SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Download to read offline
Tembang
macapat
Dening:
Annisa Inarah Dz-XI MIPA 1/05
SMAN 1 Pasuruan
Ancase Tembang
Macapat
FilosofiTembang
Macapat
guru gatra, guru
wilangan lan guru
lagu
Unsur
Kebasaan
DAFTAR ISI
DAFTAR ISI
……………….. 1
……………….. 13
…………….……...…. 14
……....……. 15
Filosofi tembang
macapat
Tembang Macapat diyakini dening akeh
wong Jawa minangka kumpulan
tembang kang nduweni teges proses
uripe manungsa, mulai lair nganti
manungsa bali marang Gusti Allah. Ciri-
ciri manungsa wiwit lair nganti mati
digambarake kanthi runtut ing tembang
macapat sewela
1.
Maskumambang
Tembang maskumambang nggambaraken wiwitaning lelampahaning
manungsa ingkang kawiwitan saking salebeting wetengipun ibu. Sosok
calon manungsa isih embrio ing kandhutan ibune lan jinis kelamine
durung jelas. Kumambang tegese uripe ngambang ing guwa garbane
ibune.Maskumambang asale saka tembung “Mas” utawa “Emas” kang
ateges barang kang aji, lan “Mambang” utawa “Kemambang” kang
tegese ngambang, ing bab iki kang dimaksud yaiku bayi kang urip ing
guwa garbane ibune ing kahanan ngambang. Maskumambang tegesipun
barang ingkang aji awujud lare senajan taksih wonten ing guwa garba.
Anak minangka hadiah sing luar biasa sing dikarepake dening saben
wong tuwa.Watak tembang Maskumambang nggambarake watak, sipat,
utawa rasa sedhih, susah, welas asih (welas asih). Tembang Macapat
Maskumambang biyasane digunakake kanggo tembang kang nduweni
teges sedhih lan susah ing urip.
CONTOH
Gereng-gereng Gathutkaca sru anangis,
Sambate mlas arsa,
Luhnya marawayan mili,
Gung tinameng astanira.
Artinya:
Gathutkaca meraung-raung menangis den gan keras,
Rintihannya menyentuh hati,
Airmatanya mengalir,
Sangat banyak ditutupi dengan tangannya.
2.
Wiwitane manungsa ana ing jagad iki kagambarake ing tembang
Mijil, tegese bocah lair saka guwane Ibu. Tembung liyane mijil ing
basa Jawa yaiku wijil, wiyos, raras, medal, sulastri kang tegese
metu. Macapat Mijil minangka tembang kaping kalih saksampune
Maskumambang, tembang macapat maskumambang gadhah
teges jabang bayi utawi bayi ingkang taksih wonten ing guwa
garbanipun. Ora ketompo carane angel proses, ing iku ana
katresnan lan pangarep-arep saka kabeh anggota kulawarga,
ngarep-arep nanging seneng ngenteni lair saka bayi.Ciri-ciri
tembang macapat mijil yaiku rasa welas asih, pangarep-arep,
solah bawa lan bab katresnan. Tembang macapat Mijil akeh
digunakake minangka medhia kanggo menehi pitutur, crita
katresnan, lan piwulang marang manungsa supaya tansah kuwat
lan tabah anggone urip. Gegambaran rasa sedhih lan seneng
kacetha ing tembang macapat Mijil CONTOH
Madya wengi kentarnya mangikis,
sira sang lir anom,
saking taman miyos butulane,
datan wonten cethine udani,
lampahe lestari,
wus ngambah marga gung.
Tengah malam suasana menakutkan
dia sang pemuda
dari taman lewat pintu belakang
tidak ada yang menanyai
perjalanannya selamat
sudah sampai jalan besar
Mijil
3.
Tembang Sinom yaiku tembang ingkang
nggambaraken kawontenan manungsa wiwit alit
ngantos alit ingkang kebak impen utawi pangajeng-
ajeng. Kajawi tegesipun nom-noman, “sinom” ugi
tegesipun “sinoman” ingkang saged dipuntegesi
kelompok mudha ingkang ngrewangi tiyang ingkang
gadhah kabetahan.Tembang Sinom menika kathah
gegayutanipun kaliyan gesangipun para remaja.
Tembang Sinom nduweni watak ikhlas, sabar, lan
grapyak nalika menehi pitutur marang wong liya.
CONTOH :
Ketatengi tangis sira
Sira sang paramengkawi
Kawileting tyas duhkita
Kataman ing reh wirangi
Dening upaya sandi
Sumaruna anerawung
Mangimur manuhara
Met pamrih melik pakoleh
Temah suka ing karsa tanpa wiweka
Ketika hati menangis
Dia adalah seorang pujangga
Yang dipenuhi rasa sedih
Mendapat hinaan dan rasa malu
Akibat perbuatan orang lain
Yang semula memberi harapan
Menghibur hatinya
Memiliki keinginan untuk mendapatkan
sesuatu
Sinom
4.
Kinanthi
kinanthi asale saka tembung kanthi utawa tuntunan
kang ateges manungsa mbutuhake tuntunan utawa
dalan kang bener kanggo nggayuh tujuane.
Tembang kinanthi inggih menika tembang ingkang
ngandharaken wujuding jati diri saha pados kawruh,
kanthi resmi lan boten resmi.Tembang Kinanthi
raket, kebak rasa tresna, lan seneng. Pramila
tembang menika limrahipun dipunginakaken kangge
nedahaken swasana kemewahan, kebak
kebersamaan, kebak rasa tresna, kebak katresnan,
kekerabatan, lan kekancan. CONTOH :
Kinanthi panglipur wuyung
Rerenggane prawan sunthi
Durung pasha doyan nginang
Tapih pinjung tur mantesi
Mendah gene yen diwasa
Bumi langit gonjang ganjing
Disertai dengan penghibur kasmaran cinta
Hiasannya perawan kencur
Yang belum bisa makan kinang
Mengenakan kain panjang dan selaras
Apalagi jika nanti kalau sudah dewasa
Bumi dan langit pasti akan gegap gempita
