Papan suis utama

1. A presentation by
MHAM - INDUSTRIAL
TRAINING INSTITUTE
MODULE – 07
LOW VOLTAGE MAINS
SWITCH BOARD
(PAPAN SUIS UTAMA
VOLTAN RENDAH)
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

2. A presentation by
MHAM - INDUSTRIAL
TRAINING INSTITUTE
MODULE – 07
03 - PERFORM AUTOMATION WORKS
04 - IMPLEMENT ELECTRICAL MAINTENANCE SYSTEM
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG
03.07- MAINTAIN U.P.S SYSTEM
04.01- DEVELOP MAIN SWITCH BOARD-MAINTENANCE SCHEDULE
04B.02 INSTALL CAPACITOR BANK
04.05 -DEVELOP MACHINE ROUTNE MAINTENANCE SCHEDULE

3. PERALATAN –PERALATAN DALAM PSU ( MSB )
PENGENALAN PSU ( MSB )
ISI KANDUNGAN
3
REKABENTUK PSU ( MSB )
GAMBARAJAH SKEMATIK PSU
PENYELENGGARAAN PSU ( MSB )
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

4. 4 PENGENALAN
Papan suis utama ( PSU ) adalah satu komponen atau perkakas
pemasangan elektrik yang mula-mula sekali menerima bekalan
elektrik sebelum ianya diagih-agihkan ke bahagian-bahagian lain
beban atau bangunan.Ia juga merupakan pusat kawalan kepada
keseluruhan pemasangan.
Di dalam PSU inilah terdapatnya perkakas suis untuk tujuan kawalan
dan perlindungan.Bekalan masuk utama boleh dikawal iaitu ON atau
OFF di PSU.Alat dan komponen perlindungan utama yang mengawal
dan melindungi keseluruhan pemasangan ditempatkan di sini.
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

5. 5 PENGENALAN BAHAGIAN PSU
BAHAGIAN-BAHAGIAN PSU
SISTEM
PERLINDUNGAN
SISTEM
PENGUKURAN
SISTEM
PEMBAHAGIAN
BEBAN
SISTEM
PEMBUMIAN
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

6. 6 REKABENTUK PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

7. 7 2 Rekabentuk PSU
Jenis-jenis rekabentuk Papan Suis Utama
Jenis melekat didinding ( wall mounted ).
Jenis pedestal.
Jenis Cubicle.
Jenis melekat di dinding biasanya untuk
pemasangan kecil,sehingga 100 ampiar.Jenis
pedestal untuk pemasangan sederhana, manakala
jenis cubicle untuk pemasangan besar.
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

8. 8 2 COMMON RULES [PART 5-51]
Jenis-Jenis Kemasukan Bekalan Papan Suis Utama
BEKALAN
Papan Suis Utama Satu Kemasukan.
Papan Suis Utama Dua Kemasukan.
Papan Suis Utama Satu Kemasukan
dari bekalan pihak pembekal serta
satu Papan Suis Utama Kecemasan
Automatik .( AMF – Board ).
Papan Suis Kecil ( Sub Papan Suis / SSB)
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

9. 9 Keperluan Bilik Papan Suis (Switch Board Room)
A – Dalam Bangunan
Bilik suis hendaklah menerima pengedaran udara yang baik.
Semua pintu dan lubang udara dipasang dengan anti vermin proff
netting supaya serangga tidak dapat masuk.
Ruang kosong berukuran minima 2.5kaki dibahagian belakang dan
minima 4.5 kaki dibahagian hadapan PSU untuk kerja-kerja
senggaraan .
Mempunyai saluran-saluran yang mencukupi untuk kemasukan dan
keluar kabel.
Bilik suis hendaklah dilengkapkan dengan alat pemadam api jenis gas
yang dibenarkan seperti CO2
Lampu biasa,lampu kecemasan dan soket alir keluar dengan jumlah
yang mencukupi hendaklah disediakan di dalam bilik suis.
Rajah skema dan tikar getah dengan saiz yang sesuai hendaklah
dipaparkan didalam bilik PSU.
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

10. 10 Lokasi
B – Tempat Pemasangan PSU
Berhampiran dengan penempatan beban yang tinggi
bagi mengurangkan perbelanjaan submains dan kabel.
Terhindar daripada banjir atau dekat dengan punca-
punca air.
Tidak terlindung atau terhalang oleh sesuatu supaya
kerja-kerja operasi dan senggaraan mudah dijalankan.
Ditempatkan didalam bilik khas dan mempunyai pintu
yang berkunci.
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

