3. Ünite Amaçları;
Bu üniteyi tamamladıktan sonra;
Web ortamında çoklu ortam uygulamalarına
geçişin tarihsel aşamalarını sıralayabilecek,
Çoklu ortam uygulamaları ile web ortamında çoklu
ortam uygulamalarını kıyaslayabilecek,
Web ortamında çoklu ortam için kullanılacak
tasarım yöntemlerini açıklayabilecek
Web ortamında çoklu ortam tasarımının
sağlayacağı avantajları söyleyabileceksiniz.
3
4. Çoklu ortam uygulamaları ve web
teknolojilerine geçiş
Alanyazında çoklu ortam kavramını açıklayan
çok sayıda tanım bulunmaktadır. Brooks (1997) çoklu
ortamı; film, slayt, müzik ve ışıklandırma gibi birkaç
ortamın özellikle eğitim veya eğlence amacıyla
bütünleşik olarak kullanımı olarak tanımlamıştır.
4
5. Greenlaw ve Hepp’e (1999) göre çoklu ortam;
durağan görüntü, ses veya hareketli görüntü
formundaki bilgidir. Bir başka tanıma göre, bir çoklu
ortam dokümanının düz bir metinden farklı olarak,
resim, video, ses, hareketli görüntü gibi ögelerden birini
içermesi gerekir.
5
7. Bilgi, sözel semboller ve resimlerle birlikte
sunulduğunda, sadece sözel sembollerle
sunulduğundan daha etkili bir öğrenme olanağı sağlar.
Çoklu ortamda bireyin anlamlı öğrenmesi, onun
fiziksel etkinliklerinden çok bilişsel etkinliklerine
bağlıdır. Bu tanımda belirtilen sözcük kavramı, tüm
sözel sembolleri içerir.
7
8. Web ortamında çoklu ortam
uygulamalarının tasarımı
Çoklu ortam tasarımlarında tasarım süreci, görsel
tasarım ögelerinin tasarım ilkeleri çerçevesinde
düzenlenmesini kapsamaktadır. Uygulamanın hedef
kitlesinin belirlenmesi ve analizi, tasarımın amacının
oluşturulması ile paralel olarak gelişir.
8
9. Amacın belirlenmesi, uygulamanın tasarımını da
etkiler. Çoklu ortam tasarım uygulaması, öncelikle
disiplinler arası bir çalışma olarak adlandırılabilir.
Uygulamayı yapacak kişilerin, farklı alan
uzmanlarından oluşması nedeniyle bir ekip kurulması
sürecin başlangıcını oluşturur.
9
10. Uygulama, proje yürütücüsü, eğitimci, metin
yazarı, grafik tasarımcı,yazılımcı vb. ilgili alan
uzmanlarından oluşturulan ekip ile
gerçekleştirilir.Proje olarak adlandırılan bu
uygulamada, iş akış çizelgesi oluşturmak ve proje
takvimi çıkarmak sürenin sağlıklı kullanılması
açısından yol gösterici olmaktadır.
10
11. Web ortamında çoklu ortam tasarımı yapılabilecek
tasarım yöntemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;
Kod tabanlı (metin) html dili ile statik web sayfası
tasarımı,
Görsel programlar ile web sayfası tasarımı,
Php, asp gibi diller ile dinamik web sayfası
tasarımı,
Yeni nesil (web 2.0) web sayfası tasarımı,
Web tasarım platformları
11
12. Kod tabanlı (metin) html dili ile
statik web sayfası tasarımı
Türkçesi zengin metin işaret dili” dir .
Günümüzde internet üzerinde veri paylaşımı
için kullanılan en yaygın metin tabanlı dildir .
HTML , bir programlama dili olarak
tanımlanamaz . Zira HTML kodlarıyla kendi başına çalışan bir
program yazılamaz . Ancak bu dili yorumlayabilen programlar
aracılığıyla çalışan programlar yazılabilir . Programlama dili
denilmesinin nedeni budur . Temel gereği yazı , görüntü, video
gibi değişik verileri ve bunları içeren sayfaları birbirine basitçe
bağlamak , buna ek olarak söz konusu olan sayfaların
Web tarayıcısı yazılımları tarafından düzgün
olarak görüntülenmesi için gerekli gerekli kuralları
belirlemektir .
