Study Circle – system kształcenia, bazujący na potencjale wszystkich uczestników cyklu szkoleń. Członkowie grupy dzielą się wiedzą, płynnie przechodząc z roli ucznia do roli nauczyciela. Metoda służy rozwijaniu wiedzy i umiejętności oraz rozwiązywaniu problemów. Zakres tematów, które można studiować przy jej pomocy jest bardzo szeroki. W Szwecji w grupach Study Circle uczestniczy ponad 2 miliony osób rocznie.

2. O projekcie
Study Circle – szwedzkie koło zamachowe
•cel: testowanie i wdrażanie szwedzkich metod edukacji pozaformalnej do pracy z rodzicami samotnie wychowującymi dzieci
•czas realizacji: 1 stycznia 2013 r. – 31 grudnia 2014
•obszar: województwo śląskie

3. Realizatorzy
Lider projektu: Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS
Partnerzy krajowi: Powiatowy Urząd Pracy w Jastrzębiu-Zdroju, Stowarzyszenie Dar Serca, Ośrodek Badań Społecznych SONDA
Partner zagraniczny: Studieforbundet Vuxenskolan

4. Początki metody Study Circle
Metodę na szeroką skalę po raz pierwszy zastosowali Szwedzi. Za ojca metody uważany jest Oscar Olsson, który w 1902 roku opisał ją i zastosował w systemie edukacji.
Na wstępie stwierdził, że „celem Study Circle nie jest akumulacja wiedzy faktograficznej, ale duch i atmosfera, które prowadzą do ciągłego poszukiwania”.

5. Początki metody Study Circle
Szwecja przed pierwszą wojną światową była krajem biednym. To dlatego Oscar Olsson stwierdził, że metoda ma mieć następujące cechy:
• to musi być tak tanie, żeby nikt nie musiał powstrzymać się od nauki z powodów ekonomicznych;
• to musi być tak proste w sposobie, że każdy może się przyłączyć, bez względu na wcześniejsze nauki;
• uczestnicy są równi, mają równe możliwości wyrażania siebie i muszą mieć coś do powiedzenia na temat przedmiotu pracy koła;
• książka i biblioteka powinna mieć centralną rolę w kręgu badań.

6. Początki metody Study Circle
Metoda od początku była wspierana finansowo przez szwedzkie władze. W 1912 roku ukształtował się w Szwecji system wsparcia państwowego dla metody.
Pierwszego roku powstało 57 kół. Zarejestrowano także stowarzyszenie opiekujące się metodą. Rząd finansował książki (50% kosztów) wykorzystywane przez koła (grupy Study Circle).

7. Study Circle w Szwecji
Metoda Study Circle to ogromna machina stanowiąca integralną część funkcjonowania szwedzkiego państwa.
Największe zainteresowanie udziałem w pracach kół było w latach 70. XX wieku, kiedy zarejestrowano ponad 300 000 kół rocznie.
Obecnie (dane z roku 2008) liczba osób uczestniczących w pracach grup Study Circle jest nieco mniejsza. 275 000 kół, czyli 1,9 miliona uczestników, w tym 58% kobiet i 42 % mężczyzn.

8. Czym jest Study Circle?
Study Circle to innowacyjna na polskim rynku metoda kształcenia osób dorosłych oraz narzędzie aktywizacji społecznej i zawodowej. Określa się ją także mianem grup samouczących się lub kół samokształceniowych.
Polega na tym, że osoby chcące zdobyć wiedzę czy umiejętności z jakiegoś zakresu, rozwiązać nurtujący je problem itp., spotykają się regularnie w małych grupach w celu wspólnego zgłębienia interesującego je tematu.

9. Study circle na świecie
Wyróżnikiem metody Study Circle jest założenie, że proces uczenia się nie jest hierarchiczny, tzn. nie zachodzi w trakcie przekazywania wiedzy „z góry na dół” - od nauczyciela (eksperta) do uczniów, ale przyczyniają się do niego wszyscy uczestnicy grupy (edukacja „od dołu”).

10. Study circle na świecie
Metoda sprawdza się najlepiej w przypadku małych grup - od 7 do 12 osób. Każda z nich pracuje nad wybranym zagadnieniem od 2 do 3 miesięcy. Zajęcia odbywają się zwykle 2 razy w tygodniu. Jedno spotkanie trwa średnio 3 godziny. Uczestnicy samodzielnie wskazują przedmiot zajęć, ustalają plan i harmonogram spotkań.

