Inclúe o curso medio e baixo do río Masma, os seus afluentes Valiñadares, Fraga Vella ou Figueiras e Batán, a ría de Foz, e a costa ata a desembocadura do rego da Laguela, nos concellos de Foz, Barreiros, Lourenzá e Mondoñedo. No espazo atópanse varios ecosistemas ben definidos: cantís, areais, marismas, río e bosques de ribeira.

1. ESPAZOS NATURAIS
Ría de Foz-Masma

2. Inclúe o curso medio e baixo do río Masma, os seus afluentes Valiñadares, Fraga
Vella ou Figueiras e Batán, a ría de Foz, e a costa ata a desembocadura do rego
da Laguela.
No espazo atópanse varios ecosistemas ben definidos: cantís, areais, marismas,
río e bosques de ribeira.

3. SITUACIÓN:
No cuadrante nordés da provincia
de Lugo, a cabalo das comarcas
da Mariña Central e Oriental.
Localidades de referencia: Foz,
San Cosme (Barreiros), Vilanova
(Lourenzá), Mondoñedo.
SUPERFICIE:
643 ha
CONCELLOS:
Barreiros, Foz, Lourenzá e
Mondoñedo.
VALORES NATURAIS:
Esteiros, marismas, praias, cantís,
bosque de ribeira...

4. Praia de Altar, ría de Foz e mar aberto
PROTECCIÓN
LIC: 29 de decembro de 2004
ZEC: 31 de marzo de 2014
ZEPA “Ría de Foz” (564 ha) 2-4-2004
Está incluída no Inventario de Áreas Importantes para as Aves da SEO/BirdLife
A área corresponde parcialmente coa IBA 007 Ría do Eo-Praia de Barayo-Ría de
Foz, incluída no inventario de SEO/BirdLife (1998).

5. CLIMA
Oceánico, con invernos frescos

6. Ría de Foz vista desde Barreiros
RÍA DE FOZ
Está situada na rasa cantábrica, unha chaira litoral inclinada que se estende por
parte da costa entre Galiza e Cantabria. Está formada polo río Masma o Centiño e
o rego de Esteiro e ábrese entre as puntas dos Castelos (oeste) e de San Bartolo
(leste) es está rodeada de xistos e areíscas. Presenta unha ampla chaira
intermareal lamacenta rodeada por marismas que se concentran na marxe dereita
do interior da ría. É unha ría en proceso de colmatación porque a forza do mar
impide a saída dos materiais que arrastra o río e trae cara a ela a area que arranca
nos cantís veciños.

7. Punta dos Castelos, no extremooeste da ría de Foz

8. Praia da Rapadoira (Foz), de 340 m de lonxitude e 100 m de largor
medio, abrigada e de area fina.
.

9. Praia da Anguieira (Barreiros), no interior da ría de Foz

10. Praia da Anguieira

11. Ría de Foz desde a
Punta de Prados.

12. Praia de Altar (Barreiros), de 950 m de lonxitude e 45 m de largor medio.
Na parte externa da ría de Foz atópase unha frecha de area que tapa parcialmente a súa boca (entre as
praias de Altar e Anguieira, resultado da interacción entre a dinámica interna da ría e unha corrente O-E
que percorre a costa. Entre os anos 1969 e 1977 construíronse en Foz unha serie de espigóns que
modificaron a dinámica da ría e fixeron practicamente desaparecer estra frecha arredor de 1980, mentres
se xuntaba area na outra banda, na praia da Rapadoira. Na actualidade estase a rexenerar, despois da
construción dun novo dique en 1988.

13. Praia do Altar e Pedra
Rubia (Barreiros)

14. Dunas na praia do Altar (Barreiros)

15. Praia de San Cosme (Barreiros)
A COSTA EXTERIOR
Un pequeno tramo de costa exposta na rasa cantábrica no que alternan cantís e
areais.

16. Punta de San Bartolo e praia de Remior
(Benquerencia-Barreiros), no remate do espazo.

17. RÍO MASMA
Nace entre os picos de Seixo
Branco e Cadramón (Serra do
Xistral) e ten un percorrido de
46,2 km ata rematar formando
a ría de Foz (mar Cantábrico).
No curso alto presenta unha
forte pendiente que se suaviza
nos derradeiros 20 km. Forma
os amplos vales de
Mondoñedo, Lourenzá e
Barreiros.
Os seus afluentes pola
esquerda son Fraga Vella ou
Figueiras, Couboeira e Oirán, e
pola dereita Valiñadares e
Batán.
O Masma recibe distintos
nomes no comezo do seu
percorrido: primeiro Pedrido e
logo Tronceda.
O Masma na Fervenza (Mondoñedo)

