Thu hút vốn FDI của Singapore vào ngành công nghiệp chế biến ở Việt Nam
Bao cáo tom tat qhtt nganh thuy san
1. 1
T NG C C TH Y S N
VI N KINH T QUY HO CH TH Y S N
BÁO CÁO TÓM T T
QUY HO CH T NG TH PHÁT TRI N NGÀNH TH Y
S N VI T NAM ð N NĂM 2020, T M NHÌN 2030
Hà N i, tháng 7 năm 2012
2. 2
M C L C
PH L C CÁC B NG BI U..................................................................................7
DANH M C CÁC T VI T T T........................................................................10
PH N M ð U......................................................................................................12
1.1. Tính c p thi t...........................................................................................................12
1.2. Các căn c , cơ s l p quy ho ch ............................................................................13
1.3. M c tiêu quy ho ch.................................................................................................13
1.3.1. M c tiêu t ng quát.........................................................................................................13
1.3.2. M c tiêu c th ..............................................................................................................13
1.4. Ph m vi, n i dung quy ho ch.................................................................................13
1.4.1. Ph m vi quy ho ch ........................................................................................................13
1.4.2. N i dung quy ho ch.......................................................................................................14
1.5. Phương pháp quy ho ch.........................................................................................14
1.5.1. Phương pháp ñánh giá chung ........................................................................................14
1.5.2. Phương pháp quy ho ch lĩnh v c KTTS .......................................................................14
1.5.3. Phương pháp quy ho ch lĩnh v c NTTS .......................................................................15
1.5.4. Phương pháp l p quy ho ch lĩnh v c CBTS và d báo th trư ng tiêu th ...................15
1.6. S n ph m quy ho ch..............................................................................................17
PH N TH 2 ..........................................................................................................19
ðÁNH GIÁ TH C TR NG PHÁT TRI N TH Y S N TH I KỲ 2001-2011
...................................................................................................................................19
2.1. V trí, vai trò ngành th y s n trong n n KTQD...................................................19
2.2. Th c tr ng phát tri n KTTS.................................................................................20
2.2.1. Hi n tr ng tàu thuy n và cơ c u tàu thuy n KTHS......................................................20
2.2.2. Hi n tr ng cơ c u ngh nghi p khai thác h i s n ..........................................................20
2.2.3. Năng su t và s n lư ng khai thác..................................................................................22
2.2.4. Ngư trư ng và mùa v khai thác ...................................................................................23
2.2.5. Trình ñ công ngh khai thác h i s n............................................................................23
2.2.6. V khai thác th y s n n i ñ a.........................................................................................23
2.2.7. Cơ s h t ng ngh cá....................................................................................................24
2.3. Hi n tr ng phát tri n NTTS..................................................................................25
2.3.1. Nuôi tr ng th y s n vùng nư c m n l .........................................................................26
3. 3
2.3.2. Nuôi tr ng th y s n nư c ng t ......................................................................................27
2.3.3. T ch c s n xu t trong NTTS .......................................................................................29
2.3.4. Cơ s h t ng,h u c n d ch v cho NTTS .....................................................................30
2.4. Th c tr ng phát tri n CBTS.................................................................................31
2.4.1. Hi n tr ng cơ s CBXKTS............................................................................................31
2.4.2. V công ngh và trang thi t b CBTSXK......................................................................32
2.4.3. V công ngh b o qu n sau thu ho ch ..........................................................................33
2.4.4. Hi n tr ng CBTSXK .....................................................................................................33
2.4.5. Hi n tr ng CBTSNð .....................................................................................................35
2.5. ðánh giá chung v th c tr ng phát tri n ngành th y s n và tình hình th c hi n
quy ho ch trong giai ño n 2006-2010...........................................................................35
2.5.1. ðánh giá chung v th c tr ng phát tri n ngành th y s n giai ño n 2001-2011 ............35
2.5.2. ðánh giá chung v tình hình th c hi n quy ho ch trong giai ño n 2006-2010.............40
PH N TH 3 ..........................................................................................................43
D BÁO CÁC NHÂN T TÁC ð NG, NH HƯ NG ð N..........................43
PHÁT TRI N TH Y S N ....................................................................................43
3.1. D báo nhu c u tiêu th th y s n trong và ngoài nư c ...................................43
3.1.1. D báo cung-c u th y s n và kh năng cân ñ i ngu n nguyên li u trong nư c ñ n năm
2020 .........................................................................................................................................43
3.1.2. D báo cung-c u th y s n trên th gi i.........................................................................45
3.1.2.1. D báo lư ng cung th y s n trên th gi i ..............................................................45
3.1.2.2. D báo lư ng c u th y s n trên th gi i ................................................................46
3.1.2.3. Kh năng cân ñ i cung-c u th y s n toàn c u ñ n năm 2020 ...............................47
3.2. D báo v khoa h c công ngh trong lĩnh v c th y s n......................................47
3.2.1. ng d ng công ngh sinh h c trong NTTS...................................................................47
3.2.2. Công ngh trong KTTS .................................................................................................48
3.2.3. Công ngh trong CBTS .................................................................................................48
3.3. D báo ngu n l i, môi trư ng sinh thái th y sinh...............................................48
3.3.1. D báo ngu n l i th y s n.............................................................................................48
3.3.2. D báo v tác ñ ng môi trư ng sinh thái th y sinh trong ngành th y s n....................49
3.3.3 D báo tác ñ ng c a BðKH ñ n ngành th y s n Vi t Nam ..........................................51
3.3.3.1. Tác ñ ng c a BðKH ñ n ngành KTTS...................................................................51
3.3.3.2. Tác ñ ng c a BðKH ñ n ngành NTTS...................................................................52
4. 4
3.3.3.3. nh hư ng c a nư c bi n dâng và tác ñ ng ñ n ngành th y s n ..........................54
3.4. M t s d báo v ngư ng phát tri n mang tính b n v ng cho ngành KTTS và
NTTS Vi t Nam ñ n năm 2020..................................................................................55
3.4.1. Ngư ng phát tri n mang tính b n v ng ñ i v i KTTS .................................................55
3.4.2. Ngư ng phát tri n b n v ng cho NTTS ........................................................................56
PH N TH 4 ..........................................................................................................57
QUY HO CH PHÁT TRI N NGÀNH TH Y S N ð N NĂM 2020, T M
NHÌN 2030 ...............................................................................................................57
4.1. Quan ñi m quy ho ch.............................................................................................57
4.2. M c tiêu quy ho ch.................................................................................................57
4.2.1. M c tiêu chung..............................................................................................................57
4.2.2 M c tiêu c th ñ n 2020 ...............................................................................................57
4.3. Các PA quy ho ch phát tri n ngành th y s n ñ n năm 2020, t m nhìn 2030 ..59
4.3.1. Các PA quy ho ch phát tri n lĩnh v c KTTS................................................................59
4.3.2. Các PA quy ho ch phát tri n lĩnh v c NTTS................................................................61
4.3.3. Các PA quy ho ch phát tri n lĩnh v c CBTS................................................................66
4.4. Quy ho ch phát tri n các lĩnh v c ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030.................68
4.4.1. Quy ho ch phát tri n lĩnh v c KTTS ............................................................................68
4.4.1.1. Quy ho ch s n lư ng KTTS....................................................................................68
4.4.1.2. Quy ho ch ngh nghi p KTTS ................................................................................69
4.4.1.3. Quy ho ch tàu thuy n KTTS ...................................................................................71
4.4.1.4. Quy ho ch phân vùng khai thác..............................................................................72
4.4.1.5. Quy ho ch KHTS n i ñ a........................................................................................73
4.4.1.6. Quy ho ch cơ s h t ng d ch v h u c n ngh cá ................................................73
4.4.2. Quy ho ch phát tri n lĩnh v c NTTS ............................................................................74
4.4.2.1. Quy ho ch di n tích và s n lư ng NTTS ................................................................74
4.4.2.2. Quy ho ch c th t ng ñ i tư ng nuôi ...................................................................74
4.4.3. Quy ho ch ngh cá gi i trí..............................................................................................82
4.4.3.1.Quy ho ch ngh cá c nh.........................................................................................................82
4.4.3.2. Quy ho ch ngh cá g n v i du l ch sinh thái, du l ch bi n.......................................................83
4.4.4.1. Quy ho ch cơ c u s n lư ng và giá tr xu t kh u..................................................83
4.4.4.2. Quy ho ch cơ c u s n lư ng và giá tr CBNð.......................................................84
4.4.4.3. Quy ho ch nhà máy CBTS......................................................................................84
5. 5
4.4.4.4. Quy ho ch CBXK th y s n khô...............................................................................85
4.4.4.5. Quy ho ch phát tri n kho l nh................................................................................86
4.4.4.6. Quy ho ch phát tri n h th ng ch cá....................................................................86
4.4.5. Quy ho ch cơ s h t ng và h u c n d ch v ngh cá ...................................................86
4.4.5.1. Quy ho ch phát tri n các Trung tâm ngh cá l n ..................................................86
4.4.5.2. Quy ho ch h th ng ch cá, b n cá........................................................................87
4.4.5.3. Quy ho ch khu neo ñ u tàu thuy n ngh cá ...........................................................87
4.4.5.4. Quy ho ch h th ng công nghi p cơ khí, h u c n, d ch v ngh cá.......................87
4.4.5.5. Quy ho ch h th ng s n xu t gi ng, s n xu t th c ăn, thu c ngư y, ch ph m sinh
h c trong NTTS....................................................................................................................88
4.4.5.6. Quy ho ch cơ s h t ng ch bi n th y s n ...........................................................89
4.5. ð xu t các d án ưu tiên ñ u tư phát tri n.........................................................89
4.5.1. Lĩnh v c KTTS (kho ng 15.000 t ñ ng) ...................................................................899
4.5.2. Lĩnh v c NTTS (kho ng 25.000 t ñ ng) .....................................................................90
4.5.3. Lĩnh v c CBTS và thương m i th y s n (kho ng 20.000 t ñ ng)..............................90
PH N TH 5 ..........................................................................................................91
CÁC GI I PHÁP CƠ B N TH C HI N QUY HO CH VÀ ðÁNH GIÁ
HI U QU D ÁN QUY HO CH.......................................................................91
5.1. Các gi i pháp cơ b n th c hi n quy ho ch..........................................................91
5.1.1. Gi i pháp v th trư ng..................................................................................................91
5.1.2. Gi i pháp v KH-CN và khuy n ngư ............................................................................92
5.1.3. Gi i pháp v t ch c và qu n lý s n xu t......................................................................94
5.1.4. Gi i pháp v b o v môi trư ng và ngu n l i th y s n.................................................94
5.1.5. Gi i pháp v cơ ch chính sách .....................................................................................95
5.1.6. Gi i pháp v ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c .......................................................97
5.1.7. Gi i pháp v h p tác qu c t .........................................................................................98
5.1.8. Gi i pháp v ñ u tư........................................................................................................99
5.1.9. T ch c th c hi n quy hoach.......................................................................................100
5.2 ðánh giá hi u qu d án quy ho ch......................................................................101
5.2.1. Hi u qu v kinh t .....................................................................................................101
5.2.2. Hi u qu v xã h i......................................................................................................102
