O espazo inclúe os bosques de Cruzul e Agüeira e parte do curso do río Navia e os seus afluentes Valdeparada, Boullón e Narón, nos concellos de Becerreá e As Nogais.
2. Inclúe os bosques de Cruzul e Agüeira e parte do curso do río Navia e os seus
afluentes Valdeparada, Boullón e Narón.
Os principais ecosistemas son o aciñeiral, o bosque atlántico e os bosques de
ribeira.
Val do Narón co Aciñeiral de Cruzul, ao fondo, e o comezo do bosque de Agüeira, á esquerda.
3. SITUACIÓN:
No terzo centro-oriental da
provincia de Lugo, na comarca dos
Ancares. Localidades de
referencia: Becerreá e As Nogais.
SUPERFICIE:
652,46 ha
CONCELLOS:
Becerreá, As Nogais.
VALORES NATURAIS:
Fragas, bosque de ribeira,
aciñeirais, plantas asociadas ás
rochas calcárias.
4. PROTECCIÓN
• Lugar de importancia comunitaria (LIC): 29 de decembro de 2004
• Zona especial de conservación (ZEC): 31 de marzo de 2014
• Está incluído na Reserva da Biosfera de "Os Ancares lucenses e montes de
Navia, Cervantes e Becerreá”.
5. O Navia en As Nogais
CLIMA
Atlántico de montaña, con invernos fríos e frecuentes nevadas.
6. XEOLOXÍA/RELEVO
O territorio é unha sucesión de vales e montes de pequena altura: A Penalta, O
Coto, A Pena da Galiña e o Monte Lampaza. A máxima altura dentro do espazo é o
Lampaza con 806 m de alttute, no linde entre Becerreá e as Nogais.
As rochas máis comúns son as lousas e as cuarcitas e unha ampla faixa de
calcarías con dirección NO-SE.
7. As rochas máis comúns son as lousas e as cuarcitas e unha ampla faixa de
calcarías con dirección NO-SE.
9. Os Grobos en Becerreá, na Agüeira, ao pé do lugar de Cela. Unhas curiosas formacións “kársticas”
producidas pola erosión nas rochas calcarias, moi pouco comúns en Galiza.
10. O Navia en
Doncos
REDE FLUVIAL
Articúlase arredor do Navia e dos seus afluentes Narón, Fontaos, Ribanán e
Boullón (pola esquerda) e Valdeparada (pola dereita).
Os ríos discorren por vales profundos e teñen uns bos bosques de ribeira cunha
variada flora e fauna asociada aos cursos de auga.
11. RÍO NAVIA
Nace no monte Chao da Serra (Serra
do Rañadoiro, ao pé do porto do
Poio) en terras do Cebreiro e percorre
90 km por territorio galego, métese
en Asturias e desemboca na ría de
Navia. Recolle as augas das altas
montañas luguesas das comarcas do
Cebreiro, Ancares e Fonsagrada.
O seu percorrido é encaixado e con
constantes cambios de dirección por
vales fondos e estreitos. Neste
espazo recolle as augas dos seus
primeiros afluentes que tamén están
protexidos: Valdeparada, Boullón e
Narón.
13. RÍO NARÓN
Fórmase con varios regos que recollen augas da serra da Pena da Hedra e A Albela e
xúntase co Navia na Borquería (Becerreá). Neste espazo o principal afluente é o Rego de
San Martiño.
15. RÍO BOULLÓN
Nace na serra do Rañadoiro (na Fonte do val de Vilar) e xúntase co Navia perto de Robledo
(As Nogais).
16. RÍO VALDEPARADA
Nace na aba norte do monte Curisco
(León) e xúntase co Navia nas Nogais.
No espazo está protexido tamén parte
do curso do seu afluente o rego de
Trasmonte.
17. ACIÑEIRAL DE
CRUZUL
Está situado no val do Narón
e do seu afluente Rego de
San Martiño sobre unha faixa
de rochas calcárias
dolomíticas mesturadas con
lousas e cuarcitas, con fortes
pendentes que proporcionan
un ambiente seco.
