SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
Download to read offline
"Манлайлагч Маркетерууд" ярилцлага 
№ 1 
Буцах 
Нийтэлсэн 11 days ago 1 сэтгэгдэл 
Монголын Маркетингийн Холбоо маркетеруудынхаа оюуны мэдлэг, сэтгэлгээний хөгжилд 
хувь нэмэр оруулах зорилгоор салбартаа манлайлан ажиллаж буй МАРКЕТЕРУУД-ын 
үзэл санааг хуваалцахаар“Манлайлагч Маркетерууд” ярилцлагыг бэлтгэлээ. 
Энэхүү ярилцлагыг уншигч танд хүргэхэд хамтран ажиллаж буй "КРЕАТИВ ПАРТНЕРС" 
ХХК-ийн хамт олонд талархал дэвшүүлье. 
Манлайлагч Маркетерууд: МАРКЕТЕРУУД СУРЧ, ХӨГЖИХДӨӨ ҮРГЭЛЖ ӨЛСГӨЛӨН 
БАЙХ ХЭРЭГТЭЙ 
Нью Медиа Группын Үүсгэн байгуулагч, Ерөнхийлөгч Амартайваны Мэнд-Орших 
Бидний урилгыг хүлээн авч, цаг зав гарган манай цахим хуудасны анхны 
ярилцлагын зочин болсонд нийт уншигч нарынхаа өмнөөс талархсанаа илэрхийлэе. 
А. Мэнд-Орших: Юуны өмнө Монголын Маркетингийн Холбоо/ММХ/-ны цахим хуудасны 
уншигч маркетерууд болон маркетинг сонирхогч хэн бүхэнд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. 
ММХ-оос маркетеруудын мэдлэг чадвар, хөгжилд зориулан бэлтгэж буй энэхүү 
ярилцлагын анхны оролцогч болсондоо баяртай байна. 
Бидний ярилцлагын үр дүнгээс залуу маркетерууд маань олон шинэ санаа болон
өөрийгөө хөгжүүлэх шинэ, шинэ боломжуудыг олж авна гэдэгт итгэлтэй байна. 
Ингээд ярилцлагаа эхлэе. 
Та ажил дээрээ ирээд хамгийн эхэнд юу хийдэг вэ? 
Ихэнх өдрүүдэд маргааш ямар ажил хийх төлөвлөгөөгөө өмнөх өдөр нь гаргачихсан 
байдаг.Тухайн өдөр хэнтэй уулзах, ямар ажлууд хийгдэх гэдгээ төлөвлөсөн байдаг. Яг 
тухайн өдрийг хамгийн эхэнд ямар ажлаар эхлүүлдэг вэ гэвэл цахим шуудангаа шалгаж, 
календариа буюу төлөвлөсөн ажлуудаа хардаг. 
Та компьютероо асаагаад шууд л нэвтэрдэг 3 цахим хуудас
Цахим шуудангаа эхэлж шалгаад http://getcatchapp.com/, дараа нь манай байгууллагын 
дотоод үйл ажиллагаандаа ашигладаг “https://trello.com/” программыг шалгадаг. Олон 
төслүүдийн ажлын явцтай нэг дороос танилцахдаа энэхүү программыг ашигладаг. 
Харин дараа нь “https://feedly.com/” цахим хуудаснаас шинэ мэдээ, мэдээллүүд болон 
хэрэгцээтэй зүйлсээ уншдаг.
Та өдөр бүр ямар ажлыг тогтмол хийдэг вэ? 
Өдөр бүр өөрийгөө хөгжүүлэхэд илүү анхаарах үүднээс их уншдаг. Бүгд л зэврэнэ, 
бүгд л хуучирна. Өнөөдрийн мэдсэн, сонссон зүйл маргааш гэхэд өөрчлөгдөнө, 
өчигдрийн мэдсэн зүйл өнөөдөр өөрчлөгдсөн байх жишээтэй. Тиймээс өдөр бүр тогтмол 
хийдэг ажил гэвэл унших л юм байна. 
Та ажлаа хийж байхдаа ямар дуу хөгжим сонсож урам зориг авдаг вэ? 
Дуу, хөгжимд тийм ч сайн биш, гэхдээ сонсдог цөөн хэдэн дуу бий. Үүнд: 
Hans Zimmer – Mombasa /https://soundcloud.com/n7-nico/mombasa-inception? 
in=mendorshikh/sets/fav/ 
Linkin Park – Castle of Glass /https://soundcloud.com/faboulous9/linkin-park-castle-of-glass? 
in=mendorshikh/sets/fav/ 
Timbaland - Apologize ft. OneRepublic 
N.M.N – Түүнд хэлээч /https://soundcloud.com/n-m-n/tuund-heleech-beat-by? 
in=mendorshikh/sets/fav/ 
Цэлмүүн - Хайр амлаач 
Таны ширээний номнууд болон маркетингийн ном 
Ширээний ном гэхээс илүүтэйгээр цахим ном байдлаар ном уншдаг.Amazon-ны Kindle 
төхөөрөмж ашиглан ном худалдан аваад түүнийгээ зөөврийн компьютер, таблет, гар 
утас зэрэг дээрээ татан авч уншдаг.Миний унших дуртай номнууд ихэвчлэн 
маркетингийн шинэ үзэл баримтлал, хандлага, кейс судлалтай холбоотой
байдаг.Энэ нь өөрөө энэ салбарын хөгжлийн хандлагатай хөл нийлүүлэн алхахад тус 
болдог. 
Amazon Kindle дээрх унших дуртай номнууд 
1. http://www.amazon.com/The-Lean-Startup-Entrepreneurs-Continuous/dp/0307887898 
2. http://www.amazon.com/Mastering-VC-Game-Venture-Start-up-ebook/ 
dp/B003NX75KE/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963788&sr=1- 
1&keywords=mastering+the+vc+game 
3. http://www.amazon.com/Sell-Human-Surprising-Persuading-Influencing-ebook/ 
dp/B0087GJ8KM/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963828&sr=1- 
1&keywords=to+sell+is+human
Маркетингийн номнууд 
1. http://www.amazon.com/Linchpin-Are-Indispensable-Seth-Godin/dp/1591844096 
2. http://www.amazon.com/Enchantment-Changing-Hearts-Minds-Actions/dp/1591845831 
3. http://www.amazon.com/Made-Stick-ideas-others-unstuck-ebook/ 
dp/B000N2HCKQ/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963673&sr=1- 
1&keywords=made+to+stick 
Таны амьдралд маркетинг ямар нөлөө үзүүлсэн бэ? 
Ямарваа нэгэн салбарт хүн анх ороод, анх номыг нь сонсоод тэгээд тодорхой практикт 
хэрэгжүүлж үзэхэд эхлээд их цэгцгүй байдаг. Тодорхой цаг хугацаа өнгөрч, энэ салбарт 
гүн орсны дараа ийм байх ёстой, тийм байх ёстой гэдэг ойлголтыг сүүлд л авч байгаа 
юм. Хөгжөөд л байгаа гэсэн үг. Унших, өөрийгөө хөгжүүлэх зүйлсээс холдож, орхиж 
болохгүй юм байна, нэг зүйлээ яриад байдаг салбар биш болохоор байнга өсч, хөгжих 
шаардлагыг л миний амьдралд бий болгосон гэж боддог. 
Та өөрийнхөө хувийн маркетингийг хэрхэн хийдэг вэ? Та хувийн маркетингаа 
ашиглаад өөрийгөө хэр үнэд хүргэсэн бэ? 
Өмнөх цаг үеийг бодоход твиттер, фэйсбүүк, блог буюу олон нийтийн сүлжээ цахим 
хуудсууд ашиглаад эсвэл сургалт, семинараар дамжуулан өөрийн итгэл үнэмшил, үзэл 
бодлоо илэрхийлэх амархан болсон.Нэг ёсондоо өөрийнхөө брэндийг бүтээх асар их 
боломж дунд бид амьдарч байгаа. 
Байгууллага ажилтнууддаа өөрийгөө хөгжүүлэх боломжийг олгох ёстой. Байгууллагууд 
хэмжээнээсээ шалтгаалаад өөр хоорондоо адилгүй байгаа ч гэсэн энэ асуудал тийм ч 
түгээмэл биш байдаг. Ер нь хараад байхад том жижиг байгууллагуудын маркетинг 
хариуцсан захирал, дарга нар фэйсбүүк, твиттерээ ашиглаад энэ салбарыг 
хөгжүүлэхийн төлөө юу хийж байгаагаа тийм ч ил тод мэдээллэдэггүй эсвэл 
хүргэдэггүй.Би л лав сайн мэдэхгүй байна. Энэ салбарын хөгжилд хувь нэмэр оруулах 
үүднээс гадны байгууллагаас зөвлөгөө авсан эсвэл хамтарч ажилласан туршлагаа 
бусдадаа хуваалцаж байгаа менежер, захирлууд байна уу, твиттер, фэйсбүүк, блог 
дээрээ өөрийнхөө сурсан, мэдсэн зүйлээ бичиж байгаа хүн байна уу. Бараг байхгүй.Маш 
цөөхөн хүн л байгаа. Эсвэл зарим нь олон нийтийн өмнө ил тод байхыг хүсдэггүй байх л 
даа.Тухайн хүний хувийн маркетинг нь тэр хүний ямар зорилготой байгаагаас л 
шалтгаална. Жишээ нь твиттерт олон дагагчтай байвал миний брэнд өсч байна гэж үзэх 
үү, олон удаа зурагтаар гарч байгаагаа брэндээ өсгөж байна, олон хүн намайг танидаг 
болж байна гэж ойлгох уу, эсвэл зүгээр ажлаа хийгээд сайн бүтээл гаргаад, тэр нь хүнд 
хэрэгтэй бол тэр нь брэндээ өсгөж буй нэг хэлбэр үү. 
Ер нь бол хувь хүний зорилго, байгууллагын ашиг олох зорилго мөн нийгмийн зорилго хэр 
байна гэдгээс л их хамаарах байх. Би бол дээр дурдсан 3-н зүйлийн зорилгын нэгдэл 
дээр хардаг. Миний хувьд нийгмийн зорилгын хүрээнд хэрэгжүүлж байгаа олон ажил 
байгаа. Гэхдээ тэр болгоноороо алдаршаад, өөрийгөө эсвэл байгууллагаа сурталчилъя 
гэсэн бодол нэг их байхгүй, мэдээж тодорхой хүрдэг хүмүүстээ хүрээд, хийх ёстой 
зүйлсээ хийгээд л явж байна.Товчхондоо сурсан, мэдсэнээ бусадтай хуваалцаж, 
хамтдаа хөгжицгөөе гэсэн зарчимтай.
Таны ажлын хэрэгсэл 
Та ажлаа хэрхэн төлөвлөдөг вэ? 
Төлөвлөх асуудал бол яахын аргагүй ашигладаг програм ба дэвтэртэй шууд 
холбогдоно. Гар утас бол миний хамгийн том багаж. Цагийн хуваарьтай ажлуудаа 
“Calendar” цэсэд тусгадаг, мартахаас сэргийлсэн чухал ажлуудаа ангилаад “Notes” хэсэгт 
бичдэг, гуравт тодорхой хоног, хугацаатай ажлуудаа “Reminder” хэсэгт ангилаад бичдэг. 
Дотор нь төрөлжүүлээд ангилаад цэгцтэй байлгахыг хичээдэг. Одоо бол багажгүйгээр 
явна гэвэл бараг боломжгүй. 
Та маркетингийн үйл ажиллагаандаа мэргэжлийн ямар ямарпрограммуудыг 
ашигладаг вэ? 
Энэ асуултыг ерөнхийдөө багаж гэж ойлгоё. Манай байгууллага “Forrester” гэдэг олон 
улсын судалгааны байгууллагын албан ёсны гишүүн, тиймээс олон улсын стандартын 
дагуу маркетингийн зөвлөх үйлчилгээг үзүүлдэг. Энэ байгууллагын гишүүн болохын 
тулд тодорхой шаардлагыг биелүүлсний үндсэн дээр 2013 оны 6 сараас эхлэн 
хөөцөлдөж, 2014 оны 1 сараас албан ёсны эрхээ авсан. “Forrester”-оос авах үйлчилгээ нь 
маркетингийн ойлголтуудын оновчтой тайлбар болон тэдгээрийг хэрхэн гүйцэтгэх арга 
зүйг илтгэсэн томоохон файлууд юм. Тэгэхээр яг программ гэхээсээ илүү хийх ажлынхаа 
онцлогоос шалтгаалаад ямар аргачлал ашиглах нь тодорхойлогддог. Гэхдээ ер нь бид 