5.2.3. Hi u qu v m t môi trư ng sinh thái và ngu n l i th y s n......................................102
5.2.4. Hi u qu v qu c phòng an ninh ................................................................................103
6. 6
K T LU N............................................................................................................104
TÀI LI U THAM KH O....................................................................................106
Ph n tài li u ti ng Vi t.................................................................................................106
Ph n tài li u ti ng Anh ................................................................................................110
7. 7
PH L C CÁC B NG BI U
B ng 1. Hi n tr ng GDP th y s n trong n n kinh t Qu c dân giai ño n 2001-2011 19
B ng 2. Cơ c u tàu thuy n khai thác th y s n phân theo công su t máy 20
B ng 3. Cơ c u tàu thuy n khai thác theo vùng kinh t năm 2011 20
B ng 4. Hi n tr ng cơ c u ngh khai thác th y s n giai ño n 2001-2010 21
B ng 5. Hi n tr ng cơ c u ngh khai thác theo công su t năm 2010 21
B ng 6. Hi n tr ng s n lư ng khai thác th y s n Vi t Nam giai ño n 2001-2010 22
B ng 7. Hi n tr ng cơ c u s n lư ng khai thác h i s n theo vùng kinh t 23
B ng 8. S n lư ng KTTS n i ñ a qua các năm 24
B ng 9. Di n tích NTTS toàn qu c giai ño n 2001-2010 25
B ng 10. S n lư ng NTTS toàn qu c giai ño n 2001-2010 26
B ng 11. Di n tích nuôi m n, l theo ñ i tư ng năm 2010 26
B ng 12. S n lư ng nuôi m n, l theo ñ i tư ng năm 2010 27
B ng 13. Năng su t nuôi m n, l theo ñ i tư ng năm 2010 27
B ng 14. Di n tích nuôi ng t theo ñ i tư ng năm 2010 28
B ng 15. S n lư ng nuôi ng t theo ñ i tư ng nuôi năm 2010 28
B ng 16. Năng su t nuôi th y s n nư c ng t năm 2010 29
B ng 17. Các cơ s ch bi n th y s n xu t kh u 32
B ng 18. Năng l c thi t b công ngh trong các nhà máy CBTS 32
B ng 19. S lư ng và lo i thi t b c p ñông năm 2011 33
B ng 20. Cơ c u s n ph m thu s n XK Vi t Nam giai ño n 2001-2011 34
B ng 21. S n ph m thu s n ch bi n tiêu th n i ñ a toàn qu c qua các năm 35
B ng 22. So sánh m t s ch tiêu ngành th y s n giai ño n quy ho ch 2005-2010 42
B ng 23. D báo nhu c u-c u nguyên li u trong nư c ñ n năm 2020 43
B ng 24. D báo nhu c u nguyên li u cho ch bi n th y s n ñ n năm 2020 44
B ng 25. D báo nhu c u nh p kh u nguyên li u th y s n ñ n năm 2020 45
B ng 26. D báo th trư ng tiêu th th y s n c a Vi t Nam ñ n năm 2020 45
B ng 27. D báo lư ng cung th y s n toàn c u ñ n năm 2020 46
B ng 28. D báo nhu c u tiêu th th y s n toàn c u ñ n năm 2015 46
B ng 29. D báo nhu c u tiêu th th y s n toàn c u ñ n năm 2020 47
B ng 30. Cân b ng cung-c u th y s n toàn c u ñ n năm 2020 47
B ng 31. Ngu n l i h i s n VN năm 2005 v i gi ñ nh ñư c gi n ñ nh ñ n 2020 49
B ng 32. K nh b n m c tăng nhi t ñ TB năm so v i th i kỳ 1980-1999 53
8. 8
B ng 33. K ch b n m c tăng lư ng mưa TB năm so v i th i kỳ 1980-1999 54
B ng 34. K ch b n nư c bi n dâng so v i th i kỳ 1980-1999 55
B ng 35. Phương án I quy ho ch KTTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 60
B ng 36. Phương án II quy ho ch KTTS ñ n năm 2020 (Phương án ch n) 60
B ng 37. Phương án III quy ho ch KTTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 61
B ng 38. Phương án I quy ho ch NTTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 63
B ng 39. Phương án II quy ho ch NTTS ñ n năm 2020 (Phương án ch n) 64
B ng 40. Phương án III quy ho ch NTTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 65
B ng 41. Phương án I quy ho ch CBTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 66
B ng 42. Phương án II quy ho ch CBTS ñ n năm 2020 (Phương án ch n) 67
B ng 43. Phương án III quy ho ch CBTS ñ n năm 2020 (Phương án so sánh) 68
B ng 44: Quy ho ch s n lư ng khai thác th y s n 69
B ng 45: Quy ho ch s n lư ng khai thác h i s n theo vùng 69
B ng 46: Quy ho ch cơ c u ngh khai thác th y s n 70
B ng 47: Quy ho ch cơ c u ngh khai thác th y s n theo vùng bi n ñ n năm 2020 70
B ng 48: Quy ho ch cơ c u ngh khai thác theo công su t ñ n năm 2020 70
B ng 49. Quy ho ch tàu thuy n khai thác th y s n ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030 71
B ng 50. Quy ho ch tàu thuy n khai thác theo vùng ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030 71
B ng 51. Quy ho ch tàu cá > 90 CV theo vùng bi n ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030 72
B ng 52. Quy ho ch c ng cá, b n cá ñ n 2020 73
B ng 53. Quy ho ch khu neo ñ u tàu cá ñ n 2020 73
B ng 54. Quy ho ch di n tích NTTS toàn qu c ñ n năm 2020 75
B ng 55. Quy ho ch s n lư ng NTTS toàn qu c ñ n 2020 76
B ng 56. Các ch tiêu phát tri n nuôi tôm sú ñ n năm 2020 77
B ng 57. Các ch tiêu quy ho ch nuôi tôm chân tr ng ñ n năm 2020 78
B ng 58. Các ch tiêu phát tri n nuôi cá tra 78
B ng 59. Quy ho ch nuôi nhuy n th ñ n năm 2020 79
B ng 60. Quy ho ch nuôi cá bi n ñ n năm 2020 79
B ng 61. Quy ho ch nuôi cá rô phi ñ n năm 2020 80
B ng 62. Quy ho ch tr ng rong bi n ñ n năm 2020 80
B ng 63. Quy ho ch nuôi cá truy n th ng ñ n năm 2020 81
B ng 64. Quy ho ch nuôi tôm càng xanh ñ n năm 2020 82
B ng 65. Quy ho ch s n lư ng CBXK kh u th y s n theo nhóm s n ph m 83
B ng 66. Quy ho ch s n lư ng th y s n CBNð theo nhóm s n ph m 84
9. 9
B ng 67. Quy ho ch công su t, nhà máy CBTS quy mô công nghi p theo vùng kinh t 85
B ng 68. Quy ho ch XK hàng th y s n khô theo vùng 85
B ng 69. Quy ho ch h th ng kho l nh theo vùng ñ n năm 2020 86
B ng 70. Quy ho ch ch cá giai ño n 2011-2020 86
10. 10
DANH M C CÁC T VI T T T
T vi t t t N i dung vi t t t
USD ðơn v ti n t M
NTTS Nuôi tr ng th y s n
CNH-HðH Công nghi p hóa-hi n ñ i hóa
QH Qu c h i
Nð/CP Ngh ñ nh c a Chính ph
NQ/TW Ngh quy t Trung Ương
Qð-TTg Quy t ñ nh c a Th tư ng Chính ph
KTQD Kinh t qu c dân
KTTS Khai thác th y s n
CBTS Ch bi n th y s n
TW Trung Ương
KT-XH Kinh t -xã h i
BVMT B o v môi trư ng
FAO T ch c Nông, lương th c Liên Hi p Qu c
GDP T ng s n ph m qu c n i
GTT Giá th c t
GSS Giá so sánh
KT&BVNLTS Khai thác và b o v ngu n l i th y s n
CV ðơn v ño công su t máy th y
TðTT T c ñ tăng trư ng
KTHS Khai thác h i s n
ðvt ðơn v tính
TðTBQ T c ñ tăng bình quân
ðBSH ð ng b ng Sông H ng
TDMNPB Trung du mi n núi phía B c
BTB&DHMT B c Trung B và Duyên h i mi n Trung
ðNB ðông Nam B
ðBSCL ð ng b ng sông C u Long
NN&PTNT Nông nghi p và phát tri n nông thôn
HTX H p tác xã
11. 11
CBXK Ch bi n xu t kh u
DNNN Doanh nghi p Nhà nư c
DN Doanh nghi p
XK Xu t kh u
EU C ng ñ ng Châu Âu
KT&QHTS Kinh t và quy ho ch th y s n
TB Thi t b
VASEP Hi p h i ch bi n th y s n Vi t Nam
ATVSTP An toàn v sinh th c ph m
ASEAN C ng ñ ng các nư c ðông Nam Á
ðL ðông L nh
BQ Bình quân
CBNð Ch bi n n i ñ a
SL S n lư ng
KH-CN Khoa h c-công ngh
TSCð Tài s n c ñ nh
KGXK Kim ng ch xu t kh u
KTNð Khai thác n i ñ a
TS Th y s n
VN Vi t Nam
BðKH Bi n ñ i khí h u
NBD Nư c bi n dâng
Ha ðơn v ño di n tích ñ t
UBND y ban Nhân dân
TC Thâm canh
BTS Bán thâm canh
QCCT Qu ng canh c i ti n
NL Nguyên li u
GT Giá tr
SL S n lư ng
DVHC D ch v h u c n
CSDL Cơ s d li u
ðT ð u tư
12. 12
PH N M ð U
1.1. Tính c p thi t
Ngành th y s n có v trí ñ c bi t quan tr ng trong chi n lư c phát tri n kinh t -xã
h i Vi t nam.Trong nh ng năm qua s n xu t th y s n ñã ñ t ñư c nh ng thành t u ñáng
k . Năm 2011, t ng s n lư ng th y s n ñ t trên 5,2 tri u t n (tăng g p 5,1 l n so v i năm
1990, bình quân tăng 8,49%/năm ); s n lư ng nuôi tr ng ñ t 3 tri u t n (tăng g p 9,7 l n
so v i năm 1990, bình quân tăng 12,02%/năm ); s n lư ng KTTS ñ t trên 2,2 tri u t n
(tăng g p 3,1 l n so v i năm 1990, bình quân tăng 5,83%/năm). Hàng th y s n Vi t Nam
ñã có m t trên 164 qu c gia và vùng lãnh th trên th gi i. Kim ng ch xu t kh u năm
2011 ñ t trên 6,11 t USD (tăng g p 29,8 l n so năm 1990, bình quân tăng 18,5%/năm).
ð c bi t, tôm và cá tra là hai m t hàng xu t kh u ch l c trong nhi u năm, năm 2011ñ t
kim ng ch xu t kh u tôm là 2,39 t USD và cá tra là 1,8 t USD. Th y s n luôn trong top
ñ u các m t hàng xu t kh u c a ñ t nư c và gi v ng v trí top 10 nư c xu t kh u th y
s n hàng ñ u th gi i.
ð n nay, th y s n ñã phát tri n thành m t ngành kinh t mũi nh n, m t ngành s n
xu t hàng hóa l n, ñi ñ u trong h i nh p kinh t qu c t . Bên c nh ñó, v i s tăng trư ng
nhanh, hi u qu , Th y s n ñã ñóng góp tích c c trong chuy n ñ i cơ c u kinh t nông
nghi p nông thôn, ñóng góp hi u qu cho công cu c xóa ñói gi m nghèo, gi i quy t vi c
làm cho trên 4 tri u lao ñ ng, nâng cao ñ i s ng cho c ng ñ ng cư dân kh p các vùng
nông thôn ven bi n, h i ñ o, ñ ng b ng, trung du, mi n núi, Tây B c, Tây Nguyên; ñ ng
th i, góp ph n quan tr ng trong b o v an ninh qu c phòng trên vùng bi n, ñ o c a T
qu c.
Bên c nh nh ng k t qu ñ t ñư c, trong quá trình phát tri n, ngành th y s n ñã và
ñang ph i ñương ñ u v i s c nh tranh gay g t trên th trư ng qu c t , liên t c va v p
hàng lo t các hàng rào k thu t v ch t lư ng, v sinh, an toàn th c ph m, trong ñi u ki n
ph i ñ i m t v i không ít khó khăn, thách th c t n i t i, t th c tr ng s n xu t trong
nư c như : S n lư ng khai thác h i s n ñã vư t ngư ng cho phép, ngu n l i th y s n có
d u hi u suy thoái; di n tích nuôi tr ng th y s n ñã khai thác ñ n m c t i h n, ô nhi m
môi trư ng và d ch b nh phát sinh; t ch c qu n lý còn nhi u khó khăn, lúng túng; qui mô
s n xu t v n quanh qu n trong h gia ñình, phát tri n t phát theo cơ ch th trư ng; trình
ñ s n xu t cơ b n v n trong tình tr ng th công, l c h u . Trong ñi u ki n ñó, Th y s n
ph i ñ i m t tr c ti p v i s bi n ñ i khí h u, nư c bi n dâng, các bi n ñ i d thư ng c a
th i ti t, các hi m h a c a thiên tai như n ng nóng, khô h n, bão, lũ, mưa l n, tri u
cư ng...
ð gi v ng th trư ng, gi n ñ nh t c ñ tăng trư ng, tr thành m t ngành s n
xu t hàng hóa cơ b n ñư c CNH-HðH vào năm 2020 và ti p t c phát tri n toàn di n b n
v ng, v n ñ ñ t ra cho ngành th y s n c n ph i xác ñ nh chính xác m c tiêu, các phương
án phát tri n phù h p, các gi i pháp ñ t phá có tính kh thi cao trong giai ño n ñ n năm
2020 và ñ nh hư ng ñ n năm 2030.
Vì v y, vi c l p “Quy ho ch t ng th phát tri n ngành th y s n Vi n Nam ñ n năm
2020, t m nhìn ñ n năm 2030” ñư c ñ t ra là c n thi t và c p bách.
13. 13
1.2. Các căn c , cơ s l p quy ho ch
- Lu t Th y s n s 17/2003/QH11 ñư c Qu c h i Nư c C ng hòa xã h i ch
nghĩa Vi t Nam thông qua ngày 26 tháng 11 năm 2003;
- Ngh ñ nh s 92/2006/Nð-CP ngày 7 tháng 9 năm 2006 và Ngh ñ nh s
04/2008/Nð-CP ngày 11 tháng 01 năm 2008 c a Chính ph s a ñ i, b sung m t s ñi u
c a Ngh ñ nh s 92/2006/Nð-CP ngày 07 tháng 9 năm 2006 c a Chính ph v l p, phê
duy t và qu n lý quy ho ch t ng th phát tri n kinh t -xã h i;
- Ngh quy t s 09-NQ/TW ngày 09/02/2007 c a H i ngh l n th tư Ban Ch p
hành Trung ương ð ng khóa X v chi n lư c bi n Vi t Nam ñ n năm 2020;
- Ngh quy t 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 H i ngh l n th b y Ban Ch p hành
Trung ương ð ng khóa X v nông nghi p, nông dân, nông thôn;
- Quy t ñ nh s 1690/Qð-TTg ngày 16 tháng 09 năm 2010 c a Th tư ng Chính
ph v vi c Chi n lư c phát tri n th y s n Vi t Nam ñ n năm 2020;
- Quy t ñ nh s 124/Qð-TTg ngày 02 tháng 02 năm 2012 c a Th tư ng Chính
ph v vi c Phê duy t Quy ho ch t ng th phát tri n s n xu t ngành nông nghi p ñ n năm
2020 và t m nhìn ñ n 2030.
1.3. M c tiêu quy ho ch
1.3.1. M c tiêu t ng quát
Xây d ng quy ho ch t ng th phát tri n ngành thu s n Vi t Nam ñ n năm 2020,
t m nhìn 2030 có cơ s khoa h c, th c ti n; hư ng ngành th y s n phát tri n n ñ nh,
b n v ng.
1.3.2. M c tiêu c th
- Xác ñ nh v trí, vai trò c a ngành th y s n trong n n kinh t qu c dân ñ n năm
2020, t m nhìn 2030.
- ðánh giá hi n tr ng phát tri n ngành th y s n giai ño n 2001-2011, nh ng thành
t u ñ t ñư c, nh ng bài h c kinh nghi m .
- Xác ñ nh các ch tiêu cơ b n c a ngành th y s n ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030
- L a ch n phương án quy ho ch có cơ s khoa h c, phù h p v i ñi u ki n kinh
t , sinh thái, v i ñ nh hư ng quy ho ch chung c a ngành nông nghi p.
- Xác ñ nh các chương trình, d án ưu tiên ñ u tư trong giai ño n ñ n năm 2020.
- Ư c tính t ng nhu c u v n ñ u tư và phân kỳ ñ u tư.
- ð xu t m t s gi i pháp ch y u th c hi n quy ho ch.
1.4. Ph m vi, n i dung quy ho ch
1.4.1. Ph m vi quy ho ch
Quy ho ch ñư c tri n khai trên ph m vi lãnh th Vi t Nam (bao g m ph n ñ t li n,
vùng bi n và h i ñ o) phân theo 7 vùng kinh t sinh thái và 5 vùng bi n (V nh B c b ,
mi n Trung, ðông Nam b , Tây nam b , Bi n ðông-Trư ng Sa).
14. 14
1.4.2. N i dung quy ho ch
- V trí, vài trò c a ngành th y s n trong n n kinh t qu c dân.
- ðánh giá th c tr ng phát tri n ngành th y s n giai ño n 2001-2011và tình hình
th c hi n quy ho ch trong giai ño n 2006-2010.
- D báo các nhân t tác ñ ng, nh hư ng ñ n phát tri n ngành th y s n ñ n 2020
và t m nhìn 2030.
- Quy ho ch phát tri n các lĩnh v c trong ngành th y s n (KTTS, NTTS, CBTS, cơ
s h t ng, HCDV ngh cá).
- ð xu t các gi i pháp th c hi n quy ho ch và các d án ưu tiên ñ u tư.
- K t lu n
1.5. Phương pháp quy ho ch
1.5.1. Phương pháp ñánh giá chung
- K th a các thông tin tư li u, tài li u hi n có t các cơ quan TW và ñ a phương,
các t ch c qu c t , các trư ng ñ i h c và các Vi n nghiên c u trong và ngoài nư c liên
quan ñ n th y s n; các s li u th ng kê c a T ng C c th ng kê và th ng kê c a các
t nh/thành ph .
- ði u tra thu th p thông tin, s li u th ng kê b sung có liên quan t i 63 t nh/thành
ph trên c nư c v ñi u ki n t nhiên, tình hình KT-XH, hi n tr ng phát tri n ngành th y
s n giai ño n 2001-2011, phân tích ñánh ti m năng và th c tr ng phát tri n.
- S d ng các phương pháp th ng kê mô t và so sánh, phân tích mô hình và d
báo, phân tích kinh t -xã h i-môi trư ng, phân tích hi n tr ng phát tri n các lĩnh v c
KTTS, NTTS, CBTS.
- S d ng phương pháp chuyên gia ñ tư v n, ñ nh hư ng v m c tiêu, n i dung,
phương pháp... trong su t quá trình xây d ng quy ho ch t giai ño n chu n b ñ cương
ñ n t ch c th c hi n, vi t báo cáo t ng h p và công b k t qu .
- S d ng phương pháp h i ngh , h i th o ñ tham v n ý ki n c a các chuyên gia
có kinh nghi m, xin ý ki n c a các ñ a phương, các b , ngành có liên quan ñ hoàn thi n
báo cáo trình Th tư ng chính ph phê duy t.
1.5.2. Phương pháp quy ho ch lĩnh v c KTTS
a) Phương pháp quy ho ch: Xu t phát t m c tiêu Chi n lư c phát tri n ngành th y
s n ñ n năm 2020, ñ nh hư ng 2030 ñã ñư c Th tư ng Chính ph phê duy t làm cơ s ñ l p
các phương án quy ho ch lĩnh v c KTTS. S d ng mô hình Schaefer ñ ñánh giá, d báo
ngu n l i h i s n.
b) Phương án c t gi m s lư ng tàu thuy n: Do các s li u ñánh giá v ngu n
l i th y s n còn h n ch , s li u th ng kê cho ñ tin c y chưa cao, cơ s khoa h c cho
quy ho ch s lư ng tàu thuy n phù h p tr lư ng, ti m năng ngu n l i, cho t ng ngh ,
t ng vùng bi n và t ng ñ a phương g p khó khăn. Vì v y, phương pháp ñư c s d ng
trong quy ho ch v phương án c t gi m s lư ng tàu thuy n là căn c vào các văn b n qui
ph m pháp lu t ñã ñư c ban hành (qu c t và Vi t Nam), căn c vào tình hình th c t ho t
ñ ng m t s ngh KTTS qua nhi u năm, phương án c t gi m tàu thuy n KTTS theo các
bư c sau.
