3. Τι είναι αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού
προγράμματος;
H συστηματική συλλογή και ανάλυση όλων των
σχετικών πληροφοριών που είναι απαραίτητες για
να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα και η
αποδοτικότητά του, καθώς και η στάση των
συμμετεχόντων σε αυτό, με σκοπό την ανάπτυξη
και την βελτίωσή του. (Patton, 1987).
4.
5. Γιατί να αξιολογήσουμε ένα
πρόγραμμα;
1. Ευθύνη
Τυπική: για διοικητικούς και οικονομικούς λόγους που
σχετίζονται με τον έλεγχο ποιότητας, τη διαχείριση
κονδυλίων και τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων.
Επαγγελματική: επαγγελματική και ηθική συνείδηση και
την επίδραση στο ανθρώπινο στοιχείο.
2. Βελτίωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και,
κατ’ επέκταση, την αποτελεσματική επίδραση στους
μαθητές.
3. Την αυτοανάπτυξη των εκπαιδευτικών με σκοπό τη
σχηματοποίηση και επέκταση της γνώσης των
εκπαιδευτών σχετικά με δυνατότητες που πιθανώς να μη
χρησιμοποιήθηκαν.
7. Διδασκαλία
Αποτελεσματική: όταν τα
αποτελέσματα ικανοποιούν
τους στόχους που έχουμε
θέσει.
Αποδοτική: όταν τα
αποτελέσματα
επιτεύχθηκαν
χρησιμοποιώντας ορθά το
διαθέσιμο χρόνο, κόπο,
πόρους κτλ.
9. Στάδιο 1: Καθορισμός του τί
αξιολογούμε
Αντικείμενα αξιολόγησης:
οι διδακτικές μέθοδοι και μαθησιακές
δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν,
η μάθηση που επιτεύχθηκε,
εάν και κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι στόχοι του
προγράμματος,
τι επιρροή είχε το πρόγραμμα στους μαθητές,
ο ρόλος του περιβάλλοντος όπως η συμμετοχή
των γονέων, άλλων εκπαιδευτικών, τοπικών
αρχών κ.α.
10. Σκοπός- Στόχος
Σκοπός: είναι γενικός
και μη μετρήσιμος
Στόχος: πιο
συγκεκριμένος,
βραχυπρόθεσμος και
μετρήσιμος,
περιγράφεται με
ρήματα δράσης και
έχει να κάνει με γνώση
και κατανόηση,
στάσεις, ικανότητες
11. Είδη αξιολόγησης
Αρχική ή διαγνωστική (diagnostic, needs analysis), σκοπεύει
στην ανάλυση των ενδιαφερόντων των μαθητών, των
αναγκών τους (σε σχέση με το περιβάλλον που ζουν), του
γνωστικού επιπέδου κτλ. και διεξάγεται πριν την έναρξη του
προγράμματος με σκοπό το σχεδιασμό του προγράμματος έτσι
ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαθητών.
Διαμορφωτική (formative), είναι συνεχής, καταγράφει την
εξέλιξη ενός προγράμματος αναγνωρίζοντας τα δυνατά και
αδύνατα στοιχεία, εστιάζει στη διαδικασία της διδασκαλίας και
μπορεί να λειτουργήσει σαν πυξίδα ως προς το αν κινούμαστε
προς την κατεύθυνση που έχουμε ορίσει, βασίζεται κυρίως σε
περιγραφικά και ποιοτικά στοιχεία.
Τελική ή συνολική (summative), περιλαμβάνει τη μέτρηση και
ανάλυση στατιστικών στοιχείων στο τέλος ενός project,
ενδιαφέρεται για το αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής
διαδικασίας, δηλ. «το προϊόν», βασίζεται στα ποσοτικά
χαρακτηριστικά, π.χ. σε τι ποσοστό της τάξης έγινε κατανοητό
το ενεργειακό πρόβλημα.
