SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
Օնտոգենեզ
 Անհատական զարգացումը կամ օնտոգենեզը զարգացումը՝
սկսած ձվաբջջի բեղմնավորումից մինչև նրա մահը։ Բեղմնավորումից
առաջացած զիգոտը, ինչպես անսեռ բազմացման ժամանակ
մայրական օրգանիզմից առաջացած ժառանգը, սկիզբ է դնում նոր
օրգանիզմի անհատական կյանքին։ Օնտոգենեզը իրենից ներկայացնում է
օրգանիզմի բջիջների բազմացման, տարբերակման, հյուսվածքների,
, օրգանների կազմավորման,
նրանց գործառնությունների կարգավորման, մորֆոլոգիական, ՝ֆիզիոլոգի
ական ձևավորման բարդ պրոցեսների մի ամբողջ համալիր։
 Այդ պրոցեսներն ընթանում են՝ մի կողմից ընդօրինակելով
կրկնելով նախնիների առանձնահատկությունները, մյուս կողմից
պայմանավորվում են այն միջավայրով, որում հանդես է գալիս
ձևավորվող օրգանիզմը։ Օնտոգենեզը տվյալ օրգանիզմի արտաքին
միջավայրի կոնկրետ պայմաններում ժառանգական
հնարավորությունների դրսևորումն է։ Յուրաքանչյուր տեսակ ունի
իր պատմական անցյալը։ Բնության մեջ սկիզբ առնելով և
պատմական երկար ժամանակաշրջանում փոփոխությունների
ենթարկվելով, այն հասել է իր ներկա վիճակին։ Տեսակի անցած այդ
երկար ուղին՝ ճանապարհը, կոչվում է ֆիլոգենեզ։ Օնտոգենեզը և
ֆիլոգենեզը սերտ կապի մեջ են և միմյանցով պայմանավորված։
Օնտոգենեզի մասին ուսմունքը կենսաբանական բնագավառ է, որն
ուսումնասիրում է կենդանի էակի զարգացման պրոցեսը նրա
ծնվելուց սկսած մինչև մահը։
 Միաբջիջ էուկարիոտների մոտ, որոնք բազմանում
են վեգետատիվ ճանապարհով, այդ փոփոխություններն
անհամեմատ շատ են հատկապես բազմաբջիջ էուկարիոտների
մոտ, որոնք օժտված են սեռական բազմացումով։
 Բազմաբջիջ օրգանիզմներում օնտոգենեզը բաժանվում է երկու
շրջանների՝ սաղմնային էմբրիոնալ
և հետսաղմնային պոստէմբրիոնալ։ Առաջինը բեղմնավորումից
մինչև ծնվելն է, երկրորդը՝ ծնվելուց հետո սաղմնային
թերթիկներից դուրս գալուց հետո, մինչև մահը։
 Անհատական զարգացման պրոբլեմն ունի իր պատմությունը։
Կենդանիների և մարդու սաղմերի մասին տեղեկությունները
ստացվել են դեռևս հին աշխարհում Արիստոտել, Հիպոկրատ, բայց
այդ հիմնախնդրի հետևողական ուսումնասիրությունները սկսվել
են 15-րդ դարում, երբ Վ. Հարվեյը, Մ. Մալպիգին նկարագրեցին
որոշ կենդանիների և մարդու սաղմերի կառուցվածքը։ Մալպիգին
մանրամասն նկարագրեց հավի սաղմի զարգացումը և հանգեց այն
եզրակացության, որ ձվում ամենավաղ փուլերում արդեն կա
ապագա օրգանիզմը, ինչպես կոկոնում՝ ծաղիկը, և հանգեց
կանխորոշվածության պրեֆորմացիա գաղափարին։ Ա.
Լեվենհուկը, որը հայտնաբերեց սպերմատոզոիդները, նույնպես
հանգեց նման գաղափարի։
 Այսպիսով, ձևավորվեց պրեֆորմիզմի տեսությունը, որի
համաձայն ապագա օրգանիզմը պատրաստի վիճակում փոքր
չափերով կա. նա միայն աճում է և չափերով մեծանում։ Տարբեր
ողնաշարավորների սաղմերի ուսումնասիրությունը, զարգացման
տարբեր շրջաններում։ Հեկկելը արհեստականորեն նվազեցրել է
