More Related Content
Similar to Nyarain yzleg (20)
More from Sosoo Byambaa (20)
Nyarain yzleg
- 1. Нярай хүүхдэд үзлэг хийх нь яагаад
чухал байдаг вэ?
Анхны ажиглалт үзлэг хийхэд
Нярайн биеийн байдлыг эрүүл болон өвчтэй
эсэхийг мэдэхийн тулд
Аль болох хурдан зохистой асаргаа,
эмчилгээг эхлэхийн тулд
- 2. Íÿðàé õ¿¿õäýä õýäèéä ¿çëýã õèéõ âý?
Òºðñíèé äàðàà:
– Òºðñíèé äàðààõ нэг öàãèéí äîòîð
– Ýìíýëãýýñ ãàðãàõын ºìíº
– Õýðýâ õ¿¿õäèéí áèåèéí áàéäëûí òàëààð ýõ ñàíàà çîâíèæ
áàéâàë
– Õÿíàõ ÿâöàä àþóëòàé øèíæ¿¿ä àæèãëàãäâàë
Ýìíýëãýýñ ãàðñíû äàðàà:
– Эмнэлгээс гарсны дараа эхний 7 хоногт нярайн биеийн
байдлыг дахин үнэлэх, хянах
– Өâчòýé íÿðàéí áóþó äàâòàí ¿çëýã.
– Өмнөх үзлэгээс биеийн байдал өөрчлөгдсөн бол
зохистой эмчилгээг хийхийн тулд
– Эхэд нь цаашид хэрхэн асрахын зааж өгөхийн тулд
Нярай хүүхдэд үзлэг хийхдээ эхийг нь заавал байлгах
хэрэгтэй.
- 4. Үнэлэх
• Íярайн биеийн байдлын тухай á¿õ ìýäýýëëèéã:
– ýхээс нь хүүхдийн òàëààð асуух çàìààð
– õэрвээ энэ нь эхний үзлэг биш бол өмнө нь эхийн
òóõàé тэмдэглэсэн тэмдэглэл, өвчний түүхийг
шалгах çàìààð
– íярайн тэмдэглэлýýñ îëñîí ìýäýýëëèéã бичих
çàìààð
• Дараа нь :
– хүүхдийг харах буюу ‘харах үзлэг ’ хийнэ.
– хүүхдийг сонсоно .
– Хүүхдэд òýìòýðч мэдэгдсэн шинжүүдийг
тэмдэглэлд бичнэ.
- 5. Эхээс болон эхийн түүхээс ямар
мэдээлэл авч болох вэ ?
• Жèðýìñëýõýýñ ºìíºõ ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë
• Жèðýìñýí ¿åèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë
• Тºðºëò áîëîí äºíãºæ òºðñíèé äàðààõ õ¿¿õäèéí
áèåèéí áàéäàë
• Тºðºëòèéí áàéäëûí òóõàé ìýäýýëýë
• Нярайн ýð¿¿ë ìýíäèéã õ¿íäð¿¿ëñýí ýñâýë òóñãàé
ýìчèëãýý õèéõ øààðäëàãàòàé áîëãîõîä íºëººëñºí
ýõýä þìóó хүүхдэд òîõèîëäñîí ÿìàð íýãýí õ¿чèí ç¿éë
байсан эсэх
• Эõèéã íü øèëæ¿¿ëñýí áà õ¿¿õäýý õàðæ чàäàõã¿é
áîëñîí
- 6. Хүүхдийн түүхээс ямар мэдээлэл
авч болох вэ ?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Тºðºëòèéí áàéäëûí òóõàé ìýäýýëýë
Тºðºõ ¿åä нярайн áèåèéí áàéäàë ямар байсан
Сýõýýí àìüäðóóëàëò õèéñýí ýñýõ
Тºðºõ ºðººíä нярайд ÿìàð íýãýí àñóóäàë гарсан эсэх
Хºõººð õîîëëîñîí ýñýõ
Хàëäâàðààñ ñýðãèéëýõ ýìчèëãýý õèéñýí ýñýõ
Х¿éí áîëîí í¿äíèé àñàðãàà õèéñýí ýñýõ
Тºðñíèé äàðàà àðüñ àðüñààð ø¿ðãýëö¿¿ëñýí ýñýõ
Эõíèé øýýñ áîëîí çóíãàã õýçýý ãàðñàí
- 7. Эхийн ямар нөхцөл байдал нь хүүхдэд
тусгай эмчилгээ хйих шаардлагатай
болгодог вэ ?
