การนำเสนอที่ทรงพลังคือการผสมผสานระหว่าง ความเรียบง่าย ความว่างเปล่า ความกลมกลืน และความสมดุล

1. 1
สตีฟ จ็อบส เซน กับ Presentation ที่เปลี่ยนโลก
โดย ศิริรัตน ศิริวรรณ
ในฐานะผูศึกษาและประยุกตใชหลักการและแนวทางปฏิบัติของเซนในการดําเนินชีวิต ดิฉันพบวาเซนชวยทํา
ใหชีวิตของดิฉันมีความเรียบงายและมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอยางยิ่งในการฝกอบรม การขาย การ
นําเสนองานใหแกลูกคา การมีสมาธิเปนหนึ่งเดียวกับสิ่งที่ทํา โดยปราศจากความคิดปรุงแตงใดๆชวยใหการ
ทํางานประสบความสําเร็จ ราบรื่น และสามารถรับมือกับปญหาอุปสรรคตางๆไดอยางมีประสิทธิผล
บุคคลสําคัญของโลกเชน สตีฟ จ็อบส ผูลวงลับ เปนผูหนึ่งที่ประยุกตใชเซนเปนวิธีปฏิบัติในการดําเนินชีวิต
และสรางสรรคนวัตกรรมใหมๆ หลักการของเซนที่เนนความเรียบงาย สงางาม ใชงานงาย และมีประสิทธิภาพ
เปนสิ่งที่อยูเบื้องหลังความสําเร็จในการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑตางๆของ Apple
ในการนําเสนองานก็เชนกัน การเปดตัวผลิตภัณฑใหมของ Apple ซูปเปอรสตารดานการนําเสนองานอยาง
สตีฟ จ็อบสไดนําหลักการของเซนมาใชในการออกแบบเนื้อหา สไลด และพัฒนาวิธีการนําเสนอที่ดึงดูด
เปยมไปดวยเสนห และทรงพลัง การนําเสนอของเขากระตุนตอมความอยากรูอยากเห็นและเราอารมณของ
ผูฟง ตรึงผูฟงไวราวกับกําลังชมการแสดงชิ้นเยี่ยมของนักแสดงที่มีชื่อเสียงที่กําลังสงมอบการแสดงที่นา
ประทับใจไมรูลืมใหแกผูชม
สตีฟ จ็อปสนําหลักการและวิธีปฏิบัติของเซนมาใชในการนําเสนออยางไร?
‘ความเรียบงาย’
การวิเคราะหผูฟง: วิถีที่เรียบงายเปนวิถีที่ทรงพลังและลึกซึ้งที่สุด เพราะความเรียบงายคือการมอง
ทะลุผานความซ้ําซอนจนมองเห็นความเรียบงายที่ซอนอยูภายใน ความเรียบงายอยูที่การละวาง
ตัวตนเพื่ออานสถานการณใหเขาใจอยางทะลุปรุโปรงและกระจางแจงวาผูฟงหรือลูกคาตองการอะไร

2. 2
ผูนําเสนอมีบทบาทในการนําเสนอใหเขาถึงความตองการ หรือหากลูกคาหรือผูฟงยังไมรูวาตน
ตองการหรือมองหาอะไร ผูนําเสนอตองสามารถชี้ประเด็นใหเห็นปญหาและโอกาส และสิ่งที่
ผลิตภัณฑใหมหรือวิธีแกปญหาใหมสามารถปรับปรุงวิถีชีวิตของผูคนหรือสิ่งที่มีอยูเดิมใหดีขึ้นได
ในการนําเสนอ ผูฟงยอมตองการฟงการนําเสนอที่มีพลัง ดึงดูด นาเชื่อถือ สอดคลองกับความ
ตองการและวิถีชีวิต ทําใหพวกเขารูสึกวามันชางคุมคาตอเวลาที่เสียไปเพื่อมาฟง และที่สําคัญที่สุด
