IKTak vs Errealitatea Sintonia: autoerregulaziorako bidea Atsedenaldiak eta rol estereotipatuak

1. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
IKTak vs errealitatea
Begirada bakar batean zera ikus genezake argazki honetan:
portatil bat eta atzean haurrak nork bere portatilarekin lanean,
eskolan IKTeak erabiltzen direnaren seinale garbi, ezta?. Hala ere,
errepara dezagun bigarrenez argazkia, atentzio handiagoarekin. Zer
gehiago ikusten da? Eta zein testuingurutan ematen da?
Bada argazkian ondo erreparatu eta testuinguruan bertan
kokatuz gero ondorio ugari atera daitezke bertatik:
Alde batetik, ordenagailu bat dugu lehen planoan baina hau
itzalita dago, ez ordenagailuak soberan daudelako baizik eta hondatuta
dagoelako, gainera hainbat pieza ere falta zaizkiola ikus daiteke.
Tamalez ez da hondatuta dagoen ordenagailu bakarra, bertan ikusi
ezin badaiteke ere, gelako ordenagailuetatik 6 hondatuta daude.
Hala ere ez zait harritzekoa iruditzen, “ordenagailu bat haur
bat” printzipioa oso urrun gelditzen da Iñigo Aritza ikastolan.
Ikastetxe osoan 26 ordenagailu daude LH guztiko ikasle guztientzat,
hau da, 26 ordenagailu 180 ikasle ingururentzat. Beraz, ordenagailu
horiek dituzten bost urteetan behatz eta esku ezberdin ugaritatik
pasa direla ondoriozta dezakegu. Noski, teknologia berriak behar
bezala zaindu eta mantenimendu egoki eta konstante bat eskainiko
balitzaie baliteke hauek gehiago irautea baina errealitatea oso
bestelakoa delakoan nago. Ordenagailu askori piezak falta zaizkie,
askotan bateria gabe aurkitzen dira, guztiek ez dituzte beharrezko
programa instalatuta eta hori gutxi balitz, ikasleek izugarrizko
arazoak izaten dituzte interneten sartu eta ordenagailua blokeatu
gabe IKASYS-en lanean jarduteko.

2. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
Honen aurrean irakasle askok IKTak ahalik eta gutxien
erabiltzen saiatzen dira, eta Eiderrek dioen moduan “ordenagailu
hauekin ezin da lan egin, arazoak baino ez dituzte ekartzen eta
ikaskuntzaren erritmoa mantsotu eta eten egiten dute. Gainera,
Nekane da mantentzearen arduradun baina ez dago ezer
sistematizatuta eta berak ez du ardura bere gain hartzen, askotan
Manuri pasatzen dizkiot ordenagailuak, badakizu Manuri asko
gustatzen zaizkio kontu hauek”.
Eiderrekin guztiz ados, eskolan konpetentzia digitala garatzeke
daukate ikasleek baina baldintzek (gaurkoan ez naiz IKASYS
proiektuarekin sartuko, hurrengo baterako utziko dut) ez dute
ikaskuntza sutatzen alderantziz baizik. Zein da ordea Iñigo Aritzak
konpetentzia digitala bere osotasunean ez lantzearen arrazoia? Non
dago arazoaren muina? Arazoaren iturburua zein da baliabide
materialen falta, erabilera desegokia, mantenimendu falta edota
ardura eta kontzientzia falta? Argi dago denek bat egiten dutela eta
ondorioz irakasleei atzera botatzen die ordenagailuekin lan egiteak.
Baina kontxo, ezin ahal dira neurriak hartu? Ikastetxeak egun
dituen baliabide teknologikoetara mugatzen bagara ere, egoera irauli
daitekeelakoan nago. Lehenik eta behin, irakasle oro, LHtik hasi eta
DBHraino informatika mantenimenduaren oinarrizko nozioak jaso
beharko lituzketelakoan nago. Eta noski, zentzu honetan garrantzia
berezia eman beharko litzaioke interneten eta software ezberdinek
izan ditzaketen arazoei irtenbidea emateko baliabideak eskaintzeari.
Bestalde, IKTen ardura duten irakasleek honen mantenua eta
erabilera egokia bermatu behar dute eta ez ikasolan gertatzen den
moduan irakasleek ez dakitela norengana jo laguntza eske. Askok
zuzendari pedagogikoari eskatzen diote ordenagailuak begira ditzan
(kontrolatzen duelako) baina bidezkoa ote da pertsona honi halako
marroia pasatzea? Ez al du nahikoa izango bere egunerokotasuneko
lanarekin? Zuzendaritzaren lana ildo honetatik ikastetxeko espezialista
erreferente bat ezartzea litzateke eta IKTeekiko pertsona honek
izango lituzkeen ardurak ikastetxe osoko kideei zabaldu.
Pertsonalki, bi aldaketa hauek eskolan IKTen integrazioan
aurera pauso handia emango zutelakoan nago. Izan ere, horrela
irakasleek baldintza fisiko egokiak izango lituzkete ordenagailuak
erabiltzerako garaian eta euren motibazioa eta gogoa asko hobetuko
litzateke. Noski, hau hasiera baino ez da hasiera beti garrantzitsua da
aurrera egiten jarraitzeko.

3. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
Sintonia:
autoerregulaziorako bidea
Masaje tailerra? Erlajazio Saioa? Zer da argazki honetan ikusten
dena? Masajeak ematen ari dizkiote elkarri bai eta entzuten ez bada
ere Donostiako orquesta sinfonikoa dago entzungai. Ikasleek 3 minutu
inguru jaso eta eman dituzte masaiak. Denetariko teknikak erabili
dituzte eta gustoko ala ez jasotzen zegoenak ez du tutik ere esan,
begiak itxita dago eta erlaxatuta dirudi. Baina orain galdetuko
duzue, noiz eta zertarako ari dira dinamika hau burutzen?
Sintonia da hau, Pentazitate proiektuaren
(http://www.pentacidad.com/) dinamiketako bat eta egunero
egunero ikastolara sartu orduko eta atsedenaldi ordutik
bueltatutakoan sintonía burutzen dute. Momenu honetan masajeak
ematen ari dizkiote elkarri baina beste teknika batzuk ere burutzen
dituzte. Eta guzti hau zertarako?
Hasteko, jarri irakaslearen paperean eta pentsatu: zenbat
abisu, zenbat garrasi ikasleak euren lekuetan eseri, materiala atera
eta lanean hasteko? Zenbat denbora galtzen da horretan egunero?
Bada kontzentrazio hori lotzeko sintonía erabiltzen da ikastolan.
Lehen ordutan ikasleak erdi lo daude, ez dakite zer daukaten edota
berritsu dabiltza asteburuko istorioak kontatu nahian, atsedenalditik
bueltan ordea oso mugituak egoten dira. Sintoniaren bidez ordea
aurrekoa alde batera uztea lortzen dute, erlaxatu egiten dira eta
amaitutakoan jardun berriari ekiteko prest egoten dira.
Autoerregulaziorako bide ederra dela esaten dute.

4. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
Hala eta guztiz ere, aipatu bezala, sintonia, Pentazitatea
proiektuaren dinamika bat besterik ez da eta jada ikastolak 7 urte
daramatza proiektu honetan murgildurik. Ondorioz, nik ere ikasle
nintzela berdina bizitzeko aukera izan nuen. Hala ere ezin dut
berdintzat hartu. Izan ere, Pentazitatea txertatzean gu DBH
2.mailan geunden eta dena egun batetik bestera jarri nahi izan
ziguten. Noski, nerabezaro gordinean geunden denok eta sintonía
denbora galtze galantatzat hartzen genuen. Txorrada bat iruditzen
zitzaigun, ez genion zentzu handirik ematen eta orokorrean ez
genuen serioski hartzen.
Hala eta guztiz ere, 6 urteren ostean ikastolara bueltatzean
harriturik gelditu naiz. Ikasleek sintonía guztiz barneratuta daukate,
serioski hartzen dute eta gainera ondorio positiboak dituela esatera
ausartuko nintzateke. Ikusgarria da benetan atsedenalditik bueltan
zein mugituak etortzen diren eta masaje labur baten ostean zeinen
erlaxatuak eta martxan jartzeko prest egoten diren.
Beraz, esango nuke gutxi arte pentazitate proiektuarekin bat
ez banentorren ere gutxinaka honen alderdi positiboak nire begiekin
bizitzen ari naizela. Hala eta guztiz ere, sintonia proiektuaren zati
txiki bat baino ez da eta ondorioz beste baterako utziko dut
gainontzeko dinamiken inguruko hausnarketa. Ea praktikaldia
burutzean proiektu honen inguruko iritzi kritiko zabal eta justifikatu
bat izatera iristen naizen!
Atsedenaldiak eta
rol estereotipatuak

5. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
Haurrak futbolean ari dira atsedenaldi orduan. Eguneko 30 minutu
preziatu horietan disfrutatu egiten dutela dirudi eta argazkiak ere
horixe islatzen du. Gorkaren aurpegia ikusi besterik ez dago lagunekin
kirolean aritzeak asetasuna eta poza dakarzkiola. Gorkaren atzekaldean
dauden haurrak ere, nahiz eta ez atzeman irribarrea dute euren
aurpegietan, denak primeran pasatzen ari dira ikastolako zelai
handienean! Baina itxaron, zer gertatzen da? Hauek al dira Gorkaren
ikaskide guztiak? Denak mutilak al dira? Non gelditu dira gelako
neskak? Argazkitik ezkutatu ahal dira?
Ez dira ezkutatu ez, bazter batean daude eserita, hizketan
eta mutilek futbolera nola jolasten duten begira. Mutilek garraxi eta
handikotasunezko zeinuak nola egiten dituzten begira daude eta
nesken hizketa nahiko mugatua dela dirudi. Denak partiduari begira
daude, noizean behin batek beste bati zerbait esaten dio baino
orokorrean giro isila da.
---------stop!-------------
Geldi gaitezen eta azter dezagun egoera mesedez! Atsedenaldiak
gizarte heteropatriarkatuak bideratutako botere harreman eta
estereotipoen adibide garbia dira! Kasu bat baino ez dut jarri baina
milaka dira jolastorduetan ikus daitezkeen sexismoaren zeinuak. Hauek
hainbat alderdietan detekta daitezke:
- Espazioa: Adibidean garbi ikus daitezkeen bezala, orokorrean
genero maskulinoak patioaren espazio nagusi eta handienak
bere gain hartzen ditu, pilotalekua edota futbol/eskubaloi
pistak. Neskek ordea, eremu periferikoak nahiago izaten
dituzte eta ez dute leku konkretua izaten, aldatzen joan ohi
dira.
- Jarduerak: Orokorrean mutilek kirolean jardutea atsegin dute
eta batez ere futbolean aritzea, gizartean baloraturik dauden
jarduerak burutzea alegia. Nesken kasuan ordea, denbora-
pasatzat hartuta dauden jarduerak nahiago izaten dituzte,
esaterako: soka saltoan aritzea, hitz egitea, dantzatzea,
margotzea, brile edota gomarekin jolastea…
Beraz, atsedenaldiko azterketa xume honekin ondorio garbietara
iritsi gaitezke. Espazio banaketak eta rol estereotipatuek gizarteko
sexu ezberdintasuna ikustarazi, errepikarazi eta areagotu baino ez
dute egiten. Izan ere, patioaren antolaketak honen erabilera
baldintzatzen du kasu honetan, LH6. Mailako neskak baztertu eta
mutilei garrantzia eta progatonismoa emanaz.

6. ARGAZKI EGUNKARIA. PRACTICUM III. 1.astea
Horrenbestez nahiz eta eskola gehiengoa egun mistoa den ez da
parekidea. Ildo horretatik hezkidetza sustatu beharreko alderdia dugu
eta ikastolan hezkidetza Pentaziatea proiektuarekin lantzen dela
esate bada ere, atsedenaldiek aldaketa behar dutelakoan nago. Baina
kontua da, nola hasi espazioen antolaketa eta jarduerak aldatzen?
Zein izango litzateke jokaera estereotipatuak alde batera utzi eta
espazioaren erabilera ez sexista bultzatuko lukeen alternatiba? Nola
aldatu atsedenaldiak? Nondik hasi bereizketa horiek hausten? Ildo
horretatik irakasleok har genezakeen ardura zein litzateke?
Beno, oraingoan ez naiz hasiko atsedenaldiak nola aldatu
hausnartzen baina hori bai aipatu nahiko nuke aurrekoan Marian
Morenok hezkidetzaren inguruan emandako hitzaldi batean parte
hartu nuela eta bertan baliabide ugari plazaratu zizkigun hezitzaileok
hezkidetzari heltzeko. Ildo honetatik beraz, hitzaldi hartan
gomendaturiko liburua gogorarazi nahiko nuke, Marina Subirats eta
Amaro Tomék idatzirikoa:
“Balones fuera. Reconstruir los espacios desde la coeducación”
http://www.octaedro.com/pdf/10104.pdf
Egia esan behar badut oraindik ez dut irakurri baina,
irakurtzeko liburuen zerrendan lehenengoetarikoa dago eta ziur nago
hastia dudanean irakurtzeari helduko diodala. Eta ez hori bakarrik,
ahal dudan heinean hezkuntzaren munduan darabiltzanei honen berri
emango diet honen inguruan elkar hausnartu eta alternatiba errealak,
lekuan lekukoak, eraiki ahal izateko.