нар дээр ихэвчлэн бодлогын бичиг баримтууд байдаг. Иймд “Forrester”-н гаргасан олон 
улсын стандартад нийцсэн аргачлалын хүрээнд MicrosoftWord, Excel, Presentation гэх мэт 
энгийн програмуудыг л ашигладаг. Тэрнээс биш маркетингийн төлөвлөгөө гаргахад тийм, 
ийм гэсэн программ ашигладаггүй. Дээр дурдсан энгийн программууд маркетингийн үйл 
ажиллагаанд шаардлагатай үйлдлүүдийг бүрэн хийх чадвартай.
Театрын тайзыг зах зээл гэж төсөөлвөл үзэгчдээсээ нижгэнэсэн алга ташилт 
хүртэхийн тулд маркетерууд юу хийх ёстой вэ? /Маркетер хүн ер нь юу хийдэг юм 
бэ?/ 
Зах зээл дээр бодит бүтээгдэхүүн гаргадаг маркетерын хувьд энэ асуултыг 
борлуулалттайгаа холбож тайлбарлах байх харин манай байгууллагын хувьд business to 
business /b2b/ зарчмаар ажилладаг учраас хэрэглэгчээ сэтгэл ханамж өндөртэй 
байлгахын тулд юу хийдэг вэ гэсэн асуулт болох байх. 
Маркетингийн менежер хүний хийх ёстой ажил бол зөв бодлого тодорхойлох байдаг. 
Гэвч хэд хэдэн шалтгаанаас болоод гол ажилдаа бүрэн анхаарлаа хандуулж чаддаггүй. 
Нэн тэргүүнд бодлогын ажил, гүйцэтгэлийн ажлаа салгахгүй байгаа нь хамгийн том 
асуудал. Мөн гүйцэтгэгч агентлагуудтай хамтарч ажиллах тал дээр сайн биш. Тиймээс 
бүх ажлыг өөр дээрээ хариуцаж байгаа нь гүйцэтгэл тааруухан байхын нэг үндэс 
болдог.Магадгүй байгууллагын удирдлагууд ч үүнийг сайн ойлгодоггүйтэй холбоотой. 
Маш олон байгууллагын менежерүүд, захирлуудтай уулзаж байхад маркетинг ба 
борлуулалт хариуцсан захирал, менежер гэсэн олон нэрийн хуудсуудыг харж байсан.Энэ 
хоёр албан тушаалыг тус тусад нь авч үзвэл маш их ялгаатай ойлголтууд юм. Ихэнхдээ 
маркетинг нь борлуулалтыг ихэсгэдэг гэсэн үүднээс л хараад байдаг. Гэтэл маркетинг 
гэдэг чинь тухайн брэндийн насжилт, бодлогын хүрээнд хэрхэн хоногших вэ гэх мэт 
зүйлс байх ёстой ч борлуулалтыг маркетингдаа уяад өгөхөөр түүндээ илүү анхаараад 
магадгүй ямар ч бодлогогүйгээр идэвхжүүлэлт хийгээд явчихдаг. Зар сурталчилгаа 
явуулах, урамшуулал зарлах эсвэл гэрээт борлуулагч нараа бөөцийлөх гэх мэт. 
Миний харж байгаагаар байгууллагын хүний нөөцийн менежерүүд тухайн нэг 
мэргэжилтний ажил, үүргийг тодорхойлохдоо хэт ерөнхийд нь авч үздэг. Нарийн, зөв 
тодорхойлоогүйн улмаас 2 өөр үүрэг, рольтой ажлыг нэг мэргэжилтэнд ноогдуулснаар 
аль альныг нь сайн гүйцэтгэх боломжгүй байдалд оруулдаг. 
Тэгэхээр эргээд яриандаа орох юм бол маркетерууд өөрийгөө бодлого боловсруулдаг хүн 
гэж л харах ёстой. Бодлогоо сайн тодорхойлсны дараагаар бусад гүйцэтгэлийн ажлуудаа 
мэргэжлийн байгууллага, гүйцэтгэгч агентлагуудтай хамтрах хэрэгтэй. Хэвлэлийн ажил 
байвал нэг хэвлэлийн компанид хандах, эсвэл сурталчилгааны ажил байвал нэг студитай 
хамтрах, судалгааны ажил бол мэргэжлийн байгууллагатай хамтрах гэх мэт. Өөрсөд 
дээрээ бүх ажлыг оноогдуулах буюу өөрсдөө судалгаагаа хийх, өөрсдөө дизайнаа гаргах, 
өөрсдөө л хийх гээд оролдоод байдаг хандлага нь “Чадахгүй нохой булуу цуглуулна” 
гэдэгчлэн тийм ч их үр дүнд хүргэдэггүй. 
Жишээ нь “Apple” компани зар сурталчилгааны хэд хэдэн агентлагтай хамтран 
ажилладаг.Маркетингийн баг нь бүх ажлаа өөрсөд дээрээ төвлөрүүлээд байдаггүй. Аль 
болох хэрэглэгчдэд хүргэх мессежээ юу байлгах вэ эсвэл дараагийн зар сурталчилгааны 
компанит ажилд тавигдах шаардлага нь ямар байх вэ гэх мэт бодлогын хүрээний 
асуудлуудаа илүү зөв, сайн болгохын тулд ажлын ихэнх цагаа уншиж, судлахад 
зарцуулдаг. Манайд хэдий тийм бололцоо байхгүй ч гэсэн яваандаа энэ чиглэлрүү л 
хөгжих хэрэгтэй. 
Тиймээс маркетерууд өөрийнхөө ажлыг бодлого боловсруулах гэж харж, түүнийгээ 
удирдлагууддаа ойлгуулж чадвал түүнд алга таших хүн заавал байх болно. Харин 
бүх зүйлийг хийдэг 100 айлын би чадна байх юм бол хэн ч алга ташихгүй. Тодорхой 
хүмүүс алга ташсан ч тийм удаан үргэлжлэхгүй. Гүйцэтгэл бүр мэдээж сайн болохгүй.
Бид төгс биш учраас аль нэг талд нь заавал алдаа гардаг. 
Танд шинэ санаа хэрхэн төрдөг вэ, шинэ санаагаа олж авахын тулдхаагуур хаагуур 
явдаг зугаалдаг вэ? 
Олон улсад ашиглагдаж байгаа хэрнээ манай оронд хэрэгжээгүй зүйлийг шинэ санаа гэх 
үү эсвэл урьд өмнө нь огт хэрэгжээгүй зүйлийг шинэ санаа гэх үү гэдэг нь тухайн хүний 
яаж харж байгаагаас л шалтгаална. 
Ийм, тийм гоё санаа байна гэсэн хүмүүс монголд олон байдаг. Гэвч тэр санаанууд нь 
ямар нэг зүйлээс харсан хуулбар санаанууд байдаг. Яг цоо шинэ зүйл байх нь их цөөхөн. 
Надад нэг ийм ойлголт байдаг юм. Шинэ санаа гэдэг бол өөрөө юу ч биш, гагцхүү 
ямар үр дүнд хүрч байна гэдэг нь л чухал. 
Нью Медиа Групп нь зах зээлд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ хоёуланг нь нэвтрүүлдэг. 
Бидэнд шинэ бүтээлийнхээ санаа, шинэлэг байдал, бусдаас ялгарах онцлогийг 
тодорхойлох шинэ санаагаа олж авах хоёр эх үүсвэр байдаг. Нэгдүгээрт, манай хамт 
олон, хоёрдугаарт, манай хэрэглэгч, харилцагчид. 
Хамт олноороо хэлэлцэх уулзалт, цуглаан, хурал, уулзалтуудаас бид шинэ санаагаа олж 
авдаг. Жишээ нь IT-н салбарт авч үзвэл илүү мэргэжлийн түвшинд харах, одоо байгаа 
зүйлсээ өсгөхөд илүү шинжлэх ухаанчаар хандах, өмнө нь зах зээл дээр хийгдсэн 
зүйлсийг судлахад мэргэжлийн хүмүүс давуу талтай ч маш их юм унших, үзэх харах 
хэрэгтэй болдог. Үүний эцэст л шинэ бүтээл ямар байвал илүү шинэлэг, онцгой байж 
чадах вэ гэсэн асуултандаа хариулт олно. 
IT-н салбарт шинэ бүтээгдэхүүн гаргахад хамт олны дэвшүүлсэн санаа чухал байдаг бол 
маркетингийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэхэд буюу маркетингийн бодлогын баримт бичиг 
боловсруулахад харилцагч нартайгаа илүү ажиллах хэрэгтэй болдог. Тэдний хүсэл 
шаардлага, эрэлт хэрэгцээ нь “шинэ” гэсэн тодотголтой бүхний үндэс болдог. 
Маркетингийн бодлогын баримт бичиг боловсруулах үйлчилгээ нь хамгийн эхэнд 
тухайн байгууллагын түвшинг тодорхойлохоос эхэлнэ. Тухайн байгууллагын 
маркетингийн бодлого Нью Медиа Группээс гаргасан түвшний хэдэд байна, өмнө нь юу 
юу хийж ямар үр дүнд хүрэхийг зорьжбайсан байна гэх мэт зүйлсийг тодорхойлохын 
тулд хэд хэдэн удаагийн ярилцлага хийдэг. Зарим байгууллагууд маркетинг гэхээр 
зөвхөн сувгийн оновчлол яриад байдаг, эсвэл сошиал медиа дээр юм бичдэг үү ч гэх юм 
уу зар сурталчилгаанд хэт анхаарах шинжтэй. Энэ бүхнийг зөв ойлгуулж, ойлголтын 
зөрүүг арилгахад маш их цаг зарцуулдаг. 
Өмнө нь уулзаж байсан ихэнх байгууллагуудын маркетингийн бодлогын баримт бичигтэй 
танилцах гэхээр тухайн оны маркетингийн төлөвлөгөөгөө харуулдаг. Тодорхой төсөвт 
суурилж бичигдсэн ч гэх юм уу, маш их зар сурталчилгаа хийх үйл ажиллагааг 
харуулсантөлөвлөгөө байдаг. Тэрнээс тухайн бүтээгдэхүүний эсвэл брэндийн үнэ цэнэ, 
хэрэглэгчдэд өгөх итгэл үнэмшил, давуу тал зэргийг сайн тодорхойлоогүй байдаг.Ямар 
телевизийн суваг ашиглах, сошиал медиагийн ямар хэлбэрийг ашиглах зэрэгт л их 
анхаарлаа хандуулах юм. Энэ мэтчилэн хэрэглэгчдээс ирэх санал, сэтгэгдлүүд дараа 
дараагийн шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний санаа болох магадлал өндөр байдаг. 
Нэг өрөөнд бясалгаж суухад гэнэт шинэ санаа төрдөг эсвэл “Богд” ууланд гарч санаа 
олдог гэсэн юм байхгүй.
Таны хэрэглэдэг маркетингийн онцгой арга юу вэ? 
Миний гэхээсээ илүү манай байгууллагын бусдаас ялгарах арга гэвэл өмнө нь 
дурдсанчлан байгууллагын түвшинг тодорхойлж, ойлголтын зөрүүг арилгахаас эхэлнэ. 
Бид нар хэчнээн гоё юм яриад, ингэж хийх нь зөв гэж тайлбарласан ч ойлгохгүй байх нь 
үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэхэд нэг том бэрхшээл болдог. Үүнийг шийдвэрлэсний 
дараа “Бид юу хийдэг вэ?, Та юу хүсч байна вэ?” гэсэн асуудлыг нэгтгэх юм. Үүнд арга 
зүй талаасаа “Forrester”-г ашигладаг. Forrester-н бодлогын баримт бичиг тодорхойлох, 
компанит ажлыг хэрхэн хийх талаар гээд үнэхээр мундаг аргууд байдаг. Онцгой арга 
гэвэл “Forrester”-г нэрлэнэ дээ. 
Хүмүүс маркетингийг ихэнхдээ зар сурталчилгаа гэж ойлгодог. Харин та юу гэж 
тайлбарлах вэ? 
Маркетинг бол бодлогын бичиг баримт. Зах зээлд яаж гарах, хэрэглэгчдийн итгэлийг 
яаж олох, ямар мессэжийг хүргэх, тэдэнд ямар үнэ цэнийг амлах гэх мэт зүйлс юм. 
Өнөөдөр байгууллагууд борлуулалтандаа анхаархаас биш тухайн бүтээгдэхүүн 
хэрэглэгчийн амьдралд ямар үнэ цэнэ нэмж байна вэ гэсэн өнцгөөс харахгүй байна. Тийм 
учраас тэгэж тайлбарлаж ч чадахгүй байна. Бид нар гар утас худалдаж авахдаа мундаг 