սաղմերի միջև եղած տարբերությունը, որպեսզի հաստատի
ռեկապիտուլյացիայի տեսությունը։
 Մանրադիտակի գյուտից հետո, երբ հայտնաբերվեցին սեռական
բջիջները, պրեֆորմիստները երկու ճամբարի բաժանվեցին՝
օվիստների և անիմալկուլիստների։ Առաջինը պատրաստի
օրգանիզմը տեսնում էր ձվաբջջում, երկրորդը՝ սպերմատոզոիդում։
Առաջ քաշվեց նույնիսկ սաղմերի ներդրման տեսությունը, որի
համաձայն նախնական բջջում կան ապագա սերունդների բոլոր
սաղմերը Ա. Հալեր, Շ. Բոնե։
 Առաջին հարվածը պրեֆորմիզմին հասցրեց ռուս գիտնական,
ակադեմիկոս Կ. Վոլֆը 1733-1794 իր «Սաղմնավորման
տեսություն» աշխատությամբ 1759։ Նա նկարագրեց հավի ճտի
զարգացումը և ապացուցեց, որ սաղմի զարգացման վաղ փուլերում
կա միապաղաղ, ոչինչ չպարունակող նյութ, որից ձևավորվում է
օրգանիզմը։ Նա զարգանում է աստիճանաբար և
նորագոյացումների ճանապարհով։ Վոլֆը
հանդիսացավ էպիգենեզի հաջորդական նորագոյացումներով
զարգացում տեսության հիմնադիրը։
 Պրեֆորիզմի և էպիգենեզի վեճը իր գագաթնակետին հասավ 18-րդ
դարում։ Իհարկե, Վոլֆի առաջարկած էպիգենեզի տեսությունը
զգալի ազդեցություն է թողել էվոլյուցիայի հայեցակարգի
ձևավորման վրա, սակայն անհրաժեշտ է նշել, որ այդ տեսության
հիմնական սահմանափակությունը բնության երևույթների
նկատմամբ պատմական մոտեցման բացակայությունն էր։ Նա
անտեսում էր նյութի անցած պատմական ուղին, որը հասցրել է
այնպիսի մի աստիճանի, որում նա ընդունակ է ոչ միայն
հակազդելու արտաքին ուժերին, այլև զարգանալու իր ներքին
սեփական օրենքներով։
 Միանգամայն սխալ Է օրգանիզմը կտրել միլիոնավոր տարիների
ընթացքում ձեռք բերած պատմական այն լիցքից, այն
յուրահատկություններից, որոնք բնորոշ են նրան։ Հենց այդ
յուրահատկություններով է նյութի զարգացման կենսաբանական
ձևը տարբերվում մյուս ձևերից։
 19-րդ դարում Կ. Բերը 1792-1876 հաստատեց Վոլֆի հիմնական
եզրակացությունը, բայց չկիսեց նրա պարզունակ
պատկերացումները։ Նա ապացուցեց, որ ձվաբջջի
պարունակությունը միատարր չէ, այլ ունի իր որոշակի ներքին
հնարավորությունները։ Զարգացման պրոցեսում նա
աստիճանաբար տարբերակվում է և ի վերջո ձեռք բերում իրեն
հատուկ կառուցվածք։
 Ժամանակակից գիտությունը հաստատում է, որ ապագա օրգանիզմը
ձվաբջջում դետերմինացված է։ Ամեն տեսակ ունի իր նմանը առաջացնելու
ներքին հնարավորություններ։ Հավի ձվից աոաջանում է հավ, փղից՝ փիղ և
այլն։ Համաձայն գենետիկայի՝ յուրաքանչյուր օրգանիզմի ձևավորումը
պայմանավորված է գենետիկական գործոններով, գեների համակցությամբ։
Բայց այդ գեները չեն համարվում այդ օրգանիզմի սկզբնակները. նրանք ո՛չ
կառուցվածքով և ո՛չ էլ կենսաքիմիական տեսակետից իրենցով
պայմանավորված հատկությունների, հատկանիշների պատճեները չեն։
Նրանք ԴՆԹ-ի մոլեկուլի առանձին տեղամասերն են, որոնք
պատասխանատվություն են կրում այդ հատկությունների և
հատկանիշների՝ օրգանիզմի զարգացման պրոցեսում ձևավորման և
դրսևորման համար։
Վերջ