5.
Asmaradana
Tembang Asmaradana ngandhut filosofi ngenani
lelampahaning urip ing sajroning srawung karo
bojone. Urip katresnan dadi bagean saka kersane
Gusti Allah SWT. Macapat Asmaradana ugi asring
dipunsebat tembang asmara ingkang asring
dipunginakaken kangge ngandharaken raos tresna,
inggih punika tembang ingkang sedhih amargi lara
manah, tresna kuciwa dipuntampik, bebrayan, utawi
pangajab dhateng pasangan.
CONTOH :
Gegaraning tiyang akrami
Sanes bandha sanes rupa
namung manah pawitane
Luput pisan kenging pisan
Lamun gampil luwih gampang
Lamun angel, angel kalangkung
Tan kenging tinumbas arta
Bekal dalam pernikahan
Bukan sekedar harta atau fisik
Tetapi hatilah modal utamanya
Jika jadi, maka jadi selamanya
Jika gampang akan semakin mudah
Jika sulit sulitnya tidak terkira
Tidak dapat dibeli dengan harta
6.
Gambuh
Tembang gambuh yaiku geguritan Jawa kang isine crita utawa
pitutur ngenani panguripane manungsa. Saliyane nyritakake
sesambungane manungsa karo manungsa liyane, tembang iki
uga mulangake carane mbangun sesambungan karo Gusti
Kang Maha Kuwasa.Teges kang kinandhut ing tembang
gambuh nuduhake lelampahaning uripe manungsa kang ana
loro, yaiku becik lan ala utawa putih,lan ireng.Sanadyan loro-
lorone iku rong prakara sing kontras, nanging sejatine loro-
lorone iku perlu banget ing proses lelampahan urip, alias saling
nglengkapi. Tembang Gambuh nduweni watak
awujud:Sumanak (ramah karo sapa wae),Sumadulur (close
brotherhood),mulih (ajar),Pitutur (nasehat)
CONTOH:
Aja nganti kabanjur
Barang polang ingkang nora jujur
Yen kebanjur sayekti kojur tan becik
Becik nyupaya iku
Pitutur ingkang sayektos
Jangan sampai terlanjur
Bertingkah polah yang tidak jujur
Jika terlanjur tentu celaka dan tidak baik
Lebih baik berusahalah
Ikuti ajaran yang sejati
7.
Dhandhanggula
Tembang Dhandhanggula inggih menika tembang ingkang
ngandharaken cita-cita utawi pangajeng-ajeng gesangipun
manungsa.Tembang Dhandhanggula nintingi saka sandhang,
pangan lan papan.Tembung Dhandahnggula ugi saged
dipuntegesi gagak, inggih menika pralambang pawarta ingkang
sedhih.Makna kasebut ora liya yaiku Dhandhanggula menehi
pitutur urip kang ora mesthi manis, nanging uga ana rasa
susah ing dalan kanggo nggayuh cita-cita.Watake tembang
Dhandhanggula yaiku universal lan luwes lan nyentuh ati.
Tegesipun tembang Dhandhanggula menika saged
dipunginakaken kangge nyariyosaken suka-suka ing
pagesangan manungsa
CONTOH:
Menawa sira meguru kaki
Amiliha manungsa kang nyata
Ingkang becik tumindake
Sarta kang wruh ing kukum
Kang ngibadah lan kang ngirangi
Sukur entuk wong tapa
Ingkang wus amungkul
Tan mikir pawewehingliyan
Iku pantes sira guronana kaki
Mulane kawruhana
Jika kamu ingin berguru kepada seseorang
Pilihlah guru yang sungguh nyata
Yaitu baik perilakunya
Serta mengetahui akan hukum
Juga harus pandai beribadah
Sungguh beruntung apabila kamu mendapatkan
seorang pertapa
Yang tekun dan sungguh-sungguh
Yang tidak lagi mengharapkan pemberian orang lain
Seperti itulah manusia yang pantas kamu pilih menjadi
guru
Maka ketahuilah
:
8.
Tembang durma mujudake tembang kang nggambarake
watake manungsa kang nduweni kaluwihan bandha kanggo
diedum-edum marang kang luwih mbutuhake. Tembang durma
asale saka tembung “derma” kang tegese seneng sedekah.
Tegesipun tembang durma kanthi wutuh inggih menika
sipatipun manungsa minangka tiyang ingkang saged saha
gadhah kaluwihan bandha dipunanjuraken supados sedhekah
dhateng ingkang wonten ing ngandhapipun. Watake tembang
durma yaiku nggambarake manungsa kang wegah nuduhake
marang wong liya.Watak lan sipat nistha Tembang durma kudu
disingkiri dening kabeh manungsa. Amarga samubarang kang
nistha bisa ngrugekake awake dhewe lan wong liya.
Durma
CONTOH :
Ingkang eling Iku ngelingana marang
Sanak kadang kang lali
Den nedya raharja
Mangkono tindak ira
Yen tan ngugu ya uwis
Teka menenga
Mung aja sok ngrasani
Yang sadar itu ingatlah pada
Sanak saudara yang lupa
Cuma ingin hidup sejahtera
Itulah yang harus dilakukan
Kalau tidak percaya ya sudah
Tinggal diam saja
Hanya jangan membicarakannya di belakang
9.
Pangkur
Pangkur saged dipuntegesi tembang ingkang nggambaraken
bilih manungsa gadhah fase-fase, inggih menika momen-
momen badhe undur saking pagesangan jasmani lan tumuju
gesang spiritual utawi gesang spiritual. Pangkur ugi saged
dipuntegesi nyingkiraken karep kadonyan, utawi karep negatip
ingkang ngrusak jiwa manungsa.Paraga kang kagambar ing
tembang pangkur nduweni nuansa pitutur (pitutur),
paseduluran, lan katresnan. Kathah ingkang negesi pangkur
minangka tembang Jawi ingkang nyebataken babagan tiyang
ingkang sampun sepuh, ing pundi tiyang menika wiwit undur
utawi mundur saking perkawis kadonyan. Mula akeh tembang