сайнреклам, зар сурталчилгаатайд нь болдоггүй. Тухайн бүтээгдэхүүний бодлогоор 
тодорхойлогдсон үнэ цэнэд нь болдог. 
Маркетер хүний үзэл суртал ямар байх ёстой вэ? 
Миний хувьд өөрийгөө хөгжүүлэхдээ үргэлж өлсгөлөн байх хэрэгтэй гэж 
боддог.Мөн нийгмийн зорилгыг үргэлж өөрийн болон байгууллагын зорилготойгоо 
хамтад нь авч явах хэрэгтэй. Хувь хүнд ч бай, байгууллагад ч бай нийгмийн зорилго гэж 
байх ёстой. Байгууллагын маркетингийн хувьд бодлогын хүрээнд төлөвлөсөн ажлуудаа 
хийж гүйцэтгэхдээ мэдээж ашгийг л чухалчилна. Харин нийгмийн маркетинг нь илүү 
нийгмийн сайн сайханруу чиглэсэн байдаг. Жишээ нь нийгмийн маркетинг сайтай 
компаниуд бүтээгдэхүүнээ хэрэглэгчдэд хүргэхдээ сайн үйлс хийж хүргэдэг ч гэх юм уу. 
Байгууллагуудад нийгмийн сайн сайханд чиглэсэн үйл ажиллагаа өрнүүлэх хүсэл, 
санаачлагатай мэргэжилтнүүд олон байдагч компаний зорилго нь үүнийг хангахгүй 
зөвхөн ашигт чиглэсэн байвал менежерүүд юу ч хийж чадахгүй. Тиймээс анхнаасаа хувь 
хүний өсөж, дэвжих зорилго, байгууллагын ашиг олох зорилго, нийгмийн зорилго 3-г 
хооронд нь хамааралтайгаар уяж өгөх нь маркетеруудын хийх ажлын нэг гэж л хэлмээр 
байна. 
Гэхдээ нийгмийн маркетинг гэдэг нь нэг удаа сайн үйл хийгээд түүнийгээ хэдэн 
мянган удаа сурталчилах явдал биш. 
Таны бодлоор яг одоо шилдэг маркетингтай компанийг нэрлэ гэвэл? Өмнө нь 
манай оронд хийгдсэн хамгийн шилдэг маркетингийн компанит ажил таныхаар ....? 
Шилдэг маркетингтай компани гэж ерөнхийд нь авч үзвэл тийм компани одоогоор 
байхгүй байна. Харин маркетингийн сайн бодлоготой эсвэл маркетингийн сайн компанит
ажлуудтай байгууллага гэвэл байна. 
Миний амьдралд тохиолдсон зүйлсээс надад нэг кейс их гоё санагддаг юм. Би өмнө нь 
ер нь одоо ч хэрэглэж байгаа үүрэн телефонууддаа их сэтгэл ханамжгүй байдаг. Харин 
саяхан Жи-Мобайлын хэрэглэгч болсон. Энэ мэргэжлийн хүн болохоор цахим орчинд 
хийгдсэн компанит ажлууд нь их таалагдсан. Монгол анх удаа үнэгүй дата эрх 
нэвтрүүлж, твиттер, фейсбүүкийг үнэгүй ашиглах боломж олгосон. Нэг ёсондоо шинэ 
бүтээл гаргасан гэсэн үг л дээ. Тиймээс нэмж нэг утас аваад Жи-Мобайлын хэрэглэгч 
болсон. Интернэт нь ч хурдан. Ингээд харахад би бол энэ байгуудллагын нэг компанит 
ажлын хүрээнд хэрэглэгч болсон хүн. 
Нэг зүйл нэмж хэлэхэд байгууллагуудад санхүүгийн засаглал гэж байдаг. Няравын ажил 
хүлээж авч байгаа хүн өмнөх няравын бичиг баримттай танилцаад, бодлогынхоо 
хүрээнд дараагийн ажлаа хийгээд явдаг. Яг энэ процесс маркетингийн менежерүүдэд их 
дутагдалтай байдаг. Маркетерууд албан тушаал дэвших эсвэл халагдах үед 
дараагийн маркетерт бодлогын бичиг баримтаа сайн хүлээлгэж өгдөггүй эсвэл 
зааж үлдээдэггүй. Үүнээс үүдээд бодлого алдагдах, үйл ажиллагаа тасрах, үүнийгээ 
нөхөх, унагаахгүйн тулд зар сурталчилгаагаар бөмбөгдөх асуудлууд гарч ирдэг. 
Манайд өрнөсөн шилдэг компанит ажлууд гэвэл “Кока Кола” ундааны “150” гэсэн зар 
сурталчилгаа маш тэсрэлттэйбайсан, мөн сая дурьдсан “Жи-Мобайл”-ын цахим орчныг 
анхаарч эхэлсэн үе. Хүн бүр л ингэж хэлэх байх. Харин одоо өрнөж байгаа ажлууд 
гэвэл“Heineken”,“Tiger” брэндүүдийн компанит ажлыг нэрлэнэ. “Heineken”, “Tiger”хоёрын 
маркетингийн бодлогын бичиг баримт нь асар нарийн боловсруулагдсан, дээр нь 
компанит ажлууд нь бодлогын консепт, санаатайгаа сайн уялдаатай байдаг. Тиймээс үйл 
ажиллагаа бүр зорилготой, үр дүн нь төлөвлөгдчихсөн байдаг. Иймд шилдэг компанит 
ажил гэвэл “Heineken”гэж л хэлэх байна даа. 
Компанийг хөл бөмбөгийн багтай зүйрлэвэл МАРКЕТЕРУУД багийнхаа ямар тоглогч 
вэ?Довтлогч уу, дамжуулагч уу эсвэл хаалгач уу? 
Дамжуулагч буюу холбогч гэж хэлмээр байна. Би хөл бөмбөг муу мэднэ. Гэхдээ маркетер 
хүн гоал хийх гэж эсвэл хамгаалалт хийх гэж шунаж, үүнийгээ зорилгоо болгохёсгүй. 
Харин гоал хийхэд нь гоё дамжуулалтыг өгөх ёстой. 
Энэ ажлыг хийхдээ ямар үед хамгийн их урамшиж байсан бэ? 
Хамтран ажиллах байгууллагынхаа ойлголтын зөрүүг тэгшитгэсний дараагаар 
удирдлагын хэмжээнд, менежментийн баг эсвэл гүйцэтгэлийн багийн хэмжээнд 
ойлголцоод, тодорхойлж, төлөвлөсөн ажлаа хоёр тал аль аль нь зөв юм байна гэж 
хүлээн зөвшөөрөх тэр мөч бол гоё. Ярьж байгаа зүйлсийн мөн чанарыг нь ул суурьтай 
ойлгодог харилцагчтай байна гэдэг аймар том кайф байхгүй юу. 
Мэргэжлийн хүрээнд таны эмзэглэдэг асуудлууд юу вэ? 
Манай салбарын хөгжил удаан ч гэсэн бид тодорхой хэмжээнд хөгжөөд л явж байна. 
Туршлага багатай ч зөв гольдролдоо орох гээд хичээж байна. 
Эмзэглэж байгаа зүйл мэдээж олон байгаа. “Маркетинг”гэдэг үгийг ойлгохгүй байна.
Энэ мэргэжлийг ойлгохгүй байна. Тайлбарлаж хэлсэн ч өмнөх баригдмал 
сэтгэлгээнээсээ салж чадахгүй байна. Зарим компаниуд хэрэглэгчдийг татахын тулд 
эхлээд гоё зүйл амлаж, эмэгтэй хүнээр зүйрлэвэл царайлаг харагдаж байна. Харин 
гэрээ энэ тэр байгуулж хэрэглэгч болсны дараа жинхэнэ төрхөө харуулж хүмүүсийн 
шоконд оруулж байна. Зогсоо зайгүй маш их реклам цацаж, тэр реклам нь үр дүнд хүрч 
байна уу? Гэхдээ энэ бүхэн нэг л өдөр зогсоно. Байнга зар сурталчилгаагаар нүдэх 
төсөвтэй байгууллага тийм ч олон байхгүй л байх. Магадгүй энэ төсвийг арай өөр зүйлд 
ч зарцуулж болох юм. 
Саяхан АНУ-ын элчин сайдын яаманд засвар хийсэн барилгын компани засвар хийх 
хугацаанд ажлын байраар ашиглаж байсан контейнероо монголын гэр хорооллын дунд 
байдаг маш хэцүү амьдралтай хүүхдүүд явдаг цэцэрлэгт хандивласан байсан.Тэр 
цэцэрлэг анх нийт 50 хүүхдийг хүлээж авдаг байсан бол одоо 200-300 хүүхдийг хүлээж 
авдаг болсон гэсэн. Нарийн тоог нь сайн санахгүй байна. Энэ бол маш том сэтгэлгээ буюу 
нийгмийн зорилгоо хэрэгжүүлж буй нэг хэлбэр. 
Цахим орчныг авч үзвэл энэ зах зээлийн тухай яриад 4 орчим жил болж байна. Гэтэл энэ 
зах зээлд шинээр нэвтэрч байгаа олон компаниуд анх юу ярьж байсан яг тийм зүйлийг 
одоо ч ярьсаар л байна. Бидний хөгжил маш удаан байна. Энэ мэтчилэн эмзэглэж явдаг 
зүйлс олон байгаа. 
Таны зах зээлд гаргаж ирсэн бүтээгдэхүүн үйлчилгээнүүд
http://thenewmediagroup.co/ 
http://newmediamarketingagency.com/ 
http://newmediacreativestudio.com/ 
http://gerege.biz/
http://mazaalai.biz/ 
https://erkhet.biz/ 
Монгол бүтээгдэхүүн БРЭНД болоход юу нь дээрээ анхаарвал зүйтэй вэ? 
Бүтээгдэхүүн болгон брэнд. Тэгэж ойлгох хэрэгтэй. Өмнө нь хэлсэн санаагаа дахиад л 
давтах нь. Мэдээж бодлого дээрээ л анхаарах хэрэгтэй. Зөв бодлоготой бүтээгдэхүүний 
амьдралын мөчлөг урт, удаан байна. Бодлогын зөв шийдэлгүйгээсээ болоод 
амьдралын мөчлөгийн үеүд дээрээ алдаа гаргаад байдаг. Гэхдээ миний харахад 
монгол бүтээгдэхүүнүүд дотроос архи их сайн брэнд болж чадаж байна. Түгээлтийн 
суваг маш сайн хөгжсөн байна. Брэнд бүтээгдэхүүн гэдэг хэрэглэгчидтэйгээ ойр байж 
чадаж байна уу, лангуун дээр байгаа ижил бараануудаас ялгарч чадаж байна уу гэх мэт 
бодлогууд байхгүйгээс л монгол бүтээгдэхүүний хөгжил ийм түвшинд байна. Ихэнх 
маркетингийн менежерүүд зар сурталчилгааны компанит ажил л сэтгээд 
удирдлагууддаа танилцуулаад байх шиг. Жишээ нь компанийхаа нэрийг олон удаагийн 
давтамжтайгаар дахин дахин хэлэх гэх мэт санаанууд нь эцэстээ юунд хүрэх, ямар 
санааг илэрхийлэх гээд байгаа юм, хэзээ ямар үр дүнд хүрчихсэн байх юм гэхээр бүгд 
тодорхой бус. Тэгснээ л богино хугацаатай рекламаа олон давтамжтайгаар олон 
сувгуудаар цацах хэрэгтэй гэсэн санааг удирдлагууд нь ч гэсэн нааштайгаар хүлээж 
аваад л. Гэтэл энэ нь эцэстээ бүтээгдэхүүн богино настай байх эсвэл PR талаасаа 
эрсдэлд өртөж байна. 
Та залуу болон оюутан маркетерууд, маркетингийн ухааныг сонирхогчдодхандан 
мэргэжлийнхээ хамгийн сайхныг хуваалцана уу? 
Манай мэргэжил сурах зүйл маш ихтэй, сурч дуусахгүй. Тэр нь үнэхээр гоё. Зарим 
мэргэжлүүд аль хэдийн батлагдсан бодлогын хүрээнд явагддаг бол манайхан зах зээл 
дээр нэг шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэвтрүүллээ гэхэд тэр нь ямарваа нэг талаараа 
үргэлж шинэ, дэвшилттэй, хөгжилтэй байдаг. Энэ нь аливаа зүйлийн түрүүнд, эхэнд 
байж, өөрийгөө хөгжүүлдэггэсэн санаа. Эцэст нь гэж хэлэхэд өөрийгөө тогтмол шинэ 
зүйлсээр хөгжүүлж, чадавхижах л хэрэгтэй. Сурч, хөгжихдөө үргэлж өлсгөлөн бай 
гэж хэлмээр байна. 
Ярилцлагын зочин: А. Мэнд-Орших 
https://twitter.com/MendOrshikh 
https://www.facebook.com/MendOrshikh 
http://mendorshikh.com/

