilokano.
Si Herminio Beltran ay naglingkod
bilang kasapi ng Kapisanan ng mga Manunulat
sa Pilipinas (KMP) at isa sa mga nagtatag ng
Grupo iti Literatura ti La Union (GLLU), isang
samahan ng mga manunulat sa La Union.
Isinulong niya ang paggamit at pagpapahalaga
sa wikang Ilokano sa pamamagitan ng kanyang
mga akda.

23. Herminio Beltran
Petsa ng
Kapanganakan
Mayo 18, 1910
Lugar ng
Kapanganakan
Candon, Ilocos Sur
Propesyon
kasapi ng Kapisanan ng mga Manunulat
sa Pilipinas (KMP) at isa sa mga
nagtatag ng Grupo iti Literatura ti La
Union (GLLU)

24. Ilan sa mga akdang naisulat ni Herminio Beltran :
● Aglaglagip ken Ayatmo ay nagpapahiwatig ng tema ng pag-ibig at pagnanais sa
kanyang wikang Ilokano. Ang tula ay maaaring tumalakay sa iba't ibang aspekto ng
pag-ibig, tulad ng kalungkutan, kaligayahan, o pagtitiis. Maaaring ipakita rin nito
ang kahalagahan ng pagpapahalaga sa sariling wika at kultura. Ang mga tula ni
Herminio Beltran ay kilala sa kanyang malalim na pag-intindi at pakikiramay sa
mga karanasan at damdamin ng mga Ilokano.
● Panagtitimpuyog ni Herminio Beltran ay isang tula sa wikang Ilokano na
nagsasalaysay ng kahalagahan ng pagkakaisa, pagtutulungan, at pakikipagkaisa
ng mga mamamayan sa isang komunidad o pamayanan. Ang salitang
"panagtitimpuyog" ay nangangahulugang pagkakaisa o pagtutulungan sa wikang
Ilokano.

25. Si Juan Crisostomo Soto (1867-1902) ay
isang Pilipinong manunulat, mamamahayag, at
aktibistang pangkalayaan. Siya ay isang prominenteng
personalidad sa panahon ng pananakop ng mga Kastila
sa Pilipinas, at kilala siya sa kanyang aktibismo para sa
kalayaan at karapatan ng mga Pilipino. Isa siya sa mga
naging bahagi ng kilusang propaganda, isang grupo ng
mga Pilipinong intelektuwal na lumalaban sa mga pang-
aapi ng mga Kastila sa pamamagitan ng pamamahayag
ng mga artikulo, tula, at iba pang mga akda. Si Soto ay
kilala rin sa kanyang mga kontribusyon sa literaturang
Ilokano at naging mahalagang boses ng kanyang
panahon sa laban para sa kalayaan at karapatan ng
mga Pilipino.
Juan Crisostomo Soto

26. Ilan sa mga akdang naisulat ni Juan Crisostomo Soto :
● Pula’t Puti - Isang maikling kwento na isinulat sa wikang Ilokano. Ito ay isa sa mga
kilalang akda ni Soto na naglalahad ng mga pangyayari at karanasan ng mga
Pilipino noong panahon ng pananakop ng mga Kastila. Ang kwento ay
naglalarawan ng mga kalagayan ng mga tao sa lipunan na mayroong mga
pangkulay na "pula" at "puti", na kung saan ang "pula" ay sumisimbolo sa mga
mayayamang Kastila at ang "puti" naman ay sumisimbolo sa mga mahihirap na
Pilipino. Ito ay isang kritikal na pagtalakay sa mga sosyal na agwat at kahirapan sa
panahon ng kolonisasyon at paglalaban para sa kalayaan ng mga Pilipino. Ang
"Pula't Puti" ay isa sa mga klasikong akda na naging bahagi ng kultura at panitikan
ng Pilipinas, at patuloy na pinag-aaralan at pinag-uusapan hanggang sa
kasalukuyan.