macapat pangkur kang isine pitutur tumrap generasi mudha.
CONTOH :
Sekar Pangkur kang Winarna
Lelabuhan kang kangge wong aurip
Ala lan becik punika
Prayoga kawruhana
Adat waton punika dipun kadulu
Miwah ingkang tatakrama
Den kaesthi siyang ratri
Tembang Pangkur yang diceritakan
Pengabdian yang berguna untuk orang hidup
Jelek dan baik itu
Sebaiknya kamu ketahui
Adat istiadat itu hendaknya dilaksanakan
Juga yang berupa tata krama
Dilaksanakan siang dan malam.
10.
Tembang megatruh yaiku tembang kang nyritakake uripe
manungsa nalika lagi diunggahake pejah. Megatruh asalipun
saking kalih tembung basa Jawi inggih menika “megat”
ingkang tegesipun pisah utawi putus saha tembung “ruh”
ingkang tegesipun roh utawi nyawa. Saged dipuntegesi
tembang megatruh inggih menika fase pepisahan antawisipun
roh utawi jiwa kaliyan raganipun manungsa.Watake tembang
megatruh mujudake gambaran kelangan wong sing paling
cedhak lan paling ditresnani. Umume, nalika kedadeyan
bencana kaya iki, wong bakal ngrasakake sedhih lan sedhih
sing jero.
CONTOH :
Kawulane kabeh nyedhak padha ngrubung
Ngupakara marang Gusti
Kocap ana uwong maju
Amiyak para prajurit
Bareng ketok uwong wedok
Semua umatnya mendekat dan menggerombol
mengingatkan kepada Tuhan
Setelah ada orang yang maju
Diatara para prajurit
Setelah terlihat seorang perempuan
Megatruh
11.
Pocung
Tembang pocung mujudake salah sawijine tembang macapat
kang miturut urut-urutane tembang kasebut minangka tembang
kang pungkasan ing repertoar tembang macapat kang nduweni
teges lelampahaning urip manungsa. Pocung asale saka
tembung “pocong” yaiku upacara kematian sawise dikumbah,
banjur dibungkus nganggo kain kafan sing diarani dipocong,
banjur dikubur. Pocung yaiku tembang macapat kang
nggambarake lelampahan pungkasaning manungsa ing donya.
Tembang Pocung nduweni filosofi ngenani ritual nalika nglilani
wong lunga. Tembang Pocung nduweni watak kang cenderung
tumuju marang bab-bab kang lucu, guyon, santai, lan isine
tebak-tebakan. CONTOH :
Ngelmu iku kalakone kanthi laku,
lekase lawan kas,
tegese kas nyantosani,
setya budya pangekese dur angkara.
Ilmu itu dapat diperoleh lewat proses,
diawali dengan kemauan,
artinya kemauan yang sungguh-sungguh,
taat pada kesucian hati menjadi penakluk keangkuhan
12.
Ancase Tembang
Macapat
Tembang Macapat iki mulangake bab urip lan solah
bawa kang nduweni ancas kanggo menehi piwulang kang
isine kawruh lan piwulang bab urip.Macapat mujudake
piwulang urip kang manungsa banget, yen piwulang
kasebut ditrapake ing panguripane manungsa, mula
pawongan kang nduweni gegayutan bakal nemu
katentreman atine kang bakal ndadekake urip ayem
tentrem. amarga kesenian iki kebak pitutur lan filosofi.
13.
Guru Gatra
akehe gatra (baris) saben
sapada (bait) tembang
Guru Wilangan
Guru Lagu
akehe wanda (suku kata) ing
saben gatra (baris) tembang
dhong-dhinge/tibane swara ing
saben pungkasane gatra
14.
Unsur Kebasaan
Unsur Kebasaan
T e m b u n g K a w i
Tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa
Tengahan/Jawa Kuna.Tembung iki biasane
digunakake kanggo omongan sabendina, mula
saiki wis arang keprungu.
Agni= geni
Banu = sorot srengenge
Citra = gambaran
Tuladha:
1.
2.
3.
T e m b u n g G a r b a
tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih
sing digandheng dadi siji kanggo nyepetake
lafal lan tulisane
dhemenyar =dhemen dan
anyar.
kadya = kadi dan kaya
maharja = maha dan raja.
Tuladha:
1.
2.
3.
T e m b u n g D a s a n a m a
Tembung dasanama tegese tembung tembung
kang pada tegese. Aku =amba, ngong, ingong,
ingwang, ulun, patikbra,
katengong, ingsun, kawula,
manira, robaya.
Balung =tosan, tulang, walung,
asthika, dalêngka, sadhi
Dalan=marga, sopana, ênu, lêbuh,
lurung, yana, hawan.
Tuladha:
1.
2.
3.
15.
Sandi asma iku tegese asma kang sinandi utawa
asma kang didhelikake (digawe wadi). Lumrahe
sandi asma iku dumunung ana ing tembang, yaiku
asmane kang ngarang dipisah-pisah wandane,
sinamur ana ing gatraning tembang
Tuladha:
Andakara isuk padhang jingglang
Nila lan cerahe lang it nyambut kaindahan dino iki
Saben isuk margane ditelesi karo embun
Iki crita aneng Saben dinaku
Nalika jawah, tetesing embun nuwuhake biase hawa adhem ing
atiku
Angin kang sumilir ana ing antarane godong-godong
Nyambut Saben dinaku karo endahe alam iki
Unsur Kebasaan
Unsur Kebasaan
S a n d i A s m a
S a n d i K a r s a
Sandi Karsa yaiku ukara kang diwedharake kang
satemene kang dipilah-pilah adhapur huruf.
Sandi iki digawe medharake cipta, gagasan,
utawa kekarepan. Tuladha:
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya
Dina dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki
Dina kang bakal teka
Ing pangangkah tumus
Kita bangsa Indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi Nuwsantara
16.

