Endokrin hastalıklarda anestezi uygulamaları

2. ENDOKRİNENDOKRİN
HASTALIKLAR VEHASTALIKLAR VE
ANESTEZİANESTEZİ
DR. DENIZ SUBASIDR. DENIZ SUBASI OGUZOGUZ

3.  Diabetes mellitusDiabetes mellitus
 Tiroid bezi fonksiyonTiroid bezi fonksiyon
bozukluklarıbozuklukları
 Paratiroid beziParatiroid bezi
fonksiyon bozukluklarıfonksiyon bozuklukları
 Adrenal bez fonksiyonAdrenal bez fonksiyon
bozukluklarıbozuklukları
 ObeziteObezite

4. Diabetes MellitusDiabetes Mellitus
 İnsülin aktivitesindekiİnsülin aktivitesindeki
eksikliğe bağlı olarakeksikliğe bağlı olarak
gelişen hiperglisemi vegelişen hiperglisemi ve
glukozüri ileglukozüri ile
karakterizekarakterize
karbonhidratkarbonhidrat
metabolizmasımetabolizması
bozukluğudur.bozukluğudur.
 Tanı artmış açlıkTanı artmış açlık
plazma glukozuplazma glukozu
>140mg/dl veya kan>140mg/dl veya kan
glukozu >126mg/dlglukozu >126mg/dl

5. SınıflamaSınıflama
 Tip ITip I: idiopatik veya immuniteye: idiopatik veya immuniteye
sekonder oluşan mutlak insülin eksikliğisekonder oluşan mutlak insülin eksikliği
 Tip IITip II: erişkin başlangıçlı direnç/relatif: erişkin başlangıçlı direnç/relatif
eksikliğe sekonder oluşaneksikliğe sekonder oluşan
 Tip IIITip III: erişkin başlangıçlı genetik: erişkin başlangıçlı genetik
bozukluklara sekonder oluşanbozukluklara sekonder oluşan
 Tip IVTip IV: gestasyonel: gestasyonel

6. D.M. Uzun dönemD.M. Uzun dönem
komplikasyonlarıkomplikasyonları
 HipertansiyonHipertansiyon
 Miyokard infarktüsüMiyokard infarktüsü
 Periferik ve serebral vaskülerPeriferik ve serebral vasküler
hastalıklarhastalıklar
 Periferik ve otonom nöropatiPeriferik ve otonom nöropati
(hemodinamik değişikliklere yanıtı(hemodinamik değişikliklere yanıtı
azaltır)azaltır)
 Böbrek yetersizliğiBöbrek yetersizliği

7.  Diyabetin hayatı tehdit eden 3 akutDiyabetin hayatı tehdit eden 3 akut
komplikasyonu;komplikasyonu;
-diyabetik ketoasidoz-diyabetik ketoasidoz
-hiperosmolar nonketotik koma-hiperosmolar nonketotik koma
-hipoglisemi-hipoglisemi

8. D.M. Ve AnesteziD.M. Ve Anestezi

9. PPreoperatif dönemreoperatif dönem
 PA AC grafi:kardiyak büyümePA AC grafi:kardiyak büyüme
pulmoner vasküler konjesyonpulmoner vasküler konjesyon
plevral effüzyon.plevral effüzyon.
 EKG: ST segment ve T dalgasıEKG: ST segment ve T dalgası
anormallikleri,sessiz miyord infarküsüneanormallikleri,sessiz miyord infarküsüne
ait belirtiler.ait belirtiler.
 Kan şekeri pre-op 80-200mg arasındaKan şekeri pre-op 80-200mg arasında
olmalıdır.olmalıdır.

10.  Kardiyak otonom disfonksiyon belirtileriKardiyak otonom disfonksiyon belirtileri
olan şişman hastalara histaminolan şişman hastalara histamin
antagonisti veya metoklopromid ileantagonisti veya metoklopromid ile
premedikasyon yapılması uygun birpremedikasyon yapılması uygun bir
yaklaşımdır.yaklaşımdır.

11.  İmmun sistemin baskılanmasına bağlıİmmun sistemin baskılanmasına bağlı
olarak enfeksiyon oluşma riskiolarak enfeksiyon oluşma riski
arttığından intravenöz kateterarttığından intravenöz kateter
yerleştirilmesi ve invaziv monitorizasyonyerleştirilmesi ve invaziv monitorizasyon
yapılması esnasında aseptik şartlarayapılması esnasında aseptik şartlara
dikkat edilmelidir.dikkat edilmelidir.

12.  Kronik hiperglisemi dokuKronik hiperglisemi doku
proteinlerinin glikolizasyonunaproteinlerinin glikolizasyonuna
ve eklem hareket kısıtlılığınave eklem hareket kısıtlılığına
neden olur.neden olur.
 Zor entübasyon olasılığıZor entübasyon olasılığı
açısından temporomandibularaçısından temporomandibular
eklem ve servikal vertebraeklem ve servikal vertebra
hareketlerinin yeterliliğihareketlerinin yeterliliği
preoperatifpreoperatif
değerlendirilmelidir.değerlendirilmelidir.