11. 11 Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
Terdapat berbagai alat dan perkakasuis dalam
papan suis utama bagi membuat kawalan
perlindungan dan pengagihan bekalan ke beban .
Rujuk Gambarajah Skematik Papan Suis Utama
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

12. 12 Gambarajah Papan Suis Utama
STORAGE
PF
A
A
V
OC
R
E
F
R
V VV
400A TPN
MCCB
200A TPN
MCCB
400A TPN
MCCB
800A TPN
MCCB
500A TPN
MCCB
600A TPN
MCCB
250A TPN
MCCB
150A TPN
MCCB
ACB 1600A
TPN ACB
PANEL PAPAN SUIS UTAMA SATU KEMASUKAN
OC
R
OC
R
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

13. 13
BAS BAR KUPRUM
Bas-bar merupakan kepingan pengalir yang
selalunya diperbuat dari campuran kuprum dan
bersalut . Ia mengalirkan dan mengagihkan
bekalan elektrik daripada pemutus litar utama
ke pemutus-pemutus litar yang lain . Ianya
digunakan menggantikan kabel disebabkan
mudah membuat sambungan dan kemas serta
mudah melakanakan kerja pemasangan .
Kedudukan bas-bar dipasang mendatar dan
menegak dalam Papan Suis Utama
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

14. 14 SAIZ BAS BAR KUPRUM
SAIZ PEMUTUS
LITAR
SAIZ BAS BAR KUPRUM
mm
SAIZ
PEMUTUS
LITAR
SAIZ BAS BAR
KUPRUM
mm
250 A 6.3 x 25 1200 A 6.3 x 2 x 60
300 A 6.3 x 30 1600 A 6.3 x 2 x 80
400 A 6.3 x 40 2000 A 6.3 x 2 x 100
500 A 6.3 x 50 - -
600 A 6.3 x 60 - -
800 A 6.3 x 80 - -
1000 A 6.3 x 100 - -
Semua saiz bas bar kuprum tertakluk kepada saiz luas alatubah arus
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

15. 15
PERKAKASUIS PAPAN SUIS UTAMA
PEMUTUS LITAR UDARA ( AIR CIRCUIT BREAKER )
PEMUTUS LITAR BEKAS BERACUAN ( MCCB )
PENGGADING ( BAS BAR COUPLER / BUS TIE )
FIUS SUIS
SUIS TUKAR ALIH / SESENTUH TUKAR ALIH
SUIS FIUS
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

16. 16
Perkakasuis
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

17. 17
PEMUTUS LITAR UDARA
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
Pemutus litar yang asas adalah satu alat untuk
memutus atau menyambungkan bekalan atau disebut
juga sebagai pengasing sahaja . Tetapi apabila ianya
dilengkapkan dengan komponen perlindungan seperti
alatubah arus , geganti perlindungan , gegelung
pelantik ianya dapat memberi perlindungan yang
diperlukan memutuskan litar secara automatik
Perlindungan yang perlu ialah Arus lebih , beban lebih
dan arus rosak kebumi .
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

18. 18
ALATUBAH ARUS ( CURRENT TRANSFOMER )
Berfungsi menghadkan arus untuk kendalian alat pengukur
dan geganti perlindungan
Jenis Alatubah arus Spesifikasi – Ratio / Class/ Burden
Sistem Pengukuran Contoh = 1000/5A , 1, 5 VA
Sistem Perlindungan Contoh = 1000 /5A , 10P10 , 15 VA
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

19. 19
SISTEM GEGANTI PERLINDUNGAN
GEGANTI
PERLINDUNGAN
PENTATAHAN
JENIS-JENIS GEGANTI Tatahan Masa
BEBAN LAMPAU Oil Dash Pot
IDMT Induction disc
IDMT electronic solid state
Lewat masa
Lewatmasa
Sertamerta/ Lewatmasa
BOCOR KEBUMI Electronic Lewat masa / sertamerta
ROSAK KEBUMI Instantaneous ,
IDMT Induction disc
IDMT electronic solid state
Sertamerta
Lewatmasa
Sertamerta/ Lewatmasa
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

