2. Սեռական բջիջներ
առանձնահատկությունները մեյոզ
• Սեռական բազմացման հիմքում ընկած է մայրական և
հայրական սեռական բջիջների միաձուլման գործընթացը։
Սերունդն ունենում է մայրական և հայրական օրգանիզմների
գեների զուգակցում։ Միացնում է սեռական բջիջներ պետք է
ունենան մարմնական (Մայրական) բջիջներ հատուկ
քրոմոսոմների(Հայրական) դիպլոիդ բջջից առաջանում են
չորս հապլոիդ բջիջներ։ Սեռական բջիջներ ձվաբջիջների և
սպերմատոզոիդների միացնում է հապլոիդ հավաքակազմ
գործընթացը կոչվում է սեռական բջիջների զարգացում կամ
գամետոգենեց
մարդու սպերմատոզոիդները և ձվաբջիջները զարգանում են
սեռական գեղձերում սերմնարաններում և ձվարաններում։
3. • Գամետոգենեզ գործընթացի քրոմոսոմների դիպլոիդ հավաք
ունեցող սեռական չհասունացված բջիջներ վերածվում են
հապլոիդ հավաք ունեցող հասունացված սեռական բջիջների
ձվաբջիջների և սպերմատտոզոիդների համար։
Գամետոգենեզ գործընթաց սկսում է երեք փուլը բազմացման,
աճման, և հասունացման։
• Բազմացման առաջին փուլը տեղի է ունենում սեռական
բջիջների թվաքանակի շատացում, որն ընթանում է բջիջների
միտոզի եղանակով բաժանմամբ, քրոմոսոմների դիպլոիդ
հավաքակազմը անփոխվում։
4. • Աճման երկրորդ փուլը բջիջների թվաքանակը մնում է անփոփոխ,
սակայն մեծանում են։ Հասունացման երրորդ փուլը տեղի է
ունենում մեյոզը։
• Գամետոգենեզի աճման մեկ արական սեռական բջիջ
հասունացման արդյունքում առաջանում են հապլոիդ
հավաքակազմ ունեցող չորս սպերմատոզոիդներ, իսկ իգական
սեռական բջիջների հասունացման սեռական բջիջ ձևերը խոշոր
ձվաբջիջ։
5. • Առաջացման կենսաբանական իմաստը գամետոգենեզի
աճման փուլը կուտակված ամբողջ դեղնուցը մեկ, խոշոր բջիջ
ձվաբջիջ պահպանելու անհրաժեշտության մեջ , ինչը
կարևոր նշանակություն ունի ապագա սաղմի լիարժեք
զարգացման համար։
6. Մեյոզ
• Մեյոզ ունի բարդ գործընթաց է, որի դիպլոիդ հավաք ունեցող
սեռական բջիջը է վերածվում հապլոիդ հավաք ունեցող
ձվաբջջի կամ սպերմատոզոիդի։Մեյոզը երկու
բաժանումների համալիր գործընթաց է, որոնցից ամեն իր
հերթին բաղկացած է չորսական փուլերը
պրոֆազից,մետաֆազից, անաֆազից և թելոֆազից։
7. • Մեյոզի առաջին բաժանման պրոֆազը սկսվում է քրոմոսոմների
պարուրմամբ, որոնք տեսանելի են դառնում նույնիսկ լուսային։
Հոմոլոգ քրոմոսոմները, որոնցից ամենն ունի երկու քրոմատիդ,
մոտենում են միմյանց և դիրքավորվում այնպես, որ ամեն հոմոլոգ
քրոմոսոմի ամեն քրոմատիդի ամեն կետ համընկնում է մյուս
հոմոլոգ քրոմոսոմի համապատասխան քրոմատիդի
համապատասխան կետի հետ։ Այս գործընթացը կոչվում է
կոնյուգացիա։ Կոնյուգացված վիճակում քրոմոսոմները մնում են
համեմատաբար երկար ժամանակ։ Այդ ընթացքում նրանց միջև
կարող է տեղի ունենալ հոմոլոգ փոխանակում տրամախաչում
կամ կրոսինգովեր։