เนื้อหานี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาภูมิศาสตร์มนุษย์ (Human Geography)

1. เชื้อชาติ ภาษา และศาสนา (1)
อาจารย์ยศพรธ์ วรรชนะ
ภาควิชาภูมิศาสตร์ โปรแกรมวิชาสังคมศึกษา
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
pwanchana@hotmail.com
บทที่ 3

2. ความหมายและความสาคัญของเชื้อชาติ
เชื้อชาติ (Race) หมายถึง การสืบเชื้อสายจากเผ่าพันธุ์ซึ่งไม่สามารถจะโอนเชื้อชาติได้
นอกจากวิวัฒนาการโดยสืบเชื้อสาย ต่อเนื่องกันกับเชื้อชาติอื่น
เสวก ใจสะอาด อ้างถึงใน เรณู หอมหวน (2537 : 39)
เชื้อชาติจัดเป็นลักษณะทางกายภาพและวัฒนธรรมของมนุษย์ เพราะลักษณะทาง
กายภาพเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ยาก ดังนั้น การแบ่งเชื้อชาติจึงถือลักษณะทาง
กายภาพของมนุษย์เป็นหลัก อย่างไรก็ตาม มนุษย์มีการปะทะกันทางเชื้อชาติเสมอ จึงมี
คากล่าวว่า “ไม่มีประชากรกลุ่มใดในโลกที่มีเชื้อชาติบริสุทธิ์”
ลักษณะทางวัฒนธรรมเป็นจิตสานึก ความคิด ความเชื่อของมนุษย์ เช่น เชื้อสายนอร์ดิก
คิดว่าตนเองนั้นมีเชื้อสายสูงกว่าชนชาติอื่นๆ ในทวีปยุโรป เพราะคิดว่าตนมีรูปร่าง
สวยงาม สง่า ฯลฯ ดังนั้น การศึกษาเชื้อชาติมนุษย์จึงต้องใช้หลักเกณฑ์ทางวัฒนธรรม
มาประกอบด้วย

3. หลักเกณฑ์การจาแนกเชื้อชาติ
เกณฑ์การจาแนกเชื้อชาติของมนุษย์ที่นักมานุษยวิทยาใช้โดยทั่วไป เรณู หอมหวน (2537 : 40)
1. ฐานทางกายภาพ พิจารณาจากลักษณะทางกายภาพ เช่น ลักษณะที่มองเห็น
ได้ ได้แก่ สีผิว รูปทรงของร่างกาย รูปร่างของศีรษะ หน้า จมูก นัยน์ตา สีผม ขน
กลุ่มเลือด เป็นต้น รวมทั้งขนาดที่วัดได้ และการสืบทอดจากบรรพบุรุษในกลุ่ม
เดียวกัน
2. รากฐานทางสังคม พิจารณาจากสภาพสังคมดั้งเดิมและสังคมที่มีการ
เปลี่ยนแปลงไป แต่มีความสัมพันธ์คล้ายคลึงกัน
3. ความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรม ได้แก่ ศาสนา ภาษา ขนบธรรมเนียมและ
ประเพณี เป็นต้น
4. ความแตกต่างด้านอื่นๆ เช่น เศรษฐกิจ อาชีพ การปกครอง ที่ทาให้คน
รวมกลุ่มกันเป็นชนหมู่เดียวกันได้

4. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
Carlton S. Coon นักมานุษยวิทยาชาวอเมริกัน ได้จาแนกเชื้อชาติของมนุษย์เป็น 5
กลุ่มใหญ่ โดยพิจารณาจากสีผิวและลักษณะทางกายภาพ ศุทธินี ทองสอาด (2524 : 75-77)
1. Caucasoid เป็นพวกผิวขาว (White)
จมูกแคบโด่ง ดวงตาโตมีสีอ่อน เช่น สีเทา
สีฟ้า สีเขียว หรือสีน้าตาลอ่อน กะโหลก
ศีรษะยาว ผมหยิกเป็นคลื่น สีผมแตกต่างกัน
เช่น สีทอง สีน้าตาลแดง สีน้าตาลอ่อน
รูปร่างสูงใหญ่ มีขนตามร่างกายมาก
ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในทวีปยุโรป เมริกาเหนือ
ออสเตรเลีย ตอนเหนือของทวีปแอฟริกา
ตะวันตกเฉียงเหนือของทวีปเอเชียประเทศ
อินเดีย (อารยัน) ประเทศญี่ปุ่น (ไอนุ)
Semi3caucasoid: Ainu
Armenian Aryans

5. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
Caucasoid โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 4 เชื้อชาติย่อย เรณู หอมหวน (2537 : 40)
1. นอร์ดิก (Nordic) อาศัยอยู่ทางภาคเหนือ
ของทวีปยุโรป แถบสแกนดิเนเวีย ทะเล
บอลติค และทะเลเหนือ
2. อัลไพน์ (Alpine) อาศัยอยู่ในยุโรปกลาง
และยุโรปตะวันออก

6. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
3. เมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean) อาศัย
อยู่ทางแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และ
ตอนเหนือของทวีปแอฟริกา
4. อิราเนียน (Iranian) อาศัยอยู่ทางภาค
ตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย
บริเวณเมโสโปเตเมียและเปอร์เซีย

7. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
Source : http://thestudyofracialism.org/viewtopic.php?f=16&t=5127

8. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
2. Mongoloid เป็นพวกผิวเหลือง (Yellow) รูปร่างสูงปานกลาง กะโหลก
ศีรษะกลม จมูกแบนกว้าง ดวงตาเรียวเล็ก ผมเหยียดตรง มีสีน้าตาลเข้ม-ดา
ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในทวีปเอเชีย รวมทั้งชาวพื้นเมืองของหมู่เกาะโพลินีเชีย
หมู่เกาะไมโครนีเชีย ทวีปอเมริกาเหนือ (อินเดียน) ทวีปอเมริกาใต้ คาบสมุทร
สแกนดิเนเวีย (แลปป์ ) ไซบีเรียและเกาะกรีนแลนด์ (เอสกิโม)
เอสกิโม ไซบีเรียน Turkistan:เอเชียกลาง KOREA
Source: http://dodona.proboards.com/index.cgi?board=physanth&action=display&thread=7293
แลปป์

9. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
Mongoloid โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 3 เชื้อชาติย่อย เรณู หอมหวน (2537 : 45)
1. มองโกเลียน (Mongolian) อาศัยอยู่ทาง
ภาคตะวันออกของทวีปเอเชีย
2. มาเลเชียน (Malaysian) อาศัยอยู่ในหมู่
เกาะอินดีสตะวันออก

10. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
3. อเมริกันอินเดียน (American-Indian) อาศัยอยู่ในทวีปอเมริกา

11. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
3. Negroid เป็นพวกผิวดา (Black) รูปร่างเตี้ยมาก-สูงปานกลาง รูปศีรษะ
กลม จมูกกว้าง ริมฝีปากหนา ผมหยิกฟู (Wooly hair) ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในลุ่มน้า
แซร์ (Zair) ในเขตศูนย์สูตรของทวีปแอฟริกา ได้แก่ ปิ๊กมี บันตูนิโกร
Mursi
Mursi
Source: http://lumq.com/06/mursi/

12. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
Nigroid โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 4 เชื้อชาติย่อย เรณู หอมหวน (2537 : 46)
1. ปิ๊กมี (Pygmy) และนิกริโตส (Negritos)
อาศัยอยู่ในทวีปแอฟริกา บางบริเวณของ
ทวีปเอเชีย เช่น ฟิลิปปินส์ แหลมมาลายู
เป็นต้น (กลุ่ม Australoid)
2. คนป่าแห่งแอฟริกา เป็นพวกที่เจริญมา
จากปิ๊กมี (กลุ่ม Australoid)
Source: http://famaministries.com/rehab-of-pygmy-farmers.shtml

13. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
3. เมลานีเชียน (Melanesian) อาศัยอยู่ในเกาะนิวกินีและหมู่เกาะใกล้เคียง
เช่น พวกปาปัว (Papao) เป็นต้น (กลุ่ม Australoid)

14. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
4. บุชแมน (Bushman) และฮอตเทนท็อท(Hottentot) อาศัยอยู่ในแอฟริกาใต้
มีลักษณะคล้ายกับพวกปิ๊กมีและนิกริโตส (กลุ่ม Capoid)

15. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
4. Australoid เป็นพวกผิวสีน้าตาล (Dark brown) ผมหยิกสีดา จมูกแบน
กว้าง ได้แก่ ชาวพื้นเมืองของทวีปออสเตรเลีย เกาะเมลานีเชีย และพวกนิกริโตสซึ่ง
กระจายอยู่ในเกาะฟิลิปปินส์-เกาะอันดามัน ประเทศอินเดีย (มิลักขะ)
มิลักขะ
เนกริโต
ชาวเกาะเมลานีเชีย
Source :http://robertlindsay.wordpress.com/2011/05/24/is-there-an-australoid-race/
อะบอริจิ้น

16. กลุ่มเชื้อชาติสาคัญ
5. Capoid เป็นพวกผิวสีน้าตาลออกเหลือง (Brownish yellow) รูปร่าง
ค่อนข้างเตี้ย จมูกแบนกว้าง ผมดาหยิกขอดเป็นก้อน (Peppercorn hair) ได้แก่
บุชแมน ฮอทเทนท็อท อาศัยอยู่ในเขตแห้งแล้งทางตอนใต้ของทวีปแอฟริกา
Source : http://www.stormfront.org/forum/t596201-4/

17. แบบฝึกหัด
1. เชื้อชาติของมนุษย์ทั่วโลกมีอะไรบ้าง มีการกระจายอยู่ในบริเวณใดบ้าง
และเพราะเหตุใดจึงมีการกระจายเชื้อชาติของมนุษย์ในทวีปต่างๆ
2. การปะทะทางเชื้อชาติที่เห็นได้เด่นชัดในทวีปอเมริกา มีกี่เชื้อชาติ และ
เชื้อชาติดังกล่าวเกิดจากการปะทะกันระหว่างเชื้อชาติใด