13. İntraoperatif Dönemİntraoperatif Dönem
 İntraoperatif dönemde esas hedefİntraoperatif dönemde esas hedef
hipoglisemiden kaçınmaktır.hipoglisemiden kaçınmaktır.
 %5 dextroz solüsyonu(1,5 ml/kg/st) ile%5 dextroz solüsyonu(1,5 ml/kg/st) ile
beraber sabah dozunun yarısı kadarberaber sabah dozunun yarısı kadar
NPH sc veya ıv uygulanmalıdır.NPH sc veya ıv uygulanmalıdır.
 Alternatif olarak insülin infüzyonuAlternatif olarak insülin infüzyonu
yapılabilir.Ünite/st=plazma glu/150yapılabilir.Ünite/st=plazma glu/150
 Serebral iskemi atağı geçiren birSerebral iskemi atağı geçiren bir
hastada hiperglisemi(>150-180 mg/dl)hastada hiperglisemi(>150-180 mg/dl)
olması nörolojik durumu kötüleştirebilirolması nörolojik durumu kötüleştirebilir..

14.  Perioperatif dönemde en sık kullanılanPerioperatif dönemde en sık kullanılan
tedavi yöntemi; hastanın sabah aldığıtedavi yöntemi; hastanın sabah aldığı
insülin dozunun yarısının orta etkiliinsülin dozunun yarısının orta etkili
insülin formu olarak aldığı yöntemdir.insülin formu olarak aldığı yöntemdir.
 Hipoglisemi riskini azaltmak için insülin,Hipoglisemi riskini azaltmak için insülin,
intravenöz damar yolu sağlandıktan veintravenöz damar yolu sağlandıktan ve
sabah kan şekeri ölçümü yapıldıktansabah kan şekeri ölçümü yapıldıktan
sonra uygulanır.sonra uygulanır.

15. KAN ŞEKERİNEKAN ŞEKERİNE
 En çok:ketamin,eter,kloroformEn çok:ketamin,eter,kloroform
siklopropansiklopropan
 Orta derecede:halotan,enfluranOrta derecede:halotan,enfluran
nöroleptik anestezikler,metoksiflurannöroleptik anestezikler,metoksifluran
 En az:tiyopental,azot protoksitEn az:tiyopental,azot protoksit
trikloroetilentrikloroetilen
etki ederetki eder

16.  Preoperatif dönemde insülin yerine oralPreoperatif dönemde insülin yerine oral
hipoglisemik ajan alanlar operasyonhipoglisemik ajan alanlar operasyon
sabahına kadar ilaç alımına devamsabahına kadar ilaç alımına devam
etmelidir. Bu ilaçlardan bazıları uzunetmelidir. Bu ilaçlardan bazıları uzun
etkili olduğundan intraoperatif glukozetkili olduğundan intraoperatif glukoz
infuzyonu başlanmalı ve kan şekeri takibiinfuzyonu başlanmalı ve kan şekeri takibi
yapılmalıdır.yapılmalıdır.

17. Postoperatif dönemPostoperatif dönem
 Sık kan şekeri takibine devamSık kan şekeri takibine devam
edilmelidir. Nedeni; insülin preparatlarıedilmelidir. Nedeni; insülin preparatları
arasındaki etki başlangıcı ve etki süresiarasındaki etki başlangıcı ve etki süresi
açısından hastalar arasında farklılıkaçısından hastalar arasında farklılık
göstermesidir.göstermesidir.
 Laktat içeren sıvılar verilmiş ise laktatınLaktat içeren sıvılar verilmiş ise laktatın
kc de glukoza dönüşmesi nedeni ilekc de glukoza dönüşmesi nedeni ile
postop 24-48st te kan şekeri artmapostop 24-48st te kan şekeri artma
eğilimi gösterir.eğilimi gösterir.

18.  Hastanın derlenme döneminde stressHastanın derlenme döneminde stress
hiperglisemiside artmaktadır.hiperglisemiside artmaktadır.
 Rejyonel anestezinin cerrahi streseRejyonel anestezinin cerrahi strese
hormonel yanıtı genel anesteziye oranlahormonel yanıtı genel anesteziye oranla
daha fazla baskıladığı ileridaha fazla baskıladığı ileri
sürülmektedir.sürülmektedir.

19. TİROİDTİROİD
HORMONUHORMONU
ÜRETİMİ VEÜRETİMİ VE
BOZUKLUKLARIBOZUKLUKLARI

20. HipertiroidizmHipertiroidizm
 Graves hastalığıGraves hastalığı
 Toksik multinoduler guatrToksik multinoduler guatr
 Tiroid stimulan hormon salgılayanTiroid stimulan hormon salgılayan
hipofiz tümörlerihipofiz tümörleri
 Fonksiyonel tiroid adenomlarıFonksiyonel tiroid adenomları
 Tiroid replasman hormonlarının fazlaTiroid replasman hormonlarının fazla
verilmesiverilmesi

21.  Klinik;Klinik;
-kilo kaybı-kilo kaybı
-sicak intoleransı-sicak intoleransı
-kas güçsüzlüğü-kas güçsüzlüğü
-diyare-diyare
-hiperaktif refleks-hiperaktif refleks
-sinirlilik-sinirlilik

22.  Kardiak belirtiler; sinüs taşikardisindenKardiak belirtiler; sinüs taşikardisinden
atrial fibrilasyona ve konjestif kalpatrial fibrilasyona ve konjestif kalp
yetersizliğine kadar değişebilir.yetersizliğine kadar değişebilir.

