3. Anyong pampanitikan na naglalahad
ng mga kontemporaryong usapin at
paksain sa nagbabagong mundo. Ang
mahalaga sa anyong ito ang
pagbabahagi ng manunulat ng
kanyang karanasan at di pa
namamalayang pananaw ukol sa mga
nagbabagon niyang paligid kaya
maituturing ito na makabagong anyo.
4. isang komposisyong pampanitikan sa
isang natatanging paksa na higit na
maikli at promal kaysa alinmang
akda. Sa kasalukuyan,ang
komposisyon ay naglalaman ng
maikling pag-aaral na naglalaman ng
sariling pananaw, paniniwala at
kaisipan ng sumulat.
5. ay isang akdang naglalayong
maglahad o maglarawan ng isang
buhay sa makatotohanan at masining
na paraan. Maaring talakayin o
paksain ang anumang tema-
karaniwan o di-karaniwan, magaan o
seryoso- sapagkat ukol sa buhay ang
inilalahad dito.
7. PORMAL NA SANAYSAY
(MAANYO) kapag ang sanaysay ay
may lohikal na paglalahad ng mga
kaisipan o may maayos na balangkas.
Maingat din ang pagsusuri ng paksa
nito. Samakatwid, masusi ang pag-
aaral ng temang tatalakayin.
Binibigyang-diin ang katotohanan,
tuwirang pagpapahayag at seryosong
pagtalakay.
8. SANAYSAY NA DI-PORMAL
(DI-MAANYO) may kalayaan sa ayos
ng paglalahad, may himig ng
pakikipag-usap at pagbibiro at higit
na kawili-wiling basahin. Subalit hinidi
rin dapat na kaligtaan na lakip din
nito ang katalinuhan ng pag-iisip at
masusing pagsusuri.
9. PERSONAL NA SANAYSAY
ang nilalaman ay tungkol sa
nararamdaman ng manunulat
kaugnay sa kanyang nakikita o
naoobserbahan. Hal. Kung ikaw ay
nakakita ng mga batang nagkalat sa
lansangan, ano ang iyong
nararamdaman sa pangitaing ito?
10. MAPANURI O KRITIKAL NA
SANAYSAY
ang nilalaman ay batay sa naiisip o
kuru-kuro kaugnay sa namatyagan
ng manunulat. Mula sa pagiging
personal ng akda ay papasukin na
nito at bubusisihin ang iba’t ibang
anggulo na maaaring sangkot sa
usapin.
11. PATALINHAGA
ang bukal ng nilalaman mula sa mga
kasabihan o sawikain o di kaya’y
pagkamit ng mga simbolismo o
matalinhagang kaisipan bilang
panimula ng iyong pinapaksa.
