This is a full paper version of "Personal Digital Archives Development" that i have presented in international conference "Archiving Culture in the Digital Age" hosted by Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre , Thailand during 6-7 August 2009. เอกสารนี้เป็นบทความฉบับเต็มเรื่อง "การจัดทำจดหมายเหตุดิจิทัลส่วนบุคคล" ที่ผมนำเสนอแนวคิดในการประยุกต์ใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตและเครือข่ายสังคมในการพัฒนาคลังจดหมายเหตุดิจิทัลส่วนบุคคล เพื่อการจัดเก็บ จัดการ เชื่อมโยง แลกเปลี่ยน และเผยแพร่องค์ความรู้สู่สาธารณะ

1. การจัดทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล
ราชบดินทร สุวรรณคัณฑิ
โครงการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการอนุรักษเชิงดิจิทัล
หนวยปฏิบัติการวิจัยคลังอนุพันธความรู
ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ
rachy@nectec.or.th
บทคัดยอ
เอกสารจดหมายเหตุสวนบุคคล เปนแหลงขอมูลชั้นตนที่สําคัญตอการเรียนรูของชุมชน สังคม
ประเทศ และโลก ผานบันทึกเหตุการณ ความทรงจํา ความคิด ความรู หรือประสบการณของบุคคล ซึ่ง
การจัดทําจดหมายเหตุสวนบุคคลนั้น เปนการจัดเก็บองคความรูที่เปนรูปธรรม ที่ทําใหคนทั่วไป สามารถ
เขาถึงขอมูล หรือองคความรูไดโดยสะดวก และมีประสิทธิภาพ เปนผลใหเกิดประโยชนตอสวนรวม ดัง
จะเห็นไดจากจดหมายเหตุของบุคคลสําคัญหลายๆ ทาน ที่ไดบันทึก และถูกเผยแพรสูสาธารณะใน
รูปแบบตางๆ เชน จดหมายเหตุของทานพุทธทาสภิกขุ ที่รวบรวมผลงานจากการศึกษา ปฏิบัติ และ
เผยแพรความรูทางพุทธศาสนาตลอดชวงชีวิต ๘๗ ป ซึ่งเอกสารและบันทึกตางๆ เหลานี้ถือเปนมรดก
ทางปญญาที่สําคัญ ที่จะเปนประโยชนกับมวลมนุษยชาติใหหลุดพนจากทุกข ดวยการเขาใจ และนํา
หลักธรรมคําสั่งสอนทางพุทธศาสนาไปเปนแนวคิด และแนวปฏิบัติ หรือเอกสารจดหมายเหตุลาลูแบร
ซึ่งเปนบันทึกของ มองซิเออร เดอ ลาลูแบร ที่ไดบันทึกสภาพบานเมืองของราชอาณาจักรสยามในสมัย
สมเด็จพระนารายณมหาราช ทําใหคนรุนหลังไดเรียนรูถึงสภาพทางภูมิศาสตร ขนบธรรมเนียมประเพณี

วิถีชีวิต และจารีตของคนในสมัยนั้น ดังนั้น จะเห็นไดวาการจัดทําเอกสารจดหมายเหตุสวนบุคคลนั้น มี
ความสําคัญ และมีคุณคาตอการเรียนรูของคนทั่วไป ไมยิ่งหยอนไปกวา การจัดทําจดหมายเหตุ ที่เปน
บันทึก หรือรายงานเหตุการณขององคกรหรือหนวยงาน
ในปจจุบัน ที่วิทยาการ และเทคโนโลยีไดรับการพัฒนาจนกาวหนาไปจากอดีตมาก ดังจะเห็นได
จากในชีวิตประจําวัน ไดมีการนําเทคโนโลยี และเครื่องมือที่ทันสมัยตางๆ มาใชเพื่อใหเกิดความ
สะดวกสบายในการดํารงชีวต เปนการเพิ่มประสิทธิภาพในการดําเนินกิจกรรมตางๆ ในชีวิตประจําวัน ซึ่ง
ิ
การเขาใจถึงกระบวนการ การรูเทาทันเทคโนโลยี และการเลือกใชเทคโนโลยี หรือเครื่องมือในปจจุบันที่
เหมาะสมกับงาน ในการจัดทํา จัดเก็บ จัดการ เผยแพร และแลกเปลี่ยนจดหมายเหตุสวนบุคคล เปนเรื่อง
ที่สําคัญ ในบทความนี้ จะอธิบายถึงเทคโนโลยีตางๆ ที่เกี่ยวของกับ 3 กระบวนการหลัก สําหรับการ
จัดทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล นั่นคือ เทคโนโลยีในการแปลงขอมูล หรือองคความรู ใหอยูใน
รูปแบบดิจิทัล เทคโนโลยีในการจัดเก็บและบริหารจัดการขอมูลจดหมายเหตุที่อยูในรูปแบบของตัวอักษร
รูปภาพ เสียง วิดีโอ ภาพเคลื่อนไหว หรือสื่อชนิดตางๆ และเทคโนโลยีในการเชื่อมโยง แลกเปลี่ยน และ
เผยแพรขอมูลจดหมายเหตุดิจิทัลผานระบบเครือขายอินเทอรเน็ต
นอกจากนั้น ในบทความนี้ จะไดนําเสนอแนวทาง และวิธีการใชเครื่องมือทางเทคโนโลยีตางๆ ที่
เกี่ยวของ ในการจัดทําจดหมายเหตุสวนบุคคลในรูปแบบดิจิทัล เพื่อใหผูอานเขาใจ เห็นประโยชน
สามารถเลือกใชเทคโนโลยีไดอยางเหมาะสม ตลอดจนสามารถนําวิธีการตางๆ จากการนําเสนอใน
บทความไปปฏิบัติไดจริง เพื่อใหเกิดการสรางคลังจดหมายเหตุดิจิทลสวนบุคคล เพื่อการจัดเก็บ จัดการ
ั
และเผยแพรความรู ประสบการณ เหตุการณ และภูมิปญญา เพื่อการเผยแพร และแลกเปลี่ยนกับบุคคล
อื่นๆ ในสังคมแหงการแลกเปลี่ยนและเรียนรู ไดอยางมีประสิทธิภาพ
คําสําคัญ - Digital Archive, Personal Archive, Digital Content, Digitization, Metadata, Web
2.0, Social Network, Information Sharing, Knowledge Management, จดหมายเหตุ, ดิจิทัล,
จดหมายเหตุสวนบุคคล, เครือขายสังคม, แลกเปลี่ยน, เชื่อมโยง, การมีสวนรวม