18. O Masma na Fervenza (Mondoñedo)

19. O Masma en Masma (Mondoñedo)

20. Rego da Ferrería, Augavalva
(Figueiras-Masma)
Viloalle (Mondoñedo)

21. O Masma en Lourenzá

22. RÍO DO BATÁN
Nace na serra da Cadeira e xúntase ao Masma en A Ribeira (Lourenzá).

23. Esteiro do Masma

24. Esteiro do Río Centiño

25. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Bancos de area cubertos permanentemente por auga mariña, pouco profunda
-Esteiros
-Chairas lamacentas ou areentas que non están cubertos de auga na baixamar
-Grandes calas e baías pouco profundas
-Arrecifes
-Vexetación anual sobre argazos
-Cantís con vexetación das costas atlánticas e bálticas
-Vexetación anual pioneira con Salicornia e outras especies de zonas lamacentas ou areentas
-Pasteiros de Spartina (Spartinion maritimi)
-Pasteiros salinos atlánticos (Glauco-Puccinellietalia maritimae)
-Matogueiras halófilas mediterráneas e termoatlánticas (Sarcocornetea fructicosae)
-Dunas móbiles embrionarias
-Dunas móbiles de litoral con Ammophila arenaria (dunas brancas)
-Augas estancadas, oligotróficas ou mesotróficas con vexetación de Littorelletea uniflorae e/ou Isoeto-Nanojuncetea
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-Batrachion
-Ríos de ribeiras lamacentas con vexetación de Chenopodion rubri p.p. e deBidention p.p.
-Queirogais secos europeos
-Queirogais secos atlánticos costeiros de Erica vagans
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos(Molinion caeruleae)
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Turbeiras calcarias do Cladium mariscus e con especies do Caricion davallianae
-Mananciais petrificantes con formación de tuf (Cratoneurion)
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-Veronicion dillenii
-Covas non explotadas polo turismo.
-Furnas mariñas
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)
-Carballeiras galaico-portugueses con Quercus robur e Quercus pyrenaica

26. FLORA
As beiras do Masma conservan bosques de ribeira nos que que predominan os
ameneiros (Alnus glutinosa), acompañados por salgueiros (Salix atrocinerea),
sanguiños (Frangula alnus), pradairos, fentos…
Fentos (Blecnum)

27. Pirixel do mar
Na ría e no espazo costeiro destaca a vexetación de marisma e, en menos medida,
de dunas e cantís. Nas zonas resgardadas do esteiro hai seba (Zostera noltii),
Juncus maritimus, Spartina maritima, Juncus gerardi, Scirpus maritimus e
Phragmites australis. Nas dunas das praias podemos atopar Ammophila arenaria,
Eryngium maritimum, Linaria polygalifolia, Cochlearia aestuaria (endémica das
costas do golfo de Biscaia), Limonium dodartii (en perigo crítico de extinción en
España), e nos cantís silva do mar (Smilax aspera), capileira (Adiantum capillus
veneris)…
Capileira

28. Silva do mar (Smilax aspera)

29. Seba (Zostera noltii)

30. Iberis procumbens

31. Inflorescencia de xunco
(Juncus maritimus)

32. ESPECIES DO ANEXO II DA
DIRECTIVA 92/43/CEE
Flora
Narcissus pseudonarcis susssp. nobilis

33. FAUNA
O río e as súa beiras acollen unha variada fauna, etre a que destacan os anfibios,
os insectos e cinco especies de peixes continentais.
Píntega
(Salamandra
salamandra).

34. Cabalo do demo (Orthetrum)

35. Mazarico rabipinto ou rubio (Limosa lapponica)
O río e as súa beiras acollen unha variada fauna, etre a que destacan os anfibios,
os insectos e cinco especies de peixes continentais.
No esteiro do Masma e na ría de Foz hai catalogadas 200 especies de aves.
Destacan as poboacións de aves acuáticas, especialmente durante o inverno e o
paso migratorio outonal: cullereiro (Platalea leucorodia), lavanco (Anas
platyrhynchos), cerceta (Anas crecca), asubiador (Anas penelope), o escaso
ganso de cara negra (Branta bernicla), raro en España e que é relativamente
frecuente de ver nesta ría; mazarico real (Numenius arquata), mazarico rubio
(Limosa lapponica), pilro gordo (Calidris canutus). Rexistrouse a cría da escasa
garza pequena (Ixobrychus minutus).

36. Corvos mariños cristados (Phalacrocorax aristotelis.

37. Garza real (Ardea cinerea), visitante invernal habitual.

38. Cullereiros (Platalea leucorodia). Ivernan na ría de Foz procedentes de Holanda.

39. Píllara real (Charadrius hiaticula).

40. Cangrexo (Carcinus maenas)

41. ESPECIES DO ANEXO II DA
DIRECTIVA 92/43/CEE
Invertebrados
Coenagrion mercuriale
Lucanus cervus
Elona quimperiana
Geomalacus maculosus
Margaritifera margaritifera
Peixes
Petromyzon marinus
Salmo salar
Anfibios
Discoglossus galganoi
Mamíferos
Galemys pyrenaicus
Lutra lutra
Myotis myotis
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
Saramaganta (Chioglossa lusitanica)

42. ACTIVIDADES
Pesca e marisqueo, lecer...

43. HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
Aínda que fora do espazo protexido, nas proximidades atópanse vilas e lugares
dunha grande importancia histórica (Mondoñedo, Foz...) ou etnográfica.
Na contorna do río Masma consérvanse pontes, muíños...
A vila de Foz é de orixe fenicia. Na actualidade conta con case 10.000 habitantes.
Ponte sobre o
Masma en Viloalle
(Mondoñedo)

44. Praia de Rapadoira (Foz)
PROBLEMAS
-Construcción de diques que
cambiaron a fisonomía das praias
-Obras no espazo costeiro
-Especies invasoras
-Presión turística
Praia de Altar (Barreiros)

45. Porto de Foz
PUNTOS DE INTERESE
Praias: A Rapadoira, Altar, Remior, Anguieira.
Fervenzas: A Fervenza, Rego da Ferrería
Pontes: Viloalle

46. Montaxe e fotos: Adela Leiro, Mon Daporta
Agosto 2016