3. RUBIN, et.al., 1989:91
Anyong pampanitikan na naglalahad
ng mga kontemporaryong usapin at
paksain sa nagbabagong mundo. Ang
mahalaga sa anyong ito ang
pagbabahagi ng manunulat ng
kanyang karanasan at di pa
namamalayang pananaw ukol sa mga
nagbabago niyang paligid kaya
maituturing ito na makabagong anyo.
4. Belvez(1985)
isang komposisyong pampanitikan sa
isang natatanging paksa na higit na
maikli at pormal kaysa alinmang
akda. Sa kasalukuyan,ang
komposisyon ay naglalaman ng
maikling pag-aaral na naglalaman ng
sariling pananaw, paniniwala at
kaisipan ng sumulat.
5. SEMORLAN, et.al., 1999
ay isang akdang naglalayong
maglahad o maglarawan ng isang
buhay sa makatotohanan at masining
na paraan. Maaring talakayin o
paksain ang anumang tema-
karaniwan o di-karaniwan, magaan o
seryoso- sapagkat ukol sa buhay ang
inilalahad dito.
7. PORMAL NA SANAYSAY
(MAANYO) kapag ang sanaysay ay
may lohikal na paglalahad ng mga
kaisipan o may maayos na balangkas.
Maingat din ang pagsusuri ng paksa
nito. Samakatwid, masusi ang pag-
aaral ng temang tatalakayin.
Binibigyang-diin ang katotohanan,
tuwirang pagpapahayag at seryosong
pagtalakay.
8. SANAYSAY NA DI-PORMAL
(DI-MAANYO) may kalayaan sa ayos
ng paglalahad, may himig ng
pakikipag-usap at pagbibiro at higit
na kawili-wiling basahin. Subalit hindi
rin dapat na kaligtaan na lakip din
nito ang katalinuhan ng pag-iisip at
masusing pagsusuri.
10. PERSONAL NA SANAYSAY
ang nilalaman ay tungkol sa
nararamdaman ng manunulat
kaugnay sa kanyang nakikita o
naoobserbahan. Hal. Kung ikaw ay
nakakita ng mga batang nagkalat sa
lansangan, ano ang iyong
nararamdaman sa pangitaing ito?
11. MAPANURI O KRITIKAL NA
SANAYSAY
ang nilalaman ay batay sa naiisip o
kuru-kuro kaugnay sa namatyagan
ng manunulat. Mula sa pagiging
personal ng akda ay papasukin na
nito at bubusisihin ang iba’t ibang
anggulo na maaaring sangkot sa
usapin.
12. PATALINHAGA
ang bukal ng nilalaman mula sa mga
kasabihan o sawikain o di kaya’y
pagkamit ng mga simbolismo o
matalinhagang kaisipan bilang
panimula ng iyong pinapaksa.
13. Bahagi ng Sanaysay
Panimula- ang pinakamahalagang
bahagi ng isang sanaysay sapagkat
ito ang unang tinitingnan ng mga
mababasa, dapat nakapupukaw ng
atensyon ang panimula upang
ipagpatuloy ng mambabasa ang
pagbasa sa akda.
14. Bahagi ng Sanaysay
Katawan- sa bahaging ito ng
sanaysay makikita ang pagtalakay sa
mahahalagang puntos ukol sa tema
at nilalaman ng sanaysay, dapat
ipaliwanag nang mabuti ang bawat
puntos upang maunawaan ito nang
magiging mambabasa
15. Bahagi ng Sanaysay
Wakas- nagsasara sa talakayang
naganap sa katawan ng sanaysay; sa
bahaging ito nahahamon ang pag-
iisip ng mambabasa na
maisakatuparan ang mga tinalakay
ng sanaysay.
16. SANGKAP NG SANAYSAY
Tema at Nilalaman – anuman ang
nilalaman ng isang sanaysay ay
itinuturing na paksa dahil sa layunin
sa pagkasulat nito at kaisipang
ibinahagi.
17. SANGKAP NG SANAYSAY
Anyo at Istruktura – ang anyo at
istruktura ng sanaysay ay isang
mahalagang sangkap sapagkat
nakaapekto ito sa pagkaunawa ng
mga mambabasa; ang maayos at
lohikal na pagkasunud-sunod ng
ideya o pangyayari ay makatutulong
sa mambabasa sa pagkaunawa sa
sanaysay.
18. SANGKAP NG SANAYSAY
Wika at Istilo – ang uri at antas ng
wika at istilo ng pagkakagamit nito ay
nakaaapekto rin sa pagkaunawa ng
mambabasa; higit na mabuting
gumamit ng simple, natural at
matapat na mga pahayag.
19. Katangiang Dapat Taglay ng isang Mabuting
Mananaysay:
May malawak nakaalaman o karanasan sa
paksa.
Nagagamit ang wika nang wasto at mabisa.
Nakapipili ng mabuti at mabisang istilo ng
paglalahad ng ideya.
Malinaw at hindi madamot o matipid sa
pagpapaliwanag ng kaisipan at kaalaman ukol
sa paksa.
May kakayahang pumukaw o manghikayat ng
mambabasa.