Эõ íü ÿìàð íýãýí õàëäâàðòàé áàéñàí:
• 38°Ñ - äýýø õàëóóðñàí
• àíòèáèîòèê ýìчèëãýý õèéëãýñýí
Уðàã îðчìûí øèíãýí 18 öàã áîëîí ò¿¿íýýñ ºìíº ãàðñàí
Жèðýìñíèé ¿åä áîëîí òºðºëòèéí ¿åä
òýìá¿¿ èëð¿¿ëýõ øèíæèëãýý ýåðýã ãàðñàí
Эõèéí ÕÄÕÂ èëð¿¿ëýõ øèíæèëãýý ýåðýã ãàðñàí
ýñýõ
Эõ õî¸ð ñàðûí ºìíººñ ñ¿ðüåýãèéí ýìчèëãýý õèéëãýæ
áàéñàí
- 8. Àíãèëах
• Äýýðõ ¿íýëýõ øàòóóäûã äóóñãàñíû дараа
ìýäýãäñýí øèíæ¿¿äýýð øàòàëæ àíãèëíà. ªºðººð
õýëáýë ýð¿¿ë íÿðàé, áàãà æèíòýé íÿðàé,
õîîëëîëòûí áýðõøýýëòýé íÿðàé, шарлалттай
нярай, гаж хөгжилтэй нярай ã.ì..
- 9. Эмчлэх , зөвлөх
• Нярай хүүхдэд òîõèðîìæòîé ýìчèëãýýã
¿ç¿¿лнэ.
• Эõýä õ¿¿õäýý õýðõýí àñðàõ òóõàé
çºâºëгөө өгнө.
- 10. Нярайн үзлэг
• Á¿õ òºðñºí íÿðàé õ¿¿õäýä ¿çëýã õèéнэ.
• ¯çëýã íü ñèñòåìòýé áàéõ áºãººä íÿðàéí
òîëãîéíîîñ эхлээд õºëèéí õóðóó õ¿ðòýë á¿õ
áèåèéã õàìðàõ ¸ñòîé.
• Çàðèìäàà íÿðàé хүүхдэд àþóëòàé øèíæ òýìäүүд
èëðýõ áà ¿¿íèéã íýí äàðóé òàíüæ ýìчëýõ,
ýìíýëýãò ÿàðàëòàé èëãýýõ õýðýãòýé áàéäàã.
- 11. ØÈÍƯ Ä
¯
Äîîðõ øèíæ¿¿äýýñ íýã íü áàéâàë:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Àìüñãàë îëøðîõ
(>60ìèí)
Àìüñãàëûí òîî öººðºõ
(<30ìèí)
Öýýæ õ¿ ч òýé õîíõîëçîõ
ßðàãëàæ àìüñãàëàõ
Òàòàëò
Óíòàà áóþó óíæãàð ñóë
Õàëóóðàõ (>380Ñ)
Õàëóóí <350Ñ ýñâýë
äóëààöóóëñíû
äàðàà õàëóóí íýìýãäýõã¿é
áàéõ
Õ¿éíýýñ èäýý ãàðàõ, ýñâýë
õ¿éí
óëàéëò àðüñ ðóó òýëýõ
10-ààñ îëîí èäýýò òóóðàëò,
ýñâýë
òîì öýâð¿¿, àðüñ õàâàãíàõ,
õàòóóðàõ
Õ¿éí øàðõíààñ öóñ àëäàõ
Öàéëò
ÝÌЧÈËÃÝÝ, ǪÂ˪êª
ÀÍÃÈË
•
•
Õ¿íä ºâч èí
áàéæ
áîëçîøã¿é
Áóëч èíä 2 àíòèáèîòèêèéí
ýõíèé òóíã òàðü
Õ¿¿õäèéã ýìíýëýãò
ÿàðàëòàé èëãýý
Íýìýëò ýìч èëãýý:
• Äàõèí äóëààöóóëàõ áóþó
øèëæ¿¿ëýõ ¿åä õ¿¿õäèéã
äóëààí áàéëãà.
•
•
•
Ýìíýëýãò èëãýýõýýñ ºìíº
õ¿éíä õýñãèéí ýìч èëãýý
õèé.
Ýìíýëýãò èëãýýõýýñ ºìíº
àðüñíû õàëäâàðûã ýìч èë.
Öóñ àëäàëòûã çîãñîî.