ผูฟงยอมไมตองการมาใชสมองอยางหนักในการประมวลผลขอมูลหรือนั่งปวดหัวหรือสับสนกับกา
นําเสนอที่สลับซับซอน ภาพหรือขอความที่รกรุงรัง และขอมูลมากมายที่อัดแนนซึ่งทําใหเขาใจยาก
และนาเบื่อ การนําเสนอที่เขาถึงผูฟงจึงตองทําใหเขาใจงาย แมจะเปนการนําเสนอทางเทคนิค ก็ตอง
แสวงหาวิธีแปลงขอมูลทางเทคนิคใหอยูในรูปแบบที่เขาใจงาย การพูดเปรียบเทียบ อุปมาอุปไมย
ตางๆ หรือใชภาพประกอบ เชน สตีฟ จ็อบส พูดถึงการทํางานของ หนาที่ของบริการ Genius ในไอ
ทูนสวาเปรียบเสมือนการสรางหองสมุดเพลงสวนตัวของลูกคา ในสไลดของจ็อบสไดแสดงภาพ
หองสมุดเพลงใหผูฟงเห็น
โครงสรางเนื้อหาการนําเสนอ: เมื่อเขาใจผูฟงหรือลูกคา สิ่งที่ตองทําตอไปคือการวางแผนการ
นําเสนอ เนื้อหาการนําเสนอ สไลดที่ใช จ็อบสมักนําเสนอดวยโครงสรางงายๆคือเริ่มตนที่ปญหาของ
ผลิตภัณฑที่ลูกคาใชอยูในปจจุบัน และตามมาดวยวิธีแกปญหาซึ่งก็คือคุณประโยชนและ
คุณลักษณะของผลิตภัณฑใหม และวิธีใชงาน เชนผลิตภัณฑที่มีขนาดเล็กลง บางลง น้ําหนักเบา ทํา
ใหพกพางาย สะดวกสบายกวาในอดีต การใชงานงายเพียงนิ้วสัมผัส ประเด็นหลักในเนื้อหาการ
นําเสนอจึงไมควรเกิน 3 ประเด็น เพราะหากมากเกินกวานั้น ผูฟงจะทําความเขาใจและจดจําไดยาก
การวางโครงสรางเนื้อหายังตองมีความเปนเหตุเปนผล ลื่นไหล เชื่อมโยงสอดคลองกันอยางเปน
ธรรมชาติ
ภาษาที่ใชในการนําเสนอ: สิ่งสําคัญคือจ็อบสจะไมนําศัพทหรือขอมูลทางเทคนิคมาใหผูฟงตองปวด
หัวเหมือนพนักงานขายเกือบทุกคนในโลก แตเขาจะพูดดวยภาษาที่เขาใจงาย เชน แทนที่เขาจะ
อธิบายขนาดของผลิตภัณฑโดยใชภาษาทางเทคนิค แตเขากลับพูดวา มันคือโนตบุคที่บางที่สุดใน
โลก เขามักพูดจาภาษาเดียวกันกับผูฟง โดยมักใชภาษาพูดพื้นๆ เชน แจวจริงๆ สวยจริงๆ ยอดเยี่ยม
จริงๆ มหัศจรรยจริงๆ

3. 3
สไลดที่เรียบงายแตนาดู: หลักการสื่อสารที่วาภาพหนึ่งภาพมีความหมายกวาถอยคําเปนพันคํา และ
ตรรกะที่วา คนจะเขาใจเนื้อหาที่นําเสนอไดนอยลงหากพวกเขาตองอานและฟงไปดวยในเวลา
เดียวกัน เปนความจริงที่ผูนําเสนอสวนใหญในโลกไมทันตระหนักหรือเพิกเฉยกับความจริงเหลานี้
และมักใชโปรแกรม Power Points สรางสไลดที่อัดแนนไปดวยเนื้อหาและขอมูล จนบางครั้งผูฟงตอง
ตั้งคําถามในใจวาจะมีผูนําเสนอไปทําไม สูอานเอาจากสไลดดีกวา แถมการออกแบบตัวหนังสือ และ
ภาพที่ใชยังไมไดสงเสริมใหผูฟงมีความสุขและตื่นเตนไปกับสิ่งที่นําเสนอ และที่สําคัญที่สุดมันไมได
กระตุนจินตนาการ และสนับสนุนใหผูฟงเกิดการรับรูและเขาใจสิ่งที่ผูนําเสนอตองการจะสื่อ