É o bosque de aciñeiras
situado máis ao norte de
Galiza, un enclave
mediterráneo inmerso dentro
do dominio florístico
eurosiberiano.
21. BOSQUE DE AGÜEIRA (AGOEIRA)
Está próximo á localidade da Agoeira, na marxe esquerda do curso alto do Navia,
nas abas avesías dos montes do Coto de Morcelle e Pena da Galiña.
Desenvólvese sobre outeiros redondeados de lousas e xistos con algunhas
bandas de cuarcitas e calcárias.
24. OS GROBOS
Na Agüeira, ao pé do lugar de Cela.
Un labirinto de rochas calcarias, e a
súa vexetación asociada, con
abundantes brións e numerosos
fentos, ocultas nun bosque de
castiñeiros.
25. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de
Callitricho-Batrachion
-Queirogais secos europeos
-Prados secos semi naturais e facies de matogueira sobre substratos calcáreos (Festuco-
Brometalia) (* paraxes con notables orquídeas)
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Mananciais petrificantes con formación de tuf (Cratoneurion)
-Desprendementos mediterráneos occidentais e termófilos
-Encostas rochosas calcícolas con vexetación casmofítica
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Covas non explotadas polo turismo
-Bosques de encostas, desprendementos ou barrancos do Tilio-Acerion
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae)
-Carballeiras galaico-portugueses con Quercus robur e Quercus pyrenaica
Soutos
-Aciñeirais
26. FLORA
A maior parte do espazo está ocupado por bosques naturais de carballos e
rebolos acompañados de freixos, pradairos, bidueiros, abelairas, castiñeiros...
cun rico sotobosque no que abondan os fentos. Nas áreas calcárias mellor
orientadas (na zona de Cruzul) hai aciñeiras mesturadas con rebolos, castiñeiros,
cerdeiras... Unha parte do terreo está ocupado por soutos nos que se atopan
castiñeiros de bo porte.
27. No sotobosque e nas beiras
aparecen xirbarbeira (Ruscus
aculeatus) uvas de can (Tamus
conmunis), Anthyllis vulneraria,
Lithodora diffusa, Osyris alba,
Rubia peregrina, Genista falcata,
Toxo europeo (Ulex europaeus),
Daphne laureola, Antirrhinum
meonanthum e algunhas
orquídeas pouco comúns
(Himantoglossun hircinum,
Ophrys sphegodes, Orchis
mascula)...
Destaca a presenza de especies
mediterráneas asociadas ás
rochas calcárias, algunhas pouco
comúns en Galiza.
Antirrhinum neonanthum,
unha planta típica de
terreos calcários secos.
48. No solo dos bosques xorden, sobre todo no outono, unha grande variedade de cogomelos.
Boletus Coprimus
49. FAUNA
Destaca a presenza de especies asociadas aos bosques e ribeiras fluviais:
xabarín, corzo, raposo, furafollas, leirón, lontra, toupa de río, morcegos, merlo
rieiro, ferreiriños, paporrubios, ras, sapos, salamántigas, saramagantas e unha
gran variedade de invertebrados, en especial insectos.
Leirón
Lagarto das silveiras
50. Ferreiriño común (Parus ater). Busca incansablemente eirugas e insectos nas ponlas das árbores.
51. Paporrubio (Erithacus rubecula). Aliméntase de froitos e insectos en lugares
cubertos de vexetación mesta (bosques, sotobosques...).
55. Ponte de Cruzul sobre
o río Narón.
HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
En 1809, durante a Guerra da
Independencia Española as xentes
do lugar apoderáronse de máis
dun milleiro de fusís que os
soldados franceses agochaban
xunto a ponte. A tradición di que
foi voada para impedir o paso das
tropas napoleónicas.
57. PUNTOS DE INTERESE
•Aciñeiral de Cruzul e río San Martiño
•Bosque dos Grobos
•Muíño/cortiduría na Ferrería
RUTAS:
•Ferrería-Cormes
•Becerreá-Os Grobos
•Ponte de Carlos III, en Cruzul, construído
con pedras calcárias.
Camiñando polo bosque da AgüeiraMuíño na Ferrería