RASYONEL BEKLENTİLER TEORİSİ

1. RASYONEL
BEKLENTİLER
TEORİSİ
Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Politik İktisat, İzmir: Aklıselim Matbaası, 2000.
Sunumu Hazırlayan:Gizem Köslü
PROF.DR. COŞKUN CAN AKTAN

2. TARİHÇE
Rasyonel beklentiler teorisi ilk olarak J. Muth’ un
“Rasyonel Beklentiler ve Fiyat Hareketleri Teorisi”
adıyla yayınlamış olduğu makalesi ile ortaya çıkmıştır
• 1961
R. Lucas, T. Sargent ve N. Wallace rasyonel beklentiler
üzerine önemli çalışmalar yayınlamışlardır.
• 1970

3. Rasyonel beklentiler teorisi klasik iktisadın temel ilkelerini
aynen benimsemiştir.
Uyumcu beklentiler teorisine göre ise gelecekteki fiyat
seviyesi ve enflasyon oranı önceki dönem(ler)deki
fiyatların seviyesine ve enflasyon oranına göre belirlenir.
Keynesyenlerin ve Monetaristlerin uyumcu beklentiler
teorisine karşı bireylerin kararlarında rasyonel
beklentilerin etkili olduğunu savunmuşlardır.

4. Rasyonel
Beklentiler
Teorisi
Bireyler iktisat
politikası
uygulamaları ve
etkileri konusunda
tam bir
enformasyona
sahiptirler.
Bireylerin rasyonel
hareket etmeleri
sonucunda iktisat
politikası kendinden
beklenen etkileri
yaratamaz.
Devlet vergiler, kamu
harcamaları ve para arzı gibi
araçları kullanarak, üretim,
istihdam, fiyat istikrarı vb.
ekonomik değişkenler
üzerinde etkili olamaz.

5. Aktif iktisat politikaları yerine
istikrarlı iktisat politikaları
kullanmalıdır.
Vergi politikası ve kamu
harcamaları politikası ile ilgili
kararlar önceden belirlenmeli
ve sık sık değiştirilmemelidir.
DEVLET
Politika değişiklikleri zorunlu olduğu zaman ise,
bu değişiklikler yavaş yavaş yürürlüğe
konulmalıdır.

6. • Yine bu teoriye göre ekonomide para arzı
artırıldığı zaman, fiyatlar genel seviyesinin ve
nominal faiz oranın yükselebileceği bireyler
tarafından bilinir.
• Bireyler para arzının enflasyonist bir etki
yaratacağını bildikleri için buna karşı rasyonel
davranışlarda bulunacaklardır.

7. İşçiler nominal ücretlerin
enflasyon oranında
artırılmasını isteyeceklerdir.
İşverenler de fiyatlar genel
seviyesinin artmasının
kendi karlarını arttıracağını
önceden “rasyonel” bir
şekilde tahmin ettiğinden
işçilerin bu taleplerini
yüksek ihtimalle kabul
edeceklerdir.

8. Sonuç olarak;
•Para arzının arttırılması reel milli gelir ve istihdam
düzeyinde önemli bir değişiklik yaratmayacak
sadece enflasyonist bir etki doğuracaktır.
•Ücret artışları ile fiyat artışları birbirini
kovalayacaktır.

9. Para Arzının Büyümesi ve Rasyonel
Beklentiler
• Ekonomide para arzının
artırılması toplam talep
seviyesini AD0
düzeyinden AD1
düzeyine kaydırarak
sonuçta fiyatların P0
düzeyinden P1'e
yükselmesine neden
olur.
• Rasyonel beklentiler
teorisine göre, uzun
dönem toplam arz
eğrisinin (LRAS)
inelastik olduğu
varsayılmaktadır.

10. Sonuç :
Rasyonel beklentiler teorisi, ancak
toplumun beklemediği anlarda ve
beklemediği şekillerde uygulanacak bir
politikanın çok kısa sürede etkili olacağını
ve bireylerin zaman içerisinde
enformasyonu takip ederek beklentilerini
değiştireceğini, politikaların tekrar etkisiz
kalacağını öne sürmektedir.

11. Rasyonel beklentiler tezinde
ekonomik birimler ekonominin
gelecek dengesini analiz etme
yeteneğine sahip, süper
istatistikçiler olarak kabul
edilmektedir.
Ekonomide menkul kıymetler
piyasası etkin olarak çalışırken,
mal ve emek piyasaları bu
düzeyde etkin olmayabilir.
Aksine bunun tam tersi de
olabilir.
Fiyat beklentilerine ilişkin
tahminler çoğunlukla sermaye
birikimi konusundaki kararlar
için doğrudur.
Sermayenin akışına ilişkin
kararlarda ise fiyat beklentileri
önemli hatalar içerebilir. Hisse
senetlerindeki fiyat
dalgalanmaları buna bir
örnektir.
Kenneth J.
Arrow’un
Eleştirisi

12. Prof.Dr. Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi &
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Professor Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylul University, Faculty of Economics and Management
&
Social Sciences Research Society
http://www.sobiad.org
CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi
CAN AKTAN: Social Science Library
http://www.canaktan.org
CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel
http://www.canaktan.net