20. 20 Sistem Geganti Perlindungan Beban Lampau & Rosak keBumi
F
EF
OC
EF
OC
OC
OC
ST
ACB 600A TP&N 50 kA
4 NOS X 300mm2 XLPE/PE
4 NOS ¼” x2 ¼” TINNED
COP P ER BUS BAR
4 x CTS
600/5A 15VA
10P10
IDMT Induction
Dics
MHA M
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

21. 21
Bus- Tie
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
Alat ini dipasang pada jenis papan Suis Utama Dua Kemasukan . Ia
merupakan sebuah pengasing yang boleh menghubungkan dua
kumpulan bas-bar bila diperlukan .
Dalam keadaan biasa PSU No 1 mengawal beban bahagian
kemasaukan No 1 dan PSU no.2 mengawal beban bahagian
kemasukan No. 2 .
Sekiranya salah satu kemasukan bekalan mengalami masalah ,
bahagian yang tidak mengalami masalah boleh menyalurkan bekalan
kepada bahagian kemasukan yang tiada bekalan dengan menutup
Bus-tie .Untuk mengendalikan alat ini mestilah mematuhi syarat- syarat
penyelenggaraan .
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

22. 22
Bus- Tie
Perkakasuis / alat-alat di dalam PSU
C
L1 L2 L3 L4
Kemasukan
No.1
Kemasukan
No.2
S6
S5
S4
S3
S1 S2
BUS-TIE / 4 POLE
BAS BAR
COUPLER C/W
ELECTRICAL AND
MECHANICAL
INTERLOCK
M HA M
KEY
A
KEY
A
KEY
A
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

23. 23 Sesentuh Tukar Alih ( Changer over contactor )
Sesentuh tukar alih mengandungi dua set sesentuh tetapi dalam
satu-satu masa hanya satu sahaja boleh ditutup. Sekiranya satu
tertutup, satu bahagian lagi akan terbuka dan begitulah
sebaliknya. Ia digunakan bila terdapat dua punca bekalan tetapi
hanya satu sahaja boleh diterima pada satu-satu masa.
Contohnya , bila terdapat bekalan dari punca Pihak Pembekal dan
janakuasa tunggu sedia. Pada satu masa hanya satu sahaja
bekalan boleh diterima. olehitu alat ini memastikan hanya satu
sahaja bekalan akan memberikan bekalan kepada pemasangan. Ia
mempunyai ciri-ciri sistem kekunci mekanikal dan elektrikal.
Komponen utamanya hanya sesentuh utama empat kutub dipasang
dua set , geglung pemegang (holding coil ), gegelung dibawah voltan
(Under volteg), kekunci mekanikal, sesentuh tambahan untuk
kawalan dan lampu penunjuk bekalan pembekal ,penjana
tunggusedia dan beban penting.
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

24. 24 Sesentuh Tukar Alih ( Changer over contactor )
Tx
500kVA
GEN/MC
TNB/MC
UVR To Panel AMF-B Gen Set
& stater
3 x 6A
F/HBC
TNB Ind.
To Panel Essential Load
Incomer
From
Gen Set
Incommer
from MSB
4 pole Automatic
Changerover Contactor c/w
Electrical & mechanical
mham
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

25. 25
Alat Lampu Penunjuk
Setiap Papan Suis Utama dimestika memasang lampu pandu atau
penunjuk bekalan pengguna atau pembekal . Terdapat juga lampu
penunjuk beban penting dan bekalan dari system penjana .
Alat Pengukur Papan Suis Utama .
Setiap Papan Suis Utama dipasang alat pengukur seperti Jangka Volt ,
Jangka Amp , Jangka Faktur Kuasa ( Cos Phi ) Jangka Tenaga kWh ,
Jangka Kehendak Maksima ( kW atau A ) dan jangka frekuensi .
Komponen-komponen Pengukur di dalam PSU
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