More Related Content

What's hot

Brand management
Brand managementBrand management
Brand managementGanaa Sula
 
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Adilbishiin Gelegjamts
 
маркетинг хуваарилалт
маркетинг хуваарилалтмаркетинг хуваарилалт
маркетинг хуваарилалтЦ. Ариунболд
 
Ii баг багын харилцаа
Ii баг багын харилцааIi баг багын харилцаа
Ii баг багын харилцааThistle Khongorzul
 
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэц
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэцмаркетингийн төлөвлөгөөний бүтэц
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэцT.Gankhuu /Ghana/ IZOUI
 
бизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүйбизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүйBachkana Enhbat
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Mr Nyak
 
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1 Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1 Adilbishiin Gelegjamts
 
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...Adilbishiin Gelegjamts
 
Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин dagarzandraidorjmyag
 
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГА
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГАН.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГА
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГАbatnasanb
 
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудал
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудалхэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудал
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудалО. Гэрэлт-Од
 

What's hot (20)

Маркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгааМаркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгаа
 
Swot шинжилгээ
Swot шинжилгээSwot шинжилгээ
Swot шинжилгээ
 
Brand management
Brand managementBrand management
Brand management
 
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
 
маркетинг хуваарилалт
маркетинг хуваарилалтмаркетинг хуваарилалт
маркетинг хуваарилалт
 
Ii баг багын харилцаа
Ii баг багын харилцааIi баг багын харилцаа
Ii баг багын харилцаа
 
Хэрэглэгчийн хандлага
Хэрэглэгчийн хандлагаХэрэглэгчийн хандлага
Хэрэглэгчийн хандлага
 
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэц
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэцмаркетингийн төлөвлөгөөний бүтэц
маркетингийн төлөвлөгөөний бүтэц
 
бизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүйбизнесийн ёс зүй
бизнесийн ёс зүй
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
 
strategic management 1
strategic management 1strategic management 1
strategic management 1
 
даяаршил
даяаршилдаяаршил
даяаршил
 
Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1 Эдийн засгийн өсөлт-1
Эдийн засгийн өсөлт-1
 
strategic planning, Ethics, Social Responsibility, and Sustainability
strategic planning, Ethics, Social Responsibility, and Sustainability strategic planning, Ethics, Social Responsibility, and Sustainability
strategic planning, Ethics, Social Responsibility, and Sustainability
 
customer perceptions of service
customer perceptions of servicecustomer perceptions of service
customer perceptions of service
 
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...
Удирдлагын зохион байгуулалт, зохион байгуулалтын хэлбэрүүд ...
 
Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин
 
Маркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлагаМаркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлага
 
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГА
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГАН.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГА
Н.Батбаяр - МАРКЕТИНГИЙН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ХАНДЛАГА
 
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудал
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудалхэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудал
хэрэглэгчийн зан төлөвийн үндсэн асуудал
 

Similar to "Манлайлагч Маркетерууд" ярилцлага № 1

11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By SaruulbayarUurdmandakh Gongor
 
Social customers relationship management bscg
Social customers relationship management bscgSocial customers relationship management bscg
Social customers relationship management bscgWarily BSCG
 
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД  ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД  ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...batnasanb
 
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА Mr Nyak
 
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудал
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудалТ.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудал
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудалbatnasanb
 
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлагаЭрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлагаMend-Orshikh Amartaivan
 
Англи хэлний орчуулга
Англи хэлний орчуулгаАнгли хэлний орчуулга
Англи хэлний орчуулгаZaya G
 
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...batnasanb
 
Г.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДГ.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДbatnasanb
 
Д.ДАВАА-ОЧИР - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ
Д.ДАВАА-ОЧИР  - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТД.ДАВАА-ОЧИР  - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ
Д.ДАВАА-ОЧИР - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТbatnasanb
 
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэл
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэлХүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэл
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэлZaya G
 
Batzorig B - Digital Content and Marketing Automation
Batzorig B - Digital Content and Marketing AutomationBatzorig B - Digital Content and Marketing Automation
Batzorig B - Digital Content and Marketing AutomationMONKEY D
 
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...batnasanb
 
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ batnasanb
 

Similar to "Манлайлагч Маркетерууд" ярилцлага № 1 (20)

11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
11. Using Social Media Marketing For Entrepreneurs By Saruulbayar
 
Social customers relationship management bscg
Social customers relationship management bscgSocial customers relationship management bscg
Social customers relationship management bscg
 
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД  ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД  ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...
Б.Энхтуяа - МОНГОЛЫН ЖИЖИГ, ДУНД ҮЙЛДВЭРҮҮДЭД ПАРТИЗАНЫ МАРКЕТИНГИЙГ ТУРШИЖ,...
 
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
 
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудал
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудалТ.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудал
Т.Мөнхбат - Үндэсний үйлдвэрлэлийн тулгамдаж буй асуудал
 
Маркетингийн үндэс 2013
Маркетингийн үндэс 2013Маркетингийн үндэс 2013
Маркетингийн үндэс 2013
 
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлагаЭрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын сургалтын гарын авлага
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1
 
Англи хэлний орчуулга
Англи хэлний орчуулгаАнгли хэлний орчуулга
Англи хэлний орчуулга
 
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...
П.Бэрцэцэг Л.Гэрэлтуяа М.Ундрал Ц.Цэлмэг - Брэндийн хөгжөөн дэмжигчидийн үнэ ...
 
dasdas123
dasdas123dasdas123
dasdas123
 
Г.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДГ.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНД
 
What is marketing
What is marketingWhat is marketing
What is marketing
 
Бизнест амжилттай ажиллах
Бизнест амжилттай ажиллах Бизнест амжилттай ажиллах
Бизнест амжилттай ажиллах
 
Д.ДАВАА-ОЧИР - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ
Д.ДАВАА-ОЧИР  - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТД.ДАВАА-ОЧИР  - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ
Д.ДАВАА-ОЧИР - ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ ОНОВЧТОЙ ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ
 
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэл
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэлХүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэл
Хүний нөөцийн менежерүүдтэй уулзсан тэмдэглэл
 
Batzorig B - Digital Content and Marketing Automation
Batzorig B - Digital Content and Marketing AutomationBatzorig B - Digital Content and Marketing Automation
Batzorig B - Digital Content and Marketing Automation
 
Хэрэглэгчийн зан төлөв Г.Болдбаатар 2018
Хэрэглэгчийн зан төлөв Г.Болдбаатар 2018Хэрэглэгчийн зан төлөв Г.Болдбаатар 2018
Хэрэглэгчийн зан төлөв Г.Болдбаатар 2018
 
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...
Э.Ганбагана, Д.Мөнхбаяр - Сүлжээний маркетингийг бизнесийн байгууллагад ашигл...
 
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ
Г.Одгэрэл, Ц.Должинжав - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖИЛ БА МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГАГЧ
 

More from Mend-Orshikh Amartaivan

Хөдөлмөрийн дотоод журам
Хөдөлмөрийн дотоод журамХөдөлмөрийн дотоод журам
Хөдөлмөрийн дотоод журамMend-Orshikh Amartaivan
 
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөр
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөрБагийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөр
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөрMend-Orshikh Amartaivan
 
Багийн шинэ гишүүний гарын авлага
Багийн шинэ гишүүний гарын авлагаБагийн шинэ гишүүний гарын авлага
Багийн шинэ гишүүний гарын авлагаMend-Orshikh Amartaivan
 
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлагаЭрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлагаMend-Orshikh Amartaivan
 
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014Mend-Orshikh Amartaivan
 
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИД
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИДСАМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИД
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИДMend-Orshikh Amartaivan
 

More from Mend-Orshikh Amartaivan (8)

Хөдөлмөрийн дотоод журам
Хөдөлмөрийн дотоод журамХөдөлмөрийн дотоод журам
Хөдөлмөрийн дотоод журам
 
Хөдөлмөрийн гэрээ
Хөдөлмөрийн гэрээХөдөлмөрийн гэрээ
Хөдөлмөрийн гэрээ
 
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөр
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөрБагийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөр
Багийн шинэ гишүүний дасан зохицлын хөтөлбөр
 
Багийн шинэ гишүүний гарын авлага
Багийн шинэ гишүүний гарын авлагаБагийн шинэ гишүүний гарын авлага
Багийн шинэ гишүүний гарын авлага
 
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлагаЭрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлага
Эрхэт - Онлайн санхүүгийн програмын гарын авлага
 
The New Media Group Brochure
The New Media Group BrochureThe New Media Group Brochure
The New Media Group Brochure
 
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014
The New Media Group is on Pathways to Social Responsibility Magazine 2014
 
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИД
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИДСАМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИД
САМПИНГААС ҮҮЛЭН ТЕХНОЛОГИД
 

