2. Do czego mogą być wykorzystywane w tekstach
wyrazy o zabarwieniu emocjonalnym?
• Barwa emocjonalna wyrazu, stosunek emocjonalny do przedmiotu,
pojęcia lub czynności nazwany danym wyrazem; może być obojętny,
dodatni lub ujemny, większość słów ma barwę emocjonalną wyrazu
obojętną, np. błękit, czerwień, koń, głowa, ziemia; wyrazy o barwie
emocjonalnej wyrazu dodatniej (zwykle deminutywy) wyrażają pozytywny
stosunek, np. matusia, wujaszek, jabłuszko; wyrazy o barwie emocjonalnej
wyrazu ujemnej (tzw. pejoratywy) wyrażają ujemny, negatywny stosunek
do osób, przedmiotów, pojęć czy czynności, np. staruch, brudas, pleciuch,
chłopaczysko
• Zdrobnienia, zgrubienia, wulgaryzmy, kolokwializmy
• Mają na celu nazywanie rzeczywistości w sposób subiektywny.
• Mają charakter wartościująco –oceniający
3. Czy zapożyczanie wyrazów obcych przez współczesną
polszczyznę jest koniecznością?
• Zapożyczenie- każdy element językowy przejęty z innego języka. Najczęściej mówimy o
zapożyczeniach leksykalnych (wyrazów, związków frazeologicznych).
4. Język jako narzędzie manipulacji czy perswazji?
• MANIPULACJA JĘZYKOWA
• kształtowanie poglądów albo postaw osób dokonywane poza ich
świadomością - manipulowanie odbiorcą przy użyciu środków
językowych ma na celu nakłonienie kogoś do jakiegoś działania albo
zmiany postawy czy poglądów. Termin ma zdecydowanie negatywny
wydźwięk- ukrywane są prawdziwe intencje nadawcy. Nieuczciwość
intencji nadawcy różni manipulację różni się od → perswazji.
• PERSWAZJA JĘZYKOWA por. łac. persuadere ´namówić, przekonać´-
zabiegi językowe służące do nakłonienia kogoś do jakiegoś działania lub
zmiany postawy, ale pozostawia odbiorcy możliwość wyboru.
5. Dlaczego twórcy stosują zabieg stylizacji?
• Stylizacja językowa
• polega na celowym wprowadzeniu do wypowiedzi środków językowych,
które są charakterystyczne dla innych odmian języka. Zabieg ten służy
określonym celom: może wprowadzać w realia epoki czy przedstawianego
środowiska, bywa źródłem humoru, czasem też np. czyni tekst
patetycznym, podniosłym.
6. Jakie funkcje w języku może pełnić ironia?
• Ironia może:
• Wyrazić dezaprobatę
• Ukazać śmieszność ludzkich postaw i zachowań
• Okazać dystans wobec zjawisk lub osób
• Wzmocnić przywołaną argumentację
• Wydrwić poglądy
• Urozmaicić wywód
7. Czy istnieje tylko jeden język polski?
• Odmiany języka polskiego:
• Język ogólny inaczej: dialekt kulturalny, język literacki. Ogólna odmiana
języka narodowego. W przeciwieństwie do dialektów i gwar ludowych ma
szeroki zasięg (ogólnopaństwowy, ogólnonarodowy). Jest upowszechniany
przez szkołę, administrację państwową, środki społecznej komunikacji,
literaturę. Jest znany ogółowi wykształconych przedstawicieli narodu i
służy im do komunikacji we wszystkich dziedzinach. Podstawowe odmiany
języka ogólnego to odmiana ustna i pisana.
9. Czy należy przestrzegać norm językowych, czy
dopuszczalne są odstępstwa od nich?
• Norma wzorcowa (oficjalna)
• norma wzorcowa jest pewnym ideałem, do jakiego powinniśmy dążyć. Posługując się
formami składającymi się na normę wzorcową, możemy być pewni, że nie popełnimy błędu.
Norma wzorcowa powinna cechować zwłaszcza wypowiedzi o charakterze publicznym: w
mediach, w kościele, na uczelni, w sejmie itd., a co za tym idzie – powinno się je oceniać
właśnie pod kątem normy wzorcowej, a nie bardziej liberalnej normy użytkowej (o której
mowa poniżej).