More Related Content

What's hot

Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/Mariam Ohanyan
 
Բջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքըԲջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքըMariam Ohanyan
 
Անսեռ Բազմացում
Անսեռ ԲազմացումԱնսեռ Բազմացում
Անսեռ Բազմացում093224445
 
օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
օրգանիզմն ամբողջական համակարգօրգանիզմն ամբողջական համակարգ
օրգանիզմն ամբողջական համակարգ093224445
 
презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)Hayk Nazaryan
 
Բջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածքԲջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածքMary Karapetyan
 
Անսեռ բազմացում
Անսեռ բազմացումԱնսեռ բազմացում
Անսեռ բազմացումgexarvest
 
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացում
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացումOրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացում
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացումAslanian ZHora
 
բջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաբջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաjenulik
 
սեռի գենետիկա
սեռի գենետիկասեռի գենետիկա
սեռի գենետիկաhovo sargsyan
 
Հյուսվածքների մասին տեղեկություն
Հյուսվածքների մասին տեղեկությունՀյուսվածքների մասին տեղեկություն
Հյուսվածքների մասին տեղեկությունgexarvest
 
անսեռ բազմացում
անսեռ բազմացումանսեռ բազմացում
անսեռ բազմացումLilit Sahakyan
 
Ջրիմուռներ
ՋրիմուռներՋրիմուռներ
ՋրիմուռներYuriDanielyan
 

What's hot (17)

Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/Բջջի կառուցվածքը / PDF/
Բջջի կառուցվածքը / PDF/
 
Բջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքըԲջջի կառուցվածքը
Բջջի կառուցվածքը
 
Անսեռ Բազմացում
Անսեռ ԲազմացումԱնսեռ Բազմացում
Անսեռ Բազմացում
 
օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
օրգանիզմն ամբողջական համակարգօրգանիզմն ամբողջական համակարգ
օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
 
презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)презентация Microsoft office power point (2)
презентация Microsoft office power point (2)
 
Բջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածքԲջիջ և հյուսվածք
Բջիջ և հյուսվածք
 
բջիջ
բջիջբջիջ
բջիջ
 
Անսեռ բազմացում
Անսեռ բազմացումԱնսեռ բազմացում
Անսեռ բազմացում
 
մեյոզ
մեյոզմեյոզ
մեյոզ
 
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացում
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացումOրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացում
Oրգանիզմնրի բազմացման ձևերը և անսեռ և սեռական բազմացում
 
բջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաբջիջ լարիսա
բջիջ լարիսա
 
սեռի գենետիկա
սեռի գենետիկասեռի գենետիկա
սեռի գենետիկա
 
Բջիջ
ԲջիջԲջիջ
Բջիջ
 
Հյուսվածքների մասին տեղեկություն
Հյուսվածքների մասին տեղեկությունՀյուսվածքների մասին տեղեկություն
Հյուսվածքների մասին տեղեկություն
 
անսեռ բազմացում
անսեռ բազմացումանսեռ բազմացում
անսեռ բազմացում
 
Թրոմբոցիտներ
ԹրոմբոցիտներԹրոմբոցիտներ
Թրոմբոցիտներ
 
Ջրիմուռներ
ՋրիմուռներՋրիմուռներ
Ջրիմուռներ
 

Viewers also liked

կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներկյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներAslanian ZHora
 
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրա
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրաճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրա
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրաAslanian ZHora
 
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքը
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքըբջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքը
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքըAslanian ZHora
 
հետսաղմնային զարգացման շրջան
հետսաղմնային զարգացման շրջանհետսաղմնային զարգացման շրջան
հետսաղմնային զարգացման շրջանAslanian ZHora
 
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)Aslanian ZHora
 
մարմինների էլեկտրական լիցք
մարմինների էլեկտրական լիցքմարմինների էլեկտրական լիցք
մարմինների էլեկտրական լիցքAslanian ZHora
 
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։Aslanian ZHora
 
ատոմի կառուցվածքը
ատոմի կառուցվածքըատոմի կառուցվածքը
ատոմի կառուցվածքըAslanian ZHora
 
New microsoft power point presentation (2)
New microsoft power point presentation (2)New microsoft power point presentation (2)
New microsoft power point presentation (2)Aslanian ZHora
 
New microsoft power point presentation
New microsoft power point presentationNew microsoft power point presentation
New microsoft power point presentationAslanian ZHora
 
հեռուստատեսություն
հեռուստատեսությունհեռուստատեսություն
հեռուստատեսությունAslanian ZHora
 

Viewers also liked (20)

կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներկյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիրուսներ
 