15. 15
- Bư c 1: Gi m nh ng ngh khai thác gây xâm ph m ngu n l i, c m khai thác
ñư c c th hóa trong Lu t Th y s n ñã ñư c Qu c H i 11 thông qua năm 2003.
- Bư c 2: Gi m nh ng ngh mà các nư c trên th gi i và trong khu v c c m,
nhưng hi n nay Vi t Nam v n ñang ho t ñ ng.
- Bư c 3: Gi m nh ng ngh có chi phí xăng d u quá l n, ho t ñ ng không có hi u
qu trong nhi u năm.
1.5.3. Phương pháp quy ho ch lĩnh v c NTTS
Phương pháp l p quy ho ch lĩnh v c NTTS ñư c ti n hành qua 6 bư c (sơ ñ 1).
Sơ ñ 1: Phương pháp l p quy ho ch lĩnh v c NTTS
1.5.4. Phương pháp l p quy ho ch lĩnh v c CBTS và d báo th trư ng tiêu th
a) Phương pháp l p quy ho ch CBTS.
Xu t phát t m c tiêu Chi n lư c xu t kh u th y s n ñ n năm 2020 ñã ñư c Th tư ng
Chính ph phê duy t làm căn c l p các phương án quy ho ch.
Căn c tình hình d báo cung-c u th y s n ( trong nư c và th gi i) c a FAO và c a
các nhà khoa h c ñã công b ; căn c vào kh năng s n xu t nguyên li u và kh năng c a ngành
công nghi p ch bi n, l p các phương án quy ho ch phù h p m c tiêu Chi n lư c xu t kh u
th y s n ñ n năm 2020.
Căn c xu hư ng phát tri n xu t kh u th y s n 10 năm qua, d báo tri n v ng ñ n năm
2020, t m nhìn 2030. T k t qu d báo, ñ i chi u v i k ch b n quy ho ch, th ng nh t l p
phương án quy ho ch CBTS.
b) Phương pháp d báo th trư ng tiêu th .
S d ng các phương pháp d báo sau:
1. Phương pháp trung bình dài h n.
2. Phương pháp trung bình ñ ng.
3. Ngo i suy xu hư ng b ng mô hình kinh t lư ng .
ði u tra hi n tr ng NTTS 63
t nh/thành ph , t ng h p/ cân ñ i/ so
sánh v i m c tiêu chi n lư c phát tri n
th y s n
M c tiêu c a Chi n lư c phát tri n th y
s n là căn c , cơ s khoa h c xây d ng
các phương án QH.
Xây d ng các phương án quy ho ch
phù h p v i m c tiêu c a Chi n lư c
phát tri n ngành th y s n ñ n năm
2020
H i th o xin ý ki n chuyên gia,các cơ
quan qu n lý , các nhà khoa h c các
ñ a phương trên c nư c
Hoàn thi n báo cáo quy ho ch lĩnh v c
NTTS
Thông qua báo cáo quy ho ch
16. 16
1.5.5. Phương pháp l p b n ñ quy ho ch
a) Thu th p tài li u, d li u
a1) D li u không gian
a2) D li u thu c tính
a3) Ph n m m s d ng
Các ph n m m s d ng ch y u: Mapinfor, ArcGIS và Microstation
b) S hóa và chu n hóa d li u không gian
b1) B n ñ n n và h t a ñ
- B n ñ n n ñ a hình qu c gia t l 1/250.000 h t a ñ VN2000 ñư c s d ng
làm h t a ñ chu n cho toàn h th ng cơ s d li u.
- Các ngu n d li u không gian ñư c thu th p t các cơ quan trong và ngoài ngành,
v i các nh vi n thám, mô hình s ñ cao có h t a ñ qu c t (WGS84) ñư c tính chuy n
quy v h t a ñ VN2000 v i 7 tham s chuy n ñ i ñ ñ m b o ñ chính xác không gian
theo thông tư hư ng d n 112/ððBð-CNTð C c ðo ñ c b n ñ và quy t ñ nh
05/2007/Qð-BTNMT c a B Tài nguyên và Môi trư ng.
b2) C p nh t s hóa các thông tin b sung
- Trên cơ s kh o sát hi n tr ng vùng nuôi, t a ñ , v trí các vùng nuôi t p trung
các ñ a phương, k t h p v i m t s lo i nh vi n thám, nh google có ñ phân gi i không
gian cao ñư c h tr cho quá trình c p nh t và b sung cho quá trình xây d ng các b n ñ
hi n tr ng.
- Các l p thông tin ñư c phân lo i theo các ñ i tư ng tùy theo ñ c ñi m c a các
chuyên ñ , sau ñó toàn b các lo i d li u ñư c tách theo các vùng.
b3) Chu n hóa và xây d ng cơ s d li u (CSDL) thu c tính
b3.1) Xây d ng c u trúc CSDL b n ñ n n g m các l p
+ Ranh gi i hành chính 4 c p (qu c gia, t nh, huy n, xã). H th ng cơ s d li u
ñư c xây d ng và mã hóa theo các trư ng d li u (Tên hành chính, mã (t nh, huy n, xã),
dân s , di n tích.
+ H th ng giao thông: ñư c phân lo i và mã hóa theo các trư ng d li u (Mã và
tên lo i). Trong ñó d li u ñư c mã hóa thành 5 lo i ( t nh l , qu c l , ñư ng s t, ñư ng
n i th và ðư ng khác).
+ H th ng th y h : ñư c xây d ng theo các trư ng (mã, tên). Trong ñó d li u
ñư c mã hóa thành các lo i (song, su i, khe, kênh mương, h , n m, ngòi…).
+ Các khu dân cư và các y u t khác ñư c xây d ng theo các trư ng cơ b n g m:
mã và tên miêu t .
b3.2) Các d li u chuyên ñê
+ ð i v i các lo i d li u bi u di n d ng không gian như các vùng nuôi t p trung,
các c ng cá… ñư c t ch c thành các l p riêng bi t và ñư c xây d ng theo các trư ng
(mã, tên miêu t ).
+ ð i v i các s li u lưu tr d ng b ng bi u, ñ th , s li u ñư c lưu tr theo
trư ng khóa (Mã hành chính, tên miêu t và các thông tin chuyên môn ñi kèm
17. 17
c) X lý d li u và xây d ng CSDL
c1) H th ng b n ñ hi n tr ng
+ B n ñ hi n tr ng khai thác, hi n tr ng gi ng, hi n tr ng ch bi n ñư c xây d ng
d a trên cơ s d li u v hi n tr ng c a các ñ a phương.
+ B n ñ hi n tr ng cá nư c l nh, hi n tr ng c ng cá, b n cá ñư c xây d ng d a
trên k t qu ño v trí GPS.
+ B n ñ hi n tr ng NTTS: ñư c xây d ng d a trên k t qu phân tích nh v tinh
Spot, Landsat có s k t h p v i h th ng nh google ñ phân gi i cao và b n ñ hi n
tr ng s d ng ñ t c a các t nh ñ b sung thông tin.
c2) H th ng b n ñ ti m năng và quy ho ch
Trên cơ s h th ng d li u hi n tr ng và d li u liên quan ñư c xây d ng, các l p
thông tin chuyên ñ ñư c tách và s d ng ñ làm d li u phân tích theo các tiêu chí ñ xây
d ng b n ñ ti m năng.
+ ð i v i b n ñ ti m năng nuôi cá nư c l nh ñư c d a vào 2 tiêu chí (Nhi t ñ và
kho ng cách ñ n r ng).
Sơ ñ 2. Quy trình xây d ng h th ng CSDL và b n ñ ph c v
Quy ho ch t ng th ngành th y s n
1.6. S n ph m quy ho ch
(1) Báo cáo t ng h p “Quy ho ch t ng th phát tri n ngành th y s n ñ n năm 2020,
t m nhìn 2030”.
(2) Báo cáo tóm t t “Quy ho ch t ng th phát tri n ngành th y s n ñ n năm 2020,
t m nhìn 2030”.
(3) Các báo cáo chuyên ñ ph c v “Quy ho ch phát tri n ngành th y s n ñ n năm
2020, t m nhìn 2030”.
Các tiêu chí, các phương pháp
phân tích GIS ñ t o ra các s n
ph m trung gian
B n ñ n n
Chu n
hóa h
th ng
CSDL
S li u không gian
S li u thu c tính
nh Vi n thám b sung,
c p nh t, mô hình s ñ cao
Các b n ñ ti m năng
Các b n ñ
hi n tr ng
theo chuyên
ñ , các s n
ph m k th a
ñư c s hóa,
chu n hóa
Các b n ñ quy ho ch
18. 18
(4) B n ñ hi n tr ng ngành th y s n năm 2010 t l 1/1.000.000, theo 8 vùng kinh
t sinh thái và 5 vùng bi n t l 1/250.000
(5) B n ñ quy ho ch phát tri n ngành th y s n ñ n năm 2020 t l 1/1.000.000,
theo 8 vùng kinh t sinh thái và 5 vùng bi n t l 1/250.000.
(6) B n ñ ti m năng phát tri n nuôi tr ng th y s n t l 1/1.000.000.
(7) B n ñ hi n tr ng các trung tâm ngh cá hi n ñ i.
(8) B n ñ quy ho ch các trung tâm ngh cá hi n ñ i.
(09) Văn b n trình th m ñ nh và văn b n trình phê duy t d án.
(10) Báo cáo ñánh giá môi trư ng chi n lư c c a D án
(11) B cơ s d li u:
- B d li u k t qu x lý phi u ñi u tra.
- B d li u k t qu cu c ph ng v n sâu các ñ i tư ng.
- B d li u k t qu c a cu c th o lu n nhóm t p trung.
- H th ng các b n ñ có liên quan.
19. 19
PH N TH 2
ðÁNH GIÁ TH C TR NG PHÁT TRI N TH Y S N TH I
KỲ 2001-2011
2.1. V trí, vai trò ngành th y s n trong n n KTQD
Th y s n là m t ngành kinh t gi v trí, vai trò quan tr ng trong n n kinh t Qu c
dân. Giai ño n 2001-2011 ñóng góp c a th y s n vào GDP chung toàn qu c dao ñ ng
trong kho ng t 3,72%-3,1% (giá th c t ) và t 2,55%-2,6% (giá so sánh). Năm 2011 th y
s n ñóng góp vào kim ng ch xu t kh u chung toàn ngành nông nghi p kho ng 24,44%, và
6,34% t ng kim ng ch xu t kh u toàn qu c. Bình quân giai ño n 2001-2011 th y s n
gi i quy t công ăn vi c làm cho kho ng 150.000 lao ñ ng/năm (trong ñó, lao ñ ng KTTS
kho ng 29,55%, lao ñ ng NTTS 40,52%, lao ñ ng CBTS 19,38%, lao ñ ng HCDV
ngh cá kho ng 10,55%). Trong xóa ñói gi m nghèo, nh tăng trư ng, th y s n ñã ñưa
ñư c 43 xã bãi ngang ven bi n ñ c bi t khó khăn ra kh i danh sách các xã nghèo. Cũng
trong giai ño n này, th y s n cung c p th c ph m cho trên 80 tri u ngư i dân Vi t Nam.
Bình quân hàng năm th y s n ñáp ng kho ng t 39,31-42,86% t ng s n lư ng th c ph m
góp ph n quan tr ng trong vi c ñ m b o an ninh th c ph m và dinh dư ng qu c gia.
Trong quá trình phát tri n th i kỳ qua, Th y s n ñã có ñóng góp quan tr ng trong
chuy n d ch cơ c u kinh t ngành nông nghi p. Cơ c u s n xu t nông, lâm, thu s n
chuy n d ch theo hư ng nâng cao năng su t, ch t lư ng, hi u qu , giá tr g n v i th
trư ng. T tr ng nông nghi p ( nông, lâm, diêm, ngư nghi p ) trong t ng GDP c nư c
gi m d n t 19,52% năm 2001 xu ng còn 16,41% năm 2011. Trong n i b ngành Nông
nghi p, t tr ng thu s n tăng t 19,06% năm 2001 lên 21,3% năm 2011.
Cùng các ñóng góp có giá tr v kinh t , phát tri n th y s n còn có ý nghĩa sâu s c
v an ninh qu c phòng. Nh ng ngư dân ho t ñ ng khai thác h i s n trên bi n chính là
nh ng “công dân bi n”, là nh ng ch nhân ñích th c, th c hi n l i d y c a Bác H :
"Bi n b c c a ta do nhân dân ta làm ch ". Nh ng ngư dân hàng ngày, hàng gi cùng
v i các ho t ñ ng ñánh cá, ñang gián ti p tham gia tu n tra, ki m soát, giám sát các ho t
ñ ng trên bi n, góp ph n gi i quy t các mâu thu n, tranh ch p trên bi n ðông, góp ph n
ngăn ch n, h n ch nh ng tàu thuy n nư c ngoài xâm ph m vùng bi n Vi t Nam.
B ng 1. Hi n tr ng GDP th y s n trong n n kinh t Qu c dân giai ño n 2001-2011
ðvt: T ñ ng
TT H ng m c 2001 2005 2010
Ư c
2011
Tăng trư ng bình quân
2001-
2005
2006-
2011
2001-
2011
1 GDT toàn qu c (GTT) 481.295 839.211 1.980.914 2.303.439 14,91% 18,78% 16,95%
2 GDP th y s n 17.904 32.947 66.130 71.504 16,47% 13,28% 14,85%
T tr ng so v i toàn qu c 3,72 3,93 3,34 3,10
1 GDP toàn qu c (GSS) 292.535 393.031 551.609 587.654 7,66% 6,68% 7,22%
2 GDP th y s n 7.449 10.181 14.286 15.279 8,12% 6,85% 7,45%
T tr ng so v i toàn qu c 2,55 2,59 2,59 2,60
Ngu n: T ng C c th ng kê
20. 20
2.2. Th c tr ng phát tri n KTTS
2.2.1. Hi n tr ng tàu thuy n và cơ c u tàu thuy n KTHS
Theo C c KT&BVNLTS ñ n năm 2011 c nư c có trên 126,4 nghìn tàu cá các
lo i v i t ng công su t kho ng 4,4 tri u CV (tàu thuy n tăng 70%, công su t tăng 175% so
v i năm 2001). Trong ñó, nhóm tàu có công su t < 20 CV tăng bình quân 9,1%/năm, ( gây
nh hư ng nghiêm tr ng ñ n ngu n l i ven b v n ñang suy gi m); nhóm tàu có công su t
t 20-90CV tăng bình quân 1,8%/năm; nhóm tàu có công su t l n hơn 90CV tăng bình quân
13%/năm- ñây là nhóm tàu có m c tăng trư ng cao nh t th hi n xu hư ng phát tri n khai
thác hư ng ra khơi xa, phù h p v i ch trương phát tri n khai thác h i s n xa b c a ð ng
và Nhà nư c.
B ng 2. Cơ c u tàu thuy n khai thác h i s n phân theo công su t máy
TT Lo i tàu ðvt 2001 2010 2011
T c ñ tăng
bình quân
(%/năm)
1 T ng s tàu cá Chi c 74.495 128.449 126.458 6,2%
1.1 Lo i < 20 cv Chi c 29.586 64.802 62.031 9,1%
T l % 39,7 50,4 49,1
1.2 Lo i 20 - 90 cv Chi c 38.904 45.584 39.457 1,8%
T l % 52,2 35,5 31,2
1.3 Lo i > 90 cv Chi c 6.005 18.063 24.970 13,0%
T l % 8,1 14,1 19,7
2 T ng công su t cv 3.497.457 6.500.000 6.449.358 7,1%
CS ñ i tàu > 90 cv cv 1.613.300 3.215.214 4.444.660 8,0%
Ngu n: C c KT&BVNLTS-T ng C c Th y S n
Cơ c u tàu thuy n khai thác h i s n phân b tương ñ i ñ ng ñ u so v i di n tích
m t nư c bi n c a t ng vùng bi n, trong ñó vùng bi n V nh B c B chi m 31,4%, vùng
bi n Trung B chi m 42,1%, vùng bi n ðông Nam B chi m 13,5%, và vùng bi n Tây
Nam B chi m 13% t ng s tàu thuy n toàn qu c.