สไลดที่สตีฟ จ็อบสใชในการนําเสนอจึงเนนภาพ เชนภาพเค็กวันเกิดเมื่อพูดถึงการครบรอบการถือ
กําเนิดของไอโฟน ภาพโทรศัพทมือถือ ตัวเลขขนาดใหญ โดยไมตองใสขอความใดๆลงไปในสไลดนั้น
เลย ภาพที่เขาเลือกใชในสไลดกระตุนความสนใจและจินตนาการของผูฟง มันทําหนาที่เปนผูชวยที่
แสนดี ผูออนนอมถอมตนที่ไมขโมยซีนผูนําเสนอ ผูนําเสนอคือจ็อบสยังคงเปนพระเอกและตัว
เดินเรื่อง ผูฟงจึงไมสับสนระหวางบทบาทของผูนําเสนอกับสไลด ผูฟงสามารถรับรูและเขาใจสารที่จ็
อบสจะสื่อไดอยางชัดเจน เพราะไมตองอานขอความจากสไลดพรอมกับฟงไปดวย
‘ความวาง’
หากเราตัดสิ่งที่รกรุงรังและไมจําเปนทั้งหมดออกจากชีวิต สิ่งจําเปนที่เหลืออยูเพียงอยางเดียวคือ
ความวาง และความวางทําใหมองเห็นทุกอยางกระจางชัด ความวางคือการไรสภาพของการปรุงแตง
หรืออัตตา ความวางทําใหเราสนใจคนอื่นมากกวาตนเอง ไมเห็นตนเองเปนศูนยกลางของจักรวาล
สตีฟ จ็อบสทําเชนนั้นในการนําเสนอ (แมวาในการทํางาน เขาอาจดูเหมือนเปนคนเจาอารมณและ
มองตนเองเปนศูนยกลางของจักรวาลไปหนอย แตก็เพราะเขาอยากใหผลิตภัณฑที่ผลิตออกมามี
ความเรียบงายและมีประสิทธิภาพอยางสมบูรณแบบ)
ความวางยังชวยใหเขาเขาใจผูฟงอยางชัดเจนและรูวาตองนําเสนออยางไรจึงจะทรงพลังและสราง
ประสบการณที่นาจดจําที่สุด การนําเสนอของเขาจึงเหมือนการดูละครเวทีชั้นดีจากนักแสดงมือหนึ่ง
ที่แสดงออกถึงอารมณในชวงเวลาตางๆ ไมวาจะเปน ตื่นเตน กระตือรือรน มีความสุขผานทางสีหนา
ทาทาง น้ําเสียง และแววตาที่เชื่อมโยงและตรึงผูฟงไว ความวางทําใหโอกาสที่จะเกิดความผิดพลาด
ในการนําเสนอมีนอย เพราะความวางคือสภาพที่สมองไมสับสนและเต็มไปดวยความคิดรกรุงรัง

4. 4
ความวางจึงชวยใหเขามีสมาธิเต็มเปยมและเปนหนึ่งเดียวกับสิ่งที่ทํา เหมือนนักดาบที่เปนหนึ่ง
เดียวกับดาบและกระบวนทา และถึงแมจะเกิดขอผิดพลาดในการนําเสนอขึ้น เขาก็สามารถรับมือ
กับสิ่งที่เกิดขึ้นไดอยางไหลลื่นและเปนมืออาชีพ
สไลดที่สตีฟ จ็อบสใชมีความนาสนใจอยูที่การใชพื้นที่วางขับใหภาพบนสไลดเดนขึ้น นาสนใจขึ้น ไม
มีความรกรุงรังใดๆในสไลดของจ็อบส เพราะเขาไมตองการใหผูฟงสับสนในการติดตามสิ่งที่เขา
นําเสนอ และไมตองใชสมองทํางานหนักในการประมวลผลขอมูลจากการอานสไลดและการฟงสิ่งที่
เขาพูด หนาที่ของผูนําเสนอทุกคนคือการเรียนรูวิธีการทําสไลด Presentation ที่สอดคลองกับ
ความสามารถในการรับรูและทําความเขาใจอยางมีประสิทธิผลสูงสุดของผูฟง อยายึดติดกับรูปแบบ
