SlideShare a Scribd company logo

Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ

•
•
Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864

Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành quản lí công với đề tài: Quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, cho các bạn làm luận văn tham khảo

Education
1 of 130
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ BÌNH NAM GIANG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ BÌNH NAM GIANG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN: TS. NGUYỄN THỊ HƢỜNG HÀ NỘI, NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, khách quan dựa trên kết quả khảo sát thực tế và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào của các tác giả khác./. Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2017 Tác giả Ngô Bình Nam Giang
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới: Hội đồng Khoa học thuộc Học viện Hành chính; Các Thầy giáo, Cô giáo, đã trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính; Tiến sĩ Nguyễn Thị Hƣờng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2017 Tác giả Ngô Bình Nam Giang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BNV: Bộ Nội Vụ BVHTTDL: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch GS: Giáo sƣ Nxb: Nhà xuất bản PGS: Phó giáo sƣ QĐ: Quyết định TP Thành phố TTg: Thủ tƣớng Chính phủ Ths: Thạc sĩ TS: Tiến sĩ UBND: Ủy ban nhân dân UNESCO: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc)
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ....................25 Sơ đồ 1.2: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận.....................................................32 Sơ đồ 2.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...................61 Biểu đồ 2.2: Đánh giá tính hiệu quả của các chính sách đã đƣợc đƣa ra để bảo tồn và phát huy di sản thế giới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ......70 Biểu đồ 2.3: Số liệu khảo sát sự hiểu biết về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ................................72 Biểu đồ 2.4: Các phƣơng án nâng cao chất lƣợng quản lý di sản thế giới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ (%).....................................................76 Biểu đồ 3: Tỷ lệ ngƣời đồng ý nên có một bộ phận chuyên quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận...................89
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ..............................................................1 MỞ ĐẦU .................................................................................................................1 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN..........................................10 1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN....................10 1.1.1. Di sản văn hóa .............................................................................................10 1.1.2. Di sản văn hóa phi vật thể............................................................................14 1.1.3. Di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam .....19 1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................................................................................22 1.2.1. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa............................................................22 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận...............................................................................................................28 1.2.3. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận..............................................................................................35 1.3. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................37 1.4. KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................38 1.4.1. Kinh nghiệm từ các địa phƣơng ..................................................................38 1.4.2. Bài học từ các địa phƣơng...........................................................................43 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ..............................................................................................................46 2.1. KHÁI QUÁT VỀ TỈNH PHÚ THỌ VÀ CÁC DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ................46 2.1.1. Tổng quan về tỉnh Phú Thọ .........................................................................46 2.1.2. Các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................................................................................50 2.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỂ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ 54