B ng 3. Cơ c u tàu thuy n khai thác h i s n theo vùng bi n năm 2010
TT Vùng bi n
T ng s
tàu
< 20 cv 20 - 90 cv > 90 cv
Chi c % Chi c % Chi c %
1 V nh B c B 40.339 28.493 44,0 8.954 19,6 2.892 16,0
2 Trung B 54.111 31.379 48,4 17.489 38,4 5.243 29,0
3 ðông Nam B 17.300 3.805 5,9 8.060 17,7 5.435 30,1
4 Tây Nam B 16.699 1.125 1,7 11.081 24,3 4.493 24,9
C nư c 128.449 64.802 100 45.584 100 18.063 100
Ngu n: C c KT&BVNLTS-T ng C c Th y S n
2.2.2. Hi n tr ng cơ c u ngh nghi p khai thác h i s n
Nhìn chung cơ c u ngh nghi p KTHS th i kỳ 2001- 2011 ti p t c chuy n d ch theo
ñ nh hư ng th trư ng: nh ng ngh m i khai thác có hi u qu ti p t c tăng và nh ng
21. 21
ngh khai thác không hi u qu ti p t c gi m. Ngh lư i kéo gi m t 22,5% năm 2001
xu ng còn 17,6% năm 2010; ngh lư i rê tăng t 24,5% năm 2001 lên 36,8% năm 2010;
ngh lư i vây gi m t 7,7% năm 2001 xu ng còn 4,5% năm 2010; ngh câu gi m t
19,7% năm 2001 xu ng còn 17% năm 2010; ngh vó, mành gi m nh t 7,8% xu ng
7,7% năm 2010; ngh c ñ nh gi m t 7,5% xu ng còn 3,3% năm 2010; các ngh khác
tăng t 10,3% năm 2001 lên 12,8% năm 2010. ði u này phù h p v i quy lu t t nhiên và
th trư ng.
B ng 4. Hi n tr ng cơ c u ngh khai thác h i s n giai ño n 2001-2010
TT H ng m c
ðơn
v
Năm
2001
T l
(%)
Năm
2010
T l
(%)
TðTBQ
(%/năm)
1 H lư i kéo Chi c 16.761 22,5 22.554 17,6 3,4%
2 H lư i rê Chi c 18.251 24,5 47.312 36,8 11,2%
3 H lư i vây Chi c 5.736 7,7 6.188 4,8 0,8%
4 H ngh câu Chi c 14.676 19,7 21.896 17,0 4,5%
5 H lư i vó, mành Chi c 5.811 7,8 9.872 7,7 6,1%
6 H ngh c ñ nh Chi c 5.587 7,5 4.240 3,3 -3,0%
7 H ngh khác Chi c 7.673 10,3 16.387 12,8 8,8%
T ng c ng Chi c 74.495 100 128.449 100 6,2%
Ngu n: C c KT&BVNLTS- T ng C c Th y S n
V cơ c u ngh nghi p KTHS phân theo nhóm công su t cho th y, năm 2010, ngh
lư i kéo v n chi m t tr ng khá l n trong cơ c u ngh khai thác c a c nư c, trên 17%;
ngh lư i rê trên 36%; ngh câu 17% (trong ñó ngh câu vàng cá ng ñ i dương chi m 4%
h ngh câu); ngh khác chi m trên 12%, ngh lư i vây trên 4%; ngh c ñ nh trên 3%.
T tr ng các lo i ngh trong cơ c u ngh năm 2010 so v i năm 2001 ñã có nhi u thay ñ i,
ngh lư i kéo và ngh c ñ nh có xu hư ng gi m d n, ngh lư i rê tăng nhanh. ði u này cho th y
ngh lư i rê khai thác các loài cá có giá tr kinh t , mang l i hi u qu cao nên xu hư ng tăng
nhanh, còn ngh lư i kéo và ngh c ñ nh khai thác các lo i cá không ñư c giá trong cơ ch th
trư ng nên không hi u qu , do ñó ñang ngày càng gi m sút, m t khác các ngh này ñang làm t n
h i ngu n l i nên ph m vi ho t ñ ng ñang b h n ch . Các ngh lư i vây và ngh câu có chi u
hư ng gi m nh so v i năm 2001.
B ng 5. Hi n tr ng cơ c u ngh khai thác h i s n theo công su t năm 2010
TT H ngh T ng s
< 20 cv 20 - 90 cv > 90 cv
Chi c % Chi c % Chi c %
1 Lư i kéo 22.554 3.024 4,7 11.088 24,3 8.442 46,7
2 Lư i rê 47.312 35.053 54,1 10.476 23,0 1.783 9,9
3 Lư i vây 6.188 119 0,2 3.670 8,1 2.399 13,3
4 Ngh câu 21.896 8.865 13,7 10.508 23,1 2.523 14,0
5 Lư i vó, mành 9.872 4.613 7,1 3.793 8,3 1.466 8,1
6 Ngh c ñ nh 4.240 2.568 4,0 1.455 3,2 217 1,2
7 Ngh khác 16.387 10.560 16,3 4.594 10,1 1.233 6,8
T ng c ng 128.449 64.802 100 45.584 100 18.063 100
Ngu n: C c KT&BVNLTS- T ng C c Th y S n
22. 22
Các s li u t B ng 5 cho th y hơn m t n a s tàu dư i 20 CV (54,1%) ho t ñ ng
ngh lư i rê ven b và g n m t n a s tàu cá trên 90 CV (46,7%) là các tàu lư i kéo. Các
s li u ñã ph n ánh m t khía c nh sâu s c c a b c tranh kinh t xã h i trong ngh cá Vi t
nam hi n nay. Ngh lư i rê ñang là ngh tr ng y u trong sinh k c a ña s c ng ñ ng ngư
dân nghèo ven b . Còn các ngư dân khá gi hơn, có kh năng ñóng tàu công su t l n
(trên 90 CV), v n t p trung phát tri n ngh lư i kéo, m c cho hi u qu ngh th p và
ngu n l i b xâm h i ? ðây là nh ng v n ñ , là bài toán ñang ch l i gi i trong th c
tr ng khai thác h i s n Vi t nam hi n nay.
2.2.3. Năng su t và s n lư ng khai thác
Theo T ng C c th ng kê, năm 2010 c nư c ñ t 2,42 tri u t n th y s n các lo i, tăng
40,7% so v i năm 2001, trong ñó khai thác bi n chi m 92%, còn l i là khai thác n i ñ a.
Phân theo vùng khai thác thì xa b chi m 49,4%, còn l i là s n lư ng ven b chi m 50,6%
t ng s n lư ng khai thác h i s n toàn qu c. S n lư ng khai thác n i ñ a có xu hư ng gi m,
bình quân gi m 2,5%/năm (2001-2010). S n lư ng khai thác h i s n có xu hư ng tăng
ch m, vùng bi n g n b kho ng 1,1%/năm và vùng bi n xa b kho ng10,3%/năm
(2001-2010).
B ng 6. Hi n tr ng s n lư ng khai thác th y s n Vi t Nam giai ño n 2001-2010
TT S n lư ng ðvt
Năm
2001
T l
(%)
Năm 2010
T l
(%)
TðTBQ
(%/năm)
I T ng s n lư ng t n 1.724.800 100 2.420.800 100 3,8%
1 S n lư ng n i ñ a t n 243.600 14,1 194.200 8,0 -2,5%
2 S n lư ng h i s n t n 1.481.200 85,9 2.226.600 92,0 4,6%
S n lư ng cá bi n t n 1.120.500 75,6 1.648.200 74,0 4,4%
II SLHS tuy n bi n t n 1.481.200 100 2.226.600 100 4,6%
3 S n lư ng xa b t n 456.000 30,8 1.100.000 49,4 10,3%
4 S n lư ng ven b t n 1.025.200 69,2 1.126.600 50,6 1,1%
Ngu n: T ng C c th ng kê qua các năm
V cơ c u s n lư ng phân theo vùng bi n: vùng bi n V nh B c B có xu hư ng
tăng t 14,3% năm 2001 lên 17,4% năm 2010; còn l i các vùng bi n khác ñ u có xu
hư ng gi m ( vùng bi n Trung B gi m t 32% năm 2001 xu ng còn 31,9% năm 2010;
vùng bi n ðông Nam B gi m t 29% xu ng còn 28,8% năm 2010; vùng bi n Tây Nam
B gi m t 24,8% xu ng còn 21,9% năm 2010). ði u này th hi n s suy gi m nghiêm
tr ng ngu n l i th y s n trong giai ño n này.
23. 23
B ng 7. Hi n tr ng cơ c u s n lư ng khai thác h i s n theo vùng bi n
TT Vùng bi n ðvt
Năm
2001
T l
(%)
Năm
2010
T l
(%)
TðTBQ
(%/năm)
1 V nh B c B t n 211.500 14,3 387.535 17,4 7,0%
2 Trung B t n 473.400 32,0 710.341 31,9 4,6%
3 ðông Nam B t n 429.000 29,0 640.884 28,8 4,6%
4 Tây Nam B t n 367.300 24,8 487.841 21,9 3,2%
C nư c t n 1.481.200 100 2.226.600 100 4,6%
Ngu n: C c KT&BVNLTS- T ng C c Th y S n
2.2.4. Ngư trư ng và mùa v khai thác
Vùng bi n Vi t Nam tr i dài t B c vào Nam v i s phân b c a nhi u ngư trư ng
khai thác tr ng ñi m. Mùa v khai thác h i s n: có 02 v chính là v cá Nam (tháng 4 -
10) và v cá B c (tháng 11 - 3 năm sau). Hàng năm có kho ng 15.000 tàu thuy n di
chuy n ngư trư ng khai thác theo mùa v . V cá B c di chuy n ra 2 vùng V nh B c B và
Tây Nam B , v cá Nam t p trung vùng bi n mi n Trung và ðông Nam B .
Trong v cá B c do nhi t ñ nư c gi m nên các ñàn cá có xu hư ng di cư ra vùng
bi n xa b , vì th các ngh khai thác xa b có năng su t cao hơn trong v này. M t s ngư
trư ng khai thác quan tr ng bao g m:
(1) Ngư trư ng B ch Long Vĩ (8) Ngư trư ng ðông B c Cù Lao Thu
(2) Ngư trư ng gi a v nh B c B (9) Ngư trư ng Nam Cù Lao Thu
(3) Ngư trư ng c a v nh B c B (10) Ngư trư ng Côn Sơn
(4) Ngư trư ng Hòn Mê-Hòn M t (11) Ngư trư ng c a sông C u Long
(5) Bãi cá Hòn Gió-Thu n An (12) Ngư trư ng g n b Tây Nam B
(6) Ngư trư ng phía ðông ðà N ng (13) Ngư trư ng Tây Nam Phú Qu c
(7) Ngư trư ng phía ðông Quy Nhơn
(14) Ngư trư ng Nam Hoàng Sa ñ n Tây Nam
Trư ng Sa
2.2.5. Trình ñ công ngh khai thác h i s n
Trong th i kỳ qua, trình ñ công ngh khai thác h i s n ti p t c có s thay ñ i. Bên
c nh vi c c i ti n các ngh lư i kéo, rê, vây trong nư c, vi c ti p t c du nh p và c i ti n
các ngh ñã ñư c du nh p cho phù h p v i ñi u ki n Vi t nam ñã ñư c th c hi n, như:
Câu cá r n (mú, h ng) t H ng Kông (1990); câu vàng cá ng ñ i dương t Nh t B n
(1992-1993); ch p m c k t h p ánh sáng t Thái Lan (1993); lư i kéo ñáy có ñ m cao
t Trung Qu c (1997 - 1998), lư i vây cơ gi i khai thác cá ng , s d ng ánh sáng ñi n và
máy dò cá trong ngh lư i vây, lư i kéo ñôi bi n sâu... S du nh p và c i ti n các ngh
khai thác ñã làm thay ñ i cơ c u ngh , làm thay ñ i cơ c u s n ph m và giúp ngư dân ti p
c n các s n ph m có ch t lư ng, có giá bán cao (cá mú s ng, cá ng ñ i dương…) tiêu
th trong nư c và xu t kh u.
2.2.6. V khai thác th y s n n i ñ a
Khai thác n i ñ a có xu hư ng gi m , bình quân gi m 2,5%/năm, th hi n ngu n l i
th y s n ñang b suy gi m nghiêm tr ng do vi c khai thác quá m c, khai thác h y di t, ñ c
24. 24
bi t là tình tr ng ô nhi m môi trư ng và ngu n nư c trên các h th ng sông ngòi, kênh
r ch trên toàn qu c.
Phương ti n khai thác th y s n n i ñ a r t thô sơ, ch y u là các lo i công c khai
thác truy n th ng có t lâu ñ i như chài, lư i, ñăng, ñó…, chưa k t i kích ñi n, xung
ñi n… ðây là nh ng phương ti n có tính h y di t r t cao, ngư dân có th ñánh b t b t c
ñ i tư ng và kích thư c nào, mà g n như không g p ph i tr ng i nào.
B ng 8. S n lư ng KTTS n i ñ a qua các năm
Năm 2001 2005 2010 TðTBQ
S n lư ng (1.000 t n) 243,6 196,8 194,2 -2,5%
Ngu n: T ng c c th ng kê qua các năm
2.2.7. Cơ s h t ng ngh cá
- C ng cá, b n cá: Hi n nay c nư c có 60 c ng cá, b n cá là nơi thư ng xuyên neo
ñ u c a tàu thuy n khai thác h i s n. Nhi u c ng cá ñã ñư c ñ u tư xây d ng c u c ng và
kè b . T ng chi u dài c u c ng cá g n 1.200 m. Theo th ng kê, t ng s n lư ng h i s n
thông qua các c ng cá, b n cá là 1.923.700 t n/năm. Trong ñó, s n lư ng h i s n thông
qua các c ng cá là 1.619.200 t n/năm, s n lư ng h i s n thông qua các b n cá 304.500
t n/năm. Các c ng cá có lư ng h i s n qua c ng l n như c ng cá T c C u (Kiên Giang)
13.700 t n/tháng, Cát L (Vũng Tàu) 12.000 t n/tháng, Tân Phư c (Vũng Tàu) 7.500
t n/tháng, M Tho (Ti n Giang) 4.500 t n/tháng, Gành Hào (B c Liêu) 4.500 t n/tháng….
- Cơ khí ñóng s a tàu thuy n: Hi n nay c nư c có kho ng 702 cơ s cơ khí ñóng,
s a tàu cá, v i năng l c ñóng m i 4.000 chi c/năm. Tuy nhiên, có r t ít cơ s có th ñóng
và l p ñư c máy cho các lo i tàu thuy n v g và v s t trên 600 cv. Năng l c ñóng m i
tàu v s t r t h n ch , ch t p trung m t vài cơ s như xí nghi p cơ khí H Long, cơ khí
Nhà Bè, cơ khí V t Cách. Do chưa s n xu t ñư c các lo i máy thu công su t l n nên m c
dù có năng l c s a ch a 8.000 chi c/năm, nhưng vi c s a ch a ch y u th c hi n b ng
cách thay th ph tùng. G n ñây m t s cơ s ñã thi t k và ñóng ñư c tàu b ng v t li u
Composite t 600 cv tr xu ng, nhưng nhìn chung các lo i tàu này còn r t hi m khách
hàng và không phù h p v i yêu c u b o v môi trư ng sinh thái.
Các cơ s ñóng và s a tàu thuy n ngh cá ñư c phân b như sau: Vùng bi n Mi n
B c có 7 cơ s ; B c Trung B có 145 cơ s ; Nam Trung B có 385 cơ s ; ðông Nam
B có 95 cơ s ; Tây Nam B có 70 cơ s .