23. Hipertiroidi veHipertiroidi ve
AnesteziAnestezi

24. Preoperatif dönemPreoperatif dönem
 Hastalar tıbbi teddavi ile ötiroid haleHastalar tıbbi teddavi ile ötiroid hale
gelinceye kadar subtotal tiroidektomi de dahilgelinceye kadar subtotal tiroidektomi de dahil
olmak üzere tüm elektif cerrahilerolmak üzere tüm elektif cerrahiler
ertelenmelidir.ertelenmelidir.
 Ayrıca dinlenme halindeki kalp hızı 85/dk azAyrıca dinlenme halindeki kalp hızı 85/dk az
olmalıdır.olmalıdır.
 Preoperatif sedasyon için benzodiazepinlerPreoperatif sedasyon için benzodiazepinler
tercih edilmelidir.tercih edilmelidir.
 Operasyon sabahına kadar antitiroid ilaçlaraOperasyon sabahına kadar antitiroid ilaçlara
devam edilmelidir.devam edilmelidir.
 Acil operasyon durumunda esmololAcil operasyon durumunda esmolol
infüzyonunun titre edilmesi ile hiperdinamikinfüzyonunun titre edilmesi ile hiperdinamik
dolaşım kontrol edilebilirdolaşım kontrol edilebilir..

25. İntraoperatif dönemİntraoperatif dönem
 Kardiyovasküler fonksiyon ve vücut ısısıKardiyovasküler fonksiyon ve vücut ısısı
yakından takip edilmelidir.yakından takip edilmelidir.
 Operasyon masasının baş tarafının 15-20Operasyon masasının baş tarafının 15-20
derece kaldırılması venöz hava embolisiderece kaldırılması venöz hava embolisi
riskini arttırsa da venöz drenajıriskini arttırsa da venöz drenajı
kolaylaştırır ve kan kaybını azaltır.kolaylaştırır ve kan kaybını azaltır.

26.  Ketamin, panküronyum,indirekt etkiliKetamin, panküronyum,indirekt etkili
adrenerjik agonistler ve sempatikadrenerjik agonistler ve sempatik
sistemi uyaran diğer ilaçlar kan basıncısistemi uyaran diğer ilaçlar kan basıncı
ve kalp hızında aşırı artışa yolve kalp hızında aşırı artışa yol
açacağından bu ilaçlardan kaçınılmalıdır.açacağından bu ilaçlardan kaçınılmalıdır.
 Tiyopentalin yüksek dozları bir miktarTiyopentalin yüksek dozları bir miktar
antitiroid olabileceğinden tercih nedeniantitiroid olabileceğinden tercih nedeni
olabilir.olabilir.

27.  Hipertiroid hastalar kronikHipertiroid hastalar kronik
hipovolemiktirler ve dolaşım sistemihipovolemiktirler ve dolaşım sistemi
vazodilatedir. Bu nedenle anestezivazodilatedir. Bu nedenle anestezi
indüksiyonunda aşırı hipotansiyonindüksiyonunda aşırı hipotansiyon
oluşabiliroluşabilir
 Taşikardi, hipertansiyon ve ventrikülerTaşikardi, hipertansiyon ve ventriküler
aritmilerden kaçınmak için derinaritmilerden kaçınmak için derin
anestezide laringoskopi ve entübasyonanestezide laringoskopi ve entübasyon
yapılmalıdıryapılmalıdır

28. Postoperatif dönemPostoperatif dönem
 En ciddi tehdit hiperpreksi, taşikardi,En ciddi tehdit hiperpreksi, taşikardi,
bilinç değişiklikleri ve hipotansiyon ilebilinç değişiklikleri ve hipotansiyon ile
karakterize tiroid krizidir.karakterize tiroid krizidir.
 Tiroid kirizi postoperatif 6-24 saatTiroid kirizi postoperatif 6-24 saat
sonra görülür.sonra görülür.
 Malign hipertermiyi taklit edebilir.FarklıMalign hipertermiyi taklit edebilir.Farklı
olarak kas rijiditesi,kreatin kinaz artışı,olarak kas rijiditesi,kreatin kinaz artışı,
metabolik-respiratuar asidoz oluşmazmetabolik-respiratuar asidoz oluşmaz

29.  Tiroid krizi tedavisi:Tiroid krizi tedavisi:
-hidrasyon ve soğutma-hidrasyon ve soğutma
-esmolol infüzyonu yada IV propranolol-esmolol infüzyonu yada IV propranolol
(kalp hızı <100/dk oluncaya kadar 0.5mg(kalp hızı <100/dk oluncaya kadar 0.5mg
boluslar halinde)boluslar halinde)
-propiltiyourasil (6 saate bir 250mg)-propiltiyourasil (6 saate bir 250mg)
-ve sodyum iyodür (12 saatlik sürede IV-ve sodyum iyodür (12 saatlik sürede IV
1gr)1gr)

30.  Subtotal tiroidektominin çeşitliSubtotal tiroidektominin çeşitli
komplikasyonları vardır;komplikasyonları vardır;
rekürren laringeal sinir paralizisi tekrekürren laringeal sinir paralizisi tek
taraflı olup ses kısıklığına, bilateral isetaraflı olup ses kısıklığına, bilateral ise
stridora neden olur. Vokal kordstridora neden olur. Vokal kord
fonksiyonu derin ekstübasyondafonksiyonu derin ekstübasyonda
laringoskopi ile değerlendirilmelidirlaringoskopi ile değerlendirilmelidir..