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրա
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրաճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրա
ճառագայթակտիվության ազդեցության մարդու օրգանիզմի վրա
 
22.09.2016
22.09.201622.09.2016
22.09.2016
 
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքը
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքըբջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքը
բջջաթաղանթ և ներբջջային թաղաթներ կառուցվածքը
 
08.10.2016
08.10.201608.10.2016
08.10.2016
 
27.09.2016
27.09.201627.09.2016
27.09.2016
 
հետսաղմնային զարգացման շրջան
հետսաղմնային զարգացման շրջանհետսաղմնային զարգացման շրջան
հետսաղմնային զարգացման շրջան
 
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)
բոլոր բջջի կառուցվածքը (1)
 
Nyardayin hamakarg
Nyardayin hamakargNyardayin hamakarg
Nyardayin hamakarg
 
մարմինների էլեկտրական լիցք
մարմինների էլեկտրական լիցքմարմինների էլեկտրական լիցք
մարմինների էլեկտրական լիցք
 
New microsoft
New microsoftNew microsoft
New microsoft
 
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։
էլեկտրական հոսանքի աղբյուրներ։ էլեկտրական շղթա։
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
ատոմի կառուցվածքը
ատոմի կառուցվածքըատոմի կառուցվածքը
ատոմի կառուցվածքը
 
ռադիո
ռադիոռադիո
ռադիո
 
ոսպնյակ
ոսպնյակոսպնյակ
ոսպնյակ
 
New microsoft power point presentation (2)
New microsoft power point presentation (2)New microsoft power point presentation (2)
New microsoft power point presentation (2)
 
New microsoft power point presentation
New microsoft power point presentationNew microsoft power point presentation
New microsoft power point presentation
 
հեռուստատեսություն
հեռուստատեսությունհեռուստատեսություն
հեռուստատեսություն
 
մագնիսներ
մագնիսներմագնիսներ
մագնիսներ
 

Similar to օնտոգենեզ

Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրա
Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրաԿյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրա
Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրաNina Kirakosyan
 
բջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաբջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաluso777
 
բնական ընտրություն
բնական ընտրությունբնական ընտրություն
բնական ընտրությունsusannachalikyan
 
Միջատների զարգացումը
Միջատների զարգացումըՄիջատների զարգացումը
Միջատների զարգացումըMesropOnanyan
 
բակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքըբակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքըLilit Sahakyan
 
էվոլյուցիա
էվոլյուցիաէվոլյուցիա
էվոլյուցիաvardanean
 
կենսաբանությւոն
կենսաբանությւոնկենսաբանությւոն
կենսաբանությւոնSargis Meliqyan
 
Գենետիկայի զարգացման պատմություն
Գենետիկայի զարգացման պատմությունԳենետիկայի զարգացման պատմություն
Գենետիկայի զարգացման պատմությունSyuzy Hovhannisyan
 
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասին
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասինՔարաքոսների և ջրիմուռների մասին
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասինandranik-armine
 
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծ
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծ
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծharut234
 
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիա
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիաբույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիա
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիաAslanian ZHora
 
կենսաբանություն 3
կենսաբանություն 3կենսաբանություն 3
կենսաբանություն 3harutyunyan--erik
 
Մակրոէվոլյուցիա
ՄակրոէվոլյուցիաՄակրոէվոլյուցիա
Մակրոէվոլյուցիաtatevikaleks-yan
 
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգՕրգանիզմն ամբողջական համակարգ
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգgexarvest
 
Նյարդային Համակարգ և Գեղձեր
Նյարդային Համակարգ և ԳեղձերՆյարդային Համակարգ և Գեղձեր
Նյարդային Համակարգ և ԳեղձերAnoushHrach
 

Similar to օնտոգենեզ (20)

Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրա
Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրաԿյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրա
Կյանքի ծագումը և զարգացումը Երկրի վրա
 
բջիջ լարիսա
բջիջ լարիսաբջիջ լարիսա
բջիջ լարիսա
 
Ով ենք մենք?
Ով ենք մենք?Ով ենք մենք?
Ով ենք մենք?
 
