SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
Ашгийг хамгийн их байлгах
нөхцөл
Нийт орлого ба ахиу орлого
Пүүсийн нийт орлого нь
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг үнээр
үржүүлсэнтэй тэнцүү.
TR – нийт орлого
TR = P*Q
Ахиу орлого нь бүтээгдэхүүний тоо
хэмжээ нэгжээр нэмэгдэхэд нийт орлого
хичнээнээр нэмэгдэхийг илэрхийлнэ.
MR – ахиу орлого
MR = ∆TR/∆Q
MR
Q
0
MR
Ахиу орлого өсч байснаа тодорхой
цэгээс эхлэн буурч байгаа нь үр өгөөж
буурах хуулиар тайлбарлагдана. Уг
хууль нь үйлдвэрлэлийн нөөцийг
нэмэгдүүлж, үйлдвэрлэлийн хэмжээг
өсгөх тусам нийт орлогын өсөлтийн
хурд нэмэгдэж байснаа тодорхой цэгээс
эхлэн буурна гэсэн зүй тогтолтой.
Пүүсийн ашиг
Пүүсийн гол зорилго нь ашиг олоход
оршино. Нийт орлогоос нийт зардлыг
хасвал ашиг гарна. π – ашиг
π = TR – TC
Ашгийг хамгийн их байлгах
нөхцөл
Пүүсийн ашгийг хамгийн их байлгах
нөхцлийг дараах аргаар тодорхойлно.
f´(π) = 0 байх бүтээгдэхүүний тоо
хэмжээг олж тогтооно.
( TR – TC )´ = 0
( TR)´ – (TC)´ = 0
( TR)´ = MR
( TC)´ = MC
MR – MC = 0
MR = MC энэ нөхцлийг хангаж байх
тоо хэмжээний бүтээгдэхүүнийг
үйлдвэрлэвэл пүүсийн ашиг хамгийн их
байна. (эсвэл алдагдал нь хамгийн бага
байна)
RC
Q
0
MR
MC
q
Дундаж бүтээгдэхүүн ба ахиу
бүтээгдэхүүн
Пүүсийн хэмжээнд үйлдвэрлэгдсэн
нийт бүтээгдэхүүнээс гадна дундаж ба
ахиу бүтээгдэхүүнийг тооцоолж,
шийдвэр гаргахад ашигладаг. Эдгээр нь
үйлдвэрлэлийн орцын үр ашгийг
илэрхийлнэ.
Нэгж орцод ноогдох бүтээгдэхүүний
тоо хэмжээг дундаж бүтээгдэхүүн гэнэ.
APL = TP/L
TP – нийт бүтээгдэхүүн
APL- хөдөлмөрийн дундаж бүтээгдэхүүн
МPL- хөдөлмөрийн ахиу бүтээгдэхүүн
APL нь нэг ажилчны дундаж бүтээмжийг
илэрхийлнэ. Өөрөөр хэлбэл нэг
ажилчин дунджаар хичнээн
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэснийг илтгэнэ.
Орцын хэмжээг нэгжээр
нэмэгдүүлэхэд нийт бүтээгдэхүүн
хичнээнээр нэмэгдэх гэдгийг ахиу
бүтээгдэхүүн илэрхийлнэ.
APL = ∆TP/∆L
MPAP
L
0
AP
MP

More Related Content

Viewers also liked (20)

1 2 thinking like economist
1 2 thinking like economist1 2 thinking like economist
1 2 thinking like economist
 
2 2 elasticity
2 2 elasticity2 2 elasticity
2 2 elasticity
 
9 monopoly
9 monopoly9 monopoly
9 monopoly
 
8 firms competitive
8 firms competitive8 firms competitive
8 firms competitive
 
14 externalities
14 externalities14 externalities
14 externalities
 
15 public goods
15 public goods15 public goods
15 public goods
 
12 markets factors production
12 markets factors production12 markets factors production
12 markets factors production
 
1 1 ten principles of economics
1 1 ten principles of economics1 1 ten principles of economics
1 1 ten principles of economics
 
2 1 market forces
2 1 market forces2 1 market forces
2 1 market forces
 
11 monopolistic competition
11 monopolistic competition11 monopolistic competition
11 monopolistic competition
 
3 supply & demand government policy
3 supply & demand government policy3 supply & demand government policy
3 supply & demand government policy
 
