Tulang Pandamdamin l Matatalinhagang Pananalita l Grade 10 Filipino

1. ANG AKING
PAG-IBIG
ni Elizabeth Barret Browning
Salin ni Alfonso O. Santiago
Inihanda ni G. Al Beceril

2. Panimula
Pakinggan at muling balikan ang inawit ni Carol Banawa na “Awit
kay Inay” at sagutin ang mga sumusunod na tanong bilang paglalantad
ng damdamin.
May hihigit pa ba sa isang katulad mo
Inang mapagmahal na totoo
Lahat nang buti ay naroon sa puso
Buhay man ay handang ialay mo
Walang inang matitiis ang isang anak
Ika'y dakila at higit ka sa lahat
Ang awit na ito ay alay ko sa iyo
Ang himig at titik ay pag-ibig sa puso ko
Ika'y nagiisa Ikaw lang sa mundo
Ang may pusong wagas ganyan ang tulad mo
Lahat ibibigay lahat gagawin mo
Ganyan lagi ikaw sa anak mo
Lahat nang buti nya ang laging hangad mo
Patawad ay lagi sa puso mo...
Walang inang matitiis ang isang anak
Ika'y dakila at higit ka sa lahat
Ang awit na ito
Ay alay ko sa iyo
Ang himig at titik ay pag-ibig sa puso ko
Ikay nag-iisa ikaw lang sa mundo
Ang may pusong wagas ganyan ang tulad mo
Awit kay Inay

3. Tanong
1. Ilahad ang damdaming naghahari sa nasabing awitin
2. Tungkol saan ang awit na napakinggan?
3. May mga damdamin ba ng pag-ibig ang inilahad dito?
4. Makatotohanan ba o hindi makatotohanan ang nilalaman ng awit?
5. Anong kongklusyon ang nabuo sa iyong imahinasyon matapos mong
mapakinggan ang nasabing awit?

4. Ilahad ang sariling kaisipan o damdamin batay sa pahayag na
nasa ibaba:

5. Paglinang ng Talasalitaan
Ibigay ang kahulugan ng matatalinghagang pahayag na ginamit sa tula
1. Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin
2. Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Kasingwagas ito ng mga bayaning
Marunong umingos sa mga papuri
3. Yaring pag-ibig ko’y siyang lahat na,
Ngiti, luha, buhay, at aking hininga!
At kung sa Diyos naman ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita.

6. Ang Aking Pag-ibig
“How Do I Love Thee” Sonnet 43 ni Elizabeth Barret Browning
Ibig mong mabatid, ibig mong malaman
Kung paano kita pinakamamahal?
Tuturan kong lahat ang mga paraan,
Iisa-isahin, ikaw ang bumilang.
Iniibig kita nang buong taimtim,
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay
Ng kailangan mong kaliit-liitan,
Laging nakahandang pag-utus-utusan,
Maging sa liwanag, maging sa karimlan.

7. Ang Aking Pag-ibig
“How Do I Love Thee” Sonnet 43 ni Elizabeth Barret Browning
Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Kasingwagas ito ng mga bayaning
Marunong umingos sa mga papuri.
Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,
Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Noong ako’y isang musmos pa sa turing
Na ang pananalig ay di masusupil.
Yaring pag-ibig ko, ang nakakabagay
Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
Na nang mangawala ay parang nanamlay
Sa pagkabigo ko at panghihinayang.

8. Ang Aking Pag-ibig
“How Do I Love Thee” Sonnet 43 ni Elizabeth Barret Browning
Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,
Ngiti, luha, buhay at aking hininga!
At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita.

9. PAGSUSURI NG TULA
Ang Aking Pag-ibig

10. Tanong
1. Paano inilahad ng persona sa tula ang mga paraan ng kaniyang pagpapakita ng
pagmamahal sa kanyang nililiyag
2. Patunayang napakasidhi ng pagmamahal na nararamdaman ng may-akda.
3. Sa iyong palagay, aling bahagi ng tula ang nagpalutang sa ganda at kariktan nito?
4. Paano nakatulong ang paggamit ng matatalinghagang pahayag sa pagpapalutang
ng damdamin sa binasang tula?
5. Sa iyong palagay, ano ang epekto ng karanasan sa paglikha ng tula ng makata?

