การนำร่องพัฒนาระบบพื้นที่คุ้มครองแห่งชาติที่เป็นสากล ณ ภาคตะวันออก

1. การนาร่องพัฒนา
ระบบพื้นที่คุ้มครองแห่งชาติที่เป็นสากล
ณ ภาคตะวันออก
โดย
นางปิยะทิพย์ เอี๋ยวพานิช
ที่ปรึกษาด้านการจัดการพื้นที่คุ้มครองอย่างมีส่วนร่วม
โครงการ CATSPA

2. ข้อเสนอของการนาร่อง ณ จังหวัดจันทบุรี
วันที่ 3 พ.ย. 2559 มีข้อเสนอสรุปได้ดังนี้
1. ปรับเพิ่มความชัดเจนหรือทาเป็นคู่มือปฏิบัติงานให้แก่ องค์การ
ปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “องค์การบริหาร
ส่วนจังหวัด” ในมาตรา 45 (7) ให้มีความชัดเจนการพื้นที่คุ้มครอง
ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ ที่ไม่ใช่อยู่ในความ
ดูแลของหน่วยงานรัฐส่วนกลางหรือภูมิภาค
2. ให้ระเบียบการใช้จ่ายเงิน (หรือสานักงบประมาณ) กาหนดสัดส่วน
การใช้จ่ายเงินของ อปท. มีสัดส่วนที่ชัดเจน (เช่น ร้อยละ 5 ของ
งบประมาณ อปท.) เพื่อกิจกรรมอนุรักษ์และศึกษาวิจัยเกี่ยวกับ
ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพในท้องถิ่น

3. 3. เห็นควรที่จะรวมให้พื้นที่คุ้มครองให้ความสาคัญกับทรัพยากรทางโบราณคดี
และประวัติศาสตร์ด้วย โดยอาจจะประกาศขึ้นมาเป็นพื้นที่คุ้มครองประเภท
National/Natural Monument ขึ้น
4. องค์การบริหารส่วนจังหวัดจันทบุรีพร้อมที่จะร่วมทาการศึกษาและพัฒนาให้
เกิดกระบวนและรูปแบบการบริหารจัดการประเภท Protected
Landscape/Seascape เพื่อให้อยู่ภายใต้การบริหารของ อบจ.
5. ขอให้มีการส่งเสริมบทบาทของ พื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม ภายใต้พรบ.
คุณภาพสิ่งแวดล้อม ให้เป็นกลไกหนึ่งของการพัฒนาแผนระบบพื้นที่คุ้มครอง
ของไทยด้วย
ข้อเสนอของการนาร่อง ณ จังหวัดจันทบุรี
วันที่ 3 พ.ย. 2559 มีข้อเสนอสรุปได้ดังนี้

4. 6. ควรบรรจุ พื้นที่วนเกษตร ไว้ในเครือข่ายของพื้นที่คุ้มครอบแบบใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน
(Sustainable Use Protected Area)
7. ขอให้มีการประสานงานกับ กองทุนสงเคราะห์สวนยาง ให้มีมาตรการสนับสนุนและจูงใจ
ให้เกษตรกรเพิ่มและรักษาความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ปลูกยางพารา
8. จังหวัดจันทบุรี โดย องค์การบริหารส่วนจังหวัด มหาวิทยาลัยราชมงคลตะวันออก สมาคม
คืนรากแก้วสู่ดิน และสมาคมอนุรักษ์กลุ่มป่าตะวันออก มีความพร้อมจะดาเนินการนาร่อง
การพัฒนาแผนระบบพื้นที่คุ้มครองของไทย ต่อไป
9. องค์การปกครองส่วนจังหวัดจันทบุรีให้ความสนใจและพร้อมสนับสนุนเข้าเป็นเครือข่าย
พื้นที่คุ้มครอง รูปแบบการจัดการ แบบฟอร์มการเกณฑ์คัดเลือกหรือเงื่อนไข และคู่มือ
ปฏิบัติงานหรือกิจกรรมของประชาชนและ อปท. เพื่อการจัดการพื้นที่คุ้มครองนอกภาครัฐ
ให้สาเร็จต่อเนื่องจากสิ่งที่โครงการ CATSPA และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และ
พันธุ์พืช ได้เริ่มต้นไว้
ข้อเสนอของการนาร่อง ณ จังหวัดจันทบุรี
วันที่ 3 พ.ย. 2559 มีข้อเสนอสรุปได้ดังนี้