26. 26 Komponen-komponen Pengukur di dalam PSU
ACB 600A / 50 kA
TPN
INCOMING SUPPLY
ASS
0-1200A
3 x CTS 600/5A 5VA
CLASS 1
A
0.5-1-0.5
PF
VSS
3 x 6A F/HBC
KWH
C/w MAX DEMAND 0 –
500kW
•
V 0-500V
4NOS x ¼” x 2 ½”
(6.3mm x 60mm )
TINNED COPPER BUS
BAR
200A
TP&N
MCCB
200A
TP&N
MCCB
200A
TP&N
MCCB
200A
TP&N
MCCB
100A
TP&N
MCCB
100A
TP&N
MCCB
c/w ST,
ELR
60A
TP&N
MCCB
c/w ST,
ELR
60A
TP&N
MCCB
c/w ST,
ELR
100A
TP&N
ISOLAT
OR
KW
HZ
N
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

27. 27 PANEL KAPASITOR BANK
Cara yang paling mudah, murah dan praktikal
ialah membaiki faktor kuasa dengan
pemasangan Kapasitor Bank.
Jika beban yang disambung dari Papan Suis Utama mengalami
faktur kuasa rendah iaitu kurang dari 0.85 menyusul . pihak
pembekal (TNB ) akan mengenakan denda dengan jumlah
tertentu . Semakin rendah bayaran penalti semakin tinggi . Oleh
itu faktur kuasa tersebut hendaklah dinaikkan kenilai melebihi 0.85
dengan memasang kapasitor bank dengan nilai tertentu beserta
dengan alat kawalan di Papan Suis Utama
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

28. 28 GAMBARAJAH SKEMA P.S.U SATU GARISAN & KAPASITOR BANK
TO OUTPUT LOAD
0-500V
•
N
MC
3 Noss x 40 kVAr Kapacitor Bank
3 Phase 415 V 50 Hz .
•
1x 6A FHBC
EF
OCR
ST
Bas-Bar kapasitor
Bank
3 x 6A
F/ HBC
0-1000A
4 NOS X 300mm2
XLPE/PE
4 NOS ¼” x 2 ¼” TINNED
COPPER BUS BAR
30A
MCCB
TP
PFR
30A
MCCB
TP
30A
MCCB
TP
N N
150A
MCCB
TPN
MC MC
0.5 cap-1- 0.5 led
• • •
INCOMING SUPPLY FROM MAIN
SWITCHBOARD BUS BAR NO 1
1
•
200A
MCCB
TPN
60A
MCCB
TPN
40A
MCCB
TPN
40A
MCCB
TPN
Main Bas-Bar 4 Nos
6.3 x 40 mm
• • • •
2 3 4
5
•
•
AS
3x 6A FHBC VS
ACB 400A
TP&N 50 kA
4 x CTS
400/5A
15VA
10P10
1 x CTS
400/5A 5VA
CLAS 1
3 x CTS
400/5A 5VA
CLASS 1
2x 6A FHBC
PF
V
A
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

29. 29 KABEL BEKALAN MASUK DAN KELUAR .
Bekalan masuk adalah menggunakan kabel bawah
tanah yang dipasang melalui peparit kabel (cable
trench ) dan ditamatkan menggunakan kotak kabel
atau kaedah sambungan tamatan hangat kecut .
JENIS-JENIS KABEL
PILCDSTA / BELTED PAPER – multi core
PVC/SWA/PVC – multi core
PVC/PVC - Single Core
XLPE/SWA/PE or PVC – multi core
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

30. 30
Kadaran saiz kabel jenis PVC/PVC
KABEL ALATUBAH
SAIZ
mm.persegi
JENIS
PER.
FASA
ARUS KEUPAYAAN ARUS PADA
kVA
300 Aluminium 1 430 Amp 300kVA
417 Amp
300 Aluminium 2 800 Amp 300-500 kVA 695 Amp
500 Aluminium 2 1040 Amp 500-750 kVA
1043 Amp
500 Kuprum 2 1400 Amp
750-1000 kVA 1391 Amp
630 Kuprum 2 1560 Amp 1000 kVA & lebih
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

31. 31
Nominal
area of
conductor
mm
Laid direct in the ground
Aluminium
conductor
AMP
Copper
conductor
AMP
Nominal area
of conductor
mm
Aluminium
conductor
AMP
Copper
conductor
AMP
10 85 110 120 295 380
16 88 115 150 335 430
25 115 150 185 380- 465
35 140 185 240 440 560
50 165 215 300 490 620
70 200 270 400 - 670
95 235 320
Kadaran saiz luas keratan rentas dan kapasiti membawa arus kabel pengalir kuprum
dan aluminium kabel jenis PVC pelabagai teras berperisai (PVC/DSWA/PVC)
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