2. ๑. บทนํา
เอกสารจดหมายเหตุ หมายถึงขอมูลทุกรูปแบบที่หนวยงานผลิตขึ้นใชในการปฏิบัติงานแตสิ้นกระแส
การปฏิบัติงานแลว และไดรับการประเมินวามีคุณคาในฐานะเปนขอมูลชั้นตนที่แสดงถึงการดําเนินงาน
และพัฒนาการของหนวยงานนั้น ๆ ซึ่งมีความสําคัญตอประวัติศาสตรของประเทศ ทั้งนี้หมายรวมถึง
เอกสาร สวนบุคคลที่รับมอบจากบุคคลสําคัญหรือทายาทดวย [๑]
เอกสารจดหมายเหตุ เปนหลักฐาน หรือแหลงขอมูลชั้นตนที่สําคัญ ที่เก็บขอมูลอันทรงคุณคาทาง
ประวัติศาสตร ศิลปะ วัฒนธรรม ความทรงจํา ภูมิปญญา ความรู และประสบการณ ที่ถือวาเปนคลังความรู
ที่สําคัญของประเทศ อีกทั้งยังเปนหลักฐานอางอิงที่สําคัญในสาขาวิชาตางๆ และเปนกลไกสําคัญในการ
พัฒนาบุคคลากรของประเทศใหมีความรู ความสามารถ ที่จะนําไปสูการพัฒนาประเทศอยางยั่งยืน และ
ยังเปนการสรางความสามารถในการแขงขันในยุคที่ฐานความรูเขามามีบทบาทสําคัญ ดังจะเห็นไดจาก
การใหความสําคัญในเรื่องของการจัดการความรูของบุคคลและหนวยงานตางๆ
และดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยีในปจจุบัน ทําใหการประยุกตใชเทคโนโลยีในดานตางๆ
โดยเฉพาะอยางยิ่งเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในกิจกรรมที่เกี่ยวของกับงานจดหมายเหตุ
เปนประเด็นที่ไดรับความสนใจจากบุคคล และหนวยงานที่เกี่ยวของ รวมทั้งทําใหเกิดความสนใจในการ
จัดทําคลังจดหมายเหตุทั้งสวนบุคคล และจดหมายเหตุของหนวยงาน ในรูปแบบดิจิทัลเพิ่มมากยิ่งขึ้น
๑.๑ ความสําคัญของการจัดทําจดหมายเหตุสวนบุคคล
นอกจากจดหมายเหตุที่เปนเอกสารของหนวยงานแลว เอกสารจดหมายเหตุยังมีความหมาย
ครอบคลุมรวมไปถึงเอกสารของบุคคล ซึ่งตัวอยางเอกสารจดหมายเหตุสวนบุคคล ที่ถูกบันทึกเอาไวใน
อดีต และมีคุณคาอยางสูงตอการศึกษาประวัติศาสตร และวัฒนธรรมของไทยในอดีต ไดแก จดหมาย
เหตุลาลูแบร ซึ่งเปนบันทึกของ มองซิเออร เดอ ลาลูแบร ที่ไดบันทึกสภาพบานเมืองของราชอาณาจักร
สยามในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ทําใหคนรุนหลังไดเรียนรูถึงสภาพทางภูมิศาสตร วิถีชีวิต

ขนบธรรมเนียม ประเพณี และจารีตของคนในสมัยนั้น
รูปที่ ๑ ภาพแสดงวิถชีวิตในสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช จากเอกสารจดหมายเหตุลาลูแบร [๒]
ี

3. อีกตัวอยางหนึ่งที่เปนเอกสารจดหมายเหตุที่มีคุณประโยชน ไมเพียงตอคนไทย แตเปนประโยชนตอ
มวลมนุษยชาติก็คือ เอกสารจดหมายเหตุของทานพุทธทาสภิกขุ ที่รวบรวมผลงานจากการศึกษา ปฏิบัติ
และเผยแพรความรูทางพุทธศาสนาตลอดชวงชีวิต ๘๗ ป ซึ่งเอกสารและบันทึกตางๆ เหลานี้ถือเปน
มรดกทางปญญาที่สําคัญ ที่จะทําใหหลุดพนจากทุกข ดวยการเขาใจ และนําหลักธรรมคําสั่งสอนทาง
พุทธศาสนาไปเปนแนวคิด และแนวปฏิบัติ
รูปที่ ๒ เอกสารจดหมายเหตุของทานพุทธทาสภิกขุที่กลาวถึงเรื่องนิพพาน
และชีวิตคือความสําราญบานใจในความถูกตอง ถูกบันทึกบนดานหลังของ
กระดาษปฏิทินแขวนรายวัน ทีถูกฉีกออกจากเลม เมื่อผานพนวันนั้นแลว
่
เปนการบันทึกพรอมวันที่กํากับ ถือเปนปจฉิมลิขิตของทานพุทธทาสภิกขุ [๓]
ความสําคัญของจดหมายเหตุสวนบุคคล เนื่องจาก แตละบุคคล ยอมมีความเกี่ยวของ สัมพันธกับ
บุคคลอื่น สัมพันธกับเวลา สถานที่ เหตุการณ ซึ่งขอมูลแตละชิ้นนั้น อาจจะเปนขอมูลที่มีลักษณะเปน
รูปธรรม หรือขอมูลที่สามารถจับตองได เชน เอกสาร บันทึกประจําวัน บทความ หนังสือ เปนตน หรือ
อาจจะเปนขอมูลที่ไมไดเปนรูปธรรม ที่ไมสามารถจับตองได หรือไมไดมีการบันทึกเอาไว เชน ความทรง
จํา ความรู ประสบการณ ความคิด ความเชื่อ เปนตน
ดังนั้น ถาสามารถจัดเก็บขอมูลของแตละบุคคล ทั้งสวนของขอมูลที่สามารถจับตองได และขอมูล
สวนที่ไมสามารถจับตองได จะทําใหเกิดการสรางคลังปญญาขนาดใหญ ที่เปนคลังปญญาที่สําคัญของ
ประเทศ และถาสามารถจัดการใหเกิดการเขาถึงไดโดยบุคคลอื่นๆ จะทําใหเกิดกระบวนการในการ
แลกเปลี่ยนองคความรู การวิเคราะห และเชื่อมโยงองคความรู กับองคความรูอื่นๆ ซึ่งจะทําใหเกิดเปน
องคความรูใหม เปนการเรียนรูแบบตอยอด ที่สามารถนําไปใชใหเกิดประโยชนไดตอไป