"Манлайлагч Маркетерууд" ярилцлага № 1

  • 1. "Манлайлагч Маркетерууд" ярилцлага № 1 Буцах Нийтэлсэн 11 days ago 1 сэтгэгдэл Монголын Маркетингийн Холбоо маркетеруудынхаа оюуны мэдлэг, сэтгэлгээний хөгжилд хувь нэмэр оруулах зорилгоор салбартаа манлайлан ажиллаж буй МАРКЕТЕРУУД-ын үзэл санааг хуваалцахаар“Манлайлагч Маркетерууд” ярилцлагыг бэлтгэлээ. Энэхүү ярилцлагыг уншигч танд хүргэхэд хамтран ажиллаж буй "КРЕАТИВ ПАРТНЕРС" ХХК-ийн хамт олонд талархал дэвшүүлье. Манлайлагч Маркетерууд: МАРКЕТЕРУУД СУРЧ, ХӨГЖИХДӨӨ ҮРГЭЛЖ ӨЛСГӨЛӨН БАЙХ ХЭРЭГТЭЙ Нью Медиа Группын Үүсгэн байгуулагч, Ерөнхийлөгч Амартайваны Мэнд-Орших Бидний урилгыг хүлээн авч, цаг зав гарган манай цахим хуудасны анхны ярилцлагын зочин болсонд нийт уншигч нарынхаа өмнөөс талархсанаа илэрхийлэе. А. Мэнд-Орших: Юуны өмнө Монголын Маркетингийн Холбоо/ММХ/-ны цахим хуудасны уншигч маркетерууд болон маркетинг сонирхогч хэн бүхэнд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. ММХ-оос маркетеруудын мэдлэг чадвар, хөгжилд зориулан бэлтгэж буй энэхүү ярилцлагын анхны оролцогч болсондоо баяртай байна. Бидний ярилцлагын үр дүнгээс залуу маркетерууд маань олон шинэ санаа болон
  • 2. өөрийгөө хөгжүүлэх шинэ, шинэ боломжуудыг олж авна гэдэгт итгэлтэй байна. Ингээд ярилцлагаа эхлэе. Та ажил дээрээ ирээд хамгийн эхэнд юу хийдэг вэ? Ихэнх өдрүүдэд маргааш ямар ажил хийх төлөвлөгөөгөө өмнөх өдөр нь гаргачихсан байдаг.Тухайн өдөр хэнтэй уулзах, ямар ажлууд хийгдэх гэдгээ төлөвлөсөн байдаг. Яг тухайн өдрийг хамгийн эхэнд ямар ажлаар эхлүүлдэг вэ гэвэл цахим шуудангаа шалгаж, календариа буюу төлөвлөсөн ажлуудаа хардаг. Та компьютероо асаагаад шууд л нэвтэрдэг 3 цахим хуудас
  • 3. Цахим шуудангаа эхэлж шалгаад http://getcatchapp.com/, дараа нь манай байгууллагын дотоод үйл ажиллагаандаа ашигладаг “https://trello.com/” программыг шалгадаг. Олон төслүүдийн ажлын явцтай нэг дороос танилцахдаа энэхүү программыг ашигладаг. Харин дараа нь “https://feedly.com/” цахим хуудаснаас шинэ мэдээ, мэдээллүүд болон хэрэгцээтэй зүйлсээ уншдаг.
  • 4. Та өдөр бүр ямар ажлыг тогтмол хийдэг вэ? Өдөр бүр өөрийгөө хөгжүүлэхэд илүү анхаарах үүднээс их уншдаг. Бүгд л зэврэнэ, бүгд л хуучирна. Өнөөдрийн мэдсэн, сонссон зүйл маргааш гэхэд өөрчлөгдөнө, өчигдрийн мэдсэн зүйл өнөөдөр өөрчлөгдсөн байх жишээтэй. Тиймээс өдөр бүр тогтмол хийдэг ажил гэвэл унших л юм байна. Та ажлаа хийж байхдаа ямар дуу хөгжим сонсож урам зориг авдаг вэ? Дуу, хөгжимд тийм ч сайн биш, гэхдээ сонсдог цөөн хэдэн дуу бий. Үүнд: Hans Zimmer – Mombasa /https://soundcloud.com/n7-nico/mombasa-inception? in=mendorshikh/sets/fav/ Linkin Park – Castle of Glass /https://soundcloud.com/faboulous9/linkin-park-castle-of-glass? in=mendorshikh/sets/fav/ Timbaland - Apologize ft. OneRepublic N.M.N – Түүнд хэлээч /https://soundcloud.com/n-m-n/tuund-heleech-beat-by? in=mendorshikh/sets/fav/ Цэлмүүн - Хайр амлаач Таны ширээний номнууд болон маркетингийн ном Ширээний ном гэхээс илүүтэйгээр цахим ном байдлаар ном уншдаг.Amazon-ны Kindle төхөөрөмж ашиглан ном худалдан аваад түүнийгээ зөөврийн компьютер, таблет, гар утас зэрэг дээрээ татан авч уншдаг.Миний унших дуртай номнууд ихэвчлэн маркетингийн шинэ үзэл баримтлал, хандлага, кейс судлалтай холбоотой
  • 5. байдаг.Энэ нь өөрөө энэ салбарын хөгжлийн хандлагатай хөл нийлүүлэн алхахад тус болдог. Amazon Kindle дээрх унших дуртай номнууд 1. http://www.amazon.com/The-Lean-Startup-Entrepreneurs-Continuous/dp/0307887898 2. http://www.amazon.com/Mastering-VC-Game-Venture-Start-up-ebook/ dp/B003NX75KE/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963788&sr=1- 1&keywords=mastering+the+vc+game 3. http://www.amazon.com/Sell-Human-Surprising-Persuading-Influencing-ebook/ dp/B0087GJ8KM/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963828&sr=1- 1&keywords=to+sell+is+human
  • 6. Маркетингийн номнууд 1. http://www.amazon.com/Linchpin-Are-Indispensable-Seth-Godin/dp/1591844096 2. http://www.amazon.com/Enchantment-Changing-Hearts-Minds-Actions/dp/1591845831 3. http://www.amazon.com/Made-Stick-ideas-others-unstuck-ebook/ dp/B000N2HCKQ/ref=sr_1_1?s=books&ie=UTF8&qid=1408963673&sr=1- 1&keywords=made+to+stick Таны амьдралд маркетинг ямар нөлөө үзүүлсэн бэ? Ямарваа нэгэн салбарт хүн анх ороод, анх номыг нь сонсоод тэгээд тодорхой практикт хэрэгжүүлж үзэхэд эхлээд их цэгцгүй байдаг. Тодорхой цаг хугацаа өнгөрч, энэ салбарт гүн орсны дараа ийм байх ёстой, тийм байх ёстой гэдэг ойлголтыг сүүлд л авч байгаа юм. Хөгжөөд л байгаа гэсэн үг. Унших, өөрийгөө хөгжүүлэх зүйлсээс холдож, орхиж болохгүй юм байна, нэг зүйлээ яриад байдаг салбар биш болохоор байнга өсч, хөгжих шаардлагыг л миний амьдралд бий болгосон гэж боддог. Та өөрийнхөө хувийн маркетингийг хэрхэн хийдэг вэ? Та хувийн маркетингаа ашиглаад өөрийгөө хэр үнэд хүргэсэн бэ? Өмнөх цаг үеийг бодоход твиттер, фэйсбүүк, блог буюу олон нийтийн сүлжээ цахим хуудсууд ашиглаад эсвэл сургалт, семинараар дамжуулан өөрийн итгэл үнэмшил, үзэл бодлоо илэрхийлэх амархан болсон.Нэг ёсондоо өөрийнхөө брэндийг бүтээх асар их боломж дунд бид амьдарч байгаа. Байгууллага ажилтнууддаа өөрийгөө хөгжүүлэх боломжийг олгох ёстой. Байгууллагууд хэмжээнээсээ шалтгаалаад өөр хоорондоо адилгүй байгаа ч гэсэн энэ асуудал тийм ч түгээмэл биш байдаг. Ер нь хараад байхад том жижиг байгууллагуудын маркетинг хариуцсан захирал, дарга нар фэйсбүүк, твиттерээ ашиглаад энэ салбарыг хөгжүүлэхийн төлөө юу хийж байгаагаа тийм ч ил тод мэдээллэдэггүй эсвэл хүргэдэггүй.Би л лав сайн мэдэхгүй байна. Энэ салбарын хөгжилд хувь нэмэр оруулах үүднээс гадны байгууллагаас зөвлөгөө авсан эсвэл хамтарч ажилласан туршлагаа бусдадаа хуваалцаж байгаа менежер, захирлууд байна уу, твиттер, фэйсбүүк, блог дээрээ өөрийнхөө сурсан, мэдсэн зүйлээ бичиж байгаа хүн байна уу. Бараг байхгүй.Маш цөөхөн хүн л байгаа. Эсвэл зарим нь олон нийтийн өмнө ил тод байхыг хүсдэггүй байх л даа.Тухайн хүний хувийн маркетинг нь тэр хүний ямар зорилготой байгаагаас л шалтгаална. Жишээ нь твиттерт олон дагагчтай байвал миний брэнд өсч байна гэж үзэх үү, олон удаа зурагтаар гарч байгаагаа брэндээ өсгөж байна, олон хүн намайг танидаг болж байна гэж ойлгох уу, эсвэл зүгээр ажлаа хийгээд сайн бүтээл гаргаад, тэр нь хүнд хэрэгтэй бол тэр нь брэндээ өсгөж буй нэг хэлбэр үү. Ер нь бол хувь хүний зорилго, байгууллагын ашиг олох зорилго мөн нийгмийн зорилго хэр байна гэдгээс л их хамаарах байх. Би бол дээр дурдсан 3-н зүйлийн зорилгын нэгдэл дээр хардаг. Миний хувьд нийгмийн зорилгын хүрээнд хэрэгжүүлж байгаа олон ажил байгаа. Гэхдээ тэр болгоноороо алдаршаад, өөрийгөө эсвэл байгууллагаа сурталчилъя гэсэн бодол нэг их байхгүй, мэдээж тодорхой хүрдэг хүмүүстээ хүрээд, хийх ёстой зүйлсээ хийгээд л явж байна.Товчхондоо сурсан, мэдсэнээ бусадтай хуваалцаж, хамтдаа хөгжицгөөе гэсэн зарчимтай.
  • 7. Таны ажлын хэрэгсэл Та ажлаа хэрхэн төлөвлөдөг вэ? Төлөвлөх асуудал бол яахын аргагүй ашигладаг програм ба дэвтэртэй шууд холбогдоно. Гар утас бол миний хамгийн том багаж. Цагийн хуваарьтай ажлуудаа “Calendar” цэсэд тусгадаг, мартахаас сэргийлсэн чухал ажлуудаа ангилаад “Notes” хэсэгт бичдэг, гуравт тодорхой хоног, хугацаатай ажлуудаа “Reminder” хэсэгт ангилаад бичдэг. Дотор нь төрөлжүүлээд ангилаад цэгцтэй байлгахыг хичээдэг. Одоо бол багажгүйгээр явна гэвэл бараг боломжгүй. Та маркетингийн үйл ажиллагаандаа мэргэжлийн ямар ямарпрограммуудыг ашигладаг вэ? Энэ асуултыг ерөнхийдөө багаж гэж ойлгоё. Манай байгууллага “Forrester” гэдэг олон улсын судалгааны байгууллагын албан ёсны гишүүн, тиймээс олон улсын стандартын дагуу маркетингийн зөвлөх үйлчилгээг үзүүлдэг. Энэ байгууллагын гишүүн болохын тулд тодорхой шаардлагыг биелүүлсний үндсэн дээр 2013 оны 6 сараас эхлэн хөөцөлдөж, 2014 оны 1 сараас албан ёсны эрхээ авсан. “Forrester”-оос авах үйлчилгээ нь маркетингийн ойлголтуудын оновчтой тайлбар болон тэдгээрийг хэрхэн гүйцэтгэх арга зүйг илтгэсэн томоохон файлууд юм. Тэгэхээр яг программ гэхээсээ илүү хийх ажлынхаа онцлогоос шалтгаалаад ямар аргачлал ашиглах нь тодорхойлогддог. Гэхдээ ер нь бид нар дээр ихэвчлэн бодлогын бичиг баримтууд байдаг. Иймд “Forrester”-н гаргасан олон улсын стандартад нийцсэн аргачлалын хүрээнд MicrosoftWord, Excel, Presentation гэх мэт энгийн програмуудыг л ашигладаг. Тэрнээс биш маркетингийн төлөвлөгөө гаргахад тийм, ийм гэсэн программ ашигладаггүй. Дээр дурдсан энгийн программууд маркетингийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай үйлдлүүдийг бүрэн хийх чадвартай.