Nhìn chung các cơ s cơ khí ñóng s a tàu thuy n ngh cá v n trong tình tr ng manh
mún, s n xu t phân tán, tư v n, thi t k theo kinh nghi m dân gian, trình ñ th công l c
h u. Hàng ch c năm qua cơ khí ngh cá ñã b lãng quên, không ñư c các cơ quan qu n lý
t Trung ương ñ n ñ a phương quan tâm ch ñ o, không ñư c chú ý ñ u tư phát tri n.
Hoàn toàn không có s k t n i gi a các ngành công nghi p cơ khí, luy n kim, ñi n t ,
công nghi p ph tr …v i cơ khí ñóng s a tàu cá. Hơn 99% tàu cá Vi t nam v n là tàu v
g , thi t k dân gian, không g n k t v i các công ngh b o qu n sau thu ho ch, chưa ti p
c n ñư c v i các công ngh , các thi t b tin h c, vi n thông…tình tr ng l c h u và ti p t c
t t h u là th c t hi n hiên.
Không th có ngh cá công nghi p hóa-hi n ñ i hóa, n u không có cơ khí ngh cá
làm n n t ng !
25. 25
- V s n xu t và cung ng d ch v h u c n ngh cá: Theo th ng kê, hi n c nư c
có kho ng 643 kho l nh s n ph m th y s n v i t ng s c ch a kho ng 78.700 t n và 14
kho cho thuê v i s c ch a 46.000 t n. Có kho ng 120 nhà máy s n xu t nư c ñá, kh
năng cung c p nư c ñá 2.730 t n/ngày, ñ m b o ñ nhu c u nư c ñá c a các tàu và các
nhà máy ch bi n.
C nư c có 10 cơ s gia công s n xu t lư i s i. Các cơ s này m i năm s n xu t trên
10.000 t n lư i s i. Nhìn chung năng l c, trình ñ s n xu t ngư lư i c trong ngh cá
chưa ñáp ng ñư c nhu c u s n xu t, nhi u lo i ngư c ph i nh p kh u..
2.3. Hi n tr ng phát tri n NTTS
Theo k t qu th ng kê các t nh/thành ph năm 2010 c nư c có trên 1 tri u ha m t
nư c NTTS, tăng 45% so v i năm 2001, bình quân giai ño n 2001-2010 tăng 4,2%/năm
Trong ñó, vùng ðBSH chi m 11,64%, vùng TDMNPB chi m 4,07%, vùng BTB&DHMT
chi m 7,35%, vùng Tây Nguyên chi m 1,75%, vùng ðNB chi m 4,99%, và vùng ðBSCL
chi m 70,19% .
V tăng trư ng di n tích: vùng Tây Nguyên có t c ñ tăng trư ng cao nh t ñ t
14,4%/năm; k ti p vùng TDMNPB ñ t m c tăng trư ng 8,8%/năm; các vùng còn l i có
m c tăng trư ng bình quân t 3,9-4,5%/năm.
B ng 9. Di n tích NTTS toàn qu c giai ño n 2001-2010
ðvt: Ha
TT Vùng 2001 2003 2005 2007 2008 2009 2010
TðTBQ
%/năm
1 ðBSH 85.600 97.900 107.800 117.200 121.200 124.900 127.571 4,5%
2 TDMNPB 20.900 22.400 31.100 36.200 37.900 40.000 44.640 8,8%
3 BTB&DHMT 54.800 66.200 73.600 78.900 77.900 79.600 80.529 4,4%
4 Tây nguyên 5.700 6.200 8.300 9.300 10.700 11.100 19.150 14,4%
5 ðNB 41.500 47.400 51.800 53.400 52.700 51.500 54.680 3,1%
6 ðBSCL 546.800 621.300 679.900 723.800 752.206 737.600 769.048 3,9%
T ng c ng 755.300 861.400 952.500 1.018.800 1.052.606 1.044.700 1.095.618 4,2%
(Ngu n: T ng c c Th ng kê, S NN&PTNT các t nh năm 2011)
V s n lư ng NTTS, tính ñ n năm 2010 c nư c ñ t 2,74 tri u t n th y s n các lo i,
tăng 286,3% so v i năm 2001. Trong ñó, vùng ðBSH chi m 14,3%, vùng TDMNPB
chi m 2,88%, vùng BTB&DHMT chi m 7,36%, vùng Tây Nguyên chi m 0,69%, vùng
ðNB chi m 3,83%, và vùng ðBSCL chi m 70,94% t ng s n lư ng NTTS toàn qu c.
V t c ñ tăng trư ng s n lư ng th y s n: toàn qu c tăng bình quân 16,2%/năm
(2001-2010); trong ñó vùng ðBSCL có m c tăng trư ng v s n lư ng cao nh t ñ t
17,8%/năm; các vùng còn l i dao ñ ng m c 9,8-15,9%/năm.
26. 26
B ng 10. S n lư ng NTTS toàn qu c giai ño n 2001-2010
ðvt: T n
TT Vùng 2001 2003 2005 2007 2009 2010
TðTBQ
(%/năm)
1 DBSH 131.950 180.666 234.267 304.200 363.384 392.277 12,9%
2 TDMNPB 20.953 29.487 37.005 48.849 55.374 78.913 15,9%
3 BYB&DHMT 59.323 84.810 114.422 141.245 174.238 201.961 14,6%
4 Tây nguyên 8.012 10.958 11.344 13.017 16.122 18.864 10,0%
5 ðNB 45.259 62.376 78.138 89.412 91.308 104.943 9,8%
6 ðBSCL 444.394 634.798 1.002.805 1.526.557 1.869.484 1.945.930 17,8%
T ng c ng 709.891 1.003.095 1.477.981 2.123.280 2.569.910 2.742.888 16,2%
Ngu n: T ng c c Th ng kê, S NN & PTNT các t nh 2011
2.3.1. Nuôi tr ng th y s n vùng nư c m n l
Năm 2010 c nư c có t ng di n tích m t nư c NTTS m n l kho ng 705,5 nghìn
ha, trong ñó vùng ðBSH chi m 5,37%, vùng BTB&DHMT chi m 4,15%, vùng ðNB
chi m 2,39%, còn l i t p trung ch y u vùng ðBSCL chi m 80,09% t ng di n tích m t
nư c NTTS m n, l toàn qu c.
T tr ng di n tích NTTS các ñ i tư ng chính trên vùng nư c m n l như sau: nuôi
tôm sú 87,78%, tôm chân tr ng 3,13%, cá bi n 0,54%, nhuy n th 3,38%, rong bi n
0,56%, h i s n khác 4,62%.
B ng 11. Di n tích m t nư c m n, l NTTS theo ñ i tư ng năm 2010
ðvt: ha
TT Vùng Tôm sú
Tôm
chân
tr ng
Cá
bi n
Nhuy n
th
Rong
bi n
H i
s n
khác
T ng
di n
tích
vùng
1 Vùng ðBSH 21.666 2.756 3.078 7.018 3.220 3.402 37.920
2 BTB&DHMT 10.630 12.674 398 1.389 740 3.462 29.293
3 ðNB 10.537 2.188 256 1.183 2.671 16.835
4 ðBSCL 579.285 4.574 71 14.340 23.206 621.476
T ng c ng 622.118 22.192 3.803 23.930 3.960 32.741 705.524
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
Hi n nay c nư c ñ t s n lư ng NTTS vùng nư c m n, l kho ng 691,5 nghìn t n.
trong ñó: vùng ðBSH chi m 15,98%, vùng BTB&DHMT chi m 17,65%, vùng ðNB
chi m 5,25%, vùng ðBSCL chi m 61,11% .
T tr ng s n lư ng NTTS vùng nư c m n l phân theo ñ i tư ng : tôm sú chi m
48,99%; tôm chân tr ng 17,94%; cá bi n 1,19%; nhuy n th chi m 19,48%; rong bi n
chi m 2,78%; h i s n khác chi m 6,35%; nuôi l ng bè chi m 3,26%.
27. 27
B ng 12. S n lư ng NTTS vùng nư c m n l theo ñ i tư ng năm 2010
ðvt: T n
TT Vùng Tôm sú
Tôm
CT
Cá
bi n
Nhuy n
th
Rong
bi n
H i s n
khác
L ng
bè
T ng
DT
vùng
1 Vùng ðBSH 5.840 7.847 6129 59.984 11.960 10.366 8.378 110.504
2 BTB&DHMT 9.482 78.140 1.029 13.657 7.296 3.639 8.836 122.079
3 ðNB 15.330 8.680 820 6080 1435 3.992 36.337
4 ðBSCL 308.821 29.648 298 55.290 28.527 1.400 422.584
T ng c ng 339.473 12.4315 8.276 13.5011 19.256 43.967 22.606 691.504
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
V năng su t NTTS vùng nư c m n l : Vùng BTB&DHMT có năng su t nuôi
ñ t cao nh t, bình quân kho ng 2,9 t n/ha, tuy nhiên vùng này b gi i h n v di n tích
nuôi. Vùng ðBSH ñ t 2,9 t n/ha; vùng ðNB ñ t 2,2 t n/ha; vùng ðBSCL có l i th v
di n tích nuôi nhưng năng su t ñ t th p nh t, bình quân ch ñ t 0,7 t n/ha.
B ng 13. Năng su t NTTS vùng nư c m n, l theo ñ i tư ng năm 2010
ðvt: T n/ha
TT Vùng
Tôm
sú
Tôm
CT
Cá
bi n
Nhuy n
th
Rong
bi n
H i s n
khác
B/q năng
su t vùng
1 Vùng ðBSH 0,3 2,8 2,0 8,5 3,7 3,0 2,9
2 BTB&DHMT 0,9 6,2 2,6 9,8 9,9 1,1 4,1
3 ðNB 1,5 4,0 3,2 5,1 0,5 2,2
4 ðBSCL 0,5 6,5 4,2 3,9 1,2 0,7
NS Trung
bình toàn
qu c 0,5 5,6 2,2 5,6 4,9 1,3 1,0
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
2.3.2. Nuôi tr ng th y s n nư c ng t
V di n tích nuôi tr ng th y s n nư c ng t hi n nay c nư c có trên 390 nghìn ha,
trong ñó vùng ðBSH chi m 22,98%, vùng TDMNPB chi m 11,44%, vùng BTB&DHMT
chi m 13,13%, vùng Tây Nguyên chi m 4,91%, vùng ðNB chi m 9,7%, và vùng ðBSCL
chi m 37,83% . T tr ng di n tích phân theo ñ i tư ng nuôi: nuôi cá tra chi m 2,22%, cá
rô phi 3,38%, tôm càng xanh 3,35%, cá truy n th ng 91,04%. Trong các ñ i tư ng nuôi
nư c ng t thì cá tra có l i th v năng su t và th trư ng tiêu th . ðây là m t trong nh ng
m t hàng xu t kh u ch l c c a ngành th y s n.
28. 28
B ng 14. Di n tích NTTS nư c ng t theo ñ i tư ng năm 2010
ðvt: Ha
TT Vùng Cá tra
Cá rô
phi
Tôm càng
xanh
Cá truy n
th ng
Th y s n
khác
T ng DT
vùng
1 Vùng ðBSH 5.105 596 79.984 3.966 89.651
2 TDMNPB 449 65 44.081 45 44.640
3 BTB&DHMT 1.480 0 45.163 4.593 51.236
4 Tây nguyên 0 28 19.002 120 19.150
5 ðNB 40 1.165 63 2.300 34.277 37.845
6 ðBSCL 5.394 63 7.437 31.970 102.708 147.572
T ng c ng 5.434 8.262 8.189 222.500 145.709 390.094
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
K t qu th ng kê cho th y, năm 2010 toàn qu c ñ t s n lư ng nuôi nư c ng t
kho ng trên 2 tri u t n, trong ñó vùng ðBSH chi m 13,73%, vùng TDMNPB chi m
3,85%, vùng BTB&DHMT chi m 3,89%, vùng Tây Nguyên chi m 0,92%, vùng ðNB
chi m 3,34%, và vùng ðBSCL chi m 74,27% . Trong t ng s n lư ng NTTS nư c ng t,
s n lư ng cá tra chi m 51,73%, cá rô phi 2,04%, tôm càng xanh 0,33%, cá truy n th ng
22,17%, th y s n khác chi m 23,74%
B ng 15. S n lư ng NTTS nư c ng t theo ñ i tư ng năm 2010
ðvt: T n
TT Vùng Cá tra
Cá rô
phi
Tôm
càng
xanh
Cá truy n
th ng
Th y s n
khác
L ng
bè
T ng SL
theo
vùng
1 Vùng ðBSH 27.780 818 242.966 9.959 250 281.523
2 TDMNPB 1.451 106 71.988 59 5.309 78.913
3 BTB&DHMT 7.096 0 63.491 8.711 584 79.882
4 Tây nguyên 0 41 18.611 208 4 18.864
5 ðNB 4.200 3.100 106 6.200 54.879 121 68.606
6 ðBSCL 1.034.056 1.528 5.455 41.639 402.544 36.724 1.523.346
T ng c ng 1.038.256 40.955 6.526 444.895 47.6360 42.992 2.051.384
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
Trong các ñ i tư ng NTTS nư c ng t, cá tra ñ t năng su t trung bình cao nh t
kho ng 191,1 t n/ha, cá rô phi 5 t n/ha, tôm càng xanh 0,8 t n/ha, cá truy n th ng 2
t n/ha, th y s n khác 3,3 t n/ha.
29. 29
B ng 16. Năng su t NTTS nư c ng t năm 2010
ðvt: T n/ha
TT Vùng Cá tra
Cá rô
phi
Tôm càng
xanh
Cá truy n
th ng
Th y s n
khác
1 Vùng ðBSH 5,4 1,4 3,0 2,5
2 TDMNPB 3,2 1,6 1,6 1,3
3 BTB&DHMT 5,8 1,4 2,9
4 Tây nguyên 1,5 1,0 2,7
5 ðNB 105,0 2,7 1,7 2,7 1,6
6 ðBSCL 191,7 24,3 0,7 1,3 3,9
Trung bình 191,1 5,0 0,8 2,0 3,3
Ngu n: S NN&PTNT các t nh/thành ph , 2011
2.3.3. T ch c s n xu t trong NTTS
Kinh t h gia ñình ti p t c phát tri n và ñóng góp quan tr ng trong phát tri n NTTS.
Tuy nhiên, quy mô s n xu t h (lao ñ ng, ñ t ñai) nhìn chung không l n, bình quân 1 h có
2,6 lao ñ ng. ð n nay ñã có trên 476 nghìn h kinh doanh cá th , tăng hơn 11 l n so v i
năm 1996 và hơn 2 l n so v i năm 2000;
T ng s HTX nuôi tr ng th y s n c nư c có 236 HTX, trong ñó thành l p m i 180
HTX và chuy n ñ i 56 HTX. Di n tích m t nư c nuôi tr ng th y s n do HTX qu n lý hơn
45 nghìn héc ta, bình quân m i HTX qu n lý 192 ha.
V s lư ng xã viên: dư i 10 xã viên có 23 HTX, t 10 - 50 xã viên có 151 HTX, t
51 - 100 xã viên có 18 HTX và trên 100 xã viên có 44 HTX.Bình quân lao ñ ng trong m t
HTX là 19,1 ngư i. Kinh t h p tác trong ho t ñ ng th y s n có s chuy n bi n tích c c.
V t ñ i h p tác, ñ n nay có g n 1.100 THT v i kho ng trên 80 ngàn lao ñ ng, tăng
hơn 5,7 l n so v i năm 1996 và tăng hơn 1,8 l n so v i năm 2000. ð n nay có kho ng 600
HTX ngh cá ho t ñ ng có hi u qu v i s lao ñ ng kho ng 25 nghìn ngư i, t p trung ch y u
là HTX nuôi tr ng th y s n và d ch v th y s n. Giai ño n 2001 - 2006, do nhu c u cung ng
d ch v thúc ñ y s n xu t nên s HTX th y s n m i thành l p tăng hơn 3 l n so v i các h p tác
xã chuy n ñ i.