การทําสไลดแบบเดิม ใชภาพชวยสื่อประเด็น และอาจมีขอความเพียงสั้นๆกํากับหรืออาจไมมีเลยก็
ได และภาพไมควรรกรุงรัง แตเรียบงาย นาดู และไมลืมที่จะใชพื้นที่วางใหเปนประโยชน (จากภาพ
ตัวอยางขางตน ภาพน้ําทะเลที่สงบนิ่งและทองฟาเวิ้งวางชวยสงเสริมใหภาพเกาอี้สีน้ําตาล 2 ตัวดู
โดดเดน ขณะที่ภาพเกาอี้และพื้นสีน้ําตาลก็ชวยสงเสริมใหน้ําทะเลและทองฟาสามารถสื่อสารถึงการ
มีจินตนาการที่กวางไกลและไมมีที่สิ้นสุด)
การแตงกายก็มีความสําคัญอยางสูง มันบงบอกภาพลักษณและตัวตน รวมถึงความนาเชื่อถือของผู
นําเสนอ สตีฟ จ็อบสมักแตงกายเรียบงาย เสื้อยืดคอเตาสีดํา กางเกงยีนสที่เปนเอกลักษณ ดูไม
หรูหราเปนทางการมากเกินไป แตทําใหตัวเขาดูโดดเดน แตกตาง ไมซับซอนและเขาถึงผูฟงไดงายขึ้น
สิ่งนี้เปนการแสดงออกของความวาง โดยการตัดสิ่งที่ไมจําเปนทิ้ง และใหความเรียบงายเปลง
ประกายออกมา ซึ่งแนนอน การแตงกายในการนําเสนอของผูนําเสนอควรมีความเรียบงาย สงางาม
ไมสวมใสสิ่งใดที่รบกวนสายตาและสมาธิผูฟง คุณไมจําเปนตองแตงกายแบบสตีฟ จ็อบส คุณ
สามารถแสดงออกถึงความเรียบงายและความวางผานทางชุดสูทที่คุณใสในการนําเสนอที่เปน
ทางการไดเชนกัน
‘ความกลมกลืนเปนหนึ่งเดียว’
เฉกเชนเดียวกับนักดาบที่เกงกาจ พวกเขาฝกซอมอยางหนักจนชํานาญ ตั้งแตขั้นพื้นฐานจนถึงขั้นสูง
หากนักดาบชํานาญในขั้นพื้นฐาน โอกาสที่จะประสบความสําเร็จในขั้นสูงยอมมากขึ้น สตีฟ จ็อบสใช
หลักการเดียวกัน เขาเตรียมการและฝกซอมอยางหนักเปนเวลานานจนตัวเขาเองกลมกลืนกับการ

5. 5
นําเสนอนั้น เหมือนนักดาบที่มีความชํานาญจนกระทั่งสามารถยืดหยุนพลิกแพลงไดหลากหลาย
กระบวนทา ขึ้นอยูกับสถานการณและสภาพแวดลอม ดิฉันเองไดฝกอบรมหลักสูตรการพัฒนาผูนํา
และการสอนงานมาแลวกวา 60 รุน แตดิฉันก็ซักซอมทุกครั้ง ทั้งๆที่มีความแมนยําในเนื้อหา แตการ
ซักซอมทุกครั้งชวยใหดิฉันเขาถึงเนื้อหาอยางลึกซึ้งและคมคายมากขึ้น มีความแมนยํา แตสามารถ
ยืดหยุนพลิกแพลงใหเขากับสถานการณและกลุมผูเขาอบรมที่มีที่มาแตกตางกันไดงายขึ้น ผูที่
ชํานาญเทานั้นจึงสามารถพลิกแพลงได ลีลาการนําเสนอของสตีฟ จ็อบสจึงมีความลื่นไหล เต็มไป
ดวยพลัง มีเสนห เขาแสดงออกถึงความกระตือรือรนและตื่นเตนในสิ่งที่เขานําเสนอผานทางคําพูด
น้ําเสียง สายตา ภาษากาย เขาสามารถเชื่อโยงกับผูฟงไดอยางยอดเยี่ยมเพราะตัวเขากับการ
นําเสนอกลมกลืนเปนเนื้อเดียวกัน จนผูฟงรูสึกวาสิ่งที่เขาทําชางดูงายดาย เปนธรรมชาติ และสงา