15. Χαρακτηριστικά Αξιολόγησης
Εγκυρότητα: η
αξιολόγηση αξιολογεί
τους τομείς αυτούς για
τους οποίους έχει
σχεδιαστεί.
Αξιοπιστία: η
αξιολόγηση παράγει τα
ίδια αποτελέσματα
κατά την επανάληψή
της στις ίδιες
συνθήκες.
Ποσοτική:
χρησιμοποιούνται
αριθμητικά δεδομένα
Ποιοτική:
χρησιμοποιούνται
περιγραφικά δεδομένα
όπως σκέψεις ή
συναισθήματα
16. Μέθοδοι για τη συλλογή στοιχείων
Συνέντευξη: ανοιχτή
συζήτηση ανάμεσα στον
εκπαιδευτικό και σε
εκπρόσωπο της ομάδας που
μας ενδιαφέρει να
αξιολογήσουμε (μαθητή,
γονιό, συνάδελφο κτλ).
Είδη: δομημένη / ημι-
δομημένη /ελεύθερη
Ομάδα εστίασης
(focus group):
δομημένη συζήτηση
ανάμεσα στον
ερωτώντα και σε μια
ομάδα 6-10
συμμετεχόντων με
κοινή ταυτότητα (π.χ.
μαθητές, γονείς,
εκπαιδευτικοί).
18. Παρατήρηση
Παρακολούθηση ή καταγραφή
ενός γεγονότος είτε σε ζωντανό
χρόνο είτε χρησιμοποιώντας
οπτικοακουστικό υλικό.
Συστηματική: κλείδα
παρατήρησης (κλίμακα
μέτρησης) – Ανεπίσημη:
ημερολόγιο εκπαιδευτικού
(καταγραφή και ερμηνεία)
19. Προϊόντα εκπαιδευτικής διαδικασίας
Δράσεις- Δραστηριότητες:
π.χ. ζωγραφιές, κατασκευές, γράμματα (π.χ.
προς το Δήμαρχο), άρθρα για εφημερίδες,
φυλλάδια, αφίσες, επιτραπέζια ή επιδαπέδια
παιχνίδια, φωτογραφίες που έχουν τραβήξει οι
μαθητές, παιχνίδια ρόλων, χάρτες εννοιών,
portfolio κ.α.
Aποφασίζουμε ποιες ικανότητες-δεξιότητες
μπορεί κάθε τέτοιο προϊόν να αντικατοπτρίσει
και καθορίζουμε μια κλίμακα μέτρησης.
20. Διακριτικά εργαλεία μέτρησης
Καταστάσεις που έμμεσα βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να
αξιολογήσουν την επίτευξη στόχων ενός προγράμματος
χωρίς να είναι μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να βρίσκονται μέσα στο
σχολικό περιβάλλον ή σε κατασκευασμένες συνθήκες.
21. Στάδιο 3: Διενέργεια αξιολόγησης
Συλλογή στοιχείων: κατάλληλο χρονικό σημείο για
την εφαρμογή μιας μεθόδου συλλογής στοιχείων,
πόσος χρόνος θα χρειαστεί, ενημέρωση
εμπλεκομένων.
Καταγραφή-Ανάλυση στοιχείων: οργάνωση σε
πίνακες, λίστες, περιλήψεις κτλ.
Ερμηνεία στοιχείων: αδυναμίες εργαλείων,
υποκειμενικότητα
22. Στάδιο 4: Χρήση αποτελεσμάτων
αξιολόγησης
Είδη γνώσης που προκύπτουν από την
αξιολόγηση:
α) τα ευρήματα που προκύπτουν από τη συλλογή
στοιχείων σχετικά με τις δραστηριότητες του
προγράμματος, δηλ. τα αποτελέσματα (και τα
μη αναμενόμενα),
β) τα συμπεράσματα που εξάγονται,
γ) η γενικότερη αποτίμηση του προγράμματος,
δ) οι προτάσεις γα τη βελτίωση και ανάπτυξη του
προγράμματος.