- 12. ÀÞÓËÒÀÉ ØÈÍƯ Ä
¯
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Àìüñãàë îëøðîõ (>60ìèí)
Òºðºõ ¿åèéí æèí 1500ã < 2500ã
ßðàãëàæ àìüñãàëàõ
Áàãà æèíòýé òºðñºí õ¿¿õýä ñàéí õîîëëîæ, æèí
íýìýãäýæ áàéãàà
Ýõýä ÕÄÕÂ ýåðýã
Õºõºæ, ñîðæ ч àäàõã¿é (òºðñíººñ õîéøõè 6 öàãò)
Òºðººä 24 öàã áîëîîã¿é íÿðàéí í¿¿ðíèé àðüñ
øàðëàëòòàé
Í¿ä õàâäñàí áà èäýý ãàðíà
Õ¿éíýýñ èäýý ãàðàõ
Õàëóóðàõ (õàëóóí > 380C)
ÒÈÉÌ
¯ É
ï
ÒÈÉÌ
¯ É
ï
¯ É
ï
ÒÈÉÌ
ÒÈÉÌ
¯ É
ï
ÒÈÉÌ
ÒÈÉÌ
- 13. Íÿðàé õ¿¿õäèéí àìüñãàëûí
õýâèéí òîî
• Нэг ìèíóòàíä 30-60 óäàà àìüñãàëна.
• Цýýæ õ¿чòýé õîíõîëçîõã¿é.
• Аìüñãàë ãàðãàõàä ÿðàãëàõ чèìýý ñîíñîãäîõã¿é
– Àìüñãàëûí òîîã:
• àìüñãàëûí òîîã á¿òýí íýã ìèíóòàíä òîîëно. Зарим
нярай áîãèíî õóãàöààíä æèãä áóñ àìüñãàëæ áîëíî
(ìèíóòàíä 80 õ¿ðòýë).
• õýðýâ àìüñãàëûí òîîíä ýðãýëçýæ áàéâàë äàâòàí
òîîëно.
• Дутуу болон бàãà жèíтэй нярай
– öýýæ áàãà çýðýã õîíõîëçîæ
– ¿å ¿å õýäýí ñåêóíäûí òóðø àìüñãàëàõã¿é áàéæ
áîëíî.
- 15. Õýâèéí øèíæ¿¿ä
• ªíãº: ÿéöýä íÿðàé хүүхдийн àðüñ õàðüöàíãóé çóçààí
áàéäàã òóë äóòóó òºðñºí õ¿¿õäèéíõèéã áîäâîë àðàé öàéâàð
áàéäàã.
Хүрэн улаан : полицитеми, халууцсан, халуурсан
Шар : эхний 24 цагийн дотор 85,5мкмоль/л < цусны үл
тохироо, сепсис, ВУИ
Цагаан : анеми, бүтэлт, шок
Хөх :
• Төвийн хөхрөлт: (арьс, хэл уруул хөх)ВПС, уушигны
өвчнүүд
• Захын хөхрөлт: (арьс, хэл хөх, уруул ягаан) с-м
метгемоглобинеми
• Акроцианоз: (гар хөл хөх) хэвийн, бага зэрэг
даарсан. Хэвийн халуунтай нярайд хожуу илэрч
байвал гиповолеми-с болсон захын цусны
эргэлтийн хямрал байна гэж үзнэ.
Арьс эрээнтэх : даарах, гиповолеми, сепсис, с-ром
Дауна, трисоми 13, 18
- 16. Õýâèéí øèíæ¿¿ä
Õ¿¿õäèéí áóñàä ýðõòýí òîãòîëöîî õýâèéí áàéãàà
¿åä àðüñíû çàðèì ººðчëºëò¿¿ä õýâèéí áàéäàã:
• ìèëèà (õàìðûí ýðãýí òîéðíû öàãààí òîëáóóä),
àìüäðàëûí ýõíèé ºäºð áóþó ò¿¿íýýñ õîéø
ìýäýãäýíý.
• Õîðäëîãîò óëàéëò (æèæèã öàãààí òºâòýé óëààí
òîëáóóä), 2 äàõü ºäºð áóþó ò¿¿íýýñ õîéø í¿¿ð,
èõ áèå, íóðóóãààð ãàðíà.
• Õ¿¿õäèéí èõ áèå, õýâëèé, íóðóóíû àðüñ ýõíèé
ºäðèéí äàðààãààñ ãóóæäàã.
- 17. Б èåèéí ýõýëæ òºðñºí õýñãèéã õàðна
Хөхөрч хавдсан газар байна уу?
• Толгойн хаван
• Кефалогематома
• Их, бага зулай
• Гавлын заадсууд
• Хөлийн хаван
• Өгзөгийн хаван
Нүүрний хэлбэр
Нүд
Чих
Хамар
Амны хөндий
- 20. Ãàðûí õýâèéí áóñ áàéðëàë
Хºäºë㺺íûã ажиглана .
• ãàð, õºë, áèå, òîëãîéãîî õýâèéí õºäºë㺠ж áàéíà óó?