2.2.1. Xây dựng, ban hành, tổ chức thực thi chính sách về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ................................54 2.2.2. Bộ máy tổ chức quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ .................................................................60 2.2.3. Tuyên truyền, giáo dục và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................63 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ..........................................................................................67 2.3.1. Kết quả đạt đƣợc trong công tác quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................67 2.3.2. Tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................69 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ..........................................................79 3.1. QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC CÔNG NHẬN......79 3.1.1. Quan điểm của Đảng ...................................................................................79 3.1.2. Phƣơng hƣớng chung...................................................................................83 3.1.3. Mục tiêu của Phú Thọ..................................................................................86 3.2. HỆ THỐNG CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ..............................................87 3.2.1. Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nƣớc..........................................................87 3.2.2. Nâng cao chất lƣợng và hiệu quả xây dựng, ban hành và tổ chức thực thi chính sách ..............................................................................................................91 3.2.3. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục................................................................94 3.2.4. Các giải pháp khác giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .............96 KẾT LUẬN..........................................................................................................102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................104 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ.................................108 PHỤ LỤC ............................................................................................................109
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Việt Nam là đất nƣớc có năm mƣơi tƣ dân tộc với hàng ngàn năm văn hiến, mỗi dân tộc lại sản sinh và lƣu giữ những giá trị văn hóa truyền thống mang bản sắc riêng của từng vùng, miền. Bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa là một chính sách lớn, xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nƣớc ta. Việt Nam hiện đang sở hữu hai mƣơi ba di sản đƣợc UNESCO vinh danh. Bao gồm di sản thiên nhiên, di sản vật thể, di sản phi vật thể, di sản tƣ liệu và di sản hỗn hợp. Trong số này, quần thể di tích cố đô Huế, đƣợc công nhận là di sản văn hóa thế giới sớm nhất (năm 1993). Gần đây nhất, ngày 01 tháng 12 năm 2016, Thực hành tín ngƣỡng thờ Mẫu tam phủ của ngƣời Việt đã đƣợc UNESCO ghi danh. Đây là vinh dự và cũng là niềm tự hào của Việt Nam khi giới thiệu văn hóa truyền thống đến với thế giới. Trong kho tàng di sản văn hóa của Việt Nam, di sản văn hóa phi vật thể đóng một vai trò quan trọng, đƣợc coi nhƣ “linh hồn” của di sản văn hóa vật thể, nhƣng năm 2000, GS. TS. Nguyễn Chí Bền, một chuyên gia về văn hóa đã cảnh báo là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đang ở tình trạng báo động đỏ. Tình trạng trên xẩy ra do nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chính là do đất nƣớc chúng ta đã phải trải qua chiến tranh trong một thời gian dài, kinh tế khó khăn và những giá trị văn hóa đã không đƣợc nhận thức đúng đắn. Thậm chí có những lãnh đạo và cán bộ địa phƣơng vẫn còn chƣa hiểu rõ di sản văn hóa phi vật thể là gì. Thêm vào đó, việc đầu tƣ cho di sản văn hóa phi vật thể không mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho nên việc bảo tồn đã bị coi nhẹ. Dù rằng việc bảo tồn di tích đã đƣợc Nhà nƣớc Việt Nam đặt ra ngay sau ngày đầu thành lập nƣớc (ngày 23/11/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 65/SL về việc bảo tồn cổ tích trên toàn cõi Việt Nam),