Ով ենք մենք
Ով ենք մենքՈվ ենք մենք
Ով ենք մենք
 
բնական ընտրություն
բնական ընտրությունբնական ընտրություն
բնական ընտրություն
 
Սելեկցիա
ՍելեկցիաՍելեկցիա
Սելեկցիա
 
գեղձ
գեղձգեղձ
գեղձ
 
Միջատների զարգացումը
Միջատների զարգացումըՄիջատների զարգացումը
Միջատների զարգացումը
 
բակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքըբակտերիաների կառուցվածքը
բակտերիաների կառուցվածքը
 
Գեղձեր
ԳեղձերԳեղձեր
Գեղձեր
 
էվոլյուցիա
էվոլյուցիաէվոլյուցիա
էվոլյուցիա
 
կենսաբանությւոն
կենսաբանությւոնկենսաբանությւոն
կենսաբանությւոն
 
Գենետիկայի զարգացման պատմություն
Գենետիկայի զարգացման պատմությունԳենետիկայի զարգացման պատմություն
Գենետիկայի զարգացման պատմություն
 
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասին
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասինՔարաքոսների և ջրիմուռների մասին
Քարաքոսների և ջրիմուռների մասին
 
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծ
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծ
ՙՙ՚՚<<Գիտություն>> նախագիծ
 
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիա
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիաբույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիա
բույսերի, կենդանիների և մանրէների սելեկցիա
 
կենսաբանություն 3
կենսաբանություն 3կենսաբանություն 3
կենսաբանություն 3
 
Մակրոէվոլյուցիա
ՄակրոէվոլյուցիաՄակրոէվոլյուցիա
Մակրոէվոլյուցիա
 
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգՕրգանիզմն ամբողջական համակարգ
Օրգանիզմն ամբողջական համակարգ
 
Նյարդային Համակարգ և Գեղձեր
Նյարդային Համակարգ և ԳեղձերՆյարդային Համակարգ և Գեղձեր
Նյարդային Համակարգ և Գեղձեր
 

More from Aslanian ZHora

ժառանգական հիվանդություն
ժառանգական հիվանդությունժառանգական հիվանդություն
ժառանգական հիվանդությունAslanian ZHora
 
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներ
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներբույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներ
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներAslanian ZHora
 
շաքարախտ հիվանդություն
շաքարախտ հիվանդությունշաքարախտ հիվանդություն
շաքարախտ հիվանդությունAslanian ZHora
 
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործում
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործումբնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործում
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործումAslanian ZHora
 
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքովմարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքովAslanian ZHora
 
մեսրոպ մաշտոց
մեսրոպ մաշտոցմեսրոպ մաշտոց
մեսրոպ մաշտոցAslanian ZHora
 
ամերիկա միացյալ նահանգներ
ամերիկա միացյալ նահանգներամերիկա միացյալ նահանգներ
ամերիկա միացյալ նահանգներAslanian ZHora
 
իտալական վերածնունդ
իտալական վերածնունդիտալական վերածնունդ
իտալական վերածնունդAslanian ZHora
 
ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն
ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունֆրանսիական մեծ հեղափոխություն
ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունAslanian ZHora
 
արամ խաչատրյան
արամ խաչատրյանարամ խաչատրյան
արամ խաչատրյանAslanian ZHora
 
Մխիթար սեբաստացի
Մխիթար սեբաստացիՄխիթար սեբաստացի
Մխիթար սեբաստացիAslanian ZHora
 
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթը
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթըէլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթը
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթըAslanian ZHora
 

More from Aslanian ZHora (13)

ժառանգական հիվանդություն
ժառանգական հիվանդությունժառանգական հիվանդություն
ժառանգական հիվանդություն
 
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներ
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներբույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներ
բույսերի և կենդանիների սելեկցիայի մեթոդներ
 
շաքարախտ հիվանդություն
շաքարախտ հիվանդությունշաքարախտ հիվանդություն
շաքարախտ հիվանդություն
 
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործում
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործումբնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործում
բնության պահպանություն և արդյունավետ բնօգտագործում
 
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքովմարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով
մարդու տնտեսական գործունեության հետևանքով
 
մեսրոպ մաշտոց
մեսրոպ մաշտոցմեսրոպ մաշտոց
մեսրոպ մաշտոց
 
ամերիկա միացյալ նահանգներ
ամերիկա միացյալ նահանգներամերիկա միացյալ նահանգներ
ամերիկա միացյալ նահանգներ
 
իտալական վերածնունդ
իտալական վերածնունդիտալական վերածնունդ
իտալական վերածնունդ
 
ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն
ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունֆրանսիական մեծ հեղափոխություն
ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն
 