4. ๑.๒ เอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล
เอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล คือ เอกสารจดหมายเหตุทมีการนําเทคโนโลยีดิจิทัลมาใชในการ
ี่
จัดเก็บ จัดการ และทําใหเกิดกระบวนการในการใชงาน หรือเขาถึงขอมูลไดโดยสะดวก ซึ่งการนํา
เทคโนโลยีดิจิทัลมาใชในการจัดเก็บขอมูลนั้น ถือวาเปนการอนุรักษขอมูลแบบระยะยาว (Long-term
Preservation) ที่จะตองรับรองทั้งความถูกตองของขอมูลที่เหมือนกับตนฉบับทุกประการ และรับรองวา
ผูใชจะยังตองสามารถเขาถึงขอมูลไดทั้งหมด ไมวาเทคโนโลยีจะเปลี่ยนไปในรูปแบบใด ซึ่งเทคโนโลยี
ที่เกี่ยวของกับการจัดทําเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล ประกอบดวย ๒ เทคโนโลยีที่สําคัญ คือ
๑. เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) คือ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร และ
อิเล็กทรอนิกส ทั้งสวนที่เปนอุปกรณ (Hardware) และสวนที่เปนชุดคําสั่งหรือโปรแกรม
(Software) ซึ่งจะเปนเครื่องมือที่สําคัญสําหรับการแปลงขอมูลใหอยูในรูปดิจิทัล และการ
จัดเก็บ การบริหารจัดการขอมูล เชน กลองดิจิทัลและสแกนเนอร เปนเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส
ที่ใชในการแปลงขอมูลใหเปนภาพดิจิทัล คอมพิวเตอรคือเครื่องมือที่ใชในการจัดเก็บขอมูล
หลังจากการแปลงขอมูลดวยกลองดิจิทัลหรือสแกนเนอร โดยมีซอฟตแวรเปนเครื่องมือที่ทํา
ใหสามารถสืบคนหาขอมูลที่ตองการ ไดอยางรวดเร็ว ถูกตอง และมีประสิทธิภาพ
๒. เทคโนโลยีการสื่อสาร (Communication Technology) เปนเทคโนโลยีที่ทําใหเกิด
กระบวนการในการเผยแพรขอมูล แลกเปลี่ยนขอมูล และเชื่อมโยงขอมูลกับขอมูลอื่นจากที่
ตางๆ ที่เกี่ยวของ ตัวอยางเชน เครื่อขายอินเทอรเน็ตถือเปนเทคโนโลยีการสื่อสาร ที่เปน
เครื่องมือสําคัญในการเผยแพร แลกเปลี่ยนขอมูลกับทั่วโลกโดยใชเวลาเพียงเสี้ยววินาที
นอกจากนั้น เครือขายอินเทอรเน็ต ยังเปนเครื่องมือสําคัญในการเขาถึง หรือสืบคนขอมูลที่
ตองการ จากคลังขอมูลขนาดใหญไดอยางมีประสิทธิภาพ
เหตุผลที่สําคัญในการนําเทคโนโลยีดิจิทัลมาใชในการทําจดหมายเหตุ เนื่องจากเทคโนโลยีดิจิทัล
มีประสิทธิภาพสูงในการจัดการกับขอมูลจํานวนมาก สามารถสืบคน และเขาถึงขอมูลไดอยางรวดเร็ว
นอกจากนั้น เทคโนโลยีดิจิทัลยังสามารถนํามาใชในการจัดเก็บขอมูลไดหลายรูปแบบ เชน ตัวอักษร
รูปภาพ เสียง วิดีโอ ภาพเคลื่อนไหว ที่สําคัญเทคโนโลยีดิจิทัล เปนเทคโนโลยีที่ไดรับการพัฒนาอยาง
ตอเนื่อง ดังนั้น สามารถนํามาใชในการจัดเก็บขอมูล และสงตอขอมูลจากเทคโนโลยีปจจุบันไปสู
เทคโนโลยีใหมไดโดยสะดวก ทําใหเกิดรูปแบบของการอนุรักษขอมูลแบบระยะยาวในรูปแบบดิจิทัล
ในปจจุบัน เครือขายอินเทอรเน็ตเปนเครื่องมือทางการสื่อสารที่สําคัญ ที่สามารถใชในการเผยแพร
ขอมูลจดหมายเหตุ ทําใหคนจากทุกมุมโลกที่อยูในเครือขาย สามารถเขาถึงขอมูลไดอยางรวดเร็ว รวม
ไปถึงการประยุกตใชเทคโนโลยีเครือขายสังคม (Social Network) ที่ทําใหเกิดการเชื่อมโยงขอมูลที่มี
ความสัมพันธกัน ทําใหเกิดการเรียนรูแบบตอเนื่อง ขุดลึก เปนการตอยอดการเรียนรูที่จะเกิดประโยชนตอ
ผูเขาชม นอกจากนั้นเทคโนโลยีเครือขายสังคม ยังทําใหเกิดการมีสวนรวมระหวางเจาของขอมูลกับผู
เขาชม นั่นคือ ผูเขาชมสามารถแสดงความเห็น หรือใหขอมูลเพิ่มเติม ทําใหเกิดกระบวนการแลกเปลี่ยน
และเรียนรูไปพรอมๆ กัน ที่นอกจากจะเปนประโยชนตอผูเขาชมแลว ก็จะเปนประโยชนตอผูเปนเจาของ
ขอมูลอีกดวย
ตัวอยางของการใชงานเครือขายสังคมในการเผยแพรและแลกเปลี่ยนขอมูลบนอินเทอรเน็ต เชน
เว็บไซตยูป (Youtube, http://www.youtube.com/) อนุญาตใหสมาชิกสามารถนําวิดีโอของตน ไป
เผยแพรในเว็บไซตได ซึ่งเมื่อมีการสืบคนขอมูลวิดีโอ จะพบวานอกจากวิดีโอที่ถูกสืบคนแลว วิดีโอเรื่อง
อื่นๆ ที่เกี่ยวของ หรือมีเนื้อหาที่สอดคลองกับวิดีโอหลักถูกนําเสนอมาใหเปนทางเลือกพรอมๆ กัน
นอกจากนั้น ในวิดีโอแตละเรื่องที่ดู จะพบวาผูเขาชมสามารถแสดงความคิดเห็น แลกเปลี่ยน หรือ
สอบถามเพิ่มเติมได และยังสามารถนําวิดีโอที่ดูนั้น ไปเผยแพรตอในที่อื่นๆ ได ทําใหเกิดรูปแบบของการ
ประชาสัมพันธแบบปากตอปากบนเครือขายอินเทอรเน็ต ทําใหเกิดการเขาถึงสื่อวิดีโอเรื่องนั้นเพิ่มมาก
ขึ้น และมีการแลกเปลี่ยนความรูมากขึ้นตามไปดวย นอกจากประโยชนที่จะเกิดขึ้นกับผูเขาชมแลว ผูที่
เปนเจาของขอมูลยังสามารถเขาถึงวิดีโอเรื่องอื่นๆ ที่เกี่ยวของกับเรื่องที่ตนสนใจไดอีกดวย