  • 8. Театрын тайзыг зах зээл гэж төсөөлвөл үзэгчдээсээ нижгэнэсэн алга ташилт хүртэхийн тулд маркетерууд юу хийх ёстой вэ? /Маркетер хүн ер нь юу хийдэг юм бэ?/ Зах зээл дээр бодит бүтээгдэхүүн гаргадаг маркетерын хувьд энэ асуултыг борлуулалттайгаа холбож тайлбарлах байх харин манай байгууллагын хувьд business to business /b2b/ зарчмаар ажилладаг учраас хэрэглэгчээ сэтгэл ханамж өндөртэй байлгахын тулд юу хийдэг вэ гэсэн асуулт болох байх. Маркетингийн менежер хүний хийх ёстой ажил бол зөв бодлого тодорхойлох байдаг. Гэвч хэд хэдэн шалтгаанаас болоод гол ажилдаа бүрэн анхаарлаа хандуулж чаддаггүй. Нэн тэргүүнд бодлогын ажил, гүйцэтгэлийн ажлаа салгахгүй байгаа нь хамгийн том асуудал. Мөн гүйцэтгэгч агентлагуудтай хамтарч ажиллах тал дээр сайн биш. Тиймээс бүх ажлыг өөр дээрээ хариуцаж байгаа нь гүйцэтгэл тааруухан байхын нэг үндэс болдог.Магадгүй байгууллагын удирдлагууд ч үүнийг сайн ойлгодоггүйтэй холбоотой. Маш олон байгууллагын менежерүүд, захирлуудтай уулзаж байхад маркетинг ба борлуулалт хариуцсан захирал, менежер гэсэн олон нэрийн хуудсуудыг харж байсан.Энэ хоёр албан тушаалыг тус тусад нь авч үзвэл маш их ялгаатай ойлголтууд юм. Ихэнхдээ маркетинг нь борлуулалтыг ихэсгэдэг гэсэн үүднээс л хараад байдаг. Гэтэл маркетинг гэдэг чинь тухайн брэндийн насжилт, бодлогын хүрээнд хэрхэн хоногших вэ гэх мэт зүйлс байх ёстой ч борлуулалтыг маркетингдаа уяад өгөхөөр түүндээ илүү анхаараад магадгүй ямар ч бодлогогүйгээр идэвхжүүлэлт хийгээд явчихдаг. Зар сурталчилгаа явуулах, урамшуулал зарлах эсвэл гэрээт борлуулагч нараа бөөцийлөх гэх мэт. Миний харж байгаагаар байгууллагын хүний нөөцийн менежерүүд тухайн нэг мэргэжилтний ажил, үүргийг тодорхойлохдоо хэт ерөнхийд нь авч үздэг. Нарийн, зөв тодорхойлоогүйн улмаас 2 өөр үүрэг, рольтой ажлыг нэг мэргэжилтэнд ноогдуулснаар аль альныг нь сайн гүйцэтгэх боломжгүй байдалд оруулдаг. Тэгэхээр эргээд яриандаа орох юм бол маркетерууд өөрийгөө бодлого боловсруулдаг хүн гэж л харах ёстой. Бодлогоо сайн тодорхойлсны дараагаар бусад гүйцэтгэлийн ажлуудаа мэргэжлийн байгууллага, гүйцэтгэгч агентлагуудтай хамтрах хэрэгтэй. Хэвлэлийн ажил байвал нэг хэвлэлийн компанид хандах, эсвэл сурталчилгааны ажил байвал нэг студитай хамтрах, судалгааны ажил бол мэргэжлийн байгууллагатай хамтрах гэх мэт. Өөрсөд дээрээ бүх ажлыг оноогдуулах буюу өөрсдөө судалгаагаа хийх, өөрсдөө дизайнаа гаргах, өөрсдөө л хийх гээд оролдоод байдаг хандлага нь “Чадахгүй нохой булуу цуглуулна” гэдэгчлэн тийм ч их үр дүнд хүргэдэггүй. Жишээ нь “Apple” компани зар сурталчилгааны хэд хэдэн агентлагтай хамтран ажилладаг.Маркетингийн баг нь бүх ажлаа өөрсөд дээрээ төвлөрүүлээд байдаггүй. Аль болох хэрэглэгчдэд хүргэх мессежээ юу байлгах вэ эсвэл дараагийн зар сурталчилгааны компанит ажилд тавигдах шаардлага нь ямар байх вэ гэх мэт бодлогын хүрээний асуудлуудаа илүү зөв, сайн болгохын тулд ажлын ихэнх цагаа уншиж, судлахад зарцуулдаг. Манайд хэдий тийм бололцоо байхгүй ч гэсэн яваандаа энэ чиглэлрүү л хөгжих хэрэгтэй. Тиймээс маркетерууд өөрийнхөө ажлыг бодлого боловсруулах гэж харж, түүнийгээ удирдлагууддаа ойлгуулж чадвал түүнд алга таших хүн заавал байх болно. Харин бүх зүйлийг хийдэг 100 айлын би чадна байх юм бол хэн ч алга ташихгүй. Тодорхой хүмүүс алга ташсан ч тийм удаан үргэлжлэхгүй. Гүйцэтгэл бүр мэдээж сайн болохгүй.
  • 9. Бид төгс биш учраас аль нэг талд нь заавал алдаа гардаг. Танд шинэ санаа хэрхэн төрдөг вэ, шинэ санаагаа олж авахын тулдхаагуур хаагуур явдаг зугаалдаг вэ? Олон улсад ашиглагдаж байгаа хэрнээ манай оронд хэрэгжээгүй зүйлийг шинэ санаа гэх үү эсвэл урьд өмнө нь огт хэрэгжээгүй зүйлийг шинэ санаа гэх үү гэдэг нь тухайн хүний яаж харж байгаагаас л шалтгаална. Ийм, тийм гоё санаа байна гэсэн хүмүүс монголд олон байдаг. Гэвч тэр санаанууд нь ямар нэг зүйлээс харсан хуулбар санаанууд байдаг. Яг цоо шинэ зүйл байх нь их цөөхөн. Надад нэг ийм ойлголт байдаг юм. Шинэ санаа гэдэг бол өөрөө юу ч биш, гагцхүү ямар үр дүнд хүрч байна гэдэг нь л чухал. Нью Медиа Групп нь зах зээлд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ хоёуланг нь нэвтрүүлдэг. Бидэнд шинэ бүтээлийнхээ санаа, шинэлэг байдал, бусдаас ялгарах онцлогийг тодорхойлох шинэ санаагаа олж авах хоёр эх үүсвэр байдаг. Нэгдүгээрт, манай хамт олон, хоёрдугаарт, манай хэрэглэгч, харилцагчид. Хамт олноороо хэлэлцэх уулзалт, цуглаан, хурал, уулзалтуудаас бид шинэ санаагаа олж авдаг. Жишээ нь IT-н салбарт авч үзвэл илүү мэргэжлийн түвшинд харах, одоо байгаа зүйлсээ өсгөхөд илүү шинжлэх ухаанчаар хандах, өмнө нь зах зээл дээр хийгдсэн зүйлсийг судлахад мэргэжлийн хүмүүс давуу талтай ч маш их юм унших, үзэх харах хэрэгтэй болдог. Үүний эцэст л шинэ бүтээл ямар байвал илүү шинэлэг, онцгой байж чадах вэ гэсэн асуултандаа хариулт олно. IT-н салбарт шинэ бүтээгдэхүүн гаргахад хамт олны дэвшүүлсэн санаа чухал байдаг бол маркетингийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэхэд буюу маркетингийн бодлогын баримт бичиг боловсруулахад харилцагч нартайгаа илүү ажиллах хэрэгтэй болдог. Тэдний хүсэл шаардлага, эрэлт хэрэгцээ нь “шинэ” гэсэн тодотголтой бүхний үндэс болдог. Маркетингийн бодлогын баримт бичиг боловсруулах үйлчилгээ нь хамгийн эхэнд тухайн байгууллагын түвшинг тодорхойлохоос эхэлнэ. Тухайн байгууллагын маркетингийн бодлого Нью Медиа Группээс гаргасан түвшний хэдэд байна, өмнө нь юу юу хийж ямар үр дүнд хүрэхийг зорьжбайсан байна гэх мэт зүйлсийг тодорхойлохын тулд хэд хэдэн удаагийн ярилцлага хийдэг. Зарим байгууллагууд маркетинг гэхээр зөвхөн сувгийн оновчлол яриад байдаг, эсвэл сошиал медиа дээр юм бичдэг үү ч гэх юм уу зар сурталчилгаанд хэт анхаарах шинжтэй. Энэ бүхнийг зөв ойлгуулж, ойлголтын зөрүүг арилгахад маш их цаг зарцуулдаг. Өмнө нь уулзаж байсан ихэнх байгууллагуудын маркетингийн бодлогын баримт бичигтэй танилцах гэхээр тухайн оны маркетингийн төлөвлөгөөгөө харуулдаг. Тодорхой төсөвт суурилж бичигдсэн ч гэх юм уу, маш их зар сурталчилгаа хийх үйл ажиллагааг харуулсантөлөвлөгөө байдаг. Тэрнээс тухайн бүтээгдэхүүний эсвэл брэндийн үнэ цэнэ, хэрэглэгчдэд өгөх итгэл үнэмшил, давуу тал зэргийг сайн тодорхойлоогүй байдаг.Ямар телевизийн суваг ашиглах, сошиал медиагийн ямар хэлбэрийг ашиглах зэрэгт л их анхаарлаа хандуулах юм. Энэ мэтчилэн хэрэглэгчдээс ирэх санал, сэтгэгдлүүд дараа дараагийн шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний санаа болох магадлал өндөр байдаг. Нэг өрөөнд бясалгаж суухад гэнэт шинэ санаа төрдөг эсвэл “Богд” ууланд гарч санаа олдог гэсэн юм байхгүй.