31.  Hematom oluşumu trakeomalazi si olanHematom oluşumu trakeomalazi si olan
hastalarda trakeanın kollabe olmasınahastalarda trakeanın kollabe olmasına
neden olarak solunum yollarını daraltır.neden olarak solunum yollarını daraltır.
Acil olarak boyundaki dikiş açılıpAcil olarak boyundaki dikiş açılıp
hematom boşaltılmalıdır.hematom boşaltılmalıdır.
 Boyun disseksiyonu esnasında kaza ileBoyun disseksiyonu esnasında kaza ile
pnömotoraks olabilir.pnömotoraks olabilir.
 Aynı anda paratiroid bezlerideAynı anda paratiroid bezleride
çıkarılırsa postoperatif 24-72 saatçıkarılırsa postoperatif 24-72 saat
içinde hipokalsemi oluşmasına nedeniçinde hipokalsemi oluşmasına neden
olur.olur.

32. HipotiroidizmHipotiroidizm
 Otoimmun hastalıklar (hashimotoOtoimmun hastalıklar (hashimoto
tiroiditi)tiroiditi)
 TiroidektomiTiroidektomi
 Antitiroid ilaçlarAntitiroid ilaçlar
 İyot eksikliğiİyot eksikliği
 Hipotalamus hipofiz aksının bozulmasıHipotalamus hipofiz aksının bozulması

33.  Klinik;Klinik;
-kilo artışı-kilo artışı
-soğuk intoleransı-soğuk intoleransı
-kas güçsüzlüğü-kas güçsüzlüğü
-letarji-letarji
-konstipasyon-konstipasyon
-hipoaktif refleksler-hipoaktif refleksler
-depresyon-depresyon

34.  Kalp hızı, miyokardiyal kontraktilite,Kalp hızı, miyokardiyal kontraktilite,
atım hacmi ve kalp debisi azalmıştır.atım hacmi ve kalp debisi azalmıştır.

35. Hipotiroidi veHipotiroidi ve
AnesteziAnestezi

36. Preoperatif dönemPreoperatif dönem
 Düzeltilmemiş ciddi hipotiroidizmiDüzeltilmemiş ciddi hipotiroidizmi
(T4<1mg/dl) veya miksödem koması(T4<1mg/dl) veya miksödem koması
tablosundaki hastalara elektif cerrahitablosundaki hastalara elektif cerrahi
uygulanmamalıdır.uygulanmamalıdır.
 Semptomatik koroner arter hastalığıSemptomatik koroner arter hastalığı
olanlarda tiroid replasman tedavisininolanlarda tiroid replasman tedavisinin
koroner arter by-pass cerrahisikoroner arter by-pass cerrahisi
sonrasına bırakılması daha yararlısonrasına bırakılması daha yararlı
olabilir.olabilir.

37.  Preoperatif dönemde sedasyona gerekPreoperatif dönemde sedasyona gerek
duyulmaz.duyulmaz.
 Gastrik boşalma yavaşladığındanGastrik boşalma yavaşladığından
preoperatif dönemde H2 antagonistleripreoperatif dönemde H2 antagonistleri
ve metoklopramid uygulanmasıve metoklopramid uygulanması
faydalıdır.faydalıdır.

38. İntraoperatif dönemİntraoperatif dönem
 Hipotiroid hastalar azalan kalp debisi,Hipotiroid hastalar azalan kalp debisi,
baskılanmış baroreseptör refleksler, düşükbaskılanmış baroreseptör refleksler, düşük
intravasküler hacim nedeni ile anestezikintravasküler hacim nedeni ile anestezik
ajanların hipotansif etkilerine dahaajanların hipotansif etkilerine daha
duyarlıdırlar. Bu nedenle indüksiyon için tercihduyarlıdırlar. Bu nedenle indüksiyon için tercih
edilen ilaç ketamindir.edilen ilaç ketamindir.
 Azalmış kalp debisi inhalasyon ajanı ileAzalmış kalp debisi inhalasyon ajanı ile
indüksiyonun hızını arttırabilir fakatindüksiyonun hızını arttırabilir fakat
hipotiroidizim minimum alveolarhipotiroidizim minimum alveolar
konsantrasyonu önemli derecede düşürmez.konsantrasyonu önemli derecede düşürmez.

39. Postoperatif dönemPostoperatif dönem
 Hipotermi, solunum depresyonu ve ilaçHipotermi, solunum depresyonu ve ilaç
biyotransfüzyonunun yavaşlamasına bağlıbiyotransfüzyonunun yavaşlamasına bağlı
olarak genel anestezi sonrası derlenmeolarak genel anestezi sonrası derlenme
yavaştır.yavaştır.

40. HiperparatiroidizmHiperparatiroidizm
 Primer hiperparatiroidizm;Primer hiperparatiroidizm;
-paratiroid bez adenomu-paratiroid bez adenomu
-paratiroid bez karsinomu-paratiroid bez karsinomu
-paratiroid bez hiperplazisi-paratiroid bez hiperplazisi
 Sekonder hiperparatiroidizm; renalSekonder hiperparatiroidizm; renal
yetersizlik veya barsak malabsorbsiyonyetersizlik veya barsak malabsorbsiyon
sendromu gibi hastalıklara bağlı olaraksendromu gibi hastalıklara bağlı olarak
gelişen hipokalsemiye yanıt olarak çıkar.gelişen hipokalsemiye yanıt olarak çıkar.