Kinh t trang tr i ti p t c phát tri n và ngày càng ñóng vai trò quan tr ng trong s n
xu t nông, lâm nghi p và th y s n. Kinh t trang tr i có xu hư ng tăng v s lư ng. Trang
tr i t p trung ch y u vào ho t ñ ng nuôi tr ng th y s n và kinh doanh t ng h p. Năm
2001, c nư c có trên 17 nghìn trang tr i th y s n, năm 2006 ñã tăng lên trên 33 nghìn
trang tr i (tăng g n 2 l n). Năm 2009 có 33.711 trang tr i, trong ñó : 4.725 trang tr i nuôi
cá (14,02%), 27.807 trang tr i nuôi tôm (82,49%), và trang tr i nuôi các ñ i tư ng khác là
1.179 (3,49%). Di n tích ñ t trang tr i NTTS là 102 nghìn héc ta. Quy mô trang tr i dư i 1
ha có 5.874 trang tr i; t 1-3 ha có 13.828 trang tr i; t 3-5 ha có 9.695 trang tr i; t 5-10ha
có 3.365 trang tr i và trên 10ha có 949 trang tr i. Năm 2010, t ng s trang tr i NTTS c a c
nư c ñã tăng lên 37.142 trang tr i, trong ñó ðBSCL có s lư ng trang tr i chi m nhi u nh t
v i 26.894 trang tr i.
30. 30
2.3.4. Cơ s h t ng,h u c n d ch v cho NTTS
a) S n xu t gi ng:
a1- Hi n tr ng s n xu t gi ng th y s n nư c ng t: Năm 2010 c nư c có 1.106 tr i,
s n xu t ñư c 14,078 t con gi ng các lo i.
Trong ñó, có 172 tr i s n xu t cá tra b t và 5.775 h ương gi ng v i di n tích 2.549
ha; s n xu t ñư c 1.896 tri u con, trong khi nhu c u gi ng nuôi là 1,6-1,8 t con. Tuy
nhiên, ch t lư ng gi ng còn th p, chưa ñáp ng ñư c yêu c u, th hi n qua t l s ng c a
cá b t lên cá hương ch ñ t 20 - 30%, t cá hương lên cá gi ng ch ñ t 15 -20%, cá nuôi
th t hao h t kho ng 25 - 30%.
Tr i s n xu t gi ng cá rô phi: c nư c có trên 1000 tr i cung c p kho ng trên 100
tri u cá gi ng cung c p cho nhu c u c a ngư i nuôi trên c nư c;
V s n xu t gi ng tôm càng xanh: hi n c nư c có 52 tr i cho s n lư ng cá gi ng
kho ng 252 tri u P 15. Gi ng s n xu t t i các t nh phía Nam có ch t lư ng t t, nuôi nhanh
l n, kích c thương ph m l n.
V s n xu t gi ng cá truy n th ng các lo i: hi n nay c nư c có kho ng có 416 tr i
cá gi ng nư c ng t truy n th ng v i năng l c s n xu t trên 20 t cá b t m i năm.
a2- Hi n tr ng s n xu t gi ng th y s n nư c m n, l :
V s n xu t gi ng tôm : năm 2009 c nư c có 453 tr i s n xu t gi ng tôm th chân
tr ng s n xu t ñư c 11.945,6 tri u con (s lư ng ñư c ki m d ch, th c t kho ng 20 t
gi ng PL). ð n năm 2010 s tr i tôm chân tr ng c nư c gi m còn 316 tr i nhưng s n
lư ng ñ t 13.957 tri u con (s lư ng ñư c ki m d ch, th c t s n xu t kho ng 25 t gi ng
PL). Vùng Nam Trung B có s tr i gi ng và s n lư ng tôm th chân tr ng l n nh t c
nư c, ñ n năm 2009 s tr i tôm chân tr ng vùng này là 290 tr i, s n lư ng tôm gi ng ñ t
12.245 tri u con tr thành vùng s n xu t gi ng tôm th chân tr ng l n nh t. Tuy nhiên s n
xu t gi ng tôm th hi n nay ch y u do các doanh nghi p nư c ngoài chi m lĩnh th
trư ng như Công ty CP, Công ty UP, Công ty Vi t Úc,…
V s n xu t cung ng gi ng nhuy n th các lo i: theo th ng kê s tr i s n xu t
gi ng tăng t 136 tr i năm 2006 lên 180 tr i năm 2010. S n lư ng gi ng nhuy n th cũng
tăng t 2.046 tri u con năm 2006 lên 3.788 tri u con năm 2010. S tr i gi ng và s n lư ng
gi ng nhuy n th luôn cao nh t vùng B c Trung b và duyên h i mi n Trung.
Nhìn chung các tr i s n xu t gi ng trong nư c bư c ñ u ñáp ng ñư c nhu c u c a
ngư i nuôi. Tuy nhiên ch t lư ng con gi ng còn th p, thi u các quy ho ch chi ti t, nên
vi c s n xu t gi ng v n t phát , thi u ki m tra, giám sát c a cơ quan qu n lý, các quy
ñ nh v tiêu chu n, quy chu n …
b) V cơ s h t ng th y l i ph c v NTTS: h th ng th y l i cho nuôi tr ng th y s n
v n ph thu c nhi u vào h th ng th y l i c a nông nghi p. Th y l i m i ch chú tr ng
gi i quy t các v n ñ nư c cho lĩnh v c nông nghi p, chưa chú tr ng theo hư ng nư c
ñư c ưu tiên cho NTTS trư c, sau ñó m i ñ n h th ng nư c ph c v s n xu t nông
nghi p. Vì v y tình tr ng ô nhi m môi trư ng ngu n nư c t vi c dùng các lo i hóa ch t
trong tr ng tr t ñã nh hư ng không nh ñ n môi trư ng nư c NTTS, môi trư ng th y
sinh và ngu n l i th y s n.
c) V s n xu t, cung ng th c ăn, ch ph m sinh h c và thu c thú y th y s n
Hi n nay c nư c có kho ng 110 nhà máy s n xu t th c ăn ph c v NTTS. T ng
s n lư ng th c ăn s n xu t trong nư c ph c v cho nuôi tr ng th y s n ñ t g n 1,4 tri u
31. 31
t n. Do thi u kinh nghi m các cơ quan qu n lý nhà nư c ñã ch m nh n th y t m quan
tr ng và kho n l i nhu n r t l n t s n xu t th c ăn ph c v NTTS, nên hàng ch c năm ñã
qua ñã b ng ngành công nghi p ch bi n th c ăn, s n xu t các lo i hóa ch t, ch ph m
sinh h c và thu c thú y th y s n. Trong nghiên c u khoa h c ñã thi u nghiêm tr ng các
nghiên c u v dinh dư ng h c trong NTTS, vì v y trên 80% lư ng th c ăn NTTS hi n
nay là t nhà ñ u tư nư c ngoài s n xu t và cung c p trên th trư ng Vi t Nam. Chúng ta
ñã ñ thua, ñã ñánh m t m t th trư ng l n, ñ tu t kh i t m tay m t lư ng ti n- m t
kho n l i nhu n kh ng l ngay trên ñ t nư c mình. Tương t , các s n ph m thu c thú y s
d ng trong nuôi th y s n ñ u ph i nh p t bên ngoài, ñã tác ñ ng, ñã h n ch s phát
tri n NTTS trong th i gian v a qua.
2.4. Th c tr ng phát tri n CBTS
2.4.1. Hi n tr ng cơ s CBXKTS
Theo th ng kê, hi n nay (2011) c nư c có 564 cơ s CBTSXK ho c làm v tinh
cho doanh nghi p xu t kh u, trong ñó có 91 cơ s thu c DNNN, 159 cơ s thu c công ty
c ph n, 292 cơ s thu c DNTN, 9 cơ s liên doanh và 13 cơ s thu c công ty 100% v n
nư c ngoài. Trong s 564 cơ s , có 429 cơ s ch bi n ñông l nh, 104 cơ s ch bi n hàng
khô, 17 cơ s ch bi n ñ h p, 12 cơ s ch bi n nư c m m, 2 cơ s ch bi n bánh ph ng
tôm.
S DN và công su t c p ñông c a các cơ s CBTS tăng nhanh trong giai ño n
2002-2010. Năm 2010 có 429 cơ s CBTS ñông l nh v i công su t c p ñông 7.870
t n/ngày ñêm (năm 2002 ch có 3.147 t n/ngày ñêm), s DN tăng bình quân 10,7%/năm
và công su t c p ñông tăng 12,3%/năm. ði u này ch ng t quy mô cơ s CBTS ñông l nh
ngày m t l n hơn. S gia tăng này là ñi u ki n c n thi t b o ñ m cho ngành công nghi p
ch bi n ñáp ng yêu c u gia tăng s n lư ng th y s n XK. Cùng v i ñà tăng v s lư ng
và quy mô cơ s CBTS, trình ñ công ngh CBTS cũng có bư c thay ñ i rõ r t, ñư c th
hi n qua t c ñ tăng bình quân s lư ng t ñông IQF là 14,1%/năm, t ñông gió là
10%/năm, t ñông ti p xúc tăng 4,3%/năm.
M c dù chi m t tr ng nh trong s n lư ng và giá tr th y s n xu t kh u, nhưng s
DN CBTS khô cũng có s gia tăng ñáng k trong th i gian qua, t 62 DN năm 2002 tăng
lên ñ n 104 DN năm 2010, t c ñ tăng bình quân 7,7%/năm, v i năng l c s n xu t hàng
khô có th ñ t 70.000 - 80.000 t n/năm.
Các cơ s CBTSXK phân b t p trung ch y u m t s t nh, thành ph vùng
BTB&DHMT, ðông Nam B và ðBSCL, nơi có l i th v ngu n nguyên li u t khai
thác, NTTS cho s n lư ng l n và n ñ nh.
32. 32
B ng 17. Các cơ s ch bi n th y s n xu t kh u
Lo i hình ðBSH BTB&DHMT ðNB ðBSCL T ng
1. Lo i hình doanh nghi p
Doanh nghi p nhà nư c 6 33 30 22 91
Công ty c ph n 9 30 47 73 159
Doanh nghi p tư nhân 3 71 114 104 292
Doanh nghi p liên doanh 4 0 4 1 9
Doanh nghi p 100% nư c ngoài 0 3 4 6 13
2. Lo i s n ph m ch bi n
ðông l nh 20 93 131 188 429
Hàng khô 1 41 54 5 104
ð h p 1 3 5 8 17
Nư c m m 0 0 9 3 12
Bánh ph ng tôm 0 0 0 2 2
T ng s cơ s CBXK 22 137 199 206 564
Ngu n: NAFIQAD, 2008 và t ng h p c a Vi n KT & QHTS, 2011
2.4.2. V công ngh và trang thi t b CBTSXK
Theo th ng kê c a NAFIQAD năm 2010 c nư c có 429 cơ s CBTS ñông l nh
v i t ng công su t c p ñông kho ng 7.870 t n/ngày, trong ñó s cơ s ñ t QCVN 02 là
199 cơ s , s cơ s có Code c a EU là 289 cơ s . Có 104 cơ s ch bi n khô th y s n các
lo i, trong ñó s cơ s ch bi n th y s n khô ñ t QCVN 02 là 54 cơ s , và 5 cơ s có
Code c a EU. ðây là cơ s v t ch t, là ñi u ki n r t t t c a ngành công nghi p CBTS
phát tri n và chi m lĩnh th trư ng th y s n th gi i trong th i gian qua và s p t i.
B ng 18. Năng l c thi t b công ngh trong các nhà máy CBTS
TT Ch tiêu
Năm TðTBQ
(%/năm)2002 2007 2010
I Ch bi n th y s n ñông l nh
1.1 S cơ s CBTS 211 320 429 10,7%
1.2 T ng CS thi t b c p ñông,t n/ngày 3.150 4.262 7.870 12,3%
1.3 S thi t b c p ñông, chi c 836 1.318 1.378 7,4%
T ñông ti p xúc, chi c 517 681 694 4,3%
T ñông gió, chi c 193 355 376 10,0%
T ñông IQF , chi c 126 282 317 14,1%
1.4 S cơ s ñ t QCVN 02 60 82 199 18,7%
S cơ s có code EU 62 235 284 24,3%
II Ch bi n th y s n khô
2.1 S cơ s 62 70 104 7,7%
2.2 S cơ s ñ t QCVN 02 7 39 54 33,9%
2.3 S cơ s có code EU 2 3 5 14,0%
Ngu n: NAFIQAD, Vi n Nghiên c u H i s n, k t qu kh o sát c a Vi n KT&QHTS 2011.
V thi t b c p ñông: t i các cơ s CBTS toàn qu c có 1.378 thi t b c p ñông.
Trong ñó, c p ñông d ng CF có 694 chi c, AB có 367 chi c, IQF có 317 chi c.
33. 33
Công su t s d ng thi t b : vùng ðBSCL có m c s d ng công xu t th c t cao nh t
kho ng 71,2%, ðNB kho ng 79,7%, BTB&DHMT kho ng 58,7%, và vùng ðBSH
kho ng 25,7%. Vi c s d ng công su t ch bi t th c t tăng t B c vào Nam theo s gia
tăng s n lư ng c a các vùng nguyên li u. Có th xu hư ng này v n s ti p t c di n tra
trong giai ño n quy ho ch t nay cho ñ n 2020.
B ng 19. S lư ng và lo i thi t b c p ñông năm 2011
Lo i
TB
S lư ng
(chi c)
ðBSH BTB&DHMT ðNB ðBSCL
S
lư ng
T l
(%)
S
lư ng
T l
(%)
S
lư ng
T l
(%)
S
lư ng
T l
(%)
CF 694 58 8,36 202 29,11 152 21,90 282 40,63
AB 367 23 6,27 128 34,88 83 22,62 133 36,24
IQF 317 12 3,79 81 25,55 58 18,30 166 52,37
T ng 1.378 93 18,41 411 29,83 293 21,26 581 42,16
CS TK, t n/ngày 310 900 1.510 5.150
CSTK t n/năm 68.600 197.300 332.300 1.134.000
SL ch bi n, t n 17.610 115.850 263.200 808.000
M c huy ñ ng
CSTB, %
25,7 58,7 79,7 71,2
Ngu n: Vi n Nghiên c u H i s n và k t qu kh o sát c a Vi n KT&QHTS năm 2011.
2.4.3. V công ngh b o qu n sau thu ho ch
Theo VASEP hi n nay công ngh b o qu n sau thu ho ch trong CBTS ch y u là
công ngh bao gói s n ph m trong ñi u ki n thư ng và bao gói chân không. Nay công
ngh bao gói thay ñ i môi trư ng không khí (MAP-Modified Atmosphere Packaging) bên
trong bao gói ñang ñư c s d ng ph bi n trên th gi i ñ tăng kh năng duy trì ch t
lư ng s n ph m. Các nghiên c u v công ngh ch bi n và b o qu n sau thu ho ch trong
th i gian qua ñã gi i quy t ñư c m t ph n nh ng yêu c u c p thi t c a s n xu t, m c ñ
nào ñó góp ph n gi m th t thoát sau thu ho ch, t o ra ngu n nguyên li u có ch t lư ng và
VSATTP t t hơn cho ch bi n xu t kh u, t o ra m t s s n ph m có kh năng ng d ng
vào s n xu t... Tuy nhiên, nghiên c u khoa h c trong lĩnh v c b o qu n và CBTS v n còn
nhi u h n ch , s công trình nghiên c u còn ít, manh mún, t n m n, chưa g n k t v i
doanh nghi p ch bi n, chưa gi i quy t ñư c nh ng v n ñ khó khăn cho doanh nghi p,
nhi u ñ tài nghiên c u xong không ñư c áp d ng vào s n xu t ho c nhi u ñ tài v công
ngh b o qu n sau thu ho ch còn ch m hư ng d n cho ngư dân, nông dân.