12
13. Çoklu ortam uygulamalarına
yönelik dinamik web sayfası
tasarımı
Dinamik web sitesi, içerisinde asp, asp.net, php, jsp gibi
programlama dillerini barındıran, bu programlama
dillerinden en az biriyle programlaması yapılmış olan web
sitelerine "Dinamik Web Sitesi" denir. Kod yapısında bu
yazılım dillerinin haricinde HTML, CSS, JS ve Flash
barındırabilen sistemlerdir. Orta ve büyük ölçekli şirketlerin
veya devamlı web yazılımcıya ihtiyaç duymadan web sitelerini
güncellemek isteyen herkesin genel tercihi bu tip dinamik web
siteleridir. Devamlı ve sık olarak içerik güncellemesi yapmak
isteyen firma yada kişiler için idealdir.
13
15. Web ortamında çoklu ortam
tasarımına yönelik yeni teknolojiler
WEB 2.0
Türkiye'de Web 2.0 iki ayrı açıdan katkı almıştır.
Web1.0'dan Web 2.0 dönemine kalan ve popülerliklerini
devam ettiren siteler, bunlar Ekşi Sözlük gibi sosyal siteler. Ve
de Web 2.0 zamanında ortaya çıkan yeni siteler. Bunların
arasında da Yonja, Blogcu Bildirgec, Paymag ve Webrazzi
sayılabilir. Daha sonraları da Web 2.0 projelerinin artmasıyla,
Web 2.0 haberciliği de popülerleşti. Internet girişimleri adına
birçok örnek teşkil edecek projeler gerçekleştirilirken
özellikle 2006 yılı sonrasında Türkiye pazarına yurtdışındaki
yatırımcıların ilgisi artmıştır.
15
16. Web 2.0 internet sitesi genelde bir takım teknikleri içerebilir:
RIA Teknikleri (Zengin İnternet
Uygulamaları ; AJAX, Adobe Flash, Adobe
Flex veya Silverlight bazlı olabilir)
CSS
XHTML (ve Mikroformatların kullanımı)
Temiz ve manalı URLler.
Folksonomilerin detaylı kullanımı.
Viki yazılımının tamamen ya da bir bölümde kullanımı.
Bloglar
Mashup
REST ve XML gibi internet hizmeti APIler.
16
17. Sosyal Ağ
Sosyal ağlar, bireyleri internet üzerinde toplum yaşamı
içinde kendilerini tanımlayarak yine insanlara internet
iletişim metotları ile iletişime geçmek için ve aynı zamanda
normal sosyal yaşamda yapılan çeşitli jestleri simgeleyen
sembolik hareketleri göstererek insanların yarattığı sanal
ortamdaki sosyal iletişim kurmaya yarayan ağlara verilen
genel isim olup, sosyal ağ giderek yayılmakta ve kullanımı
bireyler, toplumlar için gerekli hale gelmektedir. Medyaya ve
çeşitli iletişim kaynaklarına bakıldığında sosyal ağları
kullanarak bazı isyanların, iç savaşların, devrimlerin vb
şeylerin artık sosyal ağlar üzerinden ilk adımlarının
gerçekleştirildiği görülmektedir.
17
19. Blog, genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve
yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla
her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir.
Yayıncının seçimine göre okuyucular yazılara yorum yapılabilir.
Yorumlar, blog kültürünün çok önemli bir dinamiğidir; bu sayede
yazar ve okuyucular arasında iletişim sağlanır. Bunun dışında, geri
izleme (trackback) mekanizmasıyla, belirli bir yazı hakkında
yazılan diğer yazıların belirlenebilmesi de mümkündür.
İlk bloglar elle yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel
yazılmış yazılımlar kullanılmaktadır. Bu yazılımlardan bazıları bir
blog servisi sağlayıcı sitenin alt alan adları olarak yaratılabilen,
bazıları ise kullanıcının kendi sunucusuna kurup çalıştırması
gereken yazılımlardır.
19
20. Viki, bir işbirliği etrafında toplanan kimselerin web tarayıcı
üzerinden yeni sayfalar oluşturmasına, sayfalarda
düzenlemeler yapmasına ve bu sayfaları birbirine
bağlamasına olanak sağlayan MediaWiki vb. bir yazılım
altyapısı kullanan web sitelerinin genel adı.
