3. Honderdjarigen vandaag
zijn overlevers
De honderdjarigen van de
toekomst zullen in leven
worden gehouden
(International Longetivity Centre)

5. • Bestaand hoog residentieel aanbod
• Beloftevolle pilootprojecten
• Sterke ondersteuning door provinciebestuur
• Integratie, experiment, engagement

8. Wat betekent de vergrijzing voor het
woon- en woonzorgbeleid?

9. Prikkels vanuit de praktijk
over wonen en zorg in de regio

10. Ruimtelijke uitdagingen voor de woonzorg
“voorbij de muur” (parabel)

12. Ontmoetingsavond
Wat betekent de vergrijzing voor het
woon- en woonzorgbeleid?
Nele Vandaele, stafmedewerker Leiedal

13. WONEN EN ZORG
• UITDAGINGEN
• SAMEN EN GEINTEGREERD
• AANPAKKEN

14. • Trends
vraagstelling
• Vier belangrijke uitdagingen
aanzetten

15. • Trends
vraagstelling
• Vier belangrijke uitdagingen
aanzetten

16. Trends
1. Demografie: prognoses
2. Thuiszorg wordt belangrijker
3. Woonzorgcentra worden huiselijker
4. Ruimtelijke concentraties
5. Ontschotten van de zorgvragen
6. Technologische evoluties
7. Verhuisbereidheid stijgt
8. Actieve senioren
9. Commercialisering

17. 1. Demografie: prognoses
Cijfers: DC Noise (2007 – 2025, Regio Zuid-West-
Vlaanderen, open prognose)
Inwoners Huishoudens
Bestaand aantal 2007 278.160 114.702
Toename 2007-2025 + 9.077 + 10.500
Toename 65+ 2007-2025 + 14.727 + 9.679
+ 28,4% + 8,4%
•toename van bevolking en huishoudens is bijna
uitsluitend te wijten aan 65+
•kleine huishoudens – zorgbehoefte
•verzilvering

18. 1. Demografie: prognoses
• Hoe lang zal de vergrijzing nog aanhouden?
• Welke woningtypes beantwoorden aan de noden en wensen
van de doelgroep?
• Hoe kunnen we omgaan met de spanning tussen senioren
(voor wie we moeten bouwen) en jonge gezinnen (voor wie
we willen bouwen) in bouwprojecten?

19. 2. Thuiszorg wordt belangrijker
Verschillende doelgroepen met zorgbehoefte:
•senioren
•personen met een handicap
•geestelijke gezondheidszorg
•…
Residentiële setting + thuiszorg

20. 2. Thuiszorg wordt belangrijker
Programmatie en aanbod woonzorginfrastructuur
(1/1/2012; zorg en gezondheid, regio Zuid-West-Vlaanderen)
Programma Erkend Gepland
2012 2011 2011
Plaatsen woonzorgcentrum 4802 4150 620
Plaatsen kortverblijf 148 119 36
Plaatsen dagverzorging 152 157 52
•vandaag: programmatie residentiële settings
ongeveer ingevuld
•toekomst: bijkomende infrastructuur noodzakelijk te
plannen

21. 2. Thuiszorg wordt belangrijker
• Is de individualistische samenleving wel klaar/voorbereid om
zorg te dragen voor elkaar?
• Welk aanbod van woningen en zorg is er nodig en mogelijk in
de reguliere woningmarkt?
• Hoe groot zal de blijvende behoefte aan een residentieel
aanbod zijn?

22. 3. Woonzorgcentra worden huiselijker
• Deel van de stad/samenleving
• Kleinschaligheid
• Menging met andere functies
• Laagdrempeligheid
• Herkenbaarheid cfr. dementie

23. Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

24. Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

25. Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

26. 3. Woonzorgcentra worden huiselijker
• Waar liggen de mogelijkheden tussen de wens naar
kleinschaligheid enerzijds en de schaalvergroting voor
financiële en organisatorische optimalisatie anderzijds?
• Wat is de relatie met het stedelijk weefsel?

27. 4. Ruimtelijke concentraties
• Kust
• Stadscentra
• Oudere verkavelingen

28. Situering 50+

29. 4. Ruimtelijke concentraties
Lokale dienstencentra: laagdrempelige dienstverlening
gericht op de buurt
Programma Erkend Gepland
2012 2011 2011
Lokale dienstencentra 26 10 9
Nog 7-tal in te plannen in de regio
Experiment Deerlijk: mobiel lokaal dienstencentrum

30. Erkende lokale dienstencentra

31. 4. Ruimtelijke concentraties
• Moeten we verhuizen stimuleren of de zorg dichterbij
brengen?
• Tot op welk niveau is spreiding van de zorg mogelijk?
• Brengt de concentratie van senioren in stadscentra de
leefbaarheid in het gedrang?

32. 5. Ontschotten van de zorgvragen
• Diverse doelgroepen met zorgbehoeftes
zijn niet meer strikt te scheiden
- oudere personen met handicap
- jong-dementerenden
• Menging van doelgroepen leidt tot
positieve resultaten
- jongeren en senioren
- psychiatrische patiënten en senioren

33. 5. Ontschotten van de zorgvragen
• Hoeveel draagkracht hebben ‘sterkere’ zorgbehoevenden
t.a.v. ‘zwakkere’ zorgbehoevenden?
• Welke combinaties werken er en welke niet?
• Kunnen de ‘sectorale’ schotten doorbroken worden?