11. Sintesis
Ipaliwanag ang kaugnayan ng pahayag sa akda

12. MATATALINHAGANG PANANALITA
Mga Tayutay

13. Panimulang Gawain
1. “Iniibig kita nang buong taimtim,
sa tayog at saklaw ay walang kahambing”
2. “Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin
tulad ng lumbay kong di makayang bathin”
3. “Sa pilak ng kaniyang buhok na hibla ng katandaan,
Nabakas ko ang maraming taon niyang kahirapan”
4. “Sa puso ko ay dumadalaw ang malungkot na gunita,
Napaiyak akong tila isang kaawa-awang bata”
5. “Laging nakahandang pag-utus-utusan
Maging sa liwanag, maging sa karimlan”
Tukuyin ang mga pahayag na may talinghaga o malalim na
pagpapakahulugan at Ipaliwanag ang nais ipakahulugan ng bawat isa.

14. Pagsasanib ng Gramatika: Mabisang Paggamit ng
Matatalinhagang Salita
Tayutay
* Paglayo sa karaniwang paggamit
ng mga salita.
* May layuning maging maganda
at kawili-wili ang pananalita.

15. Pagtutulad o
Simile
*Paghahambing ng dalawang bagay na
magkaiba ng anyo subalit may pagkakatulad
na katangian.
*Ginagamitan ng mga kataga na:
TULAD NG ANIMO KATULAD NG
ANAKI’Y PARANG KASING-
PARIS NG SING- KAWANGIS NG

16. Pagwawangis o
Metaphor
Paghahambing ng dalawang bagay ngunit
tuwiran ang ginagawang paghahambing.
Hal.
Ikaw ay isang tala sa aking paningin.
Ang ginoo ang susi sa kasong inihain ko.

17. Pagmamalabis o
Hyperbole
Pagpapalabis sa normal upang bigyan
ng kaigtingan ang nais ipahayag.
Hal.
Pakiramdam ko’y nasa loob ako ng freezer
sa lamig dito Baguio!
Timba-timba ang pawis niya.

18. Pagsasatao o
Personification
Paglilipat ng katangian ng isang tao sa
mga walang buhay.
Hal.
Lumilipad na naman ang isip ni Albert.
Kumakaway ang mga bulaklak sa hardin.

19. Pagtawag o
Apostrophe
Isang panawagan o pakiusap sa isang
bagay na tila ito ay isang tao.
Hal.
Diyos Ama, ituro mo sa akin ang tamang
daan.
Ulan, ulan, kami’y iyong lubayan.

20. Paghimig o
Onomatopoeia
Ang paggamit ng mga salitang kung ano
ang tunog ay siyang kahulugan.
Hal.
Dumagundong ang malakas na kulog na
sinundan ng pagguhit ng matatalim na
kidlat.

21. Pag-uyam o Irony
Paggamit ng pag-uyam sa pamamagitan ng
mga salitang parang pumupuri o dumadakila
subalit ang nais ay mangutya
Hal.
Ang ganda ng kanyang mga kamay, pwede
mong gawing pangkudkod sa semento sa bahay.

22. Pagpapalit-tawag o
Metonymy
Gumagamit ito ng salita o mga salitang sa
pagtawag o pagtukoy sa bagay o tao na
pinatutungkulan.
Hal.
Huwag mong lapastanganin ang puting buhok.
Binato niya ng tinapay ang kaniyang
nakasamaan ng loob.

23. Alusyon
Ang paggamit ng mga sanggunian mula sa
kasaysayan, panitikan, pulitika, bibliya at iba
pang aspekto ng buhay ng tao.
Hal.
Si Bonie ang Shakespeare ng aming
unibersidad dahil sa angking talino sa larangan
ng literatura.

24. Pagtanggi o Litotes
Gumagamit ito ng salitang hindi o ‘di upang
magpahayag ng hindi pagsang-ayon sa
sinasabi.
Hal.
Hindi sa pinangungunahan kita, pero malaki
ka na, sana nama'y tigilan mo na ang
pagbabarkada.

26. Pagsasanay
Basahin ang mga sumusunod na paglalarawan at isulat ang uri ng tayutay
1. Ang mga mata niya ay tila mga bituing nagniningning sa tuwa.
2. Rosas sa kagandahan si Prinses Sarah
3. Ang ulap ay nagdadalamhati sa kanyang pagpanaw
4. Diyos ko! Patawarin mo sila
5. O buhay! Kay hirap mong unawain

27. KASUNDUAN
Tula at Matatalinhagang Pananalita

28. Gawain
Sumulat ng sariling kathang tula na may kaugnayan sa paksa ng
tulang tinalakay. Salungguhitan ang mga matatalinhagang pahayag na
ginamit sa tula