1. ΤΕΧΝΗ
Τέχνη είναι η δημιουργική και ελεύθερη έκφραση του ανθρώπου που προσπαθεί
να υπηρετήσει το Ωραίο και να εκφράσει τα συναισθήματα του δημιουργού.
Μορφές της τέχνης: α) εικαστικές ( αρχιτεκτονική , γλυπτική , ζωγραφική)
β) τονικές(ποίηση , μουσική )
γ ) κινητικές (χορός , θέατρο, παντομίμα)
Προσφορά της τέχνης στον άνθρωπο.
-ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου για δημιουργία και εκφράζει την προσπάθειά
του να ομορφύνει τη ζωή του.
-αποτελεί λύτρωση των συναισθημάτων του καλλιτέχνη που κάποτε δεν γίνεται να
εκφραστούν διαφορετικά(π.χ. ερωτικό πάθος , υπαρξιακή αγωνία, άγχη, φοβίες)
-αποτελεί μέσο που ενώνει το δημιουργό με το κοινό του και με την κοινωνία , ενώ
παράλληλα εκφράζει κοινούς πόθους ενός λαού .( δημοτικά τραγούδια ,
επαναστατικοί ύμνοι κ.α.)
-υπηρετεί το θρησκευτικό συναίσθημα (λατρευτικά αγάλματα, ξόανα, αγιογραφίες ,
ύμνοι , εικόνες κ.α. )
-η τέχνη γίνεται προπομπός κοινωνικών ανακατατάξεων , ενώ συχνά εκφράζει
επαναστατικές ιδέες. ( η τέχνη της Αναγέννησης εκφράζει και τις κοινωνικοπολιτικές
και ιδεολογικές μεταβολές που συντελέστηκαν. )
-ηθικοποιεί τον άνθρωπο και του καλλιεργεί το αίσθημα του Ωραίου και τα υψηλά
ιδανικά.(αισθητική καλλιέργεια , εξευγενισμός του πνεύματος)
-καλλιεργεί τη φαντασία του ατόμου , αποτελεί διέξοδο και έκφραση, γλιτώνει τον
άνθρωπο από την πεζή καθημερινότητα.
-καταγγέλλει την αδικία , την ανελευθερία , την καταπάτηση των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων, τον πόλεμο (π.χ. Γκουέρνικα του Πικάσο.)
-η τέχνη γίνεται μέσο που ενώνει τα άτομα σε πανανθρώπινες ιδέες και σκοπούς.
-τα έργα τέχνης γίνονται παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές και αποτελούν την
εθνική κληρονομιά ενός λαού.
-με την τέχνη ο φθαρτός και εφήμερος άνθρωπος νικά το χώρο και το χρόνο, εφόσον
μέσω των δημιουρημάτων σώζεται το όνομα του δημιουργού στους αιώνες.
-προωθεί την ειρήνη και την επικοινωνία των λαών.
Η στρατευμένη τέχνη.
Όταν η τέχνη δεν εκφράζει τα συναισθήματα του δημιουργού και την αίσθηση του
Ωραίου αλλά εξυπηρετεί πολιτικές , κοινωνικές, θρησκευτικές, εθνικές και άλλες
σκοπιμότητες ,τότε είναι στρατευμένη , προκατασκευασμένη και δεν υπηρετεί την
ανώτερη αποστολή της.
Έτσι, το έργο τέχνης υποβιβάζεται σε κατά παραγγελία σύνθημα , που
κατευθύνεται από κυβερνήσεις και άλλα συμφέροντα. Ο καλλιτέχνης δεν
εξωτερικεύει τα συναισθήματά του , αλλά δημιουργεί ένα έργο – προπαγάνδα που
προδίδει το αληθινό νόημα της τέχνης.( η στρατευμένη ποίηση του Ρίτσου, τα
εθνικιστικά τραγούδια , Οι Ωδές του Α. Κάλβου, τα αγάλματα- προσωπογραφίες
αυταρχικών ηγετών)
Το δόγμα « η τέχνη για την τέχνη» ( ars pro arte )
Ως αντίδραση στη στράτευση και τις άλλες παραδοσιακές μορφές τέχνης
δημιουργήθηκε το δόγμα η τέχνη για την τέχνη. Εδώ δεν επιδιώκεται η έκφραση
κάποιου μηνύματος, αλλά ο καλλιτέχνης καταθέτει τη δική του αντίληψη για το
Ωραίο , έξω από πολιτικές και κοινωνικές σκοπιμότητες, με κύριο στόχο την
αισθητική απόλαυση.

2. Έτσι , δημιουργήθηκαν και έργα τελείως δυσνόητα από το καλλιτεχνικό κοινό ,
διαμορφώθηκε μια κλειστή ομάδα των οπαδών αυτών των έργων (ελίτ) και χάθηκε το
βασικότερο στοιχείο της καλλιτεχνικής δημιουργίας: η επικοινωνία του καλλιτέχνη
με το κοινό του και η βίωση κοινών συναισθημάτων.
Σύμφωνα και με το Γ. Σεφέρη το αληθινό έργο τέχνης εκφράζει την εποχή του
και είναι γέννημα της εποχής του. Δεν μπορεί να είναι ξεκομμένο από τις κοινωνικές
μεταβολές αλλά ούτε και να υπηρετεί ολοκληρωτικά ιδεολογίες και σκοπιμότητες.
Το πραγματικό έργο τέχνης συγκινεί λόγω της καλλιτεχνικής του αξίας και της
θεματολογίας του τα άτομα όλων των εποχών.(κλασσικά έργα).
Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της τέχνης
-φιλελεύθερο και δημοκρατικό πολίτευμα που επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση και
δημιουργία. Η τέχνη δεν πρέπει να λογοκρίνεται.
-παιδεία του λαού ,ώστε να κατανοεί τα έργα τέχνης όσα είναι σύγχρονα , αλλά και
την πολιτιστική του κληρονομιά.
-συνθήκες ειρήνης και ευημερίας , χωρίς να αποκλείεται η ενασχόληση με την τέχνη
ως αντίδραση στον πόλεμο την καταπίεση των λαών και την αδικία.
-το έργο τέχνης πρέπει να απευθύνεται στο ευρύ κοινό και όχι σε μια κλειστή ομάδα
ανθρώπων διαφορετικά η πλειοψηφία του κοινωνικού συνόλου θα αδιαφορήσει για
τις ακατάληπτες καλλιτεχνικές δημιουργίες.
-προβολή και υποστήριξη της τέχνης μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα .
-εκθέσεις έργων τέχνης με την αρωγή και οικονομική υποστήριξη της πολιτείας.
Το κοινωνικό χρέος του καλλιτέχνη