5. ๓. วิธีการในการจัดทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล
วิธีการในการจัดทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคลตอไปนี้ ผูเขียนจะนําเสนอเทคนิคในการใช
ประโยชนจากเว็บไซตที่มีลักษณะเปนเครือขายสังคม โดยใชเครื่องมืองายๆ ไดแก กลองถายภาพ หรือ
กลองถายวิดีโอ สําหรับการแปลงขอมูลใหเปนภาพนิ่งดิจิทัล หรือวิดีโอดิจิทัล และใชเครื่องคอมพิวเตอร
ที่ตอเชื่อมกับระบบเครือขายอินเทอรเน็ต ในการตอเชื่อมเขาสู เว็บไซตสําหรับการจัดเก็บสื่อในบักษณะ
ตางๆ ที่มีใหบริการฟรีอยูในเครือขายอินเทอรเน็ต ซึ่งเว็บไซตตางๆ เหลานี้มีคุณสมบัติเปนเว็บไซต
เครือขายสังคมอยูแลว ซึ่งจากขั้นตอนงายๆ เพียงไมกี่ขั้นตอน ทําใหสามารถจัดทําคลังจดหมายเหตุ
ดิจิทัลสวนบุคคล ที่พรอมเผยแพร แลกเปลี่ยน เชื่อมโยง และเรียนรู ในโลกของการแลกเปลี่ยนขอมูล
ขาวสารดิจิทัลในปจจุบัน ซึ่งกระบวนการตางๆ สําหรับการทํางานดังกลาวขางตน ดังแสดงในรูปที่ ๓.
รูปที่ ๓ กระบวนการในการจัดทําจดหมายเหตุดิจทัลบนเครือขายอินเทอรเน็ตและเครือขายสังคม
ิ
๓.๑ แบงกลุมเอกสารจดหมายเหตุ
สิ่งแรกที่ตองทําเมื่อคิดวาจะทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล ก็คือ การสํารวจขอมูลตนฉบับที่มีอยู
และขอมูลตนฉบับในอนาคตที่จะนําเขาสูคลังจดหมายเหตุดิจิทัล วาขอมูลตางๆ นั้นอยูในรูปแบบใด เพื่อ
จะใชขอมูลตางๆนี้ ในการวางแผน หรือเลือกเทคนิคในการแปลงขอมูล ใหอยูในรูปแบบดิจิทัลที่
เหมาะสม และนําไปใชในการเลือกเว็บไซตที่จะใชในการจัดเก็บขอมูลในขั้นตอนตอไป
นอกจากนั้นการสํารวจและแบงกลุมจะทําใหสามารถกําหนดไดวารูปแบบของไฟลดิจิทัลที่จะ
เกิดขึ้น หลังจากการแปลงนั้น จะมีรูปแบบ หรือคุณลักษณะเปนอยางไร ซึ่งควรจะทําเปนตารางการ
สํารวจที่จะใชเปนวัตถุดิบสําหรับขั้นตอนถัดไป ดังตัวอยางในตารางที่ ๑.
ตารางที่ ๑ ตัวอยางตารางการสํารวจประเภทของเอกสารจดหมายเหตุสวนบุคคล
ชนิดของตนฉบับ รูปแบบของขอมูล
ตนฉบับ
เรื่องราวใน - ความทรงจํา
ชีวิตประจําวัน - ภาพถายดิจิทัล
ภาพถายเกาๆ - ภาพสีและขาวดํา
ในอัลบั้ม ที่ถูกอัดลงในกระดาษ
ภาพนิ่งดิจิทัล - ไฟลภาพดิจิทล
ั
วิดีโอที่อัดไวในมือถือ - ไฟลวิดีโอดิจทัล
ิ
ไฟลนําเสนอ - Powerpoint file
(presentation)

