Energjia llojet dhe perdorimi projekt fizike energjia ne pergjithesi energjia si koncept ne fizike ligji i ruajtjes se energjise shnderrimet e enrgjise ne hidrocentral ne panel diellor llojet e nergjise ne fizike ese rendesia e energjise ne jetet tona
Forcat endogjene dhe ekzogjene!!!
Procest gjeologjike endogjene quhen ato procese të cilat shkaktohen nga forcat e brendshme të Tokës dhe që ndodhin kryesisht brenda saj, por që shfaqen shpesh edhe në sipërfaqe të Tokës. Në këto procese përmendim: magmatizmin, sizmicitetin tërmetet, lëvizjet tektonike të kores së Tokës dhe metamorfizmin.
Procese gjologjike ekzogjene quhen ato procese që lindin nga faktorët e jashtëm, kryesisht për llogari të energjisë diellore dhe zhvillohen në sipërfaqe të Tokës ose afër saj në thellësi të vogla.
Në këto procese hyjnë: tjetërsimi prishja fizike e kimike e shkëmbinjëve, proceset që lidhen me veprimtarinë e ujërave rrjedhëse sipërfaqësore, të ujërave nëntokësore, të deteve e liqeneve, të erës, të akullnajave etj.
#MesueseAurela
Energjia llojet dhe perdorimi projekt fizike energjia ne pergjithesi energjia si koncept ne fizike ligji i ruajtjes se energjise shnderrimet e enrgjise ne hidrocentral ne panel diellor llojet e nergjise ne fizike ese rendesia e energjise ne jetet tona
Forcat endogjene dhe ekzogjene!!!
Procest gjeologjike endogjene quhen ato procese të cilat shkaktohen nga forcat e brendshme të Tokës dhe që ndodhin kryesisht brenda saj, por që shfaqen shpesh edhe në sipërfaqe të Tokës. Në këto procese përmendim: magmatizmin, sizmicitetin tërmetet, lëvizjet tektonike të kores së Tokës dhe metamorfizmin.
Procese gjologjike ekzogjene quhen ato procese që lindin nga faktorët e jashtëm, kryesisht për llogari të energjisë diellore dhe zhvillohen në sipërfaqe të Tokës ose afër saj në thellësi të vogla.
Në këto procese hyjnë: tjetërsimi prishja fizike e kimike e shkëmbinjëve, proceset që lidhen me veprimtarinë e ujërave rrjedhëse sipërfaqësore, të ujërave nëntokësore, të deteve e liqeneve, të erës, të akullnajave etj.
#MesueseAurela
Era është një dukuri natyrore që përbehet nga lëvizja e rregullt, pothuajse e rrafshët, e masës ajrore të shkaktuar nga trysnia mes dy pikash të atmosferës . Studimi i veprimtarise të Eres ka rëndësi të madhe, pasi era me fuqine e vet luan një rol të madh në formimin e formave të larmishme relievore në siperfqen e Tokes. Era si faktor i jashtëm vepron në vazhdimësi që nga periudhat e hershme gjeologjike e deri më tani duke krijuar forma të ndryshme në sipërfaqen e tokës ,I ndryshon formen shkembinjeve etj .
Retë më të shpejta janë në lartësitë prej 10.000 - 18.000 metra mbi nivelin e detit dhe shpejtësinë e lëvizjes së tyre mund ta arrijnë në 400 km/h.
Arsyeja që në atë lartësi mund të arrihet një shpejtësi e lartë është se retë përbëhen nga kristalet e akullta dhe pikat e ujit që bien ngadalë nëpërmjet ajrit. Për shkak të fërkimit me sipërfaqen e Tokës, sa më e madhe të jetë lartësia era rrit shpejtësinë e saj. Në një lartësi prej 100 metra, shpejtësia e erës rritet dy herë më shumë në krahasim me shpejtësinë që era e ka në lartësi prej 2 metra. Kjo, gjithashtu do të thotë se retë lëvizin më shpejtë nëse janë më larg nga sipërfaqja e tokës.
Retë më të shpejta i gjejmë në pjesët e larta të troposferës. Arsyeja për këtë janë rrymat e ashtuquajtura 'jet stream', që lindin si pasojë e temperaturave të ndryshme në mes të shtresave të ajrit. Këto rryma shpesh arrijnë shpejtësinë prej 200 km/h, por gjithashtu mund lëvizin në një shpejtësi prej 400 km/h.
Puna kryesore e erës varet nga shpejtësia e saj , sa më e madhe shpejtësia aq më e madhe është forca shkatërruse .Veprimi eolik më së shumti vepron në viset e zhveshura (shkretirat) pastaj ne faqet e maleve të larta, në brigjet e lumejve ,detrave apo edhe në vendet qe janë të ekspozuara ndaj erërave .
Deflacioni-kuptojmë punën fryerëse që bën era me forcën e saj në shkëmbinjët duke ia larguar materialin e imët që i mbulon(zhveshjen e shkëmbinjëve)
Korazioni- kuptojmë punën goditëse që bën era mbi shkëmbit krahas forces goditëse te saj dhe materialet grimcore
Era bën një punë të madhe transportuese dhe depozituese.Kjo veprimtari varet kryesisht nga shpejtësia e saj dhe nga sasia e materialit të shkrifte që ngrihet dhe transportohet nga era .Materiali që më së shpeshti transportohet nga era është kokrrizat e rërës.
Dunat jane kodra te perbera nga rera qe formohen nga veprimi I forces se eres ne shkretetirat e bregdetet ranore .
Barkhanet jane kodra te perbera nga rera dhe formohen nga veprimi I forces se eres ne shkretetirat e bregdetet ranore si dunat , por kodrat e reres kane formen e draprit .
