2. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Hasierako irakurgaia
XIX. Mendearen bigarren erdian eztabaida zientifiko handia piztua zegoen; geologoek
Lurraren adina jakin nahi zuten, bauina ez zuten sistema fidagarririk aurkitzen. William
Thomson zen garaiko fisikaririk ezagunena eta errespetatuena, eta eta matematikarien
saiakerak atzera bota ohi zituen zehaztasun matematikorik ez zutelakoan. Hark bere
kalkulua egin zuen; Lurra haitz urtua izana zela uste izan zuen eta hozteko denbora behar
izan zuela uste zuen. Ondorioz, Lurrak 20 eta 90 milioi urte artean izan zituela uste zuen.
Emaitza arduratzeko modukoa zen; geologoek Lurra askoz ere zaharragoa zela uste
zuten, Huttonek XVIII. mendearen amaieran esan baitzuen izakien eboluzioa ezin izan
zela hain azkarra izan.
Thomas Huxley zoologo eta anatomista jakintsua zen eta eboluzioaren alde egiten zuen
defentsak «Darwinen bulldoga» izena eman zion. Ingalaterrako Historia naturalaren bilera
batean, William Thomsonek hitza hartu zuen eta Lurra
hain
zaharra zela baztertu zuen, bere kalkuluak azaltzen zituen
bitartean. Huxleyek sarkasmo puntu batekin honela
erantzun zion:
«Matematikak eta artisautzarekin egindako errota
zoragarria alderatu daitezke, fina izan arren materia
xehetzen baitu, baina sortzen den hori sartzen zaionaren
araberakoa da; errotak ilar lehorrak sartuta irinik egin ezin
duen bezala, formulek ezin dute emaitza fidagarririk eman
zehatzak ez diren datuak ematen bazaizkio».
Lord Kelvin
Thomas Huxley
AURREKOA
IRTEN
3. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
INTERNET
Edukien eskema
Gure planetaren
historia
Lurraren adina
Aktualismoa eta uniformitarismoa
Kalkulu zailak
Erradioaktibitatea
Geokronologia
Absolutua
Erlatiboa
Aktualismoaren ezarpenak
Anatomia konparatua
Tafonomia
Fosilak
Fosil motak
Kanbriaurrea
Hadikoa
Arkeozoikoa
Proterozoikoa
Denbora geologikoaren eskala
Irizpideak
Bioestratigrafia
Litoestratigrafia
Lurraren
adinak
Fanerozoikoa
Paleozoikoa
Mesozoikoa
Zenozoikoa
AURREKOA
IRTEN
HASIERA
4. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
INTERNET
Unitatea azaltzeko baliabideak
Aktualismoa eta
uniformitarismoa
Lurraren adina
neurtzeko kalkulu
zailak
Erradioaktibitatea
eta harrien adina
Geokronologia
absolutua
Geokronologia
erlatiboa
Anatomia
konparatua
Tafonomia
Fosil motak
Denbora
geologikoaren
eskala
Bioestratigrafia
Litoestratigrafia
Handikoa
Arkeozoikoa
Proterozoikoa
Paleozoikoa
Mesozoikoa
Zenozoikoa
Loturak
HASIERA
AURREKOA
IRTEN
9. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Geokronologia erlatiboa
Geruzen gainjartzearen
printzipioa
IRUDIA HANDITU
Prozesu geologikoen
gainjartzearen printzipioa
IRUDIA HANDITU
Korrelazio-printzipioa
IRUDIA HANDITU
AURREKOA
IRTEN
10. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Geruzen gainjartzearen printzipioa
Geruza zaharrena
Geruza zaharragoa
Geruza modernoagoa
Geruza modernoagoa
ITZULI
AURREKOA
IRTEN
11. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
INTERNET
Prozesu geologikoen gainjartzearen printzipioa
Hareen eta konglomeratuen
sedimentazioa
Higadura
Faila
Kalizen tolesdura
ITZULI
AURREKOA
IRTEN
12. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Korrelazio-printzipioa
Errekaren bi
aldeetan dauden
kalizek
harremana izan
dezakete eduki
fosil berdina
daukatelako.
Errekara
isuritako
materialak bi
serieetako fosil
zatiak dituzte,
baina ezin dira
harremanetan
egon.
ITZULI
AURREKOA
IRTEN
14. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Aktualismoa fosilekin erabilia. Tafonomia
Animalia hau garraiatu
egin zuten hil
ondoren.
Azkar lurperatu
zuten animalia
hori.
AURREKOA
IRTEN
16. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Denbora geologikoaren eskala
Azterketa geokimikoa
Azterketa estratigrafikoa
Banda itxurako
burdinazko egitura
Azterketa biologikoa
Diskordantziak
Fosilak
AURREKOA
IRTEN
21. HASI
ESKEMA
INTERNET
BALIABIDEAK
BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBH
Gure planetaren historia
Proterozoikoa
Jarduera
biologikoak eta
bulkanismoak
muturreko aldaketa
klimatikoak eragin
zituzten.
Zelula
anitzeko
animalien
fosilak
Orain 3.800 – 2.500 milioi urte
AURREKOA
IRTEN