6. ๓.๒ แปลงขอมูลใหอยูในรูปดิจิทัล
การแปลงขอมูล (Digitization) คือ การแปลงขอมูลจากตนฉบับ ใหเปนขอมูลดิจิทัลโดยการใช
เครื่องมือตางๆ ในการแปลง เชน ใชเครื่องสแกนเนอรแบบตั้งโตะในการสแกนเอกสารหรือภาพถายที่อยู
ในรูปของกระดาษ ใชกลองถายภาพนิ่งดิจิทัลในการถายภาพเหตุการณประจําวัน ใชกลองวิดีโอ หรือมือ
ถือ หรือกลอง Webcam ในการถายวิดีโอ ดังตัวอยางที่แสดงในรูปที่ ๔
รูปที่ ๔ ผังภาพแสดงกระบวนการในการแปลงขอมูลจากตนฉบับในรูปแบบตางๆ ใหอยูในรูปแบบดิจทัล
ิ
หลังจากทําการสํารวจ และทําตารางการสํารวจในขั้นตอนแรกเสร็จเรียบรอยแลว ขั้นตอนตอไป คือ
การเลือกวิธีการที่จะใชในการแปลงขอมูล ซึ่งขึ้นอยูกับอุปกรณสําหรับการแปลงขอมูลที่มีอยู นอกจาก
การเลือกเทคนิคที่เหมาะสมแลว ควรจะตองระบุไวดวยวาไฟลดิจิทัลที่ไดจากการแปลงขอมูลนั้นจะเปน
ไฟลที่มีคุณลักษณะอยางไร เพื่อใหเปนมาตรฐานในการทํางานในแบบเดียวกันทั้งระบบ ซึ่งรายละเอียด
ขอมูลตางๆ ในขั้นตอนนี้จะถูกบันทึกเพิ่มลงในตาราง ดังตัวอยางที่แสดงในตารางที่ ๒
ตารางที่ ๒ ตัวอยางตารางกําหนดเทคนิคในการแปลงขอมูล และรูปแบบไฟลผลลัพธ
ชนิดของตนฉบับ รูปแบบของขอมูล วิธีการแปลงขอมูล คุณลักษณะของ
ตนฉบับ ไฟลผลลัพธ
เรื่องราวใน - ความทรงจํา พิมพพรอมใสภาพประกอบ - Text file
ชีวิตประจําวัน - ภาพถายดิจิทัล - jpg
ภาพถายเกาๆ - ภาพสีและขาวดํา สแกนดวยสแกนเนอร (ถา - jpg
ในอัลบั้ม ที่ถูกอัดลงในกระดาษ ไมมีใชกลองดิจิทัลถาย)
ภาพนิ่งดิจิทัล - ไฟลภาพดิจิทล
ั ไมตองแปลงขอมูล - jpg
วิดีโอที่อัดไวในมือถือ - ไฟลวิดีโอดิจทัล
ิ ไมตองแปลงขอมูล - flv, avi
ไฟลนําเสนอ - Powerpoint file ไมตองแปลงขอมูล - ppt
(presentation)

7. เมื่อไดแนวทางที่ใชในการแปลงขอมูลแลว สิ่งที่ตองทําตอไปก็คือ การแปลงขอมูลตนฉบับดวย
วิธีการ เพื่อใหไดผลลัพธตามที่ไดกําหนดไวในตาราง ซึ่งขั้นตอนในการทําตารางกําหนดวิธีการและ
รูปแบบของผลลัพธนั้น จะทําเฉพาะการเริ่มการแปลงขอมูลในครั้งแรกเทานั้น ในการแปลงขอมูลครั้ง
ตอไป ก็สามารถดําเนินการตามวิธีการและรูปแบบที่กําหนดไวไดเลย จนกวาจะมีการเปลี่ยนแปลงที่ทํา
ใหตองเปลี่ยนวิธีการ เชน ตองเปลี่ยนอุปกรณใหม หรือมาตรฐานในการนําเสนอขอมูลที่ตองการ
เปลี่ยนแปลงไป เปนตน
๓.๓ นําขอมูลดิจิทัลเขาสูเว็บไซตที่เกี่ยวของ
หลังจากการแปลงขอมูลตนฉบับใหอยูในรูปแบบดิจิทัลเรียบรอยแลว ขั้นตอนถัดไป คือ การนํา
ขอมูลดิจิทัลนี้เขาสูเว็บไซตตางๆ โดยแยกตามประเภทของขอมูลดิจิทัล ซึ่งผูเขียนไดนําเสนอแนวคิดใน
การใชประโยชนจากเทคโนโลยีเครือขายสังคม ในการสรางเครือขายคลังจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล
ที่เชื่อมโยงขอมูลจดหมายเหตุประเภทตางๆ ของแตละบุคคลเขาดวยกัน ซึ่งแนวคิดดังกลาวนี้ ดังแสดง
เปนตัวอยางในรูปที่ ๕
รูปที่ ๕ ผังภาพแสดงแนวคิดในการสรางระบบคลังจดหมายเหตุดิจทัลสวนบุคคลโดยใชเครือขายสังคมชนิดตางๆ
ิ
จากผังภาพขางตน จะพบวาแนวคิดของการสรางเครือขายคลังจดหมายเหตุสวนบุคคล ทําโดยการ
นําสื่อดิจิทัลแตละประเภทจัดเก็บไวในเว็บไซตเครือขายสังคมที่แตกตางกัน เหตุผลที่ผูเขียนเห็นวาควร
จะแยกการจัดเก็บสื่อตางชนิดกันในเว็บไซตที่แตกตางกัน เนื่องจากแตละเว็บไซตจะถูกออกแบบมาเพื่อ
จัดเก็บขอมูลชนิดนั้นๆ โดยเฉพาะ และจะมีเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ ที่สามารถใชในการจัดการกับสื่อ
ชนิดนั้นจัดเตรียมไวให อีกทั้งกลุมผูใชในแตละเว็บไซต ก็จะเปนกลุมที่สนใจในสื่อประเภทนั้นๆ เหมือนๆ
กัน ทําใหเกิดการแลกเปลี่ยนความรู ในสังคมของความสนใจเดียวกันอีกดวย
นอกจากนั้น จะพบวาผูเขียนไดใชเว็บไซตทวิตเตอร (Twitter) เปนเสมือนดัชนี หรือแผนที่ที่นํา
ทางไปสูขอมูลที่ถูกบรรจุไวในเว็บไซตตางๆ เพื่ออํานวยความสะดวก ใหเกิดการเขาถึงสื่อตางๆ ไดอยาง
ทั่วถึง ดังนั้น เว็บไซตทวิตเตอร เปนเสมือนบทสรุปเรื่องราวตางๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจําวัน และนําทาง
ไปสูรายละเอียดของแตละชวง ที่ถูกอธิบายโดยแตละสื่อที่แตกตางกัน
จากแนวคิดนี้ผูอานสามารถนําไปประยุกตใชกับการจัดเก็บขอมูลโดยใชเว็บไซตอื่นๆ ที่มีคุณสมบัติ
เหมือนกับเว็บไซตในตัวอยางดังกลาวขางตน หรือสามารถนําไปประยุกตใชกับการจัดเก็บสื่อดิจิทัล
รูปแบบอื่นๆ ที่แตกตางไปจากตัวอยาง เชน สําหรับผูที่ชอบการถายภาพพาโนรามา อาจจะแยกเก็บภาพ
พาโนรามาไวที่เว็บไซต http://www.360cities.net/