More Related Content

What's hot

Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan Kontinu
Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan KontinuModul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan Kontinu
Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan KontinuFitria Eviana
 
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodinger
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodingerTugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodinger
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodingerSucinurmatin S
 
Chap2 prob 2
Chap2 prob 2Chap2 prob 2
Chap2 prob 2HIMTI
 
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1D
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1DSolusi D'Alembert Pers. Gelombang 1D
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1DHeni Widayani
 
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal Distribution
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal DistributionAPG Pertemuan 4 : Multivariate Normal Distribution
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal DistributionRani Nooraeni
 
Diktat fisika statistik mikrajuddin abdullah
Diktat fisika statistik   mikrajuddin abdullahDiktat fisika statistik   mikrajuddin abdullah
Diktat fisika statistik mikrajuddin abdullahPetrus Bahy
 
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docx
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docxMAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docx
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docxRoida1
 
Estimasi parameter
Estimasi parameterEstimasi parameter
Estimasi parameterIrmaya Yukha
 
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normal
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normalMakalah distribusi binomial, poisson, distribusi normal
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normalAisyah Turidho
 
Probabilitas ppt version by alydyda
Probabilitas ppt version by alydydaProbabilitas ppt version by alydyda
Probabilitas ppt version by alydydaMarlyd Talakua
 
Laporan koefisien gesekan
Laporan koefisien gesekanLaporan koefisien gesekan
Laporan koefisien gesekanFani Diamanti
 
Statistika Konsep Peluang
Statistika Konsep PeluangStatistika Konsep Peluang
Statistika Konsep PeluangEko Mardianto
 
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...adimputra
 
16. modul peluang (probabilitas) pak sukani
16. modul peluang (probabilitas) pak sukani16. modul peluang (probabilitas) pak sukani
16. modul peluang (probabilitas) pak sukanisukani
 
Aplikom10 matlab statistik
Aplikom10 matlab statistikAplikom10 matlab statistik
Aplikom10 matlab statistikArif Rahman
 

What's hot (20)

Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan Kontinu
Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan KontinuModul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan Kontinu
Modul 3 Distribusi Probabilitas Diskrit dan Kontinu
 
Transformasi Peubah Acak dan Distribusinya
Transformasi Peubah Acak dan Distribusinya Transformasi Peubah Acak dan Distribusinya
Transformasi Peubah Acak dan Distribusinya
 
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodinger
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodingerTugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodinger
Tugas 1 penurunan persamaan bohr dan scrhodinger
 
Chap2 prob 2
Chap2 prob 2Chap2 prob 2
Chap2 prob 2
 
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1D
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1DSolusi D'Alembert Pers. Gelombang 1D
Solusi D'Alembert Pers. Gelombang 1D
 
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal Distribution
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal DistributionAPG Pertemuan 4 : Multivariate Normal Distribution
APG Pertemuan 4 : Multivariate Normal Distribution
 
Diktat fisika statistik mikrajuddin abdullah
Diktat fisika statistik   mikrajuddin abdullahDiktat fisika statistik   mikrajuddin abdullah
Diktat fisika statistik mikrajuddin abdullah
 
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docx
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docxMAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docx
MAKALAH_RELATIVITAS_KHUSUS_KD_3_7_Disusu.docx
 
Laporan Praktikum Rutherford
Laporan Praktikum Rutherford Laporan Praktikum Rutherford
Laporan Praktikum Rutherford
 
Tugas Pelangi
Tugas PelangiTugas Pelangi
Tugas Pelangi
 
Estimasi parameter
Estimasi parameterEstimasi parameter
Estimasi parameter
 
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normal
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normalMakalah distribusi binomial, poisson, distribusi normal
Makalah distribusi binomial, poisson, distribusi normal
 
Probabilitas ppt version by alydyda
Probabilitas ppt version by alydydaProbabilitas ppt version by alydyda
Probabilitas ppt version by alydyda
 
Laporan koefisien gesekan
Laporan koefisien gesekanLaporan koefisien gesekan
Laporan koefisien gesekan
 
Spektrum Garis Atom Hidrogen
Spektrum Garis Atom HidrogenSpektrum Garis Atom Hidrogen
Spektrum Garis Atom Hidrogen
 
Statistika Konsep Peluang
Statistika Konsep PeluangStatistika Konsep Peluang
Statistika Konsep Peluang
 
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...
Laporan efisiensi detektor, dead time, spektroskopi gamma, dan hukum kuadrat ...
 