2 nhƣng phần linh hồn của văn hóa cộng đồng là di sản văn hóa phi vật thể thì lại chƣa đƣợc quan tâm đúng cách. Chỉ đến năm 2001, một động thái có ý nghĩa rất lớn với di sản văn hóa phi vật thể, đó là Nhà nƣớc triển khai chƣơng trình mục tiêu quốc gia về văn hóa với các Dự án Sƣu tầm và Bảo tồn những giá trị văn hoá phi vật thể tiêu biểu; xây dựng ngân hàng dữ liệu về văn hoá phi vật thể; sƣu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc. Bƣớc đầu, chƣơng trình đã mang lại một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, Việt Nam là đất nƣớc có lịch sử lâu đời nên mỗi vùng đất đều chất chứa rất nhiều di sản văn hóa phi vật thể, mà công việc kiểm kê, xây dựng ngân hàng dữ liệu khó có thể hoàn tất trong một thời gian ngắn. Đó là còn chƣa kể đến một số lƣợng lớn các di sản văn hóa phi vật thể đã bị mai một, thất truyền do các nghệ nhân đã qua đời. Ngoài ra, những bất cập về nhận thức trong công tác quản lý nhà nƣớc dẫn đến tác động làm sai lệch giá trị di sản. Nguồn nhân lực cho quản lý di sản tại các địa phƣơng rất thiếu, năng lực hạn chế, chƣa có điều kiện đào tạo và tập huấn chuyên sâu, trong khi nguồn tài chính hỗ trợ cộng đồng phục hồi, bảo tồn và phát huy di sản rất ít, không thƣờng xuyên. Phú Thọ - đất tổ Hùng Vƣơng, đất phát tích của dân tộc Việt Nam chỉ trong bốn năm đã có ba di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO vinh danh, bao gồm: hát Ca trù của ngƣời Việt (năm 2009, Phú Thọ là 1 trong 14 tỉnh đƣợc ghi danh), hát Xoan (năm 2011) và Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (năm 2012). Nhiều năm qua, tỉnh Phú Thọ đã triển khai đồng bộ công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vùng đất Tổ thông qua công tác nghiên cứu, sƣu tầm, hệ thống hóa các tƣ liệu. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp bảo tồn, khai thác các giá trị phù hợp và đạt hiệu quả thiết thực, phục vụ công tác giáo dục truyền thống, quảng bá phát triển du lịch và góp phần gìn giữ bản
3 sắc văn hóa dân tộc, đƣa di sản văn hóa phi vật thể trở thành sản phẩm du lịch của vùng đất Tổ. Phú Thọ cũng đã triển khai nhiều chƣơng trình, dự án, đề tài khoa học về di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt là các đề tài, dự án liên quan đến hát Ca trù, hát Xoan và Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng. với tính thực tiễn hiệu quả cao. Công tác quản lý nhà nƣớc đối với các di sản văn hóa phi vật thể cũng đƣợc lãnh đạo tỉnh, các ngành, các cấp quan tâm bằng những chủ trƣơng, chính sách đƣợc đƣa ra kịp thời để bảo vệ và phát huy các giá trị bền vững, thu hút đƣợc sự tham gia tích cực của toàn xã hội và tranh thủ sự ủng hộ có hiệu quả của các Bộ, Ban, Ngành và cộng đồng quốc tế. Tuy Phú Thọ đã có những thành công bƣớc đầu trong việc bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận, nhƣng hiện nay công tác quản lý các di sản thế giới này vẫn còn tồn tại nhiều bất cập đòi hỏi các cấp, các ngành và tỉnh Phú Thọ phải tiếp tục tìm kiếm những hƣớng khắc phục hiệu quả hơn trong thời gian tới. Do những điểm đặc biệt nêu trên, trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của các thế hệ đi trƣớc đã công bố và sự hiểu biết khiêm tốn của cá nhân, tôi chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” cho luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cho đến nay, đã có rất nhiều chuyên gia quan tâm khảo sát và nghiên cứu về di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ngay cả trƣớc và sau khi các di sản đƣợc UNESCO vinh danh. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và công bố hàng trăm công trình, tiểu luận, bài báo, luận văn, luận án… liên quan đến các di sản văn hóa của Phú Thọ. Đơn cử nhƣ công trình nghiên cứu của TS. Phạm Trọng Toàn “Hát Xoan Phú Thọ” (2006) đã nghiên cứu chi tiết về hát Xoan. Sách “Tín ngƣỡng thờ
4 cúng Hùng Vƣơng” của GS.TS. Nguyễn Chí Bền và PGS.TS. Bùi Quang Thanh; bài báo của nhà nghiên cứu Đinh Vũ “Ca trù trên đất tổ”; bài báo của TS. Lê Minh Lý - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị di sản văn hóa (thuộc Hội Di sản Văn hóa Việt Nam) “Hát Xoan Phú Thọ - Âm vang dân tộc Việt” (2016)… Tuy nhiên, các nghiên cứu đó hầu nhƣ chỉ tập trung chủ yếu vào việc sƣu tầm, đánh giá giá trị, nêu lên những điểm khác biệt và đề xuất các biện pháp bảo vệ, phát huy từng loại hình di sản văn hóa. Ngoài các công trình viết về di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Phú Thọ đã đƣợc UNESCO vinh danh, thì còn có các nghiên cứu đề cập đến vấn đề quản lý nhà nƣớc đối với di sản văn hóa, chẳng hạn nhƣ sách “Quản lý di sản văn hóa” của TS. Nguyễn Trƣờng Tân và Ths. Nguyễn Thị Kim Loan đã nêu rõ quan điểm của tác