8. จากแนวคิดในการนําขอมูลแยกจัดเก็บไวในเว็บไซตดังทีกลาวมาแลวนี้ ในการทํางานจริงไมไดเปน
เรื่องที่ยุงยากแตประการใด สิ่งที่ตองทําเริ่มตนที่การสมัครเปนสมาชิกของแตละเว็บไซตโดยไมเสีย
คาใชจายใดๆ เมื่อระบบตอบรับ จากนั้นก็สามารถนําขอมูลเขาสูระบบไดทันที ซึ่งเครือขายสังคมที่ใชใน
การจัดเก็บขอมูลแตละประเภทนั้นมีรายละเอียดขั้นตอนดังตอไปนี้
๓.๓.๑ จัดเก็บเรื่องราวดวยเว็บไซตที่ใหบริการสรางบล็อก
บล็อก (Blog) หรือ Web log คือ การบันทึกเรื่องราวหรือบทความสวนบุคคลลงบนเว็บไซต โดย
ไมจํากัดประเภทของเนื้อหา ทั้งเรื่องราวชีวิตประจําวัน ความสนใจ ความคิด แนวคิด ความรู ความเห็น
ทัศนคติ และประสบการณ สามารถใชในการเผยแพรเนื้อหาเฉพาะกลุม เชน เฉพาะในกลุมเพื่อน ชมรม
สมาคม หรือเผยแพรไปยังทุกคน ผูเปนเจาของบล็อกสามารถบันทึกเรื่องราวในรูปแบบตัวอักษร พรอม
ภาพ เสียง วิดีโอ และภาพเคลื่อนไหว ทําใหเนื้อหาที่นําเสนอนั้นเกิดความนาสนใจ เขาใจไดงาย
ในปจจุบัน เว็บไซตที่ใหบริการสรางบล็อกฟรีมีอยูเปนจํานวนมาก แตละที่จะมีเงื่อนไขในการ
สมัคร และเงื่อนไขในการใชงาน ความสามารถ และเครื่องมืออํานวยความสะดวกที่แตกตางกัน
นอกจากนั้น สําหรับผูที่มีความรูทางเทคนิค ที่เกี่ยวของกับการเชาพื้นที่เว็บไซต การจดทะเบียนชื่อ
โดเมน เพื่อการสรางเว็บไซตดวยตัวเอง สามารถดาวนโหลดเว็บไซตสําหรับการสรางบล็อกโดยเฉพาะ
ไปติดตั้ง และใชงานเองได หรืออาจจะเขียนโปรแกรมขึ้นมาใชงานเอง ก็สามารถทําไดเชนเดียวกัน
สําหรับการใชงานในระดับเริ่มตน ผูเขียนขอแนะนําใหใชบริการเปนสมาชิก ในเว็บไซตที่
ใหบริการสรางบล็อกฟรี ซึ่งมีอยูมากมาย เว็บไซตที่ผูเขียนขอแนะนําก็คือ เว็บไซตเวิรดเพรส
(Wordpress, http://www.wordpress.com/) เนื่องจากสามารถสมัครชิกไดงาย ใชเวลาเพียงไมก่นาที ี
ก็สามารถใชบริการไดทันที และเวิรดเพรสยังเปนบล็อกที่มีความสามารถใชการทําอันดับในเว็บไซต
สําหรับการคนหาขอมูล (Search Engine) ซึ่งจะทําใหบล็อกที่ถูกสรางขึ้นถูกคนหาเจอไดอยางรวดเร็ว
รูปที่ ๖ ภาพแสดงหนาจอสําหรับการสมัครสมาชิกของเว็บไซต http://www.wordpress.com/

9. รูปที่ ๗ ภาพแสดงหนาจอบล็อกที่เปนสมาชิกของเว็บไซต http://www.wordpress.com/
๓.๓.๒ จัดเก็บภาพนิ่งดวยเว็บไซตที่ใหบริการจัดเก็บและแลกเปลี่ยนภาพถาย
เอกสารจดหมายเหตุนอกจากจะเปนการบันทึกเรื่องราว โดยใชเทคโนโลยีบล็อก ดังที่กลาวไวแลว
ในหัวขอที่ผานมา เอกสารจดหมายเหตุอาจจะอยูในรูปของภาพถาย หรือแมแตการบันทึกความทรงจํา
ของหลายๆ คน ก็ใชภาพถายเปนสื่อในการจัดเก็บความทรงจําของตนเอง โดยเฉพาะอยางยิ่ง ในปจจุบัน
ที่กลองถายภาพดิจิทัล ไดรบการพัฒนาใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น มีเครื่องมืออํานวยความสะดวกใหกับผู
ั
ที่ชื่นชอบการถายภาพทั้งมือใหม และมืออาชีพมากมาย ในราคาที่ไมแพง ทําใหการถายภาพไดรับความ
สนใจ หรือไดรับความนิยมเพิ่มมากขึ้น ดังจะเห็นไดจาก ความนิยมใชมือถือ หรือกลองถายภาพในการ
บันทึกภาพในชีวิตประจําวันเพิ่มมากขึ้น และมีการแลกเปลี่ยนรูปภาพผานเว็บไซตตางๆ มากมาย
ในการจัดเก็บขอมูลจดหมายเหตุชนิดภาพถายบนเว็บไซต ผูเขียนแนะนําเว็บไซตฟลิกเกอร
(Flickr, http://www.flickr.com/) ที่ใหบริการจัดเก็บขอมูลภาพนิ่งดิจิทัล พรอมกับเครื่องมือสําหรับการ
บริหารจัดการ การใหคําอธิบายภาพตามความสนใจของผูที่เปนเจาของ และมีคุณสมบัติของการเปน
เครือขายสังคมของสมาชิกที่ชอบการสะสมหรือสื่อสารผานภาพนิ่ง เว็บไซตดังกลาวนี้จะมีความสามารถ
ในการสรางการเชื่อมโยง และแลกเปลี่ยนองคความรูผานภาพนิ่งที่เปนขอมูลหลัก

และยังมีเครื่องมือที่สรางใหเกิดการมีสวนรวม ระหวางเจาของขอมูล และผูเขาชม เชน ผูเขาชม
สามารถแสดงความคิดเห็น หรือใหขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับภาพนั้นๆ ได หรือสามารถใหความคิดเห็นบน
ภาพ โดยเชื่อมโยงความคิดเห็น หรือคําอธิบายกับเฉพาะสวนของภาพนิ่งได เปนตน ในการสมัครสมาชิก
ของเว็บไซตฟลิกเกอร นั้นมีเงื่อนไขวาผูสมัครจะตองเปนสมาชิก หรือสมัครสมาชิกของเว็บไซต Yahoo
(http://www.yahoo.com) ดวย ซึ่งการสมัครเปนสมาชิกอีเมลของ Yahoo ไมมีคาใชจายในการสมัคร
แตอยางใด