Viki sitelerinde kullanıcılar kolayca büyük dökümantasyonlar
oluşturabilir. Diff özelliği sayesinde sayfanın önceki
sürümleri görülebilir ve böylelikle belgeler arasındaki sürüm
farklılıkları takip edilebilir. Sayfalar arasındaki bağlantılar ve
sayfa biçimlemeleri sistem tarafından otomatik olarak
yapılandırılacağından, bilgiye erişme ve bilgi belgeleme viki
ile son derece kolaylaşmaktadır ve ayrıca son yapılan
araştırmalar sonucunda en çok tıklananlar arasında yerini
almıştır.
20
21. Web tasarım platformları
Web 2.0 teknolojilerine ek olarak forum siteleri,
öğrenme yönetim sistemleri, içerik yönetim
sistemleri gibi web ortamında farklı amaçlar için
kullanılabilecek tasarım platformları
bulunmaktadır.
Forum siteleri
Forum siteleri bilgi paylaşımlarının yapıldığı
düzenli ve çeşitli bir sitedir. Burada herkes ilgi
alanlarının bulunduğu bölümlere giderek birbirleri
ile sohbet ederek bilgi paylaşımı yapmaktadır.
21
22. İçerik yönetim sistemi
Çoğu zaman bir Web sitesi hazırlamak, Web
sayfalarında bulunan bilgilerin arzu edilen şekilde
görüntülenmesini sağlayan yazılımlar olarak dar
anlamlı bir tanımla değinilen içerik yönetim sistemleri,
uluslararası platformda birçok organizasyon için
zorunluluk hâline gelen modern bir varlık (asset)
yönetimi tekniği olmuştur. Günümüzde içerik yönetim
sistemleri kendi içerisinde bölünmüş
bir yazılım endüstrisi hâline gelmiş, sayısız yazılım
firmasının ürünleri ile birlikte birçok açık kaynak kod
projesini barındırmaktadır.
22
23. İçerik Yönetim Sistemi, ortak çalışma gerektiren
ortamlardaki iş akışını yönetmeyi sağlayan işlemler
bütünüdür. Bu işlemler manuel veya bilgisayar tabanlı
olabilir. Bu işlemler aşağıdakileri sağlamak için
tasarlanmıştır.
Çok miktarda insanın paylaşımlı veriye ulaşması ve
değiştirmesine imkan sağlamak,
Erişilen veri için rol tanımlı yetkilerin verilmesini
sağlamak,
Verinin kolay saklanmasını ve okunmasını sağlamak,
Tekrarlanan ve tekerrür eden veri miktarını azaltmak için
gerekli ortamları sağlamak,
Rapor yazılmasını kolaylaştırmak,
Kullanıcılar arası iletişimin artmasını sağlamak
23
24. Öğrenme Yönetim Sistemleri
Öğrenme yönetim sistemleri’nin işlevleri şu şekilde
listelenebilir;
e-Öğrenme içeriklerini kullanıcıya sunar,
Kayıt işlemlerini yürütür,
Kullanıcılar ve eğitmenler arasında iletişim ve etkileşimi
sağlar,
Ölçme ve değerlendirme yapar,
Kullanıcı eğitim bilgilerini takip eder,
Raporlar oluşturur.
Tüm bu işler sayesinde iş gücünden, zamandan ve
maliyetten tasarruf sağlar.
24
25. WEB 3.0 ve SEMANTİK WEB
Web 3.0 içerik kontrolünün yazılımların eline
geçtiği bir dünya olarak adlandırılabilir. Birbiriyle
iletişim halde olan veri tabanı sistemleri sayesinde
nelerden hoşlandığımızı anlayabilen ve buna göre
bizlere çözüm sunan bir Web sistemidir.
Türkiye’de ve dünyada internet alanında yaşanan
gelişmeler sayesinde Web 3.0 konusu iyiden iyiye
irdelenmeye başlandı. Web 3.0, eski hali Web 2.0’ın
sanal dünyaya aktardıklarını anlamlandıran bir ‘Yapay
Zeka’ olarak adlandırılır hale geldi.
25
26. web ortamının sağlayacağı
avantajlar
Zaman ve mekan sınırını ortadan kaldırma,
Bilgiye erişim kolaylığı,
Güncellenme kolaylığı,
Ekonomiklik,
Çok yönlü etkileşim
26