իվան
իվանիվան
իվան
 
արամ խաչատրյան
արամ խաչատրյանարամ խաչատրյան
արամ խաչատրյան
 
Մխիթար սեբաստացի
Մխիթար սեբաստացիՄխիթար սեբաստացի
Մխիթար սեբաստացի
 
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթը
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթըէլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթը
էլեկտրամագնիսական մակածման երեվույթը
 

օնտոգենեզ

  • 2.  Անհատական զարգացումը կամ օնտոգենեզը զարգացումը՝ սկսած ձվաբջջի բեղմնավորումից մինչև նրա մահը։ Բեղմնավորումից առաջացած զիգոտը, ինչպես անսեռ բազմացման ժամանակ մայրական օրգանիզմից առաջացած ժառանգը, սկիզբ է դնում նոր օրգանիզմի անհատական կյանքին։ Օնտոգենեզը իրենից ներկայացնում է օրգանիզմի բջիջների բազմացման, տարբերակման, հյուսվածքների, , օրգանների կազմավորման, նրանց գործառնությունների կարգավորման, մորֆոլոգիական, ՝ֆիզիոլոգի ական ձևավորման բարդ պրոցեսների մի ամբողջ համալիր։
  • 3.  Այդ պրոցեսներն ընթանում են՝ մի կողմից ընդօրինակելով կրկնելով նախնիների առանձնահատկությունները, մյուս կողմից պայմանավորվում են այն միջավայրով, որում հանդես է գալիս ձևավորվող օրգանիզմը։ Օնտոգենեզը տվյալ օրգանիզմի արտաքին միջավայրի կոնկրետ պայմաններում ժառանգական հնարավորությունների դրսևորումն է։ Յուրաքանչյուր տեսակ ունի իր պատմական անցյալը։ Բնության մեջ սկիզբ առնելով և պատմական երկար ժամանակաշրջանում փոփոխությունների ենթարկվելով, այն հասել է իր ներկա վիճակին։ Տեսակի անցած այդ երկար ուղին՝ ճանապարհը, կոչվում է ֆիլոգենեզ։ Օնտոգենեզը և ֆիլոգենեզը սերտ կապի մեջ են և միմյանցով պայմանավորված։ Օնտոգենեզի մասին ուսմունքը կենսաբանական բնագավառ է, որն ուսումնասիրում է կենդանի էակի զարգացման պրոցեսը նրա ծնվելուց սկսած մինչև մահը։
  • 4.  Միաբջիջ էուկարիոտների մոտ, որոնք բազմանում են վեգետատիվ ճանապարհով, այդ փոփոխություններն անհամեմատ շատ են հատկապես բազմաբջիջ էուկարիոտների մոտ, որոնք օժտված են սեռական բազմացումով։  Բազմաբջիջ օրգանիզմներում օնտոգենեզը բաժանվում է երկու շրջանների՝ սաղմնային էմբրիոնալ և հետսաղմնային պոստէմբրիոնալ։ Առաջինը բեղմնավորումից մինչև ծնվելն է, երկրորդը՝ ծնվելուց հետո սաղմնային թերթիկներից դուրս գալուց հետո, մինչև մահը։
  • 5.  Անհատական զարգացման պրոբլեմն ունի իր պատմությունը։ Կենդանիների և մարդու սաղմերի մասին տեղեկությունները ստացվել են դեռևս հին աշխարհում Արիստոտել, Հիպոկրատ, բայց այդ հիմնախնդրի հետևողական ուսումնասիրությունները սկսվել են 15-րդ դարում, երբ Վ. Հարվեյը, Մ. Մալպիգին նկարագրեցին որոշ կենդանիների և մարդու սաղմերի կառուցվածքը։ Մալպիգին մանրամասն նկարագրեց հավի սաղմի զարգացումը և հանգեց այն եզրակացության, որ ձվում ամենավաղ փուլերում արդեն կա ապագա օրգանիզմը, ինչպես կոկոնում՝ ծաղիկը, և հանգեց կանխորոշվածության պրեֆորմացիա գաղափարին։ Ա. Լեվենհուկը, որը հայտնաբերեց սպերմատոզոիդները, նույնպես հանգեց նման գաղափարի։