10. รูปที่ ๘ ภาพแสดงหนาจอแรกของเว็บไซต http://www.flickr.com/ ที่มปุมสมัครสมาชิกอยูที่มุมบนดานขวา
ี
รูปที่ ๙ ภาพแสดงหนาจอแสดงคลังภาพของสมาชิกในเว็บไซต http://www.flickr.com/

11. ๓.๓.๓ จัดเก็บวิดีโอดวยเว็บไซตที่ใหบริการจัดเก็บและแลกเปลี่ยนวิดีโอ
นอกจากการเก็บเอกสารจดหมายเหตุในรูปแบบของเรื่องราวและรูปภาพแลว สื่อวิดีโอดิจิทัลก็เปน
สื่อที่ไดรับความนิยมในการนํามาประยุกตใชในการจัดเก็บเอกสารจดหมายเหตุ เนืองจากสื่อวิดีโอ มี
่
คุณสมบัติในการแสดงความตอเนื่องของขอมูลที่นําเสนอ อีกทั้งการถายวิดีโอในปจจุบันไมใชเรื่องที่ตอง
ใชทักษะเฉพาะในการใชงานอุปกรณเหมือนในอดีต ซึ่งจะพบวาทุกคนสามารถใชมือถือในการถายวิดีโอ
สั้นๆ ที่เรียกวาคลิปวิดีโอ และอีกหลายๆ คนใชกลองถายวิดีโอขนาดเล็ก ในการถายวิดีโอ ซึ่งจะไดวิดีโอ
อยูในรูปของไฟลดิจิทัล พรอมที่จะถูกนําไปใชงานไดทันที และอีกหลายๆ คนที่มีงบประมาณไมมาก ก็
สามารถใชกลองถายวิดีโอที่ติดอยูกับคอมพิวเตอร หรือ Webcam ในการถายวิดีโอ ก็สามารถทําได
เชนเดียวกัน ดังนั้น การผลิตสื่อวิดีโอสําหรับการจัดเก็บเรื่องราวความทรงจํา หรือการนํามาประยุกตใชใน
การเก็บขอมูลจดหมายเหตุ จึงไมใชเรื่องที่ยากอีกตอไป
ในสวนของเว็บไซตที่ใชสําหรับการจัดเก็บขอมูลวิดีโอ ที่ผูเขียนแนะนําก็คือ เว็บไซตยูทูป
(Youtube, http://www.youtube.com/) ดังแสดงตัวอยางในรูปที่ ๑๐ โดยผูที่เปนสมาชิกสามารถ
สมัครสมาชิกไดโดยใชระยะเวลาอันสั้น แลวจึงสามารถจัดเก็บและเผยแพรวิดีโอไดทันที ในการบันทึก
วิดีโอเขาสูเว็บไซตยูทูปนั้น ควรที่จะตองใสคําอธิบายที่เหมาะสมกับวิดีโอเรื่องนั้นๆ พรอมกับการใสคํา
สําคัญ ที่หลายๆ ที่อาจจะใชคําวา keyword และอีกหลายๆ ที่ที่อาจจะใชคําวา tag ซึ่งขอมูลตางๆ นี้จะ
เปนประโยชนอยางยิ่งตอระบบในการนําไปใชในการสืบคน และจัดหาวิดีโอที่สัมพันธกันขึ้นมาแสดง
ประกอบเปนขอมูลเพิ่มเติม
รูปที่ ๑๐ ภาพแสดงหนาจอสมัครสมาชิกและหนาจอวิดีโอของสมาชิกในเว็บไซต http://www.youtube.com/

12. ๓.๓.๔ จัดเก็บไฟลเอกสารดวยเว็บไซตที่ใหบริการจัดเก็บและแลกเปลี่ยนไฟลเอกสาร
สําหรับเอกสารจดหมายเหตุที่อยูในรูปแบบของไฟลเอกสารประเภท ไฟลขอความที่ถูกเก็บบันทึก
โดยใชโปรแกรมประมวลผลขอความ เชน โปรแกรม Microsoft Word เอกสารที่อยูในรูปแบบไฟล PDF
หรือเอกสารที่ใชเปนสื่อในการนําเสนอ เชน สื่อนําเสนอที่ถูกสรางจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint
หรือขอมูลเอกสารประเภทอื่นๆ ที่ถูกสรางโดยโปรแกรมที่แตกตางกันออกไป
ในระบบเครือขายอินเทอรเน็ต มีเว็บไซตที่ใหบริการในการจัดเก็บ และเผยแพรเอกสารตางๆ เหลานี้
อยูมากมาย เชน เว็บไซต Scribd (http://www.scribd.com/) ที่เปนชุมชนแหงการแบงปนงานเขียน
หรือเอกสารตางๆ ที่เราสามารถใชในการจัดเก็บเอกสารที่อยูในรูปแบบ Microsoft Word, Microsoft
Excel, Microsoft PowerPoint, PDF, Open Office และไฟลเอกสารชนิด Text file (ดูรายละเอียด
เพิ่มเติมไดที่ http://www.scribd.com/upload)
อีกเว็บไซตหนึ่งที่ผูเขียนใชในการเก็บเอกสาร โดยเฉพาะอยางยิ่งการจัดเก็บ และเผยแพรไฟล
นําเสนอ ที่ใชในการนําเสนอในวาระตางๆ สําหรับผูที่เขารวมฟงสัมมนา และผูอื่นที่สนใจ สามารถดูและ
ดาวนโหลดไฟลเอกสารตางๆ นี้ไปใชในการอางอิงได เว็บไซตดังกลาวนี้คือ เว็บไซต SlideShare
(http://www.slideshare.net/) ดังแสดงในรูปที่ ๑๑
รูปที่ ๑๑ ภาพหนาจอรายการไฟลนําเสนอ และการดูไฟลนําเสนอในเว็บไซต http://www.slideshare.net/