11. Specyfika metody
•małe grupy;
•demokratyczny charakter;
•lider, który nadzoruje pracę grupy, ale nie musi posiadać wiedzy czy kwalifikacji związanych z jej tematyką;
•służący wsparciem facylitator (przedstawiciel organizatora);
•dobrowolne uczestnictwo;
•bazowanie na doświadczeniu i umiejętnościach uczestników;
•plan pracy i materiały informacyjne pomocne w pracy grupy.

12. Study Circle to kompetencje społeczne
Metoda wymusza aktywność i pozwala wykazać się wszystkim członkom grupy szkoleniowej.
Uczestnicy wybierają spośród siebie lidera lub liderkę. Osoba ta przejmuje część odpowiedzialności za efekty pracy grupy, uczy się zarządzać ludźmi, odpowiadać na ich oczekiwania i potrzeby.

13. Koszty
Prowadzenie zajęć metodą Study Circle nie wymaga specjalistycznej kadry i innych kosztownych zasobów. Grupa Study Circle bazuje na wiedzy i umiejętnościach osób, które ją tworzą.
Dzięki temu angażowanie zewnętrznych ekspertów, trenerów czy doradców nie jest konieczne. Wystarczy stworzyć warunki swobodnej wymiany myśli.

14. Study circle – szwedzkie koło zamachowe
Łącznie w trakcie projektu w fazie testowania stworzono dziewięć grup Study Circle, w skład których weszły rodziny niepełne z Jastrzębia-Zdroju. Tematy, którymi zajmowały się grupy dotyczyły aktywizacji społecznej (dwie grupy), aktywizacji społecznej i zmiany wewnętrznej i zewnętrznej, aktywizacji zawodowej, hobby (dwie grupy), rozwoju psychologiczno-społecznego oraz obsługi komputera (dwie grupy – poziom podstawowy i zaawansowany).
Ogółem we wszystkich grupach pojawiło się łącznie prawie 50 uczestniczek. Zdecydowana większość z nich wzięła udział w pracach kilku grup Study Circle.

15. Study circle – szwedzkie koło zamachowe
Uczestniczki z zadowoleniem wypowiadały się o wiedzy zdobytej dzięki spotkaniom. Oceniły ją jednoznacznie pozytywnie – aż ¾ badanych osób określiło zdecydowanie dobrze swoją wiedzę w zakresie podejmowanym przez grupę.
Aż 95% badanych uważa, że ich wiedza wzrosła po spotkaniach grupy.

16. Study circle – szwedzkie koło zamachowe
Ważnymi efektami, które zaobserwowano we wszystkich grupach, był wzrost poczucia własnej wartości i pewności siebie.
Podczas wywiadów grupowych uczestniczki najczęściej zwracały uwagę na kilka efektów pracy w ramach grupy:
• podbudowanie psychiczne;
• podniesienie samooceny;
• wzrost wiedzy i umiejętności;
• wzrost motywacji;
• poznanie nowych osób.

17. Study circle – szwedzki koło zamachowe
Wysoka ocena poszczególnych aspektów spotkań Study Circle (przebieg spotkań, efekty, wsparcie towarzyszące) ma odzwierciedlenie w nastawieniu uczestniczek do polecania tej metody innym osobom – 99% uczestniczek badań udzieliło odpowiedzi pozytywnej na pytanie, czy poleciłoby udział w spotkaniach grupy Study Circle innej osobie znajdującej się w podobnej sytuacji.
Co więcej, uczestniczki projektu jednoznacznie wskazywały wyższą skuteczność metody Study Circle nad innymi, „standardowymi” szkoleniami i kursami, które do tej pory im oferowano.

18. Dla kogo?
Metoda Study Circle może być z powodzeniem wykorzystywana przez instytucje i organizacje prowadzące działania na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej różnych grup (np. ośrodki pomocy społecznej, kluby pracy, kluby integracji społecznej, organizacje pozarządowe działające w sferze integracji społecznej itp.)
Study Circle stosuje się również w przypadku podmiotów prowadzących działania na rzecz rozwoju zainteresowań (np. ośrodków kultury, szkół, bibliotek, organizacji hobbystycznych). Jako metodę konsultacji, Study Circle mogą wykorzystywać różnego rodzaju jednostki administracji publicznej, np. urzędy miast czy gmin, jak również instytucje takie jak np. policja.

19. Dla kogo?
Z metody tej mogą korzystać również instytucje pracujące z osobami (zwłaszcza młodymi) mającymi negatywne doświadczenia z edukacją formalną, np. placówki oświatowo-wychowawcze, poradnie psychologiczno-pedagogiczne czy młodzieżowe ośrodki wychowawcze.
W Szwecji metodę stosowano między innymi w środowisku akademickim. Zdobyła ona popularność także w organizacjach biznesowych, wspierając integrację i rozwój zawodowy pracowników.