  • 6.  Այսպիսով, ձևավորվեց պրեֆորմիզմի տեսությունը, որի համաձայն ապագա օրգանիզմը պատրաստի վիճակում փոքր չափերով կա. նա միայն աճում է և չափերով մեծանում։ Տարբեր ողնաշարավորների սաղմերի ուսումնասիրությունը, զարգացման տարբեր շրջաններում։ Հեկկելը արհեստականորեն նվազեցրել է սաղմերի միջև եղած տարբերությունը, որպեսզի հաստատի ռեկապիտուլյացիայի տեսությունը։
  • 7.  Մանրադիտակի գյուտից հետո, երբ հայտնաբերվեցին սեռական բջիջները, պրեֆորմիստները երկու ճամբարի բաժանվեցին՝ օվիստների և անիմալկուլիստների։ Առաջինը պատրաստի օրգանիզմը տեսնում էր ձվաբջջում, երկրորդը՝ սպերմատոզոիդում։ Առաջ քաշվեց նույնիսկ սաղմերի ներդրման տեսությունը, որի համաձայն նախնական բջջում կան ապագա սերունդների բոլոր սաղմերը Ա. Հալեր, Շ. Բոնե։
  • 8.  Առաջին հարվածը պրեֆորմիզմին հասցրեց ռուս գիտնական, ակադեմիկոս Կ. Վոլֆը 1733-1794 իր «Սաղմնավորման տեսություն» աշխատությամբ 1759։ Նա նկարագրեց հավի ճտի զարգացումը և ապացուցեց, որ սաղմի զարգացման վաղ փուլերում կա միապաղաղ, ոչինչ չպարունակող նյութ, որից ձևավորվում է օրգանիզմը։ Նա զարգանում է աստիճանաբար և նորագոյացումների ճանապարհով։ Վոլֆը հանդիսացավ էպիգենեզի հաջորդական նորագոյացումներով զարգացում տեսության հիմնադիրը։
  • 9.  Պրեֆորիզմի և էպիգենեզի վեճը իր գագաթնակետին հասավ 18-րդ դարում։ Իհարկե, Վոլֆի առաջարկած էպիգենեզի տեսությունը զգալի ազդեցություն է թողել էվոլյուցիայի հայեցակարգի ձևավորման վրա, սակայն անհրաժեշտ է նշել, որ այդ տեսության հիմնական սահմանափակությունը բնության երևույթների նկատմամբ պատմական մոտեցման բացակայությունն էր։ Նա անտեսում էր նյութի անցած պատմական ուղին, որը հասցրել է այնպիսի մի աստիճանի, որում նա ընդունակ է ոչ միայն հակազդելու արտաքին ուժերին, այլև զարգանալու իր ներքին սեփական օրենքներով։
  • 10.  Միանգամայն սխալ Է օրգանիզմը կտրել միլիոնավոր տարիների ընթացքում ձեռք բերած պատմական այն լիցքից, այն յուրահատկություններից, որոնք բնորոշ են նրան։ Հենց այդ յուրահատկություններով է նյութի զարգացման կենսաբանական ձևը տարբերվում մյուս ձևերից։  19-րդ դարում Կ. Բերը 1792-1876 հաստատեց Վոլֆի հիմնական եզրակացությունը, բայց չկիսեց նրա պարզունակ պատկերացումները։ Նա ապացուցեց, որ ձվաբջջի պարունակությունը միատարր չէ, այլ ունի իր որոշակի ներքին հնարավորությունները։ Զարգացման պրոցեսում նա աստիճանաբար տարբերակվում է և ի վերջո ձեռք բերում իրեն հատուկ կառուցվածք։
  • 11.  Ժամանակակից գիտությունը հաստատում է, որ ապագա օրգանիզմը ձվաբջջում դետերմինացված է։ Ամեն տեսակ ունի իր նմանը առաջացնելու ներքին հնարավորություններ։ Հավի ձվից աոաջանում է հավ, փղից՝ փիղ և այլն։ Համաձայն գենետիկայի՝ յուրաքանչյուր օրգանիզմի ձևավորումը պայմանավորված է գենետիկական գործոններով, գեների համակցությամբ։ Բայց այդ գեները չեն համարվում այդ օրգանիզմի սկզբնակները. նրանք ո՛չ կառուցվածքով և ո՛չ էլ կենսաքիմիական տեսակետից իրենցով պայմանավորված հատկությունների, հատկանիշների պատճեները չեն։ Նրանք ԴՆԹ-ի մոլեկուլի առանձին տեղամասերն են, որոնք պատասխանատվություն են կրում այդ հատկությունների և հատկանիշների՝ օրգանիզմի զարգացման պրոցեսում ձևավորման և դրսևորման համար։