41.  Klinik; hipertansiyon, ventrikülerKlinik; hipertansiyon, ventriküler
disritmi, hiperkloremik metabolikdisritmi, hiperkloremik metabolik
asidoz, poliüri, dehidratasyon, polidipsi,asidoz, poliüri, dehidratasyon, polidipsi,
ileus, bulantı kusma, kas güçsüzlüğü,ileus, bulantı kusma, kas güçsüzlüğü,
osteoporoz, mental durum değişiklikleri.osteoporoz, mental durum değişiklikleri.

42. HiperparatiroidizmHiperparatiroidizm
ve Anestezive Anestezi

43.  İndüksiyonda hipotansiyondan kaçınmakİndüksiyonda hipotansiyondan kaçınmak
için preoperatif dönemde volümiçin preoperatif dönemde volüm
durumuna dikkat edilmelidir.durumuna dikkat edilmelidir.
 Normal salin ile hidrasyon ve furosemidNormal salin ile hidrasyon ve furosemid
ile diürezin sağlanması serum kalsiyumile diürezin sağlanması serum kalsiyum
düzeyinin kabul edilebilir sınırlaradüzeyinin kabul edilebilir sınırlara
gelmesine olanak sağlar(<14 mg/dlgelmesine olanak sağlar(<14 mg/dl
7mEq/l veya 3,5mmol/l)7mEq/l veya 3,5mmol/l)
 Asidoz;iyonize kalsiyumu arttıracağı içinAsidoz;iyonize kalsiyumu arttıracağı için
hipoventilasyondan kaçınılmalıdır.hipoventilasyondan kaçınılmalıdır.

44.  Kalsiyumun nöromusküler kavşaktakiKalsiyumun nöromusküler kavşaktaki
etkilerine bağlı olarak hastada dahaetkilerine bağlı olarak hastada daha
önceden kas güçsüzlüğü ortaya çıkmışönceden kas güçsüzlüğü ortaya çıkmış
ise nöromusküler blokaj yapan ajanlaraise nöromusküler blokaj yapan ajanlara
yanıt değişebilir.yanıt değişebilir.

45. Hipoparatiroidizm veHipoparatiroidizm ve
AnesteziAnestezi

46.  Hipokalseminin kardiyak etkilerinin görüldüğüHipokalseminin kardiyak etkilerinin görüldüğü
tüm hastalarda serum kalsiyum seviyesi normaltüm hastalarda serum kalsiyum seviyesi normal
düzeye getirilmelidir.düzeye getirilmelidir.
 Bu hastalarda miyokardı deprese edenBu hastalarda miyokardı deprese eden
ilaçlardan kaçınılmalıdır.ilaçlardan kaçınılmalıdır.
 %5lik albumin solüsyonlarından kaçınılmalı (%5lik albumin solüsyonlarından kaçınılmalı (
iyonize kalsiyumu bağlayarak serum seviyesiniiyonize kalsiyumu bağlayarak serum seviyesini
düşürür)düşürür)
 Hipoventilasyon veya sodyum bikarbonatHipoventilasyon veya sodyum bikarbonat
tedavisine bağlı olarak oluşan alkaloz iyonizetedavisine bağlı olarak oluşan alkaloz iyonize
kalsiyum düzeyini daha da düşürür.kalsiyum düzeyini daha da düşürür.

47. ADRENAL BEZADRENAL BEZ
BOZUKLUKLARIBOZUKLUKLARI

48. MineralokortikoidMineralokortikoid
Fazlalığı ve AnesteziFazlalığı ve Anestezi

49.  Adrenal kortexten intrensek aşırı aldosteronAdrenal kortexten intrensek aşırı aldosteron
salınımı(primer aldosteronizm ve connsalınımı(primer aldosteronizm ve conn
sendromu) adenom,hiperplazi ve karsinomasendromu) adenom,hiperplazi ve karsinoma
bağlı olabilir.bağlı olabilir.
 Sekonder olarak:konjestif kalpSekonder olarak:konjestif kalp
yetmezliği,asitin eşlik ettiği siroz,nefrotikyetmezliği,asitin eşlik ettiği siroz,nefrotik
sendrom,renal arter stenozu aldosteronsendrom,renal arter stenozu aldosteron
salınımını arttırır.salınımını arttırır.
 Kan basıncı artar,hipokalemi,kas güçsüzlüğüKan basıncı artar,hipokalemi,kas güçsüzlüğü
metabolik alkaloz oluşurmetabolik alkaloz oluşur

50.  Sıvı ve elektrolit bozukluklarıSıvı ve elektrolit bozuklukları
preoperatif dönemde potasyumpreoperatif dönemde potasyum
replasmanı ve spironolakton uygulanmasıreplasmanı ve spironolakton uygulanması
ile düzeltilebilir.ile düzeltilebilir.