16. modul peluang (probabilitas) pak sukani
16. modul peluang (probabilitas) pak sukani16. modul peluang (probabilitas) pak sukani
16. modul peluang (probabilitas) pak sukani
 
Aplikom10 matlab statistik
Aplikom10 matlab statistikAplikom10 matlab statistik
Aplikom10 matlab statistik
 
Peubah acak-diskret-khusus
Peubah acak-diskret-khususPeubah acak-diskret-khusus
Peubah acak-diskret-khusus
 

Similar to Tembang Macapat

Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf32Safina
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila NazlaSalsabila3
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptximron998444
 
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfTembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfAunillahiAesyi
 
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf30RiskiameliaMubarok
 
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdfTembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf34VandradwiAgustina
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfSafitri Safitri
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfdinar24690
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...Benny103590
 
Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda MiaNuril
 

Similar to Tembang Macapat (20)

Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdf
 
Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_31_Safina_XI MIPA 2.pdf
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
 
Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
tembang macapat
tembang macapattembang macapat
tembang macapat
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfTembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
 
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdfTembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf
Tembung Macapat_29_Risky Amalia M_XI MIPA 2.pdf
 
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdfTembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf
Tembung Macapat_33_Vandra Dwi Agustina_XIMIPA2.pdf
 
Sisindiran
SisindiranSisindiran
Sisindiran
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
 
tembang macapat
tembang macapattembang macapat
tembang macapat
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafiTembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafi
 
Tembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdfTembang Macapat.pdf
Tembang Macapat.pdf
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
 
Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda
 

Recently uploaded

PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...Kanaidi ken
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdfShintaNovianti1
 
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxKONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxawaldarmawan3
 
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxPPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxnerow98
 
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfAKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfTaqdirAlfiandi1
 
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptx
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptxPPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptx
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptxalalfardilah
 
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptx
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptxPanduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptx
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptxsudianaade137
 
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdf
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdfHARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdf
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdfkustiyantidew94
 
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKDEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKirwan461475
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdfvebronialite32
 
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docx
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docxtugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docx
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docxmawan5982
 
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru PenggerakAksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggeraksupriadi611
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...Kanaidi ken
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdftsaniasalftn18
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaNadia Putri Ayu
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxRezaWahyuni6
 
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptx
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptxPrakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptx
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptxSyaimarChandra1
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASKurniawan Dirham
 
implementasu Permendikbudristek no 53 2023
implementasu Permendikbudristek no 53 2023implementasu Permendikbudristek no 53 2023
implementasu Permendikbudristek no 53 2023DodiSetiawan46
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASreskosatrio1
 

Recently uploaded (20)

PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
 
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptxKONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
KONSEP KEBUTUHAN AKTIVITAS DAN LATIHAN.pptx
 
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptxPPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
PPT Integrasi Islam & Ilmu Pengetahuan.pptx
 
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdfAKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
AKSI NYATA Strategi Penerapan Kurikulum Merdeka di Kelas (1).pdf
 
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptx
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptxPPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptx
PPT_AKUNTANSI_PAJAK_ATAS_ASET_TETAP.pptx
 
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptx
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptxPanduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptx
Panduan Substansi_ Pengelolaan Kinerja Kepala Sekolah Tahap Pelaksanaan.pptx
 
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdf
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdfHARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdf
HARMONI DALAM EKOSISTEM KELAS V SEKOLAH DASAR.pdf
 
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKDEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
 
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
Demonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdfDemonstrasi Kontekstual  Modul 1.2.  pdf
Demonstrasi Kontekstual Modul 1.2. pdf
 
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docx
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docxtugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docx
tugas 1 anak berkebutihan khusus pelajaran semester 6 jawaban tuton 1.docx
 
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru PenggerakAksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
Aksi Nyata Modul 1.1 Calon Guru Penggerak
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
 
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional DuniaKarakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
Karakteristik Negara Brazil, Geografi Regional Dunia
 
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptxMateri Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
Materi Pertemuan Materi Pertemuan 7.pptx
 
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptx
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptxPrakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptx
Prakarsa Perubahan dengan Kanvas ATAP & BAGJA.pptx
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
 
implementasu Permendikbudristek no 53 2023
implementasu Permendikbudristek no 53 2023implementasu Permendikbudristek no 53 2023
implementasu Permendikbudristek no 53 2023
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
 