2.4.4. Hi n tr ng CBTSXK
Theo th ng kê năm 2011 xu t kh u th y s n ñ t 6,11 t USD tăng 245% so v i năm
2001. Trong ñó, tôm ñông ñ t 2,39 t USD, cá tra ñ t 1,8 t USD, cá ng ñ t 0,379 t
USD, m c và b ch tu c ñ t 0,52 t USD, còn l i là các lo i m t hàng th y s n khác.
Bình quân giai ño n 2001-2011 v s n lư ng xu t kh u tăng kho ng 15,03%/năm, v
giá tr xu t kh u tăng 13,16%, như v y t c ñ tăng v s n lư ng xu t kh u v n cao hơn t c
ñ tăng v giá tr , tương t như giai ño n 1990-2000 (22,96% so v i 21,85%). Tuy nhiên,
biên ñ chêch l ch tăng trư ng t c ñ gi a SLXK và GTXK th i kỳ 2001-2011 cao hơn
so v i th i kỳ 1990-2000 (1,87% so v i 1,11%). Nh ng s li u này cho th y trong 10 năm
qua, s tăng trư ng xu t kh u th y s n Vi t Nam v n ch y u do tăng v lư ng, các m t
34. 34
hàng gia công, ch bi n thô v n chi m t tr ng l n hơn r t nhi u so v i các m t hàng giá
tr gia tăng. ð c bi t m t hàng cá tra xu t kh u tăng ñ t bi n trong kho ng th i gian này
làm cho s n lư ng xu t kh u tăng r t l n (trên 1 tri u t n nguyên li u), nhưng giá tr s n
ph m xu t kh u không cao (ch x p x 3 USD/kg). ðây là m t trong nh ng nguyên nhân
làm cho hi u qu XKTS th i kỳ qua (2001-2011) kém hơn so 10 năm trư c ñó (1990-
2000).
V th trư ng xu t kh u năm 2011, kh i ASEAN chi m 8,4% v s n lư ng và 15,7%
v giá tr , EU chi m 28,1% v s n lư ng và 21,8% v giá tr , M chi m 13% v s n lư ng
và 25,1% v giá tr , Nh t chi m 10,3% v s n lư ng và 16,4% v giá tr , Trung Qu c và
H ng Kong chi m 7,9% v s n lư ng và 7,5% v giá tr , các nư c khác chi m 43,8% v
s n lư ng và 30% v giá tr xu t kh u th y s n c a Vi t Nam.
B ng 20. Cơ c u s n ph m thu s n XK Vi t Nam giai ño n 2001-2011
Tên s n ph m 2001 2005 2008 2009 2010 2011
TðTBQ
2001-
2011
Tôm ðL
S n lư ng, 1.000 t n 87,26 159,19 191,55 209,57 204,33 244,53 10,85
Giá tr , 1.000 USD 780.218 1.371.556 1.625.707 1.675.142 1.853.854 2.396.095 11,87
Giá BQ USD/kg 8,94 8,62 8,49 7,99 9,07 9,80 0,92
Cá tươi/ðL
S n lư ng, 1.000 t n 88,57 274,73 818,44 795,61 971,20 1.124,31 28,93
Giá tr , 1.000 USD 280.541 687.659 2.024.551 1.869.496 2.326.187 2.916.959 26,38
Giá BQ USD/kg 3,17 2,50 2,47 2,35 2,40 2,59 -1,98
Trong ñó: Cá da trơn
S n lư ng, 1.000 t n 1,74 140,71 640,83 607,67 659,40 772,30 83,96
Giá tr , 1.000 USD 5.051 328.153 1.453.098 1.342.917 1.427.494 1.805.658 80,02
Giá BQ USD/kg 2,90 2,33 2,27 2,21 2,16 2,34 -2,14
Cá Ng
S n lư ng, 1.000 t n 14,48 29,76 52,82 55,81 83,87 96,91 20,94
Giá tr , 1.000 USD 58.593 81.199 188.694 180.906 293.119 379.364 20,54
Giá BQ USD/kg 4,05 2,73 3,57 3,24 3,50 3,91 -0,33
M c và b ch tu c ðL
S n lư ng, 1.000 t n 41,65 61,94 86,7 77,31 79,86 117,75 10,95
Giá tr , 1.000 USD 115.892 182.253 318.235 274.368 326.739 520.297 16,20
Giá BQ USD/kg 2,78 2,94 3,67 3,55 4,09 4,42 4,73
H i s n khác ðL
S n lư ng, 1.000 t n 123,73 95,21 99,9 90,03 52,62 11,87 -20,90
Giá tr , 1.000 USD 404.011 367.178 362.381 268.557 364.825 190.250 -7,25
Giá BQ USD/kg 3,27 3,86 3,63 2,98 6,93 16,03 17,25
Hàng khô
S n lư ng, 1.000 t n 34,28 35,91 39,74 43,6 45,15 24,32 -3,37
Giá tr , 1.000 USD 196.825 130.354 178.544 163.751 162.121 94.303 -7,09
Giá BQ USD/kg 5,74 3,63 4,49 3,76 3,59 3,88 -3,85
T ng c ng
S n lư ng, 1.000 t n 375,49 626,99 1.236,34 1.216,11 1.353,16 1.522,78 15,03
35. 35
Tên s n ph m 2001 2005 2008 2009 2010 2011
TðTBQ
2001-
2011
Giá tr , 1.000 USD 1.777.486 2.739.000 4.509.418 4.251.313 5.033.726 6.117.904 13,16
Giá BQ USD/kg 4,73 4,37 3,65 3,50 3,72 4,02 -1,63
Ngu n: VASEP qua các năm giai ño n 2001-2011
2.4.5. Hi n tr ng CBTSNð
Năm 2011 t ng s n lư ng CBTSNð ñ t kho ng 658,2 nghìn t n s n ph m các lo i,
tăng 137,3% so v i năm 2001. Trong ñó, s n lư ng nư c m m chi m 35,11%, m n các
lo i chi m 2,96%, cá khô chi m 7,51%, tôm khô chi m 0,62%, m c khô chi m 1,04%, b t
cá chi m 24,43%, ñ h p chi m 0,31%, th y s n ñông l nh chi m 28,02% V giá tr
CBNð năm 2011 ñ t kho ng 11.947 t ñ ng, tăng 293,6% so v i năm 2001. Trong ñó, giá
tr s n xu t nư c m m chi m 21,49%, m m các lo i chi m 5,7%, cá khô chi m 9%, tôm
khô chi m 4,93%, m c khô 10,12%, b t cá chi m 12,82%, ñ h p chi m 1,19%, th y s n
ñông l nh chi m 34,75% t ng giá tr CBNð.
B ng 21. S n ph m thu s n ch bi n tiêu th n i ñ a toàn qu c qua các năm
Ch tiêu ðVT 2001 2005 2009 2010 2011
TðTBQ
(%/năm)
Nư c m m: SL 1.000 lit 139.130 186.170 227.430 234.860 231.145 5,21
Giá tr Tr.ñ 755.600 1.508.240 2.470.880 2.666.250 2.568.565 13,02
M m các lo i: SL T n 11.410 16.750 19.720 19.300 19.510 5,51
Giá tr Tr.ñ 213.030 441.330 656.160 705.850 681.005 12,32
Cá khô:SL T n 31.390 48.150 48.710 50.190 49.450 4,65
Giá tr Tr.ñ 373.600 777.730 1.039.420 1.112.730 1.076.075 11,16
Tôm khô:SL T n 2.370 3.010 3.980 4.160 4.070 5,56
Giá tr Tr.ñ 188.830 334.450 564.480 613.830 589.155 12,05
M c khô:SL T n 1.740 3.810 6.510 7.160 6.835 14,66
Giá tr Tr.ñ 170.160 457.360 1.130.970 1.289.370 1.210.170 21,67
B t cá: SL T n 54.720 122.300 155.270 166.380 160.825 11,38
Giá tr Tr.ñ 251.980 791.130 1.448.610 1.616.630 1.532.620 19,79
ð h p: SL T n 890 1.630 2.030 2.030 8,60
Giá tr Tr.ñ 39.900 94.600 141.990 141.990 13,53
Thu s n ðL: SL T n 35.760 73.390 176.810 192.180 184.495 17,83
Giá tr Tr.ñ 427.160 .223.280 3.916.390 4.389.480 4.152.935 25,54
T ng SL T n 277.390 455.200 640.270 676.260 658.265 9,03
T ng GT Tr.ñ 2.420.270 5.628.120 11.358.070 12.536.130 11.947.100 17,31
Ngu n: Báo cáo s NN&PTNT các t nh/thành ph trên c nư c năm 2011
2.5. ðánh giá chung v th c tr ng phát tri n ngành th y s n và tình hình th c hi n
quy ho ch trong giai ño n 2006-2010
2.5.1. ðánh giá chung v th c tr ng phát tri n ngành th y s n giai ño n 2001-2011
a) Nh ng thành t u ñ t ñư c.
Trong nh ng năm qua s n xu t th y s n ñ t ñư c nh ng thành t u ñáng k , tăng
m nh c v s n lư ng và giá tr . Năm 2011, t ng s n lư ng th y s n ñã ñ t trên 5,2 tri u
t n (tăng g p 2,1 l n so v i năm 2001, bình quân tăng 8,82%/năm); s n lư ng NTTS ñ t 3
36. 36
tri u t n (tăng g p 4 l n so v i năm 2001, bình quân tăng 17,37%/năm); s n lư ng KTTS
ñ t trên 2,2 tri u t n (tăng g p 1,27 l n so v i năm 2001, bình quân tăng
2,74%/năm,). Hàng th y s n Vi t Nam ñã có m t trên 164 qu c gia và vùng lãnh th
trên th gi i, kim ng ch xu t kh u năm 2011 ñ t 6,11 t USD (tăng g p 2,4 l n so năm
2001, bình quân tăng 13,16%/năm).
Có th nói giai ño n 2001-2011 ngành th y s n ñ t t c ñ tăng trư ng cao trên t t
c các lĩnh v c KTTS, NTTS, CBTS, xu t kh u th y s n. Tuy nhiên ch t lư ng tăng
trư ng còn m c th p. C th , trong 100% ph n tăng lên c a t ng s n lư ng KTTS có
ñ n 100% là do y u t tăng s lư ng tàu thuy n t o ra, trong 100% ph n tăng lên c a t ng
s n lư ng NTTS có ñ n 70% là do tăng năng su t, còn l i 30% là do tăng di n tích, trong
100% ph n tăng lên c a t ng giá tr XKTS có ñ n trên 80% là do tăng s n lư ng t o ra,
còn l i dư i 20% là do y u t tăng giá. Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng trên là:
Ngh cá cho ñ n nay v n chưa thoát kh i hình bóng c a m t ngh cá th công,
trình ñ s n xu t nh , qui mô h gia ñình, phát tri n t phát theo cơ ch th trư ng.
Ngành th y s n v n là m t ngành khai thác tài nguyên tư nhiên theo ki u t n thu, trư c
s c ép c a các v n ñ kinh t xã h i c a m t nư c nghèo, ch m phát tri n: s gia tăng
dân s nhanh, thi u vi c làm, ñói nghèo và s kh c li t trong ki m tìm k mưu sinh c a
các c ng ñ ng dân cư ven bi n. Bên c nh ñó, trong nhi u năm qua Th y s n l y xu t kh u
làm mũi nh n, t o ngu n ñ nh p kh u thi t b công nghi p hóa lĩnh v c ch bi n th y
s n. Còn ñ i v i các lĩnh v c s n xu t nguyên li u, vi c ñ y m nh xu t kh u ch kích thích
tính t phát s gia tăng phát tri n theo chi u r ng, tăng s n lư ng l n hơn tăng ch t
lư ng. Do thi u các cơ ch , chính sách, thi u t m nhìn xa, các thành qu t xu t kh u
th y s n ñã không có tác ñ ng tích c c t i phát tri n công nghi p, phát tri n cơ khí ngh
cá. Vì th , trong lĩnh v c s n xu t nguyên li u, ngh cá v n chưa thoát kh i tình tr ng l c
h u c a m t ngh cá th công, các lĩnh v c cơ khí th y s n, khai thác h i s n,công nghi p
s n xu t th c ăn, ch ph m sinh h c trong NTTS...ñ u b t t h u.
Cho ñ n nay, ngành th y s n v n r t lúng túng trong chi n lư c phát tri n theo
chi u sâu, chi n lư c phát tri n khoa h c công ngh , phát tri n ngu n nhân l c, chi n lư c
phát tri n cơ khí th y s n, phát tri n khai thác xa b ...vì v y ch t lư ng tăng trư ng v n
m c th p v n ti m n nguy cơ phát tri n thi u b n v ng. ðây là th c tr ng r t c n nh ng
gi i pháp, nh ng quy t sách trong quá trình CNH-HðH ngh cá.
M t nguyên nhân khác tác ñ ng t i tăng trư ng th y s n th i kỳ qua là các cu c
kh ng ho ng kinh t khu v c và toàn c u. Do nh hư ng t kh ng ho ng, nhu c u tiêu th
các m t hàng th y s n gi m h u kh p các th trư ng; ngu n v n trong và ngoài nư c
ñ u b h n ch . Th ng kê c a VASEP cho th y, hi n nay có kho ng 70% doanh nghi p
CBTS có nguy cơ phá s n ho c làm ăn kém hi u qu do thi u v n, ñi u này ñã tác ñ ng
m nh, ngư c tr l i lĩnh v c s n xu t nguyên li u th y s n nh hư ng chung ñ n tăng
trư ng và ch t lư ng tăng trư ng toàn ngành.
b) Nh ng khó khăn t n t i và nguyên nhân
b.1- Trong KTTS :
+ S gia tăng quá nhanh và không có ki m soát các lo i tàu thuy n ven b ñã làm
cho ngu n l i th y s n ñ ng trư c nguy cơ suy gi m nghiêm tr ng. Nguyên nhân chính
d n ñ n tình tr ng này là tình tr ng y u kém trong qu n lý nhà nư c. Ngành th y s n thi u
các quy ho ch chi ti t, thi u các ñánh giá thư ng niên v ngư trư ng và ngu n l i, vì v y
37. 37
thi u cơ s khoa h c cho quy ho ch phát tri n các ñ i tàu, các ngh khai thác phù h p v i
t ng vùng bi n, t ng ñ a phương trên c nư c. Công tác th ng kê c a ngành cũng còn quá
nhi u b t c p. Chưa có phương pháp th ng kê s li u tàu thuy n chính xác.Sau khi có
Quy t ñ nh 189/Qð-TTg s tàu thuy n ñư c th ng kê l i
+ Ngu n l i th y s n b suy gi m nghiêm tr ng trư c tình tr ng khai thác quá m c
và khai thác trái phép thư ng xuyên x y ra. Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng này là
công tác thanh tra, ki m tra, giám sát còn y u, thi u l c lư ng, thi u kinh phí, thi u
phương ti n ho t ñ ng.
+ Chi phí ñ u vào cho KTHS không ng ng tăng quá cao, trong khi giá s n ph m
không tăng ho c tăng không tương ng, vì v y tàu thuy n c a ngư dân ph i n m b r t
nhi u. Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng này là do bi n ñ ng b t n c a th trư ng,
giá xăng, d u th gi i tăng cao, b t bu c giá xăng d u trong nư c ph i tăng theo.
+ Công tác t ch c s n xu t, thương m i còn quá nhi u b t c p. Trên 90% s n
ph m do tư thương qu n lý c ñ u vào và ñ u ra. Ngu n v n ñ u tư cho ngư dân ñi khai
thác t ng chuy n bi n ch y u cũng do tư thương cung c p. Vì v y ngư dân không th c
quy n ch ñ ng trong s n xu t, không ñư c bình ñ ng trong ăn chia, phân ph i s n ph m,
thành qu lao ñ ng. Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng này ch y u là do ngư dân
nghèo, thi u v n; cơ ch chính sách tín d ng hi n hành không h tr ngư dân ti p c n
ñư c ngu n v n tín d ng c a các ngân hàng. Các m i quan h ngư dân-doanh nghi p-
ngân hàng không ñư c xác l p; t ch c HTX còn y u kém; vai trò các doanh nghi p công
ích còn m nh t.+ S n lư ng KTTS có giá th p v n còn chi m t tr ng khá cao, trên 55%
là cá t p các lo i, ch có th s d ng trong ch bi n th c ăn chăn nuôi và tiêu dùng n i
ñ a. Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng này ch y u là do cơ c u các ñ i tàu hi n nay,
ch y u v n là các tàu lư i kéo; m t khác ngư dân thi u các thông tin v th trư ng, còn
các doanh nghi p CBTS trong nư c vì m c tiêu l i nhu n, chưa coi tr ng nghiên c u, ch
bi n các lo i s n ph m này.