51. MineralokortikoidMineralokortikoid
Eksikliği ve AnesteziEksikliği ve Anestezi

52.  Her iki adrenal bezin atrofisi veyaHer iki adrenal bezin atrofisi veya
hasarı hem mineralokortikoid hemdehasarı hem mineralokortikoid hemde
glukokortikoid eksikliğine neden olur.glukokortikoid eksikliğine neden olur.
Unilateral adrenalektomi, D.M. VeUnilateral adrenalektomi, D.M. Ve
heparin tedavisi bazen izoleheparin tedavisi bazen izole
hiperaldosteronizme sebep olur. Buhiperaldosteronizme sebep olur. Bu
hastaların hiperkalemik asidozu vardır.hastaların hiperkalemik asidozu vardır.
Ve genellikle hipotansiftir.PreoperatifVe genellikle hipotansiftir.Preoperatif
hazırlıkta eksojen olarakhazırlıkta eksojen olarak
mineralokortikoid replasmanımineralokortikoid replasmanı
(fludrokortizon) yapılmalıdır(fludrokortizon) yapılmalıdır..

53. GlukokortikoidGlukokortikoid
FazlalığıFazlalığı
ve Anestezive Anestezi

54.  Cushing sendromu olan hastalar sıvıCushing sendromu olan hastalar sıvı
yüklenmesi ve glukokortikoid etkisindenyüklenmesi ve glukokortikoid etkisinden
kaynaklanan hipokalemik metabolikkaynaklanan hipokalemik metabolik
alkaloza eğilimlidir. Ve preoperatifalkaloza eğilimlidir. Ve preoperatif
spironolakton ve potasyum verilmesi ilespironolakton ve potasyum verilmesi ile
düzeltilmelidir. Osteoporozu olandüzeltilmelidir. Osteoporozu olan
hastalar pozisyon verilmesi sırasındahastalar pozisyon verilmesi sırasında
kırıklar açısından dikkatli olunmalıdır.kırıklar açısından dikkatli olunmalıdır.

55.  Preoperatif güçsüzlük nöromuskülerPreoperatif güçsüzlük nöromusküler
blokaj yapan ajanlara karşı duyarlılığınblokaj yapan ajanlara karşı duyarlılığın
arttığını düşündürür.arttığını düşündürür.
 Cushing sendromunun nedeni eksojenCushing sendromunun nedeni eksojen
olarak alınan glukokortikoidler iseolarak alınan glukokortikoidler ise
hastanın adrenal bezleri perioperatifhastanın adrenal bezleri perioperatif
strese yanıt veremeyebilir,bu durumdastrese yanıt veremeyebilir,bu durumda
hastaya steroid(8 saatte bir 100mghastaya steroid(8 saatte bir 100mg
hidrokortizon süksinat)vermekhidrokortizon süksinat)vermek
gerekebilir.gerekebilir.

56. GlukokortikoidGlukokortikoid
Eksikliği ve AnesteziEksikliği ve Anestezi

57.  Primer adrenal yetmezlik(addisonPrimer adrenal yetmezlik(addison
hastalığı) aldosteron eksikliğihastalığı) aldosteron eksikliği
(hiponatremi,hipovolemi,hipotansiyon(hiponatremi,hipovolemi,hipotansiyon
hiperkalemi,metabolik asidoz)ve kortizolhiperkalemi,metabolik asidoz)ve kortizol
eksikliğine(güçsüzlük,yorgunlukeksikliğine(güçsüzlük,yorgunluk
hipoglisemi,hipotansiyon,kilo kaybı)hipoglisemi,hipotansiyon,kilo kaybı)
bağlıdır.bağlıdır.
 Etomidat kortikosteroid hormonlarınEtomidat kortikosteroid hormonların
yapımı için gerekli olan enzimleri inhibeyapımı için gerekli olan enzimleri inhibe
ederek adrenal bez fonksiyonunuederek adrenal bez fonksiyonunu
baskılar.baskılar.

58.  Sekonder adrenal yetmezlik yetersizSekonder adrenal yetmezlik yetersiz
ACTH salınımı sonucu oluşur.En sıkACTH salınımı sonucu oluşur.En sık
neden iatrojenik ve eksojenneden iatrojenik ve eksojen
glukokortikoid verilmesidir.glukokortikoid verilmesidir.
 Akut adrenal yetmezlik(addison krizi)Akut adrenal yetmezlik(addison krizi)
steroid bağımlı olan ve stres şartlarındasteroid bağımlı olan ve stres şartlarında
steroid dozu arttırılmamış olansteroid dozu arttırılmamış olan
hastalarda tetiklenebilir.hastalarda tetiklenebilir.
 Dolaşım kollapsı,ateş,hipoglisemi veDolaşım kollapsı,ateş,hipoglisemi ve
mental bozukluk ortaya çıkar.mental bozukluk ortaya çıkar.

59.  Glukokortikoid eksikliği olan hastalardaGlukokortikoid eksikliği olan hastalarda
anestezi yaklaşımına önemli olan perioperatifanestezi yaklaşımına önemli olan perioperatif
dönemde yeterli steroid replasmanınındönemde yeterli steroid replasmanının
yapılmasıdır.yapılmasıdır.
 Cerrahiden önceki 12 aylık dönemde 2Cerrahiden önceki 12 aylık dönemde 2
haftadan uzun süre ile farklı yollarla destekhaftadan uzun süre ile farklı yollarla destek
dozunda steroid tedavisi almış olan hastalardadozunda steroid tedavisi almış olan hastalarda
glukokortikoid eksikliği gelişebileceği veglukokortikoid eksikliği gelişebileceği ve
cerrahi strese yanıt veremeyeceği göz önünecerrahi strese yanıt veremeyeceği göz önüne
alınmalı ve glukokortikoid destek tedavisininalınmalı ve glukokortikoid destek tedavisinin
riskleri az olduğu için replasman tedavisiriskleri az olduğu için replasman tedavisi
düşünülmelidir(8st te bir 100mg veyadüşünülmelidir(8st te bir 100mg veya
indüksiyonda 25mg sonrasında 24st içindeindüksiyonda 25mg sonrasında 24st içinde
100mg hidrokortizon)100mg hidrokortizon)