1 3 model graphics
1 3 model graphics1 3 model graphics
1 3 model graphics
 
10 oligopoly
10 oligopoly10 oligopoly
10 oligopoly
 
Lecture.6
Lecture.6Lecture.6
Lecture.6
 
лекц №3
лекц №3лекц №3
лекц №3
 
12 introduction to multiple regression model
12 introduction to multiple regression model12 introduction to multiple regression model
12 introduction to multiple regression model
 
Econ ch 3
Econ ch 3Econ ch 3
Econ ch 3
 
Econ ch 3
Econ ch 3Econ ch 3
Econ ch 3
 
Econ ch 1
Econ ch 1Econ ch 1
Econ ch 1
 
Econ ch 2
Econ ch 2Econ ch 2
Econ ch 2
 

Similar to Lekts 5 ashgiig hamgiin ih bailgah nohtsol

Similar to Lekts 5 ashgiig hamgiin ih bailgah nohtsol (12)

Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 
lecture10.2022- 2023.pdf
lecture10.2022- 2023.pdflecture10.2022- 2023.pdf
lecture10.2022- 2023.pdf
 
Lecture 10.2019 2020
Lecture 10.2019 2020Lecture 10.2019 2020
Lecture 10.2019 2020
 
Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 
Цэвэр монополь пүүсийн үнэ бүрдэлт
Цэвэр монополь пүүсийн үнэ бүрдэлтЦэвэр монополь пүүсийн үнэ бүрдэлт
Цэвэр монополь пүүсийн үнэ бүрдэлт
 
Manage econ
Manage econ Manage econ
Manage econ
 
Econ l10.2020
Econ l10.2020Econ l10.2020
Econ l10.2020
 
Econ l6.2020 2021
Econ l6.2020  2021Econ l6.2020  2021
Econ l6.2020 2021
 
Lecture 11. 2022-2023on.pdf
Lecture 11. 2022-2023on.pdfLecture 11. 2022-2023on.pdf
Lecture 11. 2022-2023on.pdf
 
Micro l9. 2020 2021on
Micro l9. 2020 2021onMicro l9. 2020 2021on
Micro l9. 2020 2021on
 
Төгс өрсөлдөөнт зах зээл
Төгс өрсөлдөөнт зах зээлТөгс өрсөлдөөнт зах зээл
Төгс өрсөлдөөнт зах зээл
 
Lecture 7.2019 2020
Lecture 7.2019 2020Lecture 7.2019 2020
Lecture 7.2019 2020
 

More from E-Gazarchin Online University

More from E-Gazarchin Online University (20)

ESON101-Хичээл 11 /20190325/
ESON101-Хичээл 11 /20190325/ESON101-Хичээл 11 /20190325/
ESON101-Хичээл 11 /20190325/
 
ECON302-хичээл 10 /20190319/
ECON302-хичээл 10 /20190319/ECON302-хичээл 10 /20190319/
ECON302-хичээл 10 /20190319/
 
ECON302-хичээл 9 /20190312/
ECON302-хичээл 9 /20190312/ECON302-хичээл 9 /20190312/
ECON302-хичээл 9 /20190312/
 
ESON101-Хичээл 8 /20190306/
ESON101-Хичээл 8 /20190306/ESON101-Хичээл 8 /20190306/
ESON101-Хичээл 8 /20190306/
 
ESON101-Хичээл 9 /20190313/
ESON101-Хичээл 9 /20190313/ESON101-Хичээл 9 /20190313/
ESON101-Хичээл 9 /20190313/
 
ECON303-Хичээл 9 /20190311/
ECON303-Хичээл 9 /20190311/ECON303-Хичээл 9 /20190311/
ECON303-Хичээл 9 /20190311/
 
ECON303-Хичээл 8 /20190304/
ECON303-Хичээл 8 /20190304/ECON303-Хичээл 8 /20190304/
ECON303-Хичээл 8 /20190304/
 
ECON303-Хичээл 6 /20190218/
ECON303-Хичээл 6 /20190218/ ECON303-Хичээл 6 /20190218/
ECON303-Хичээл 6 /20190218/
 
ECON303-Хичээл 10 /20190318/
ECON303-Хичээл 10 /20190318/ECON303-Хичээл 10 /20190318/
ECON303-Хичээл 10 /20190318/
 
ESON101-Хичээл 7 /20190227/
ESON101-Хичээл 7 /20190227/ESON101-Хичээл 7 /20190227/
ESON101-Хичээл 7 /20190227/
 
ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/
 ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/ ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/
ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/
 
ECON303-Хичээл 7 /20190225/
ECON303-Хичээл 7 /20190225/ECON303-Хичээл 7 /20190225/
ECON303-Хичээл 7 /20190225/
 