Tembang Macapat

  • 2. Ancase Tembang Macapat FilosofiTembang Macapat guru gatra, guru wilangan lan guru lagu Unsur Kebasaan DAFTAR ISI DAFTAR ISI ……………….. 1 ……………….. 13 …………….……...…. 14 ……....……. 15
  • 3. Filosofi tembang macapat Tembang Macapat diyakini dening akeh wong Jawa minangka kumpulan tembang kang nduweni teges proses uripe manungsa, mulai lair nganti manungsa bali marang Gusti Allah. Ciri- ciri manungsa wiwit lair nganti mati digambarake kanthi runtut ing tembang macapat sewela 1.
  • 4. Maskumambang Tembang maskumambang nggambaraken wiwitaning lelampahaning manungsa ingkang kawiwitan saking salebeting wetengipun ibu. Sosok calon manungsa isih embrio ing kandhutan ibune lan jinis kelamine durung jelas. Kumambang tegese uripe ngambang ing guwa garbane ibune.Maskumambang asale saka tembung “Mas” utawa “Emas” kang ateges barang kang aji, lan “Mambang” utawa “Kemambang” kang tegese ngambang, ing bab iki kang dimaksud yaiku bayi kang urip ing guwa garbane ibune ing kahanan ngambang. Maskumambang tegesipun barang ingkang aji awujud lare senajan taksih wonten ing guwa garba. Anak minangka hadiah sing luar biasa sing dikarepake dening saben wong tuwa.Watak tembang Maskumambang nggambarake watak, sipat, utawa rasa sedhih, susah, welas asih (welas asih). Tembang Macapat Maskumambang biyasane digunakake kanggo tembang kang nduweni teges sedhih lan susah ing urip. CONTOH Gereng-gereng Gathutkaca sru anangis, Sambate mlas arsa, Luhnya marawayan mili, Gung tinameng astanira. Artinya: Gathutkaca meraung-raung menangis den gan keras, Rintihannya menyentuh hati, Airmatanya mengalir, Sangat banyak ditutupi dengan tangannya. 2.
  • 5. Wiwitane manungsa ana ing jagad iki kagambarake ing tembang Mijil, tegese bocah lair saka guwane Ibu. Tembung liyane mijil ing basa Jawa yaiku wijil, wiyos, raras, medal, sulastri kang tegese metu. Macapat Mijil minangka tembang kaping kalih saksampune Maskumambang, tembang macapat maskumambang gadhah teges jabang bayi utawi bayi ingkang taksih wonten ing guwa garbanipun. Ora ketompo carane angel proses, ing iku ana katresnan lan pangarep-arep saka kabeh anggota kulawarga, ngarep-arep nanging seneng ngenteni lair saka bayi.Ciri-ciri tembang macapat mijil yaiku rasa welas asih, pangarep-arep, solah bawa lan bab katresnan. Tembang macapat Mijil akeh digunakake minangka medhia kanggo menehi pitutur, crita katresnan, lan piwulang marang manungsa supaya tansah kuwat lan tabah anggone urip. Gegambaran rasa sedhih lan seneng kacetha ing tembang macapat Mijil CONTOH Madya wengi kentarnya mangikis, sira sang lir anom, saking taman miyos butulane, datan wonten cethine udani, lampahe lestari, wus ngambah marga gung. Tengah malam suasana menakutkan dia sang pemuda dari taman lewat pintu belakang tidak ada yang menanyai perjalanannya selamat sudah sampai jalan besar Mijil 3.
  • 6. Tembang Sinom yaiku tembang ingkang nggambaraken kawontenan manungsa wiwit alit ngantos alit ingkang kebak impen utawi pangajeng- ajeng. Kajawi tegesipun nom-noman, “sinom” ugi tegesipun “sinoman” ingkang saged dipuntegesi kelompok mudha ingkang ngrewangi tiyang ingkang gadhah kabetahan.Tembang Sinom menika kathah gegayutanipun kaliyan gesangipun para remaja. Tembang Sinom nduweni watak ikhlas, sabar, lan grapyak nalika menehi pitutur marang wong liya. CONTOH : Ketatengi tangis sira Sira sang paramengkawi Kawileting tyas duhkita Kataman ing reh wirangi Dening upaya sandi Sumaruna anerawung Mangimur manuhara Met pamrih melik pakoleh Temah suka ing karsa tanpa wiweka Ketika hati menangis Dia adalah seorang pujangga Yang dipenuhi rasa sedih Mendapat hinaan dan rasa malu Akibat perbuatan orang lain Yang semula memberi harapan Menghibur hatinya Memiliki keinginan untuk mendapatkan sesuatu Sinom 4.
  • 7. Kinanthi kinanthi asale saka tembung kanthi utawa tuntunan kang ateges manungsa mbutuhake tuntunan utawa dalan kang bener kanggo nggayuh tujuane. Tembang kinanthi inggih menika tembang ingkang ngandharaken wujuding jati diri saha pados kawruh, kanthi resmi lan boten resmi.Tembang Kinanthi raket, kebak rasa tresna, lan seneng. Pramila tembang menika limrahipun dipunginakaken kangge nedahaken swasana kemewahan, kebak kebersamaan, kebak rasa tresna, kebak katresnan, kekerabatan, lan kekancan. CONTOH : Kinanthi panglipur wuyung Rerenggane prawan sunthi Durung pasha doyan nginang Tapih pinjung tur mantesi Mendah gene yen diwasa Bumi langit gonjang ganjing Disertai dengan penghibur kasmaran cinta Hiasannya perawan kencur Yang belum bisa makan kinang Mengenakan kain panjang dan selaras Apalagi jika nanti kalau sudah dewasa Bumi dan langit pasti akan gegap gempita 5.