• õî¸ð ãàð, õî¸ð õºëºº èæèë õºäºëãºæ áàéíà óó?
- 21. Õýâèéí øèíæ¿¿ä
ÿéöýä òºðñºí õ¿¿õäèéí õýâèéí áàéðëàë:
• ãàðàà ñóëõàí àòãàñàí
• ãàð, ò¿íõ, ºâäºãíèé ¿åýð íóãàëñàí
Дутуу болон бага жинтэй нярайд
• ìºчä¿¿ä òýíèéñýí áàéæ áîëíî
ªãçºã ò¿ð¿¿ëýëòòýé õ¿¿õäèéí õºë, ò¿íõ,
ºâäºãíèé ¿åýð á¿ðýí íóãàëàðñàí; õºëèéí
òàâõàé àìíû îéðîëöîî áàéæ áîëîõ áóþó õºë
ãàäàãø àëöàéñàí áàéäàëòàé áàéäàã.
- 25. Õýâèéí øèíæ¿¿ä
• Õ¿¿õýä 2 ºäðèéí äàðààгаас ºäºðò 6 óäàà øýýíý.
• Õ¿¿õäèéí áààñ ºäºðò 6-8 óäàà øèíãýâòýð
ãàðàõ íü õýâèéí.
• Ýìýãòýé íÿðàé õ¿¿õäýä àìüäðàëûí ýõíèé äîëîî
õîíîãò õýäýí ºäðèéí òóðø ¿òðýýíýýñ öóñ ãàðч
áîëîõ áà ýíý íü ºâчíèé øèíæ áèø.
- 26. Төв мэдрэлийн тогтолцоо
Булчингийн хүчдэл
• Гипотонус
• Гипертонус
Рефлексүүд:
Уруул цорвойх рефлекс
Хайх рефлекс
Хөхөх рефлекс
Нүд цавчих рефлекс
Бабкины рефлекс
Атгах рефлекс
Робинсоны рефлекс
Сарвалзах рефлекс –
Моро
Хөлийн атгах рефлекс
Бабинскийн рефлекс
Тулгуурын рефлекс
Автомат алхалтын рефлекс
Мөлхөх рефлекс
Галантын рефлекс
Пересийн рефлекс
Хүзүүний чангарах рефлекс
- 27. Гавал-тархины мэдрэлжүүлэлт: нистагм,
хүүхэн харааны гэрлийн урвал
Хөдөлгөөн: нүүр, хүзүү, мөчний илүү хөдөлгөөн,
чичирхийлэл
Захын мэдрэлжүүлэлт:
• Паралич Эрба-Дюшенна - хүзүүний V-VI
• Паралич Клюмпке - хүзүүний VII-VIII, цээжний I
Ñýðýìæ: Ýð¿¿ë íÿðàé õ¿¿õäèéí áàéäàë òàéâàí
äºë㺺í áàéäëààñ ñýðãýëýí öîâîî áîëîõ çýðãýýð
õýëáýëçýæ, ãóíèãëàñàí ¿åä òàéòãàðóóëàõ
áîëîìæòîé áàéäàã. Õ¿¿õýä òàéâàí áóþó óíòàæ
áàéõàä ñýðýë õºäºëæ áîëäîã.
- 28. Биеийн дулааныг үзнэ. Бие, гар, хөлд хүрнэ. Их
хүйтэн эсвэл их халуун байвал халууныг хэмжинэ.
Биеийн жинг үзнэ.
Хөхөөр хооллолтыг үнэлнэ.
• Хөхүүлэх явцыг нярай хүүхэд бүрд үнэлнэ.
• Õºõ¿¿ëýõèéã àæèãëàõ. Õýðýâ сүүлийн 1 öàãèéí äîòîð
õ¿¿õäèéã õºõ¿¿ëýýã¿é áîë ýõýýñ õ¿¿õäýý
õºõ¿¿ëýõèéã õ¿ñч, õºõ¿¿ëæ áóé áàéäïûã 5 ìèíóò
àæèãëàíà. Àæèãëàõäàà:
- Õ¿¿õýä õºõºº çºâ ¿ìõýæ áàéíà óó?
- Õ¿¿õýä çºâ áàéðëàëòàé ýñýõ
- Ñàéí ñîðæ áàéãàà ýñýõ
• Õýðýâ õ¿¿õäèéã ñ¿¿ëèéí íýã öàãèéí äîòîð õºõ¿¿ëñýí
áîë äàðàà õ¿¿õäýý õºõ¿¿ëýõäýý ººðòºº õýëýõèéã
ýõýýñ õ¿ñíý.
Хэрэв эхийн хөх өвдөж, зовиуртай байгаа бол эхийн
хөхийг үнэлнэ.