ESON101-Хичээл 5 /20190213/
ESON101-Хичээл 5 /20190213/ESON101-Хичээл 5 /20190213/
ESON101-Хичээл 5 /20190213/
 
KLON103-Хичээл-2 /20190125/
KLON103-Хичээл-2 /20190125/KLON103-Хичээл-2 /20190125/
KLON103-Хичээл-2 /20190125/
 
ECON302-хичээл 4 /20190129/
ECON302-хичээл 4 /20190129/ECON302-хичээл 4 /20190129/
ECON302-хичээл 4 /20190129/
 
ESON101-Хичээл 4 /20190130/
ESON101-Хичээл 4 /20190130/ESON101-Хичээл 4 /20190130/
ESON101-Хичээл 4 /20190130/
 
KLON102-Хичээл 3/20190122/
KLON102-Хичээл 3/20190122/KLON102-Хичээл 3/20190122/
KLON102-Хичээл 3/20190122/
 
ESON101-Хичээл 3 /20190123/
ESON101-Хичээл 3 /20190123/ ESON101-Хичээл 3 /20190123/
ESON101-Хичээл 3 /20190123/
 
CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/
CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/ CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/
CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/
 
KLON102-Хичээл 2 /2019015/
KLON102-Хичээл 2 /2019015/ KLON102-Хичээл 2 /2019015/
KLON102-Хичээл 2 /2019015/
 

Lekts 5 ashgiig hamgiin ih bailgah nohtsol

  • 1. Ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл
  • 2. Нийт орлого ба ахиу орлого Пүүсийн нийт орлого нь бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг үнээр үржүүлсэнтэй тэнцүү. TR – нийт орлого TR = P*Q Ахиу орлого нь бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ нэгжээр нэмэгдэхэд нийт орлого хичнээнээр нэмэгдэхийг илэрхийлнэ.
  • 3. MR – ахиу орлого MR = ∆TR/∆Q MR Q 0 MR
  • 4. Ахиу орлого өсч байснаа тодорхой цэгээс эхлэн буурч байгаа нь үр өгөөж буурах хуулиар тайлбарлагдана. Уг хууль нь үйлдвэрлэлийн нөөцийг нэмэгдүүлж, үйлдвэрлэлийн хэмжээг өсгөх тусам нийт орлогын өсөлтийн хурд нэмэгдэж байснаа тодорхой цэгээс эхлэн буурна гэсэн зүй тогтолтой.
  • 5. Пүүсийн ашиг Пүүсийн гол зорилго нь ашиг олоход оршино. Нийт орлогоос нийт зардлыг хасвал ашиг гарна. π – ашиг π = TR – TC
  • 6. Ашгийг хамгийн их байлгах нөхцөл Пүүсийн ашгийг хамгийн их байлгах нөхцлийг дараах аргаар тодорхойлно. f´(π) = 0 байх бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг олж тогтооно. ( TR – TC )´ = 0 ( TR)´ – (TC)´ = 0
  • 7. ( TR)´ = MR ( TC)´ = MC MR – MC = 0 MR = MC энэ нөхцлийг хангаж байх тоо хэмжээний бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэвэл пүүсийн ашиг хамгийн их байна. (эсвэл алдагдал нь хамгийн бага байна)
  • 9. Дундаж бүтээгдэхүүн ба ахиу бүтээгдэхүүн Пүүсийн хэмжээнд үйлдвэрлэгдсэн нийт бүтээгдэхүүнээс гадна дундаж ба ахиу бүтээгдэхүүнийг тооцоолж, шийдвэр гаргахад ашигладаг. Эдгээр нь үйлдвэрлэлийн орцын үр ашгийг илэрхийлнэ. Нэгж орцод ноогдох бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг дундаж бүтээгдэхүүн гэнэ.
  • 10. APL = TP/L TP – нийт бүтээгдэхүүн APL- хөдөлмөрийн дундаж бүтээгдэхүүн МPL- хөдөлмөрийн ахиу бүтээгдэхүүн APL нь нэг ажилчны дундаж бүтээмжийг илэрхийлнэ. Өөрөөр хэлбэл нэг ажилчин дунджаар хичнээн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэснийг илтгэнэ.
  • 11. Орцын хэмжээг нэгжээр нэмэгдүүлэхэд нийт бүтээгдэхүүн хичнээнээр нэмэгдэх гэдгийг ахиу бүтээгдэхүүн илэрхийлнэ. APL = ∆TP/∆L