13. ๓.๓.๕ สรางดัชนีสําหรับการเขาถึงขอมูล
จากกระบวนการตางๆ ที่ผานมา ทําใหเกิดการบันทึกขอมูลเอกสารจดหมายเหตุรปแบบตางๆ ไวใน
ู
เว็บไซตที่แตกตางกัน ในขั้นตอนตอไปจะเปนกระบวนการในการสรางเครือขายของเอกสารจดหมายเหตุ
สวนบุคคล โดยการสรางดัชนี ที่จะเปนผูนําทางไปสูการเขาถึงเอกสารประเภทตางๆ ซึ่งเทคนิคดังกลาวนี้
จะตองอาศัยเว็บไซตตัวกลาง ที่จะทําหนาที่เสมือนดัชนีเอกสารจดหมายเหตุ หรือเสมือนกับบอรดในการ
ประชาสัมพันธเอกสารจดหมายเหตุสวนบุคคล เพื่อการประชาสัมพันธวาในขณะนั้นเกิดอะไรขึ้น หรือมี
อะไรใหม มีอะไรที่นาสนใจ
เว็บไซตที่มีคุณสมบัติเหมาะสมที่จะทําหนาที่เปนตัวกลางดังกลาวนี้ ก็คือเว็บไซตที่มีลักษณะเปน
เครือขายทางสังคม ทีมีชื่อวา ทวิตเตอร (Twitter, http://www.twitter.com/) ที่จะใชในการสรางดัชนี
และการเชื่อมโยงไปยังขอมูลแตละสวนในแตละเว็บไซตจดหมายเหตุ ดวยขอความสั้นๆ เพื่อตอบคําถาม
วา “What are you doing?” และในขอความสั้นๆ นั้น สามารถทําการสรางการเชือมโยงระหวางเว็บไซต
่
ได ดังแสดงในรูปที่ ๑๒
รูปที่ ๑๒ แผนภาพแสดงการเชื่อมโยงระหวางเว็บไซตทวิตเตอรกับเอกสารจดหมายเหตุประเภทตางๆ

14. ๔. บทสรุป
ในบทความนี้ไดนําเสนอแนวทางในการจัดทําจดหมายเหตุดิจิทัลสวนบุคคล โดยใชเครื่องมืองายๆ
เชน กลองดิจิทัลหรือกลองวิดีโอ พรอมกับเครื่องคอมพิวเตอรที่ตอเชื่อมเขาสูเครือขายอินเทอรเน็ต ใน
การแปลงขอมูลที่จับตองได และขอมูลที่จับตองไมได ใหอยูในรูปของขอมูลดิจิทัล และไดอธิบายถึง
วิธีการในการบริหารจัดการขอมูล ที่จะตองเขาใจถึงความสําคัญของการใหคําอธิบายประกอบขอมูลที่
เหมาะสม รวมถึงการนําขอมูลเขาสูระบบเครือขายอินเทอรเน็ต และสรางเครือขายสังคมของตนเองเพื่อ
เชื่อมโยงขอมูลในรูปแบบตางๆ เขาดวยกัน เพื่อการเผยแพรขอมูลไปสูสาธารณะอยางมีประสิทธิภาพ ทํา
ใหเกิดกระบวนการในการแลกเปลี่ยนและเรียนรูรวมกัน ระหวางเจาของขอมูล และผูเขาชม
อยางไรก็ตาม สิ่งที่สําคัญที่สุดนอกเหนือจากความรูความเขาใจในเทคโนโลยี หรือวิธีการตางๆ ที่
เกี่ยวของ ก็คือ “ขอมูล” ซึ่งผูที่จัดทําจดหมายเหตุดิจทัลของตนเอง ควรจะตองเลือกสรรขอมูลที่มี
ิ
ความสําคัญ โดยคํานึงถึงประโยชนของการจัดเก็บขอมูลนั้นๆ วาจะกอใหเกิดประโยชนตอตัวเองและ
ผูอื่นไดอยางไร รวมไปถึงกระบวนการในการจัดกลุมขอมูล การคัดแยกขอมูล เพื่อใหเกิดการจัดเก็บที่มี
ประสิทธิภาพ การใหคําอธิบายของขอมูลแตละชิ้นที่จะเปนประโยชนตอการเขาถึงขอมูล การสืบคน และ
การสรางความเชื่อมโยงระหวางขอมูล ซึ่งสิ่งตางๆ เหลานี้ ไมใชกระบวนการทางเทคโนโลยี แตเปน
กระบวนการในการทําความเขาใจ และวางแผนในการจัดเก็บขอมูลที่มีอยูมากกวา
ที่สําคัญการที่ผูเปนเจาของขอมูลเขาใจ และตระหนักรูถึงความสําคัญของการแลกเปลี่ยน และเรียนรู
โดยใชเทคโนโลยีเปนเครื่องมือ และไดเคยทดลองเปนผูใชงานเครื่องมือตางๆ ในการขุดคุยหาความรูใน
ระบบเครือขายอินเทอรเน็ต ผูเขียนเชื่อเปนอยางยิ่งวา ทานจะสามารถประสบความสําเร็จในการใช
เทคโนโลยีเพื่อสรางคลังจดหมายเหตุสวนบุคคลของทานไดอยางมีประสิทธิภาพ
๕. บรรณานุกรม
๑. กรมศิลปากร. “คูมือการอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุโดยการ
แปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล”, ๒๕๕๑
๒. มร. เดอะ ลา ลูแบร. “จดหมายเหตุ ลา ลูแบร ราชอาณาจักรสยาม” แปลโดยสันต ท. โกมลบุตร,
นนทบุรี: ศรีปญญา, ๒๕๔๘
๓. พุทธทาส อินทปญโญ. “ชวยเขาหนอย...อยาเพอคิดตาย หัวใจนิพพาน”, กรุงเทพฯ: มติชน,
๒๕๔๙
๔. Bradley, Phil. “How to use web 2.0 in your library/Phil Bradley”, London : Facet,
๒๐๐๗
๕. Jones, Bradley. “Web 2.0 heroes: interviews with 21 Web 2.0 influencers /Bradley L.
Jones [interviewer]”, Indianapolis, IN : Wiley : Wiley , c๒๐๐๘
๖. Shuen, Amy . “Web 2.0 : a strategy guide /Amy Shuen”, Beijing ; Cambridge :
O'Reilly, c๒๐๐๘
๗. Smith, Gene. “Tagging : people-powered metadata for the social web /Gene
Smith”,Berkeley, CA. : New Riders, c๒๐๐๘
๘. http://th.wikipedia.org/wiki/จดหมายเหตุ
๙. http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_preservation