  • 8. Asmaradana Tembang Asmaradana ngandhut filosofi ngenani lelampahaning urip ing sajroning srawung karo bojone. Urip katresnan dadi bagean saka kersane Gusti Allah SWT. Macapat Asmaradana ugi asring dipunsebat tembang asmara ingkang asring dipunginakaken kangge ngandharaken raos tresna, inggih punika tembang ingkang sedhih amargi lara manah, tresna kuciwa dipuntampik, bebrayan, utawi pangajab dhateng pasangan. CONTOH : Gegaraning tiyang akrami Sanes bandha sanes rupa namung manah pawitane Luput pisan kenging pisan Lamun gampil luwih gampang Lamun angel, angel kalangkung Tan kenging tinumbas arta Bekal dalam pernikahan Bukan sekedar harta atau fisik Tetapi hatilah modal utamanya Jika jadi, maka jadi selamanya Jika gampang akan semakin mudah Jika sulit sulitnya tidak terkira Tidak dapat dibeli dengan harta 6.
  • 9. Gambuh Tembang gambuh yaiku geguritan Jawa kang isine crita utawa pitutur ngenani panguripane manungsa. Saliyane nyritakake sesambungane manungsa karo manungsa liyane, tembang iki uga mulangake carane mbangun sesambungan karo Gusti Kang Maha Kuwasa.Teges kang kinandhut ing tembang gambuh nuduhake lelampahaning uripe manungsa kang ana loro, yaiku becik lan ala utawa putih,lan ireng.Sanadyan loro- lorone iku rong prakara sing kontras, nanging sejatine loro- lorone iku perlu banget ing proses lelampahan urip, alias saling nglengkapi. Tembang Gambuh nduweni watak awujud:Sumanak (ramah karo sapa wae),Sumadulur (close brotherhood),mulih (ajar),Pitutur (nasehat) CONTOH: Aja nganti kabanjur Barang polang ingkang nora jujur Yen kebanjur sayekti kojur tan becik Becik nyupaya iku Pitutur ingkang sayektos Jangan sampai terlanjur Bertingkah polah yang tidak jujur Jika terlanjur tentu celaka dan tidak baik Lebih baik berusahalah Ikuti ajaran yang sejati 7.
  • 10. Dhandhanggula Tembang Dhandhanggula inggih menika tembang ingkang ngandharaken cita-cita utawi pangajeng-ajeng gesangipun manungsa.Tembang Dhandhanggula nintingi saka sandhang, pangan lan papan.Tembung Dhandahnggula ugi saged dipuntegesi gagak, inggih menika pralambang pawarta ingkang sedhih.Makna kasebut ora liya yaiku Dhandhanggula menehi pitutur urip kang ora mesthi manis, nanging uga ana rasa susah ing dalan kanggo nggayuh cita-cita.Watake tembang Dhandhanggula yaiku universal lan luwes lan nyentuh ati. Tegesipun tembang Dhandhanggula menika saged dipunginakaken kangge nyariyosaken suka-suka ing pagesangan manungsa CONTOH: Menawa sira meguru kaki Amiliha manungsa kang nyata Ingkang becik tumindake Sarta kang wruh ing kukum Kang ngibadah lan kang ngirangi Sukur entuk wong tapa Ingkang wus amungkul Tan mikir pawewehingliyan Iku pantes sira guronana kaki Mulane kawruhana Jika kamu ingin berguru kepada seseorang Pilihlah guru yang sungguh nyata Yaitu baik perilakunya Serta mengetahui akan hukum Juga harus pandai beribadah Sungguh beruntung apabila kamu mendapatkan seorang pertapa Yang tekun dan sungguh-sungguh Yang tidak lagi mengharapkan pemberian orang lain Seperti itulah manusia yang pantas kamu pilih menjadi guru Maka ketahuilah : 8.
  • 11. Tembang durma mujudake tembang kang nggambarake watake manungsa kang nduweni kaluwihan bandha kanggo diedum-edum marang kang luwih mbutuhake. Tembang durma asale saka tembung “derma” kang tegese seneng sedekah. Tegesipun tembang durma kanthi wutuh inggih menika sipatipun manungsa minangka tiyang ingkang saged saha gadhah kaluwihan bandha dipunanjuraken supados sedhekah dhateng ingkang wonten ing ngandhapipun. Watake tembang durma yaiku nggambarake manungsa kang wegah nuduhake marang wong liya.Watak lan sipat nistha Tembang durma kudu disingkiri dening kabeh manungsa. Amarga samubarang kang nistha bisa ngrugekake awake dhewe lan wong liya. Durma CONTOH : Ingkang eling Iku ngelingana marang Sanak kadang kang lali Den nedya raharja Mangkono tindak ira Yen tan ngugu ya uwis Teka menenga Mung aja sok ngrasani Yang sadar itu ingatlah pada Sanak saudara yang lupa Cuma ingin hidup sejahtera Itulah yang harus dilakukan Kalau tidak percaya ya sudah Tinggal diam saja Hanya jangan membicarakannya di belakang 9.
  • 12. Pangkur Pangkur saged dipuntegesi tembang ingkang nggambaraken bilih manungsa gadhah fase-fase, inggih menika momen- momen badhe undur saking pagesangan jasmani lan tumuju gesang spiritual utawi gesang spiritual. Pangkur ugi saged dipuntegesi nyingkiraken karep kadonyan, utawi karep negatip ingkang ngrusak jiwa manungsa.Paraga kang kagambar ing tembang pangkur nduweni nuansa pitutur (pitutur), paseduluran, lan katresnan. Kathah ingkang negesi pangkur minangka tembang Jawi ingkang nyebataken babagan tiyang ingkang sampun sepuh, ing pundi tiyang menika wiwit undur utawi mundur saking perkawis kadonyan. Mula akeh tembang macapat pangkur kang isine pitutur tumrap generasi mudha. CONTOH : Sekar Pangkur kang Winarna Lelabuhan kang kangge wong aurip Ala lan becik punika Prayoga kawruhana Adat waton punika dipun kadulu Miwah ingkang tatakrama Den kaesthi siyang ratri Tembang Pangkur yang diceritakan Pengabdian yang berguna untuk orang hidup Jelek dan baik itu Sebaiknya kamu ketahui Adat istiadat itu hendaknya dilaksanakan Juga yang berupa tata krama Dilaksanakan siang dan malam. 10.