32. 32
Pembumian
SISTEM PEMBUMIAN DI PAPAN SUIS UTAMA
Palang bas tembaga pembumian bersalut timah (tinned
cooper earthing basbar) berukuran 6mmx 25mm hendaklah
dipasang dan diskru pada keseluruhan panjang dan tinggi
papan suis. Palang bas bumi ini hendaklah disambung
kepada kepada elektrod bumi pemasangan dengan
menggunakan tape tembaga(cooper tape)yang mempunyai
ukuran yang sama. Keseluruhan wayar-wayar bumi
hendaklah disambungkan pada palang bas ini dengan
menggunakan bolt dan nut.
Jenis Sistem Pembumian – Sistem TN-S
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

33. 33
Ujian Senggaraan
Antara ujian untuk papan Suis Utama ialah :
 Ujian Keterusan
 Ujian Penebatan antara pengalir dengan pengalir dan
pengalir kebumi
 Ujian Tekanan 2kV selama 1minit .
 Ujian Suntikan Primary dan Secondary bagi alat geganti .
Safety Services
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

34. 34
Alat Perangkap Kilat (Lightning Installation)
LAIN-LAIN KEPERLUAN ( OTHER EQUIPMENT )
Alat Pemanas
Lampu Penunjuk Kecemasan
Tempat peralatan perkakasuis (storage )
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

35. 35
UJIAN PEPASANGAN
PENYELENGGARAAN MULATUGAS (COMMISIONING)
UJIAN TENTUKUR (CALIBRATION TEST)
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

36. 36
UJIAN PEPASANGAN
PENYELENGGARAAN MULATUGAS (COMMISIONING)
1. Ujian Keterusan – contoh pd. Bhg.
Kabel/alat/keterusan
gegelung/sesentuh/sambungan.
2. Ujian Rintangan Penebatan.
3. Ujian kekutuban.
4. Ujian Rintangan Galangan/elektrod Bumi
5. Ujian Pengenalan fasa (pada kabel bawah tanah)
6. Ujian Ketrusan pendawaian litar gelang(SSO)
7. Ujian Tekanan pada alat perkakasuis/kabel/MSB
8. Ujian Penebatan Minyak pada Alat Suis/Alatubah
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

37. 37
1. Ujian suntikan sekunder pd. Geganti perlindungan
Arus Lebih / Rosak Kebumi
2 Ujian Suntikan Utama pada bas- bar
PENYELENGGARAAN MULATUGAS (COMMISIONING)
UJIAN TENTUKUR (CALIBRATION TEST)
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

38. 38
1. Ujian Tanpa Bekalan ( Litar mati)
2. Ujian Menggunakan Bekalan Pada Pendawaian
(Litar Hidup)
PENYELENGGARAAN PENDAWAIAN PEPASANGAN ELEKTRIK
UJIAN PENDAWAIAN
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

39. 39
Ujian Tanpa Bekalan ( Litar mati)
PENYELENGGARAAN PENDAWAIAN PEPASANGAN ELEKTRIK
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG
1. Ujian Keterusan – contoh pd. Bhg.
Kabel/alat/keterusan
gegelung/sesentuh/sambungan.
2. Ujian Rintangan Penebatan.
3. Ujian kekutuban.
4. Ujian Rintangan Galangan/elektrod Bumi
5. Ujian Pengenalan fasa (pada kabel bawah tanah)
6. Ujian Ketrusan pendawaian litar gelang(SSO)
7. Ujian Keterusan Litar Bumi

40. 40
Ujian Menggunakan Bekalan ( Litar Hidup)
PENYELENGGARAAN PENDAWAIAN PEPASANGAN ELEKTRIK
MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG
1. Ujian Penentuan Kemasukan Bekalan RYBN
(415/240V)
2. Ujian Kekutuban semula
3. Ujian Operasi pelantikan CB/ELCB
4. Ujian Operasi sistem pendawaian – litar lampu /
litar kuasa

41. 41 MOHD HA IDIR ABD
MUTALIB ILPPG

42. Wiring Installation Standards;
Selection and Erection of Electrical Equipment
A presentation by
MHAM - INDUSTRIAL
TRAINING INSTITUTE
MOHD HA IDIR ABD MUTALIB
ILPPG