  • 10. Таны хэрэглэдэг маркетингийн онцгой арга юу вэ? Миний гэхээсээ илүү манай байгууллагын бусдаас ялгарах арга гэвэл өмнө нь дурдсанчлан байгууллагын түвшинг тодорхойлж, ойлголтын зөрүүг арилгахаас эхэлнэ. Бид нар хэчнээн гоё юм яриад, ингэж хийх нь зөв гэж тайлбарласан ч ойлгохгүй байх нь үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэхэд нэг том бэрхшээл болдог. Үүнийг шийдвэрлэсний дараа “Бид юу хийдэг вэ?, Та юу хүсч байна вэ?” гэсэн асуудлыг нэгтгэх юм. Үүнд арга зүй талаасаа “Forrester”-г ашигладаг. Forrester-н бодлогын баримт бичиг тодорхойлох, компанит ажлыг хэрхэн хийх талаар гээд үнэхээр мундаг аргууд байдаг. Онцгой арга гэвэл “Forrester”-г нэрлэнэ дээ. Хүмүүс маркетингийг ихэнхдээ зар сурталчилгаа гэж ойлгодог. Харин та юу гэж тайлбарлах вэ? Маркетинг бол бодлогын бичиг баримт. Зах зээлд яаж гарах, хэрэглэгчдийн итгэлийг яаж олох, ямар мессэжийг хүргэх, тэдэнд ямар үнэ цэнийг амлах гэх мэт зүйлс юм. Өнөөдөр байгууллагууд борлуулалтандаа анхаархаас биш тухайн бүтээгдэхүүн хэрэглэгчийн амьдралд ямар үнэ цэнэ нэмж байна вэ гэсэн өнцгөөс харахгүй байна. Тийм учраас тэгэж тайлбарлаж ч чадахгүй байна. Бид нар гар утас худалдаж авахдаа мундаг сайнреклам, зар сурталчилгаатайд нь болдоггүй. Тухайн бүтээгдэхүүний бодлогоор тодорхойлогдсон үнэ цэнэд нь болдог. Маркетер хүний үзэл суртал ямар байх ёстой вэ? Миний хувьд өөрийгөө хөгжүүлэхдээ үргэлж өлсгөлөн байх хэрэгтэй гэж боддог.Мөн нийгмийн зорилгыг үргэлж өөрийн болон байгууллагын зорилготойгоо хамтад нь авч явах хэрэгтэй. Хувь хүнд ч бай, байгууллагад ч бай нийгмийн зорилго гэж байх ёстой. Байгууллагын маркетингийн хувьд бодлогын хүрээнд төлөвлөсөн ажлуудаа хийж гүйцэтгэхдээ мэдээж ашгийг л чухалчилна. Харин нийгмийн маркетинг нь илүү нийгмийн сайн сайханруу чиглэсэн байдаг. Жишээ нь нийгмийн маркетинг сайтай компаниуд бүтээгдэхүүнээ хэрэглэгчдэд хүргэхдээ сайн үйлс хийж хүргэдэг ч гэх юм уу. Байгууллагуудад нийгмийн сайн сайханд чиглэсэн үйл ажиллагаа өрнүүлэх хүсэл, санаачлагатай мэргэжилтнүүд олон байдагч компаний зорилго нь үүнийг хангахгүй зөвхөн ашигт чиглэсэн байвал менежерүүд юу ч хийж чадахгүй. Тиймээс анхнаасаа хувь хүний өсөж, дэвжих зорилго, байгууллагын ашиг олох зорилго, нийгмийн зорилго 3-г хооронд нь хамааралтайгаар уяж өгөх нь маркетеруудын хийх ажлын нэг гэж л хэлмээр байна. Гэхдээ нийгмийн маркетинг гэдэг нь нэг удаа сайн үйл хийгээд түүнийгээ хэдэн мянган удаа сурталчилах явдал биш. Таны бодлоор яг одоо шилдэг маркетингтай компанийг нэрлэ гэвэл? Өмнө нь манай оронд хийгдсэн хамгийн шилдэг маркетингийн компанит ажил таныхаар ....? Шилдэг маркетингтай компани гэж ерөнхийд нь авч үзвэл тийм компани одоогоор байхгүй байна. Харин маркетингийн сайн бодлоготой эсвэл маркетингийн сайн компанит
  • 11. ажлуудтай байгууллага гэвэл байна. Миний амьдралд тохиолдсон зүйлсээс надад нэг кейс их гоё санагддаг юм. Би өмнө нь ер нь одоо ч хэрэглэж байгаа үүрэн телефонууддаа их сэтгэл ханамжгүй байдаг. Харин саяхан Жи-Мобайлын хэрэглэгч болсон. Энэ мэргэжлийн хүн болохоор цахим орчинд хийгдсэн компанит ажлууд нь их таалагдсан. Монгол анх удаа үнэгүй дата эрх нэвтрүүлж, твиттер, фейсбүүкийг үнэгүй ашиглах боломж олгосон. Нэг ёсондоо шинэ бүтээл гаргасан гэсэн үг л дээ. Тиймээс нэмж нэг утас аваад Жи-Мобайлын хэрэглэгч болсон. Интернэт нь ч хурдан. Ингээд харахад би бол энэ байгуудллагын нэг компанит ажлын хүрээнд хэрэглэгч болсон хүн. Нэг зүйл нэмж хэлэхэд байгууллагуудад санхүүгийн засаглал гэж байдаг. Няравын ажил хүлээж авч байгаа хүн өмнөх няравын бичиг баримттай танилцаад, бодлогынхоо хүрээнд дараагийн ажлаа хийгээд явдаг. Яг энэ процесс маркетингийн менежерүүдэд их дутагдалтай байдаг. Маркетерууд албан тушаал дэвших эсвэл халагдах үед дараагийн маркетерт бодлогын бичиг баримтаа сайн хүлээлгэж өгдөггүй эсвэл зааж үлдээдэггүй. Үүнээс үүдээд бодлого алдагдах, үйл ажиллагаа тасрах, үүнийгээ нөхөх, унагаахгүйн тулд зар сурталчилгаагаар бөмбөгдөх асуудлууд гарч ирдэг. Манайд өрнөсөн шилдэг компанит ажлууд гэвэл “Кока Кола” ундааны “150” гэсэн зар сурталчилгаа маш тэсрэлттэйбайсан, мөн сая дурьдсан “Жи-Мобайл”-ын цахим орчныг анхаарч эхэлсэн үе. Хүн бүр л ингэж хэлэх байх. Харин одоо өрнөж байгаа ажлууд гэвэл“Heineken”,“Tiger” брэндүүдийн компанит ажлыг нэрлэнэ. “Heineken”, “Tiger”хоёрын маркетингийн бодлогын бичиг баримт нь асар нарийн боловсруулагдсан, дээр нь компанит ажлууд нь бодлогын консепт, санаатайгаа сайн уялдаатай байдаг. Тиймээс үйл ажиллагаа бүр зорилготой, үр дүн нь төлөвлөгдчихсөн байдаг. Иймд шилдэг компанит ажил гэвэл “Heineken”гэж л хэлэх байна даа. Компанийг хөл бөмбөгийн багтай зүйрлэвэл МАРКЕТЕРУУД багийнхаа ямар тоглогч вэ?Довтлогч уу, дамжуулагч уу эсвэл хаалгач уу? Дамжуулагч буюу холбогч гэж хэлмээр байна. Би хөл бөмбөг муу мэднэ. Гэхдээ маркетер хүн гоал хийх гэж эсвэл хамгаалалт хийх гэж шунаж, үүнийгээ зорилгоо болгохёсгүй. Харин гоал хийхэд нь гоё дамжуулалтыг өгөх ёстой. Энэ ажлыг хийхдээ ямар үед хамгийн их урамшиж байсан бэ? Хамтран ажиллах байгууллагынхаа ойлголтын зөрүүг тэгшитгэсний дараагаар удирдлагын хэмжээнд, менежментийн баг эсвэл гүйцэтгэлийн багийн хэмжээнд ойлголцоод, тодорхойлж, төлөвлөсөн ажлаа хоёр тал аль аль нь зөв юм байна гэж хүлээн зөвшөөрөх тэр мөч бол гоё. Ярьж байгаа зүйлсийн мөн чанарыг нь ул суурьтай ойлгодог харилцагчтай байна гэдэг аймар том кайф байхгүй юу. Мэргэжлийн хүрээнд таны эмзэглэдэг асуудлууд юу вэ? Манай салбарын хөгжил удаан ч гэсэн бид тодорхой хэмжээнд хөгжөөд л явж байна. Туршлага багатай ч зөв гольдролдоо орох гээд хичээж байна. Эмзэглэж байгаа зүйл мэдээж олон байгаа. “Маркетинг”гэдэг үгийг ойлгохгүй байна.
  • 12. Энэ мэргэжлийг ойлгохгүй байна. Тайлбарлаж хэлсэн ч өмнөх баригдмал сэтгэлгээнээсээ салж чадахгүй байна. Зарим компаниуд хэрэглэгчдийг татахын тулд эхлээд гоё зүйл амлаж, эмэгтэй хүнээр зүйрлэвэл царайлаг харагдаж байна. Харин гэрээ энэ тэр байгуулж хэрэглэгч болсны дараа жинхэнэ төрхөө харуулж хүмүүсийн шоконд оруулж байна. Зогсоо зайгүй маш их реклам цацаж, тэр реклам нь үр дүнд хүрч байна уу? Гэхдээ энэ бүхэн нэг л өдөр зогсоно. Байнга зар сурталчилгаагаар нүдэх төсөвтэй байгууллага тийм ч олон байхгүй л байх. Магадгүй энэ төсвийг арай өөр зүйлд ч зарцуулж болох юм. Саяхан АНУ-ын элчин сайдын яаманд засвар хийсэн барилгын компани засвар хийх хугацаанд ажлын байраар ашиглаж байсан контейнероо монголын гэр хорооллын дунд байдаг маш хэцүү амьдралтай хүүхдүүд явдаг цэцэрлэгт хандивласан байсан.Тэр цэцэрлэг анх нийт 50 хүүхдийг хүлээж авдаг байсан бол одоо 200-300 хүүхдийг хүлээж авдаг болсон гэсэн. Нарийн тоог нь сайн санахгүй байна. Энэ бол маш том сэтгэлгээ буюу нийгмийн зорилгоо хэрэгжүүлж буй нэг хэлбэр. Цахим орчныг авч үзвэл энэ зах зээлийн тухай яриад 4 орчим жил болж байна. Гэтэл энэ зах зээлд шинээр нэвтэрч байгаа олон компаниуд анх юу ярьж байсан яг тийм зүйлийг одоо ч ярьсаар л байна. Бидний хөгжил маш удаан байна. Энэ мэтчилэн эмзэглэж явдаг зүйлс олон байгаа. Таны зах зээлд гаргаж ирсэн бүтээгдэхүүн үйлчилгээнүүд
  • 14. http://mazaalai.biz/ https://erkhet.biz/ Монгол бүтээгдэхүүн БРЭНД болоход юу нь дээрээ анхаарвал зүйтэй вэ? Бүтээгдэхүүн болгон брэнд. Тэгэж ойлгох хэрэгтэй. Өмнө нь хэлсэн санаагаа дахиад л давтах нь. Мэдээж бодлого дээрээ л анхаарах хэрэгтэй. Зөв бодлоготой бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөг урт, удаан байна. Бодлогын зөв шийдэлгүйгээсээ болоод амьдралын мөчлөгийн үеүд дээрээ алдаа гаргаад байдаг. Гэхдээ миний харахад монгол бүтээгдэхүүнүүд дотроос архи их сайн брэнд болж чадаж байна. Түгээлтийн суваг маш сайн хөгжсөн байна. Брэнд бүтээгдэхүүн гэдэг хэрэглэгчидтэйгээ ойр байж чадаж байна уу, лангуун дээр байгаа ижил бараануудаас ялгарч чадаж байна уу гэх мэт бодлогууд байхгүйгээс л монгол бүтээгдэхүүний хөгжил ийм түвшинд байна. Ихэнх маркетингийн менежерүүд зар сурталчилгааны компанит ажил л сэтгээд удирдлагууддаа танилцуулаад байх шиг. Жишээ нь компанийхаа нэрийг олон удаагийн давтамжтайгаар дахин дахин хэлэх гэх мэт санаанууд нь эцэстээ юунд хүрэх, ямар санааг илэрхийлэх гээд байгаа юм, хэзээ ямар үр дүнд хүрчихсэн байх юм гэхээр бүгд тодорхой бус. Тэгснээ л богино хугацаатай рекламаа олон давтамжтайгаар олон сувгуудаар цацах хэрэгтэй гэсэн санааг удирдлагууд нь ч гэсэн нааштайгаар хүлээж аваад л. Гэтэл энэ нь эцэстээ бүтээгдэхүүн богино настай байх эсвэл PR талаасаа эрсдэлд өртөж байна. Та залуу болон оюутан маркетерууд, маркетингийн ухааныг сонирхогчдодхандан мэргэжлийнхээ хамгийн сайхныг хуваалцана уу? Манай мэргэжил сурах зүйл маш ихтэй, сурч дуусахгүй. Тэр нь үнэхээр гоё. Зарим мэргэжлүүд аль хэдийн батлагдсан бодлогын хүрээнд явагддаг бол манайхан зах зээл дээр нэг шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэвтрүүллээ гэхэд тэр нь ямарваа нэг талаараа үргэлж шинэ, дэвшилттэй, хөгжилтэй байдаг. Энэ нь аливаа зүйлийн түрүүнд, эхэнд байж, өөрийгөө хөгжүүлдэггэсэн санаа. Эцэст нь гэж хэлэхэд өөрийгөө тогтмол шинэ зүйлсээр хөгжүүлж, чадавхижах л хэрэгтэй. Сурч, хөгжихдөө үргэлж өлсгөлөн бай гэж хэлмээр байна. Ярилцлагын зочин: А. Мэнд-Орших https://twitter.com/MendOrshikh https://www.facebook.com/MendOrshikh http://mendorshikh.com/