• Norma użytkowa (potoczna)
• Cechuje ona wypowiedzi w kontaktach nieoficjalnych, swobodnych, o różnorodnej tematyce.
Z uwagi na szeroki zakres jej stosowania można wyróżnić kolejne, podrzędne normy:
profesjonalną, potoczną regionalną oraz potoczną ogólną, jednak na potrzeby niniejszego
tekstu ten dodatkowy podział wydaje się zbędny.
• Błąd językowy
• Wreszcie, oprócz normy wzorcowej i użytkowej, są jeszcze – dobrze nam wszystkim znane –
błędy.
10. Jak ludzie porozumiewają się w różnych sytuacjach
komunikacyjnych?
(przypomnij schemat komunikacji)
11. Jaką rolę w komunikacji odgrywają środki
pozawerbalne?
Komunikacja niewerbalna
to sposób w jaki ludzi komunikują bez słów; wskaźniki niewerbalne obejmują
mimikę, ton głosu, gesty, pozycję i ruch ciała, dotyk i spoglądanie
Funkcje komunikatów niewerbalnych
1. służą wyrażaniu emocji (okazujemy je przede wszystkim niewerbalnie)
2. służą przenoszeniu postawy (wobec drugiego człowieka – lubię nie lubię)
3. informują o cechach osobowości (introwertyzm, ekstrawertyzm,
energiczność, flegmatyczność, nerwowość)
4. ułatwienie komunikacji werbalnej
5. Kanały komunikacji pozawerbalnej: mimika, gesty rąk, postawa ciała, ton,
tembr
13. Jakie funkcje pełni zastosowanie języka potocznego
w tekstach kultury?
• Język potoczny jest tą odmianą, z którą mamy kontakt najwcześniej. Jest
ona wspólna wszystkim Polakom i najbardziej swobodna. Komunikując się
w sytuacjach nieoficjalnych, codziennych, używamy właśnie języka
potocznego.
• Charakterystyczne cechy języka potocznego to:
• występowanie środków językowych wyrażających emocje: zdrobnień,
zgrubień, wykrzykników, partykuł,
• prosta składnia (równoważniki zdań, zdania pojedyncze, urwane, elipsy),
• częste występowanie zaimków, zwłaszcza wskazujących
• Podaj mi to.
14. W jakim celu wprowadza się do języka neologizmy?
15. Jakie funkcje językowe można wskazać w reklamie?
Stosując funkcje językowe wyodrębniamy:
- funkcję informatywną – ma na celu poinformowanie odbiorcy o zaletach produktu. Często
stosowane są naukowe stwierdzenia typy „według profesora farmacji produkt A zawiera
jedyne w swoim rodzaju kompleksowe połączenie”. Ma to zwiększyć u odbiorców
przekonania, że dany produkt jest dla nich rzeczywiści najlepszy i posiada atesty.
- funkcja ekspresywna – chodzi w niej o wzbudzanie emocji, np. „Ach ! Jakie to pyszne”,
„Och, jakie skuteczne”, „Wprost niewiarygodne !!” itp.
- funkcja impresywna – za jej pomocą można kształtować pożądane postawy u odbiorców, np.
„Nie zwlekaj, kup już teraz”
- funkcja poetycka – ma wywołać pozytywne emocje u odbiorców. Przykładami mogą być
stosowane parafrazy, np. tekstów literackich.
- funkcja fatyczna – podtrzymanie kontaktu z odbiorcą np. „Czy czujesz się zmęczony,
zestresowany ?”, „Czy użyłaś już naszego wybielacza”.
16. Wskaż językowe zabiegi stosowane w reklamach
W języku mówionym to przede wszystkim modulacja głosu oraz intonacja zdań. W języku
pisanym podobny efekt otrzymuje się przez użycie znaków pisarskich, takich jak dwukropek,
wykrzyknik, cudzysłów, nawias i inne.
Środki gramatyczne często używane w reklamach, a oddziaływujące na wolę odbiorców to:
- tryb rozkazujący i przypuszczający czasowników.
- zdania wykrzyknikowe i równoważniki tych zdań,
- zdania pytające, na które nie oczekuje się odpowiedzi. Środki słownikowe o podobnym
znaczeniu często używane w reklamach to przede wszystkim przymiotniki i przysłówki
wartościujące, np.: „...wymarzony...”, „...co najlepsze!”, „...unikatowe...”.