Valëzimet vërehen në vende të rrafështa prej rëre nuk kanë ngritje të mëdha. Ato formohen zakonishtë në plazhe dhe në shkretira kur fryjene era të lehta.
1. PROJEKT
TEMA: Ndryshimi I sipërfaqes së tokës nën
veprimin e forcave të brendshme dhe të
jashtme .
LËNDA: Shkenc Toke
KLASA : 10-c
QËLLIMI : Të njihemi me ndryshimet që
ndodhin në sipërfaqen e tokës nën
veprimin e forcave.
Gjimnazi:”Gjergj Kastrioti”-Durres
2. PËRMBAJTJA E PROJEKTIT
Ndryshimi nen veprimin e forcave te brendshme :
a) Pllakat tektonike ( tipet e kufinjve )
b) Levizjet luhatese
c) Levizjet malformuese
d) Termetet
e) Vullkanet
Ndryshimet nen veprimin e forcave te jashtme :
a) Tjetersimi
b) Dherat
c) Veprimtaria e gravitetit
d) Veprimitaria e eres
e) Veprimtaria e ujerave rrjedhes
f) Veprimtaria karstike
3. PLLAKAT TEKTONIKE DHE TIPET E
KUFINJVE
Pllake tektonike quhet nje bashkesi e ngurte e
ndertuar nga korja kontinetale, korja oqeanike, dhe
nga nje pjese e mantelit te siperm qe shtrihet deri
ne astenosfere.
Tre tipa kufinjsh:
Kufinjte divergjent
Kufinjte konvergjente
Kufinjte transformus
4. LEVIZJET MALFORMUESE
Levizjet malformuse jan
levizjet horizontale .
Tre tipe kryesore
deformimesh :
Deformime elastike
Deformime plastike
Deforimime thyese
Levizjet luhatese jane levizje te ngadalta
shekullore te kroes tokesore .
Ato ndahen ne :
Levizje luhatese vertikale pozitive
Levizje luhatese vertikale negative
LEVIZJET LUHATESE
5. TERMETET DHE VULLKANET
Termete quhen lekundjet e shpejta te kores se tokes si
rezultat I veprimit te faktoreve endogjene ( te brendshem) .
Tipet e termeteve :
Termetet e ceketa : ndodhin ne dhjetera kilometrat e pare
te thellesise se tokes.
Termetet e ndermjetme : ndodhin ne dhjetera e deri ne
qindra km thellesi .
Termetet e thella : shkojn deri ne 700 km , gjenden
kryesisht ne afersi te kufinjve konvergjent .
6. Vullkanet janë forma të ngritura
në Tokë, të cilat krijohen me
shkarkimin e masës së zjarrtë-
magmës, gazeve dhe avujve nga
brendia e Tokës në sipërfaqe.
Proceset e ndryshme të lidhura me to
quhen vullkanizëm.
Tri pjese kryesore :
Rezervuari magmatik
Oxhaku
Krateri
Tipet kryesore te vullkaneve:
Vullkane me mburoje gjendet
rreth kurrizores oqeanike
Vullkane shtresore vullkanet me
shkaterrues te cilet nuk nxjerrin llave
por kryesisht nxjerrin gazra ( 800 grad
celcius )
7. FORCAT E JASHTME : TJETËRSIMI
Tjetersimi eshte nje proces kimik dhe fizik i cili ndryshon
dhe alternon karakteristikat e shkembinjve ne afersi te
siperfaqes se Tokes.
Ai eshte nje proces i ngadalte. Duhen shume vite per te
shkaterruar nje shkemb derisa ai kthehet ne nje sediment
te tjetersuar nga shkembi prej te cilit eshte krijuar. Ai
shkaktohet zakonisht nga ndryshimi i temperaturave gjate
dites dhe nates.
Ai paraqitet ne siperfaqen e tokes ne formen e :
Tjetersimi fizik realizohet nga ndryshimet e perseritura
te temperatures.
Tjetersimi biologjik shkaktohet nga veprimi I
perberesve te prodhuar nga organizmat
Tjetersimi kimik tretja plotesisht e mineraleve
8. DHERAT ( TOKAT )
Tokat perfaqesojne nje shtrese te holle siperfaqesore , te
lirshme te kroes tokesore qe formohet nga tjetersimi I
shkembinjve rrenjesore ‘meme’ te kores tokesore, qe eshte
e pasur me lende organike.
PROCESET E FORMIMIT TE TOKAVE
Podzolimi: Zona me klime
te ftohte dhe me lageshti
Kalcifikimi: Zonat me klime te
ngrohte dhe gjysme te thate
9. VEPRIMTARIA E GRAVITETIT DHE E
ERËS
Graviteti eshte nje force qe vepron kudo ne siperfaqen e
tokes , duke terhequr cdo gje ne nje drejtim , drejt qendres se
tokes.
SHEMBJE levizje te shpejta te
Masave te medha materiali qe
Shkeputen nga pjerresit e maleve
RRESHQITJET forme e renies
Masive qe ndodh kur nje shkemb
I forte mbeshtet mbi nje shtrese
Te dobet.
10. Era eshte nje faktor I rendesishem ne modelimin e relievit.
Gjate levizjes se saj , ajo gerryen, transporton , dhe depoziton
material ne siperfaqen e tokes .
11. VEPRIMTARIA KARSTIKE
Karsti është nocion gjeomorfologjik për relievin specifik dhe
kompleksin e dukurive morfologjike dhe hidrologjike në
shkëmbinjtë karbonatikë të tretshëm në ujë, siç janë:
gëlqerorët, dolomitet, gjipsi, kripa etj.
Ekosistemi Karstik