60. KatekolaminKatekolamin
Fazlalığı ve AnesteziFazlalığı ve Anestezi

61.  Katekolamin fazlalığı özellikleKatekolamin fazlalığı özellikle
feokromositoma kaynaklıdır.feokromositoma kaynaklıdır.
 Preoperatif değerlendirme sırasındaPreoperatif değerlendirme sırasında
adrenerjik blokaj ve volüm replasmanınınadrenerjik blokaj ve volüm replasmanının
yeterli olup olmadığıyeterli olup olmadığı
değerlendirilmelidir.değerlendirilmelidir.
 Hastaların dinlenme halindeki arteryelHastaların dinlenme halindeki arteryel
kan basıncı, ortostatik kan basıncı, kalpkan basıncı, ortostatik kan basıncı, kalp
hızı değişiklikleri, ventriküler ektopi vehızı değişiklikleri, ventriküler ektopi ve
elektrokardiyografik olarak iskemielektrokardiyografik olarak iskemi
varlığı değerlendirilmelidir.varlığı değerlendirilmelidir.

62.  Preoperatif uygulanan fenoksibenzaminPreoperatif uygulanan fenoksibenzamin
ile alfa adrenerjik blokaj yapılması,ile alfa adrenerjik blokaj yapılması,
hipertansiyon ve hiperglisemiyihipertansiyon ve hiperglisemiyi
düzelttiği gibi volüm açığınıda düzeltir.düzelttiği gibi volüm açığınıda düzeltir.
 İntraoperatif dönemde sıvı-hacimİntraoperatif dönemde sıvı-hacim
şiftinin fazla olması yeterli intravenözşiftinin fazla olması yeterli intravenöz
damar yolu bulunmasını ve idrardamar yolu bulunmasını ve idrar
miktarının monitörizasyonuna önemmiktarının monitörizasyonuna önem
verilmesini gerektirir.verilmesini gerektirir.

63. Yeterli anestezi derinliği sağlanıncayaYeterli anestezi derinliği sağlanıncaya
kadar entübasyon yapılmamalıdır.kadar entübasyon yapılmamalıdır.
İntraoperatif dönemde gözlenenİntraoperatif dönemde gözlenen
hipertansiyon, fentolamin, nitroprussidhipertansiyon, fentolamin, nitroprussid
veya nikardipin ile etkili bir şekildeveya nikardipin ile etkili bir şekilde
tedavi edilir.tedavi edilir.

64.  Efedrin, ketamin, hipotansiyon gibiEfedrin, ketamin, hipotansiyon gibi
sempatik sistemi stimüle eden ajan vesempatik sistemi stimüle eden ajan ve
durumlar,durumlar,
 Halotan gibi katekolaminlerin disritmiHalotan gibi katekolaminlerin disritmi
yapıcı etkisini potansiyalize edenyapıcı etkisini potansiyalize eden
ajanlar,ajanlar,
 Atraküryum ve morfin gibi histaminAtraküryum ve morfin gibi histamin
salınımına neden olan ajanlar,salınımına neden olan ajanlar,
hipertansiyon oluşumunuhipertansiyon oluşumunu
indükleyebilir… kaçınılması gerekir.indükleyebilir… kaçınılması gerekir.

65.  Tümörün ligasyonu yada rezeksiyonuTümörün ligasyonu yada rezeksiyonu
sonrasında ortaya çıkan önemli problemsonrasında ortaya çıkan önemli problem
hipotansiyon gelişmesidir.hipotansiyon gelişmesidir.
 Postoperatif hipertansiyon gizli tümörPostoperatif hipertansiyon gizli tümör
varlığını veya volüm yükünü gösterebilir.varlığını veya volüm yükünü gösterebilir.

66.  Sıvı ressüsitasyonu, cerrahi kanama veSıvı ressüsitasyonu, cerrahi kanama ve
3.boşluğa olan kayıplar göz önüne3.boşluğa olan kayıplar göz önüne
alınmalıdır.alınmalıdır.
 İntravasküler hacim değerlendirilirken,İntravasküler hacim değerlendirilirken,
idrar miktarı, santral venöz basınç,idrar miktarı, santral venöz basınç,
arteryel kan basıncı ve mümkünsearteryel kan basıncı ve mümkünse
pulmoner kapiller kama basıncı ölçümleripulmoner kapiller kama basıncı ölçümleri
yapılmalıdır.yapılmalıdır.