34. 6. Technologische evoluties
• Internet/televisie als
communicatiemiddel
- e-zorgplan
- tele-senior
• Personenalarmsystemen
• Diensten aan huis
- maaltijden
- verzorging
- kinesitherapie
- …

35. 6. Technologische evoluties
• Is dit voor iedereen betaalbaar/bereikbaar?
• Verliezen we hiermee niet het menselijk contact?
• Zal dit in de volgende generaties meer ingang vinden?

36. 7. Verhuisbereidheid stijgt
• De wens om zo lang mogelijk thuis te
blijven wonen, kan begrepen worden
als blijven wonen in de vertrouwde
omgeving mits het comfort aanwezig
is.
• Heel wat grotere gezinswoningen
worden op vandaag door een koppel of
alleenstaande senior bewoond.
• Toekomstige generatie senioren heeft
reeds in zijn leven meermaals
verhuisd.
• Er bestaan steeds meer kwalitatieve
alternatieven om te verhuizen naast
het rusthuis.

37. 7. Verhuisbereidheid stijgt
• In welke gevallen is het beter te verhuizen en wanneer is het
beter de woning aan te passen en zorg dichterbij te brengen?
• Kunnen we een aangepast woonaanbod op wijkniveau
voorzien?
• Zal er een kloof ontstaan tussen sterke en zwakkere
zorgbehoevenden?
• Hoe kan het verhuizen gestimuleerd worden?

38. 8. Actieve senioren
Senioren zijn
•actief
•divers
•vrijwilligers
•mantelzorgers
•participatief
Actieve senioren hebben een betere
(geestelijke) gezondheid, …

39. 8. Actieve senioren
• Hoe kunnen we dit potentieel optimaal inzetten?
• Hoe kunnen we senioren voldoende ruimte geven voor eigen
initiatief?
• Hoe kunnen we ook ‘zwakkere’ senioren activeren?

40. 9. Commercialisering
• OCMW – vzw – privé
(18 – 19 – 8 erkende woonzorgcentra in de regio, 2011)
• ‘Seniorenflats’ in omgeving van een woonzorgcentrum
• Combinatie van woonzorgcentrum en assistentiewoningen:
schaalgrootte
• Rol voor sociale huisvesting

41. 9. Commercialisering
• Welke samenwerkingsverbanden zijn interessant?
Welke taken kunnen private actoren opnemen en wat blijft
de rol van de overheid?
• Wat met (financieel) zwakkeren?

42. WONEN EN ZORG
• UITDAGINGEN
• SAMEN EN GEINTEGREERD
• AANPAKKEN

43. • Trends
vraagstelling
• Vier belangrijke uitdagingen
aanzetten

44. Vier belangrijke uitdagingen
• Reguliere (woning)markt
• Landelijke kernen
• Vereenzaming
• Geïntegreerde planning van infrastructuur

45. 1. Reguliere (woning)markt
• Kansen voor specifieke woonvormen
mits locatiebeleid
- herverkavelen
- groepswonen
• Kwaliteitsvolle woonomgeving
- ontmoeting in open(bare) ruimte
- drempelloos ontwerpen
• Toegankelijke zorg en diensten aan
huis
- vrijwilligersnetwerken
- multiscreening

46. 7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

47. 7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

48. 7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

49. 2. Landelijke kernen
• Evenwicht tussen
spreiding van dienstverlening/zorg en
financieel/organisatorische
haalbaarheid
• Respect voor ruimtelijke kwaliteiten
van een dorp/landschap
• Inzetten op het sociaal netwerk,
vrijwilligers
- zorgboerderij
- zorgnetwerken Zohra, Dohna,
Annah, Kadanz
- bib-bus

50. Carpe Diem, Hoevewoning, Alveringem

51. 3. Vereenzaming
• Initiatieven in context van
individualisme, wegvallen familiale
banden, vermarkting van de zorg,
technologie
• Zowel voor stad als platteland
- groepswonen
- dorpsrestaurant
- verjaardagsbezoekjes
- buren voor buren (Kortrijk)

52. 3. Vereenzaming

53. 4. Geïntegreerde planning infrastructuur
• Synergieën met omgeving: park – crêches – buurtcentrum –
openbaar vervoer – fietsersnetwerk – aanleunwoningen - …
• (gemeente)grensoverschrijdend
• Benutten bestaande infrastructuur
• Bouwfase + exploitatiefase

54. Woonzorgcentra, straal 2 km

55. Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina,
open oproep Vlaams Bouwmeester

56. Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina,
open oproep Vlaams Bouwmeester

57. Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina,
open oproep Vlaams Bouwmeester

58. Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina,
open oproep Vlaams Bouwmeester

59. WONEN EN ZORG
• UITDAGINGEN
• SAMEN EN GEINTEGREERD
• AANPAKKEN
•Reguliere (woning)markt
•Landelijke kernen
•Vereenzaming
•Geïntegreerde planning van infrastructuur

60. Londerzeel, Beemden

61. Londerzeel, Beemden

62. Lovenjoel, Wonewei