bichih

1. ЧН: МАЛЫН ӨВЧНӨӨС УРЬДЧИЛАН
СЭРГИЙЛЭХ
ЧЭ: Малын халдваргүй
өвчнөөс урьдчилан
сэргийлэх
ГШҮ: Малын халдваргүй
өвчинтэй тэмцэх

2. ЗОРИЛГО
Малын халдваргүй өвчнийг тус бүрд
нь зөв тодорхойлж, түүнээс
урьдчилан сэргийлэх эмчлэх
аргуудыг тухай бүрд нь зохиож
халдваргүй өвчнөөр хорогдох малын
хорогдлыг гаргахгүй байх
зорилготой.

3. МАЛЫН ХАЛДВАРГҮЙ ӨВЧНӨӨС УРЬДЧИЛАН
СЭРГИЙЛЭХ ТЭМЦЭХ
 Малын тэжээллэг, маллагааны доголдол, цаг
агаарын болон гадны өвөрмөц бус тааламжгүй
хүчин зүйлийн нөлөөний улмаас үүсэх эмгэгийг
халдваргүй өвчин гэж нэрлэнэ. Манай орны
нөхцөлд бэлчээрийн ургац өвөл, хаврын улиралд
65-70 хувь буурахын зэрэгцээ түүнд агуулагдах
шимт бодисын хэмжээ 50-60 хувь багасдаг.
Тэжээлийн нөөц хомсдох энэ үетэй нэгэн зэрэг
хүйтний улирал эхэлж, өдөрт бэлчээрлэх хугацаа
богиносох нь малд туйлын таагүй нөлөө
үзүүлдэг төдийгүй ихэнх гол мөрөн, булаг, шанд
хөлдөж усны нөөц хомсдож, зөвхөн цасаар усны
хэрэгцээгээ хангах явдал давамгайлж байна.

4. ҮРГЭЛЖЛЭЛ
 Энэ нь бэлчээрийн мал аж ахуй эрхэлдэг манай
орны хувьд өвлийн улиралд малын тарга хүч
буурч, бодис солилцоонд өөрчлөлт гарч,
дархлаа, тэсвэрт чанар доройтох ба халдваргүй
өвчин үүсэх суурь шалтгаан болно. Түүнчлэн
малыг буруу эдлэх, хэт дааруулах, тохиромжгүй
тоног, хэрэгсэл хэрэглэх, гэмтээж бэртээх,
тэжээллэг, усалгаа, маллагааны горим алдагдах
зэрэг хүчин зүйлүүдийн улмаас халдваргүй
өвчин үүсэх шалтгаан болно. Халдваргүй
өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх

5. ҮРГЭЛЖЛЭЛ
 Халдваргүй өвчнөөр мал сүрэг өвчлөх, эс өвчлөх
нь үнэн хэрэгтээ малчин хүний эрдэм, авьяас,
хөдөлмөрөөс шууд хамааралтай. Халдваргүй
өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гол арга бол
малдаа тарга хүч сайн авахуулах, авсан тарга
хүчийг аль болох алдахгүй хамгаалах, тэжээллэг,
маллагаа, эдэлгээний горимыг чанд сахихад
чиглэгдэнэ.

6. ЯДАРЧ ДОРОЙТСОН МАЛЫГ ХЭРХЭН
СУВИЛЖ ТЭНХРҮҮЛЭХ ВЭ
 Хэт сульдаж доройтсон малыг тэнхрүүлэхийн
тулд тусгай сувиллын чанартай тэжээл бэлтгэж
ойр ойрхон өгч тордох замаар тэжээнэ. Ийм
малыг нэг бүрчлэн тэжээх нь илүү үр дүнтэй.
Түргэн тэнхрүүлэхийн тулд бүдүүн тэжээлийн
хэмжээг багасган холимог, багсармал, амьтны
гаралтай тэжээлийг нэмэгдүүлж бага багаар
өдөрт олон дахин тэжээнэ. Тураалд орсон
малын бие ерөнхийдөө суларч, тэжээл
боловсруулах ажиллагаа хямарч, идсэн
тэжээлээ шингээж боловсруулахдаа муу болсон
байдаг. Иймд тэжээллэг нь сувиллын чанартай
байна.

7.  Үүнд:
 • Адууны элгийг өглөө, оройд шүдэнзний хайрцагны
талын хэмжээтэй, тарвага, адууны 100-150 гр өөхийг
гурван шанага холимог, багсармал тэжээлтэй багсарч
өдөрт нэг удаа бог малд 100 гр, бодод 200-300 гр- аар
2 удаа өгнө.
 • Мөн таана, хөмүүлийн зоодой, дарш зэрэг чанар
сайтай гар тэжээлийг өглөө, оройд өгөх нь
тохиромжтой. Ядарч сульдсан малд үр тариаг
соёолуулж ногоон хэсгийг хайчилж өгөхөд амархан
тэнхэрнэ.

8.  • Өвс халгай, таана, хөмүүл, агь, шаваг зэрэг шимт
ургамлын ханд бэлтгэж давс нэмээд бүлээнээр нь бог
малд нэг удаа дунд шаазангаар 1-2, бодод 1-2
шанагаар өдөрт 2 удаа уулгана.
 • Багсармал, холимог тэжээлийг хар цай, шөл зэргээр
зутагнаж, чанаж болгоод бүлээнээр нь бог малд нэг
дунд шаазан, бодод нэгээс бүтэн хагас шанагыг өгнө.
Тэжээлд дуртай болмогц чанар сайтай ногоон өвсийг
дураар нь тавьж идүүлнэ.
 • Давстай хар цай, бүлээн усаар усалж байвал зохино.
 • Хэвтэрийг үргэлж хуурай дулаан байлгах нь чухал.

9. Анхаарал
хандуулсанд
баярлалаа