5. ปัจจัยท้าทายหลัก (บทที่ 3 ของ Prof. Jeff)
การตอบสนองของ DNP
ทันที อีก 2 ปีหน้า อีก 5 ปี ไม่ต้องทาอะไร
1. ความสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ (ระดับขนิดพันธุ์) 46 2 0 0
2. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (โลกร้อน) 42 3 2 1
11. การเผชิญหน้าระหว่างมนุษย์กับสัตว์ป่า 42 4 1 0
10. การรับมือกับจานวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้น 41 5 1 0
5. การเพิ่มขึ้นของความต้องการน้า 40 4 1 1
9. การอยู่อาศัยของผู้คนในและรอบๆ พื้นที่คุ้มครอง 40 5 2 1
12. การรุกรานของชนิดพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน (Alien Invasive Species) 32 9 4 2
8. การเปลี่ยนรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินในชนบท 31 8 7 1
4. การเพิ่มความต้องการสัตว์/พืชป่า อาหาร เนื้อไม้ และมวลชีวภาพในรูปแบบอื่นๆ 29 12 4 2
3. การเปลี่ยนไปของเงื่อนไขทางเศรษฐกิจ 22 18 4 3
7. การเปลี่ยนแปลงชองการกระจายตัวของแหล่งประชากร 20 15 8 1
6. การเพิ่มขึ้นของความต้องการแร่ธาตุ 15 10 12 6
13. สร้างความตระหนักให้การศึกษา 2 0 0 0
14. การจัดการอย่างมีส่วนร่วม 1 0 0 0
15. การจัดองค์กรรับผิดชอบบริหาร 1 0 0 0
16. การแบ่งเขตจัดการ (Zoning) 1 0 0 0
แบบขอรับความเห็น
5
ที่ 1
ผลการประชุมร่วมภาคส่วนต่างๆ เมื่อ 11 พฤศจิกายน 2559

6. แบบขอรับความเห็น 6
พื้นที่คุ้มครองของไทย..ตอบสนองความต้องการของประชาชน และระบบเศรษฐกิจและสังคม
ดังนั้น การจัดการพื้นที่คุ้มครองของไทยควรมีวิสัยทัศน์อย่างไร
ที่ 2
ข้อเสนอ เนื้อหา
จานวน
ความเห็น
ทางเลือก
ที่ 1
พื้นที่คุ้มครองของไทย จะสร้างความมั่นคง
ให้แก่การไหลอย่างต่อเนื่องของน้า ความ
สมบูรณ์ของสัตว์ป่า มีการพัฒนาที่ยั่งยืน
และมรดกทางธรรมชาติของแผ่นดินได้รับ
การอนุรักษ์ไว้
Thailand’s protected areas will
ensure that waters continue to
flow, wildlife flourishes,
development is sustainable,
and the Kingdom’s natural
heritage is conserved.
30
ทางเลือก
ที่ 2
เพื่ออนุรักษ์ไว้ซึ่งมรดกทางธรรมชาติแห่ง
แผ่นดิน เพื่อประโยชน์ของผู้คนในวันนี้
และวันหน้า
To conserve the Kingdom’s
natural heritage for the benefit
of present and future
generations.
16
ผลการประชุมร่วมภาคส่วนต่างๆ เมื่อ 11 พฤศจิกายน 2559

7. ข้อเสนอของโครงการ
 การพัฒนาให้เกิดระบบพื้นที่คุ้มครองในประเทศไทย ตามแนวคิดการจัดการระบบนิเวศ นับเป็น
ความจาเป็นเพื่อจะสร้างความมั่นคงและเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการระบบพื้นที่คุ้มครองของไทย
เป็นอย่างมาก
 การริเริ่มของโครงการ CATSPA เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของงานที่สาคัญเรื่ องนี้
 การลงทางานในจังหวัดจันทบุรี ผ่านความร่วมมือกันของคณะกรรมการที่ปรึกษากลุ่มป่า
ตะวันออก (EFCOM PAC) โดยมี อาจารย์ศุภวัฒน์ คุณารักษ์ มหาวิทยาลัยราชมงคล
ตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี เป็นผู้ทาการศึกษาและค้นหาระบบนิเวศที่มีการคุ้มครองที่ไม่ใช่กรม
อุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
 คณะกรรมการบริหารโครงการและคณะกรรมการวิชาการโครงการ CATSPA ได้รับทราบ
และมีความเห็นว่า เพื่อการดาเนินในครั้งนี้ต่อไป โดยเสนอให้:-
 หน่วยงานที่เป็นเจ้าภาพ คือ สานักงานปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ผ่านสานักงานทรัพยากรธรรชาติและ
สิ่งแวดล้อม จังหวัด (ทสจ.) เป็นหลัก โดย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และมหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมกับสมาคมอุทยานแห่งชาติ มีความ
ยินดีจะเป็นผู้ร่วมดาเนินการในทางวิชาการต่อไป
 โอกาสของช่องทางงบประมาณนอกงจากงบประมาณปกติ แล้วเห็นควรเสนอเพื่อขอรับทุนเพื่อดาเนินการจาก กองทุนสนับสนุนการวิจัย
ต่อไป