27. Ilan sa mga akdang naisulat ni Juan Crisostomo Soto :
● Sigalot - Ang kwento ay tungkol sa isang lalaking nagngangalang Juan na naging
biktima ng karahasan at pang-aapi ng mga Kastila. Pinakikita ng kwento ang
kawalan ng katarungan at kalayaan ng mga Pilipino sa ilalim ng kolonisasyon ng
mga dayuhan, at ang matinding pakikibaka ng mga Pilipino para sa kanilang
kalayaan at dangal. "Sigalot" ay isa sa mga akda ni Soto na nagpapakita ng
kanyang kritikal na pagtingin sa kalagayan ng mga Pilipino sa panahon ng
kolonisasyon at naging bahagi ng kultura at panitikan ng Pilipinas.

28. Angela Marie Manalang
Si Angela Marie Manalang-Gloria
(1907-1995) ay isang kilalang manunulat mula
sa Pilipinas na nagtaguyod ng panitikang
Filipino. Siya ay isa sa mga unang Filipinong
kababaihang manunulat na sumikat sa kanyang
panahon. Siya ay mas kilala sa kanyang
palabas na tula na "Maluwalhati't Mapayapang
Bayan Ko" na nagwagi ng unang gantimpala sa
Poetry Contest ng Commonwealth Literary
Awards noong 1939.

29. Ilan sa mga akdang naisulat ni Angela Marie Manalang :
● Maluwalhati't Mapayapang Bayan Ko ni Angela Marie Manalang-Gloria ay isang
kilalang tula na nanalo ng unang gantimpala sa Poetry Contest ng Commonwealth
Literary Awards noong 1939. Ito ay isa sa mga pinakakilalang tula sa panitikang
Filipino, at ipinahahayag nito ang pagmamahal ni Manalang-Gloria sa kanyang
bayan, ang Pilipinas.
● The Debt ni Angela Manalang-Gloria ay isang tula na nagmula sa kanyang aklat na
"Resurrection" na inilathala noong 1951. Ang tula ay isa sa mga kilalang gawa ni
Manalang-Gloria at nagtatampok ng kanyang husay sa pagsulat ng malalim at
makahulugang mga tula. Ang "The Debt" ay isang pagbubunyag ng pagmamahal ni
Manalang-Gloria sa kanyang inang bayan, ang Pilipinas, at ang kanyang pangako
na ipaglalaban ito at ibabalik ang mga "utang na loob" sa pamamagitan ng kanyang
panulat.

30. Si Salvador P. Lopez (1911-1993) ay isang
kilalang manunulat, kritiko, at pilosopo sa Pilipinas. Siya
ay itinuturing na isa sa mga pinakatanyag na
intelektuwal at kritiko ng kanyang panahon, at ang
kanyang mga akda ay nagdulot ng malaking
impluwensya sa larangan ng panitikan, kultura, at
lipunan ng Pilipinas.
Salvador P. Lopez

31. Salvador P. Lopez
Petsa ng
Kapanganakan
Mayo 27, 1911
Lugar ng
Kapanganakan
Currimao, Ilocos Norte
Propesyon
Guro, manunulat, kritiko

32. Ilan sa mga akdang naisulat ni Salvador P. Lopez:
● Literature and Society - isinulat noong 1940, kung saan kanyang tinatalakay ang
ugnayan ng panitikan at lipunan, at kung paano ang panitikan ay naglalarawan ng
lipunan at nagbabago nito.
● Lipang Kalabaw ni Salvador P. Lopez ay isa sa kanyang mga kilalang akda sa
larangan ng panitikan. Isinulat ito noong 1922 at ito ay isang maikling kuwento na
naglalarawan sa kalagayan ng mga magsasaka sa Pilipinas. Ang kuwento ay
nagtatampok ng mga karanasang panglipunan at pulitikal ng mga magsasaka,
kung paano sila pinagsasamantalahan ng mga mayayamang may-ari ng lupa, at
ang kanilang pakikipaglaban para sa kanilang karapatan at kalayaan.