67. ObeziteObezite
veve
AnesteziAnestezi

68.  Obezite vücutta aşırı yağ birikmesidir. TanıObezite vücutta aşırı yağ birikmesidir. Tanı
2 şekilde yapılır:2 şekilde yapılır:
 1-Ağırlığın ideal kilodan %120 fazla olması1-Ağırlığın ideal kilodan %120 fazla olması
 2-BMI >30 kg/m2 olması2-BMI >30 kg/m2 olması
İdeal kilo = Boy-100- (boy-150/4) formülü ileİdeal kilo = Boy-100- (boy-150/4) formülü ile
hesaplanır.hesaplanır.
 BMI 24.9 kg/m2 den az ise sağlıklı,25-29.9BMI 24.9 kg/m2 den az ise sağlıklı,25-29.9
kg/m2 ise aşırı kilolu,30-34.9 kg/m2 isekg/m2 ise aşırı kilolu,30-34.9 kg/m2 ise
hafif obezite,35-39.9 kg/m2 ise şiddetli üstühafif obezite,35-39.9 kg/m2 ise şiddetli üstü
çok şiddetli (morbid) obezite denir.BMI 18.5çok şiddetli (morbid) obezite denir.BMI 18.5
kg/m2 den az ise kilo azlığı söz konusudur.kg/m2 den az ise kilo azlığı söz konusudur.

69. Preoperatif dönemPreoperatif dönem
 Obez hastalar aspirasyon pnömonisiObez hastalar aspirasyon pnömonisi
açısından risk altındadırlar, rutin olarakaçısından risk altındadırlar, rutin olarak
H2 antagonistleri ve metoklopromid ileH2 antagonistleri ve metoklopromid ile
önceden premedikasyon uygulanmalıdır.önceden premedikasyon uygulanmalıdır.
 Preoperatif dönemde hipoksi, hiperkapniPreoperatif dönemde hipoksi, hiperkapni
veya obstrüktif uyku apnesi hikayesiveya obstrüktif uyku apnesi hikayesi
olan hastalarda premedikasyondaolan hastalarda premedikasyonda
solunum depresyonu yapan ilaçlardansolunum depresyonu yapan ilaçlardan
kaçınılmalıdır.kaçınılmalıdır.

70.  Obez hastalarda havayolununObez hastalarda havayolunun
sağlanmasına özel önem gösterilmelidir,sağlanmasına özel önem gösterilmelidir,
çünkü temporomandibuler veçünkü temporomandibuler ve
atlantooksipital eklem hareketlerininatlantooksipital eklem hareketlerinin
sınırlı olması, üst havayolunun dar olması,sınırlı olması, üst havayolunun dar olması,
mandibula ve sternal yağ yastıklarımandibula ve sternal yağ yastıkları
arasındaki mesafenin kısa olması buarasındaki mesafenin kısa olması bu
hastalarda entubasyonu zorlaştırabilirhastalarda entubasyonu zorlaştırabilir

71. İntraoperatif dönemİntraoperatif dönem
 Aspirasyon riski yönünden kısa etkiliAspirasyon riski yönünden kısa etkili
genel anestezikler ile entübasyongenel anestezikler ile entübasyon
uygulanmalıdır.uygulanmalıdır.
 Büyük tidal volumlerle kontrollüBüyük tidal volumlerle kontrollü
ventilasyon daha iyi oksijenizasyonventilasyon daha iyi oksijenizasyon
sağlar.sağlar.
 Entübasyon güçlüğü söz konusu iseEntübasyon güçlüğü söz konusu ise
uyanık entübasyon faydalı olacaktır.uyanık entübasyon faydalı olacaktır.
 Solunum seslerinin duyulması zorSolunum seslerinin duyulması zor
olacağından end tidal CO2 gözlemi ileolacağından end tidal CO2 gözlemi ile
trakeal entubasyon doğruluğu kontroltrakeal entubasyon doğruluğu kontrol
edilir.edilir.

72.  Obez hastalarda gözlenen artmışObez hastalarda gözlenen artmış
metabolizma ve hipoksi eğilimi halotanmetabolizma ve hipoksi eğilimi halotan
hepatiti riskini arttırır.hepatiti riskini arttırır.
 Volatil anestezik ajanların yağVolatil anestezik ajanların yağ
dokusuna yayılımı yavaş olacağından, yağdokusuna yayılımı yavaş olacağından, yağ
depolarının fazla olmasının uyanmadepolarının fazla olmasının uyanma
üzerindeki klinik etkisi uzun cerrahiüzerindeki klinik etkisi uzun cerrahi
girişimlerde bile çok azdır.girişimlerde bile çok azdır.

73. Postoperatif dönemPostoperatif dönem
 En önemli problem solunumEn önemli problem solunum
yetersizliğidir. Preoperatif dönemdeyetersizliğidir. Preoperatif dönemde
hipoksi,toraks ve üst abdomen cerrahisihipoksi,toraks ve üst abdomen cerrahisi
postoperatif hipoksi riskini arttırır.postoperatif hipoksi riskini arttırır.
 Nöromusküler blokaj yapan ilaçlarınNöromusküler blokaj yapan ilaçların
etkisi geçinceye kadar ve hasta tametkisi geçinceye kadar ve hasta tam
olarak uyanıncaya kadar ekstübasyonolarak uyanıncaya kadar ekstübasyon
geciktirilmelidir.geciktirilmelidir.

74.  Hastaya 45 derece oturur pozisyonHastaya 45 derece oturur pozisyon
verilmesi diyafram yükünü azaltır, dahaverilmesi diyafram yükünü azaltır, daha
iyi ventilasyon ve oksijenizasyon sağlar.iyi ventilasyon ve oksijenizasyon sağlar.
 Sık gözlenen diğer komplikasyonlar; yaraSık gözlenen diğer komplikasyonlar; yara
enfeksiyonu, derin ven trombozu veenfeksiyonu, derin ven trombozu ve
pulmoner ödemdir.pulmoner ödemdir.