+ Công ngh b o qu n sau thu ho ch còn khá thô sơ (ch y u b o qu n b ng nư c
ñá) vì v y t n th t sau thu ho ch chi m t tr ng khá cao ( 20-25%) trong t ng s n lư ng
KTTS, làm gi m ñáng k hi u qu ñi bi n c a ngư dân. Nguyên nhân d n ñ n tình tr ng
này ch y u do ngư dân nghèo, thi u v n ñ u tư. V phía nhà nư c còn r t thi u các
nghiên c u cơ b n và thi u các chuy n giao công ngh v b o qu n sau thu ho ch cho ngư
dân.
+ Công tác ñi u tra, ñánh giá và d báo ngư trư ng ngu n l i còn nhi u h n ch ,
thi u ñ ng b , vì v y các s li u, cơ s khoa h c cho vi c ho ch ñ nh chi n lư c, quy
ho ch phát tri n ngành KTTS không tránh kh i các khó khăn.. Nguyên nhân chính c a
tình tr ng này ch y u là do h n ch nh n th c c a các cơ quan qu n lý, trong tình tr ng
luôn thi u kinh phí dành cho nghiên c u cơ b n v bi n, thi u v n ñ u tư, ñ u tư không
ñ ng b . thi u thiêt b , phương ti n, nhân l c cho công tác ñi u tra nghiên c u ngu n l i
th y s n.
+ Cơ s d ch v h u c n ngh cá còn r t h n ch . Mâu thu n trong các quy ho ch
liên ngành d n ñ n nhi u c ng cá sau ñ u tư không ñư c s d ng, d n t i lãng phí l n. Do
cơ ch xin/cho trong ñ u tư và y u kém trong tư v n thi t k , nhi u c ng cá, b n cá v a
xây d ng xong, v a ñi vào ho t ñ ng ñã b b i l ng ho t ñ ng kém hi u qu , th m chí có
38. 38
nh ng c ng cá không ho t ñ ng ñư c ph i b . Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng này
là y u kém trong công tác quy ho ch và qu n lý quy ho ch phát tri n các c ng cá, b n cá,
khu neo ñ u tránh trú bão.
+ Công tác qu n lý nhà nư c trong lĩnh v c khai thác và b o v ngu n l i th y s n
còn h n ch ; h th ng b máy t ch c t Trung ương ñ n ñ a phương còn nhi u b t c p.
b.2- Trong NTTS:
+ Di n tích NTTS trên ñ t li n ñã khai thác t i m c gi i h n cho phép. Các ñ a
phương có ti m năng, di n tích m t nư c phát tri n NTTS ñ u ñã quy ho ch ñưa vào s
d ng h t. NTTS phát tri n theo phong trào.Công tác quy ho ch và qu n lý quy ho ch còn
r t h n ch . Các quy ho ch c th , quy ho ch chi ti t thư ng ñi trư c quy ho ch t ng th ,
ch t lư ng quy ho ch không cao.
+ Trong giai ño n 2001-2011 v n chưa chú tr ng ñúng m c ñ n quy ho ch phát
tri n theo chi u sâu (tăng s n lư ng trên cùng di n tích m t nư c NTTS ), v n t p trung
phát tri n theo chi u r ng (m r ng di n tích nuôi). Nguyên nhân chính d n ñ n tình tr ng
này là tư duy s n xu t nh , thi u ñ nh hư ng, t m nhìn , thi u chính sách c th s d ng
ñ t, m t nư c lâu dài, n ñ nh, thi u v n ñ u tư, thi u nghiên c u khoa h c d n ñư ng,
thi u các hư ng d n và ñánh giá sau quy ho ch,thi u trao ñ i, h c h i kinh nghi m trong
và ngoài nư c...
+ Chưa th c hi n ñư c truy xu t ngu n g c s n ph m th y s n. Vi c m i ch ñư c
tri n khai th nghi m cho m t s vùng, chưa tri n khai trên toàn qu c vì v y ñã nh
hư ng ñ n công tác qu n lý ch t lư ng, v sinh an toàn th c ph m, làm ch m k ho ch
xây d ng thương hi u s n ph m uy tín, nh hư ng k t qu kinh doanh c a ngành công
nghi p CBTS. Nguyên nhân chính là tình tr ng manh mún c a di n tích và s phân tán
c a các vùng NTTS, m t khác th i gian qua, ngành m i ch chú tr ng ñ u tư cho m t s
ñ i tư ng ch l c xu t kh u, chưa th m r ng ñ i trà ñ n các ñ i tư ng khác.
+ Vi c s d ng các lo i thu c, hóa ch t b c m trong NTTS v n x y ra. Nhi u lô
hàng th y s n xu t kh u c a Vi t Nam b tr l i do nhi m hóa ch t còn t n dư trong s n
ph m, ph n nhi u là các dư lư ng kháng sinh… Nguyên nhân chính là thi u các hư ng
d n c th , thi u các bi n pháp c nh báo cho ngư i NTTS v nguy cơ c a vi c s n xu t
thi u an toàn. M t khác công tác qu n lý nhà nư c v hóa ch t, thu c thú y, v ch t
lư ng, v sinh an toàn th c ph m còn ch ng chéo, còn b t c p; các ñia phương chưa th c
hi n t t công tác ki m tra, giám sát ho t ñ ng NTTS, ki m tra, x lý các ho t ñ ng kinh
doanh, buôn bán các lo i thu c, hóa ch t b c m.
+ S n xu t th c ăn, ch ph m sinh h c, thu c thú y th y s n ñã b b ng . Trên
80% lư ng th c ăn ph i nh p kh u t nư c ngoài ho c do các doanh nghi p 100% v n
nư c ngoài s n xu t. Ngư i NTTS không ch ñ ng ñư c trong s n xu t m i khi có bi n
ñ ng l n v giá th c ăn (th c ăn chi m trên 80% giá thành s n ph m). L i d n ñ n tình
tr ng này ch y u thu c v các cơ quan qu n lý nhà nư c.
+ V s n xu t con gi ng và qu n lý ch t lư ng con gi ng r t h n ch : ch t lư ng
gi ng không cao, công tác ki m tra, ki m soát l ng l o. Lư ng gi ng trôi n i trên th
trư ng không ñư c ki m soát r t l n, ñã nh hư ng không nh ñ n NTTS , t l s ng sau
th ho ch ñ t r t th p t 45-55% , có lúc, có nơi ch ñ t 25-30%. Nguyên nhân chính d n
39. 39
ñ n tình tr ng này là công tác qu n lý nhà nư c chưa t t, thi u các quy chu n, quy ñ nh
c th , vi c ki m tra, ki m soát còn ñơn gi n, th m chí có nơi còn ñ x y ra tiêu c c.
+ Cơ s h t ng th y l i vùng nuôi còn nhi u b t c p.Chưa có các nghiên c u khoa
h c v h th ng th y l i ph c v NTTS, h u h t hi n nay là nư c ph c v NTTS s d ng
chung, cùng h th ng th y l i ph c v s n xu t nông nghi p, vì v y nguy cơ v ô nhi m
ngu n nư c và d ch b nh t vi c dùng các lo i hóa ch t, thu c tr sâu, phân bón trong
nông nghi p th i ra ngu n nư c.
b.3- Trong CBTS:
+ Công tác d báo th trư ng tiêu th trong và ngoài nư c r t h n ch : Th i kỳ qua
các doanh nghi p t xoay s trong cơ ch th trư ng, t tìm ñ u ra cho s n xu t. Do
không ch ñ ng ñư c th trư ng nhi u doanh nghi p s n xu t c m ch ng, không th xây
d ng ñư c chi n lư c kinh doanh, chi n lư c s n ph m. Nguyên nhân c a tình tr ng này
ch y u do thi u ki n th c thương m i th trư ng, thi u v n ñ u tư, thi u các chính sách
h tr ñúng ñ n, k p th i c a Nhà nư c v marketting v d báo th trư ng .M t khác
công tác th ng kê th y s n b buông l ng su t th i gian dài, không có s quan tâm ñ u tư
c a Nhà nư c, s li u ñ u vào theo chu i th i gian không có, ho c ch p vá v i chu i th i
gian quá ng n không th làm cơ s d li u phân tích d báo chính xác cho t ng th trư ng
cũng như t ng s n ph m th y s n.
+ Tình tr ng c nh tr nh thi u lành m nh: N i b c ng ñ ng doanh nghi p còn
nhi u v n ñ thư ng xuyên x y ra.N i c m th i gian qua là tình tr ng m t s doanh
nghi p dung túng cho vi c bơm chích t p ch t vào nguyên li u th y s n ñ phá giá th
trư ng. Có m t s doanh nghi p khác l i dùng chiêu chào hàng giá th p trên th trư ng
qu c t nh m bán ñư c hàng, m c cho ñó là s làm h i l n nhau trong n i b c ng ñ ng
doanh nghi p Viêt nam, d n ñ n tình tr ng kìm hãm lĩnh v c s n xu t nguyên li u trong
nư c, ñ c bi t là s n ph m tôm và cá tra, nhi u lúc ngư i nuôi ph i treo ao vì giá thu mua
quá th p không ñ bù ñ p chi phí s n xu t. Nguyên nhân chính c a tình tr ng này là thói
hư, t t x u-tàn dư c a l thói s n xu t nh còn h n sâu trong m t s doanh nhân, văn hóa
kinh doanh hi n ñ i và s liên k t gi a các doanh nghi ptrong cùng hi p h i ngành ngh
chưa ñ t m nh hư ng ñ hình thành nên môi trư ng c nh tranh lành m nh.
+ Thi u ph i h p quy ho ch gi a s n xu t nguyên li u và nhà máy ch bi n: Vi c
t phát m r ng di n tích NTTS ñ n ñâu, nhà máy CBTS phát tri n theo ñ n ñó, ñã d n
ñ n tình tr ng thi u ngu n nguyên li u, dư th a công su t s n xu t. Theo th ng kê c a
VASEP, các nhà máy CBTS ñư c ñ u tư r t l n, trong khi ñó công su t th c t ho t ñ ng
ch ñ t 50-70% tùy thu c t ng nhà máy. Như vây, vi c ñ u tư là không có hi u qu . ð u
tư l n, các doanh nghi p CBTS ph i kh u hao tài s n c ñ nh l n, không s d ng h t
công su t ñ ng nghĩa v i vi c nâng cao giá thành s n xu t, gi m kh năng c nh tranh
trên th trư ng. Nguyên nhân chính c a tình tr ng này là công tác quy ho ch và qu n lý
quy ho ch còn h n ch .
+ Chưa xây d ng t t quan h liên k t gi a s n xu t nguyên li u và ch bi n s n
ph m th y s n: Trong nhi u năm qua Chính ph ñã có nh ng ch trương, chính sách xây
d ng các m i quan h liên k t gi a doanh nghi p ch bi n th y s n v i các cơ s nuôi
tr ng th y s n, các tàu ñánh b t h i s n. Nhưng do thói quen làm ăn nh l , manh mún,
ti u nông, nhìn l i ích nh trư c m t, chưa th y t m chi n lư c, l i ích trong quan h làm
40. 40
ăn chung th y,lâu dài, b n ch t gi a nh ng ch ñ m, ch tàu v i các doanh nghi p, nên
các h p ñ ng liên k t thư ng b phá v trong th i gian qua ñã làm cho không ít ch ñ m,
ch tàu, cũng như m t s doanh nghi p b lao ñao, v t v , th m chí m t s b phá s n.
2.5.2. ðánh giá chung v tình hình th c hi n quy ho ch trong giai ño n 2006-2010
Theo Quy t ñ nh s 10/2006/Qð-TTg c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t
quy ho ch t ng th ngành th y s n giai ño n 2006-2010 và t m nhìn 2015, ñ n năm 2010
t c ñ tăng trư ng s n lư ng th y s n ñ t 3,8%/năm, t c ñ tăng trư ng giá tr kim ng ch
xu t kh u ñ t 10,63%/năm, t ng s n lư ng th y s n ñ t 3,5-4,0 tri u t n, s n lư ng nuôi
ñ t 2 tri u t n, s n lư ng khai thác bi n ñ t 1,5-1,8 tri u t n, khai thác th y s n n i ñ a ñ t
0,2 tri u t n, giá tr kim ng ch xu t kh u ñ t 4 t USD, gi i quy t vi c làm cho kho ng 4,7
tri u lao ñ ng.
Th c t qua 5 năm 2006-2010 ngành th y s n ñã ñ t ñư c nh ng thành t u ñáng
ghi nh n.
- V t c ñ tăng trư ng s n lư ng năm 2010 ñ t 3,3%/năm b ng 86,8% so v i m c
tiêu quy ho ch.
- V t c ñ tăng trư ng giá tr kim ng ch xu t kh u vư t ch tiêu ñ ra ñ t bình
quân 13,16%/năm.
- V t ng s n lư ng th y s n tăng 23,8% so v i ch tiêu quy ho ch.
- V s n lư ng NTTS tăng 41,5% so v i ch tiêu quy ho ch, ch y u nh tăng s n
lư ng nuôi m t s ñ i tư ng ch l c, ñ c bi t là cá cá và tôm chân th chân tr ng.
- V s n lư ng KTHS tăng 6,7% so v i ch tiêu quy ho ch, ch y u tăng do tăng s
lư ng tàu thuy n khai thác .
- V s n lư ng KTNð ñ t m c tiêu 0,2 tri u t n.
- T ng giá tr kim ng ch xu t kh u tăng 22,5% so v i m c tiêu quy ho ch (ñ t 4,8
t USD), ch y u là tăng s n lư ng và giá xu t kh u m t hàng tôm, cá tra.
- ðã gi i quy t vi c làm cho kho ng 4,5 tri u lao ñ ng, b ng 95,74% ch tiêu quy
ho ch. Nguyên nhân là do s c hút lao ñ ng c a các ngành công nghi p và d ch v , xu
hư ng ngư dân r i b khu v c th y s n sang làm vi c các lĩnh v c khác ñang ngày m t
tăng .
M t s bài h c kinh nghi m rút ra t quy ho ch giai ño n 2006-2010.
Quá trình xây d ng và th c hi n QHTT ngành th y s n giai ño n 2006-2010 cho
th y quy ho ch phát tri n th y s n là công vi c khó, do th y s n là ngành kinh t g n bó,
ph thu c ch t ch v i các y u t , các quy lu t t nhiên, l i v n ñ ng, phát tri n theo ñ nh
hư ng c a th trư ng, trong ñi u ki n c a m t nư c nghèo, ngư dân nghèo v i nhi u t p
t c, thói quen c a n n s n xu t nh , tư duy manh mún, trình ñ th công, cơ ch qu n lý
quan liêu, bao c p. Trong khi ñó, t yêu c u cu c s ng, th c t s n xu t th y s n phát tri n
v i t c ñ r t nhanh, là m t trong các ngành kinh t có t c ñ tăng trư ng nhanh nh t
trong th i gian qua, ñ c bi t trong lĩnh v c xu t kh u. Chính vì v y, th i gian qua, công
tác quy ho ch còn nhi u b t c p, không theo k p và chưa ñáp ng nhu c u phát tri n c a
th c ti n. Sau khi QHTT ngành ñư c phê duy t, các quy ho ch theo các vùng, các ñ a
phương, các ñ i tư ng ch l c, quy ho ch các lĩnh v c s n xu t KTHS, NTTS,