งาม แตสิ่งที่เห็นคือผลลัพธจากการฝกซอมอยางหนักของเขา เขาตีทะลุความซับซอนจนทุกอยางดู
เปนเรื่องงายในสายตาของผูฟง
‘ความสมดุล’
ชีวิตที่มีความสุขอยางแทจริงคือชีวิตที่มีความพอดี พอเหมาะ อะไรที่มากเกินไปอาจเปนพิษไดทั้งสิ้น
ไมวาจะเปนความตองการ ความรัก การกิน หรือแมกระทั่งความสุข ความสุขที่มากเกินไปอาจทําให
เรายึดติด และความยึดติดผูกพันนําความทุกขหอมหวานมาให การนําเสนอที่มีประสิทธิผลคือการ
สรางสมดุลระหวางองคประกอบตางๆ และความสมดุลเกิดจากการวางแผนเตรียมการอยางดี รูวา
ตองใชอะไรมากนอยเทาไร การนําเสนอที่ไมมีความสมดุล ผูนําเสนออาจทําใหผูฟงสนุกแตออกไป
จากหองแลวกลับจดจําอะไรไมไดเลย การใชเสียงที่ดังเพื่อสรางความตื่นเตนแตไมเหมาะสมกับ
เนื้อหาและจังหวะก็อาจทําลายการนําเสนอนั้น การเลือกใชภาษาที่จืดชืด ไรพลัง สีหนาผูนําเสนอที่มี
สีหนาเดียว เหมือนคนไรความรูสึก ยอมไมอาจทําใหผูฟงเชื่อถือ เชื่อมั่นได สตีฟ จ็อบสวางแผน
จัดสรรทุกอยางไดอยางลงตัว พอดี พอเพียง และมีประสิทธิภาพ นาจดจํา เหมือนนักแสดงที่แสดง
เพียงนอยแตไดผลลัพธมาก ซึ่งนักแสดงที่มีประสบการณและเชี่ยวชาญจึงสามารถทําเชนนั้นได
การนําเสนอของสตีฟ จ็อบสตามแนวทางของเซนจึงสงเสริมความสําเร็จในการเปดตัวผลิตภัณฑใหม
ทุกตัวของ Apple ทุกคนสามารถประสบความสําเร็จในการนําเสนออยางสตีฟ จ็อบสได เพียงเปลี่ยน
วิธีคิดและไมยึดติดกับวิถีปฏิบัติเดิมๆ Power Points ไมใช Presentation แตเปนเพียงเครื่องมือชวย

6. 6
ในการการนําเสนอ ผูนําเสนอสามารถเลือกใชเครื่องมือและสื่ออื่นๆในการนําเสนอที่มีประสิทธิภาพ
และเขาถึงผูฟง เพียงละวางตัวตนและคิดถึงผูฟงเปนอันดับแรก ผูฟงตองเปนศูนยกลางของการ
นําเสนอ ไมใชตัวเรา โครงสรางการนําเสนอตองออกแบบมาใหสอดคลองกับผูฟง คํานึงถึงธรรมชาติ
ของมนุษยใหมากที่สุด ยิ่งยัดเยียดขอมูลผานสื่อตางๆมากเทาไร ผูฟงยิ่งรับรูและเขาใจไดนอย ใหแต
นอยแตสรางผลกระทบใหมากที่สุด ตัดสวนที่ไมจําเปนทิ้งไป โดยเริ่มตนตัดความคิดเชิงลบ ความ
กลัว ความกังวล การปรุงแตงทั้งหลายในใจ แลวมุงไปที่เปาหมายโดยปราศจากความคิด ซักซอมให
มากจนเปนหนึ่งเดียวกับสิ่งที่ทํา เมื่อนั้น คุณจะสามารถเปนผูนําเสนอที่ยอดเยี่ยมไดเชนเดียวกับ
สตีฟ จ็อบส และไมใชแคการนําเสนอเทานั้น แนวทางปฏิบัติของเซนยังสามารถนํามาใชในการ
ดําเนินชีวิตและปฏิบัติงานในทุกๆสวน ซึ่งชวยใหคุณประสบความสําเร็จ และมีความสุขสงบอยาง
ยั่งยืนไดอยางแนนอน