  • 13. Tembang megatruh yaiku tembang kang nyritakake uripe manungsa nalika lagi diunggahake pejah. Megatruh asalipun saking kalih tembung basa Jawi inggih menika “megat” ingkang tegesipun pisah utawi putus saha tembung “ruh” ingkang tegesipun roh utawi nyawa. Saged dipuntegesi tembang megatruh inggih menika fase pepisahan antawisipun roh utawi jiwa kaliyan raganipun manungsa.Watake tembang megatruh mujudake gambaran kelangan wong sing paling cedhak lan paling ditresnani. Umume, nalika kedadeyan bencana kaya iki, wong bakal ngrasakake sedhih lan sedhih sing jero. CONTOH : Kawulane kabeh nyedhak padha ngrubung Ngupakara marang Gusti Kocap ana uwong maju Amiyak para prajurit Bareng ketok uwong wedok Semua umatnya mendekat dan menggerombol mengingatkan kepada Tuhan Setelah ada orang yang maju Diatara para prajurit Setelah terlihat seorang perempuan Megatruh 11.
  • 14. Pocung Tembang pocung mujudake salah sawijine tembang macapat kang miturut urut-urutane tembang kasebut minangka tembang kang pungkasan ing repertoar tembang macapat kang nduweni teges lelampahaning urip manungsa. Pocung asale saka tembung “pocong” yaiku upacara kematian sawise dikumbah, banjur dibungkus nganggo kain kafan sing diarani dipocong, banjur dikubur. Pocung yaiku tembang macapat kang nggambarake lelampahan pungkasaning manungsa ing donya. Tembang Pocung nduweni filosofi ngenani ritual nalika nglilani wong lunga. Tembang Pocung nduweni watak kang cenderung tumuju marang bab-bab kang lucu, guyon, santai, lan isine tebak-tebakan. CONTOH : Ngelmu iku kalakone kanthi laku, lekase lawan kas, tegese kas nyantosani, setya budya pangekese dur angkara. Ilmu itu dapat diperoleh lewat proses, diawali dengan kemauan, artinya kemauan yang sungguh-sungguh, taat pada kesucian hati menjadi penakluk keangkuhan 12.
  • 15. Ancase Tembang Macapat Tembang Macapat iki mulangake bab urip lan solah bawa kang nduweni ancas kanggo menehi piwulang kang isine kawruh lan piwulang bab urip.Macapat mujudake piwulang urip kang manungsa banget, yen piwulang kasebut ditrapake ing panguripane manungsa, mula pawongan kang nduweni gegayutan bakal nemu katentreman atine kang bakal ndadekake urip ayem tentrem. amarga kesenian iki kebak pitutur lan filosofi. 13.
  • 16. Guru Gatra akehe gatra (baris) saben sapada (bait) tembang Guru Wilangan Guru Lagu akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang dhong-dhinge/tibane swara ing saben pungkasane gatra 14.
  • 17. Unsur Kebasaan Unsur Kebasaan T e m b u n g K a w i Tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Jawa Kuna.Tembung iki biasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu. Agni= geni Banu = sorot srengenge Citra = gambaran Tuladha: 1. 2. 3. T e m b u n g G a r b a tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih sing digandheng dadi siji kanggo nyepetake lafal lan tulisane dhemenyar =dhemen dan anyar. kadya = kadi dan kaya maharja = maha dan raja. Tuladha: 1. 2. 3. T e m b u n g D a s a n a m a Tembung dasanama tegese tembung tembung kang pada tegese. Aku =amba, ngong, ingong, ingwang, ulun, patikbra, katengong, ingsun, kawula, manira, robaya. Balung =tosan, tulang, walung, asthika, dalêngka, sadhi Dalan=marga, sopana, ênu, lêbuh, lurung, yana, hawan. Tuladha: 1. 2. 3. 15.
  • 18. Sandi asma iku tegese asma kang sinandi utawa asma kang didhelikake (digawe wadi). Lumrahe sandi asma iku dumunung ana ing tembang, yaiku asmane kang ngarang dipisah-pisah wandane, sinamur ana ing gatraning tembang Tuladha: Andakara isuk padhang jingglang Nila lan cerahe lang it nyambut kaindahan dino iki Saben isuk margane ditelesi karo embun Iki crita aneng Saben dinaku Nalika jawah, tetesing embun nuwuhake biase hawa adhem ing atiku Angin kang sumilir ana ing antarane godong-godong Nyambut Saben dinaku karo endahe alam iki Unsur Kebasaan Unsur Kebasaan S a n d i A s m a S a n d i K a r s a Sandi Karsa yaiku ukara kang diwedharake kang satemene kang dipilah-pilah adhapur huruf. Sandi iki digawe medharake cipta, gagasan, utawa kekarepan. Tuladha: Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing pangangkah tumus Kita bangsa Indonesia Anemahi jaman Nyrambahi Nuwsantara 16.