giả về di sản văn hóa và quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa dân tộc; “Vấn đề quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa” của PGS. TS. Đặng Văn Bài (nguyên Cục trƣởng Cục Di Sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) nhắc đến các vấn đề trong quản lý di sản văn hóa. Đặc biệt cuốn kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế “10 năm thực hiện công ƣớc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO: Bài học kinh nghiệm và định hƣớng tƣơng lai” đã có rất nhiều bài viết của các nhà nghiên cứu trong nƣớc và thế giới đề cập đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể, những thành tựu đã đạt đƣợc sau khi thực hiện Công ƣớc UNECSO 2003 về Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ở Việt Nam. Ngoài ra, cũng có rất nhiều học viên lựa chọn vấn đề quản lý các di sản cho luận văn thạc sĩ của mình, ví dụ nhƣ Ths. Lê Trƣờng Giang - “Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” (năm 2013, chuyên ngành quản lý hành chính công) đã nghiên cứu công tác quản lý nhà nƣớc về các loại hình di sản văn hóa phi vật thể mà tỉnh Phú Thọ đang có, tập trung khai thác, nhấn mạnh tầm quan trọng của các di sản văn hóa đặc biệt là
5 di sản văn hóa phi vật thể trên toàn địa bàn tỉnh, đồng thời đƣa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc đối với các di sản đó; Ths. Vũ Mạnh Hùng - “Quản lý nhà nƣớc về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” (luận văn thạc sĩ quản lý hành chính công năm 2012) chủ yếu tập trung vào công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu nhất của tỉnh, đó là dân ca Quan họ Bắc Ninh; Ths. Triệu Thị Ngọc - “Tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội” (năm 2011, chuyên ngành quản lý hành chính công), luận văn tập trung khảo sát nghiên cứu các đối tƣợng là di sản văn hóa và các vấn đề chủ yếu trên địa bàn Thủ đô Hà Nội; Ths. Hoàng Việt Hà - “Quản lý nhà nƣớc về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa trên địa bàn huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam” (năm 2015, chuyên ngành quản lý công) đề cập đến các giá trị to lớn của các di sản văn hóa trên địa bàn huyện Thanh Liêm và cần tăng cƣờng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc để bảo tồn và phát huy các di sản này. Thực tế cho thấy, những công trình nghiên cứu chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu về từng loại di sản văn hóa phi vật thể, hoặc quản lý di sản nói chung, hoặc quản lý nhà nƣớc về các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tại một địa phƣơng cụ thể, chƣa có một đề tài nào trực tiếp nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể mà đã đƣợc UNESCO công nhận. Tỉnh Phú Thọ còn là một trƣờng hợp đặc biệt vì có đến ba di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO ghi danh, nơi mà chính quyền địa phƣơng đã đƣa ra rất nhiều phƣơng thức quản lý để bảo tồn và phát huy các loại hình di sản văn hoá truyền thống đặc sắc này. Mô hình quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ đã đạt đƣợc hiệu quả nhất định giúp khôi phục, gìn giữ và phát huy đƣợc các loại hình văn hóa truyền thống của địa phƣơng - những di sản phi vật thể đang đứng trƣớc nguy cơ bị mai một.
6 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Từ thực trạng các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc ghi danh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, luận văn đề xuất các giải pháp phù hợp, mang tính ứng dụng khả thi, nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa các tài liệu và tƣ liệu để làm lý luận cơ bản và căn cứ cho quá trình nghiên cứu. - Nghiên cứu, khảo sát và hình thành nguồn tƣ liệu sơ cấp - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận, xác định các vấn đề cần quan tâm giải quyết. - Xây dựng, đề xuất giải pháp để nâng cao vai trò và tính hiệu quả trong quản lý nhà nƣớc về các di sản đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Hoạt động quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận ở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - nơi là cái nôi của các di sản văn hóa phi vật thể bao gồm Ca trù (Câu lạc bộ Ca trù Việt Trì); hát Xoan (bốn phƣờng Xoan cổ nằm ở làng Kim Đái (Kim Đới), Phù Đức, Thét của xã Kim Đức và làng An Thái xã Phƣợng Lâu); Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (Khu di tích tịch sử quốc gia Đền Hùng).
7 - Về thời gian: Luận văn chủ yếu tập trung phân tích, đánh giá thực trạng của việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn từ năm 2010 - 2016 (sau khi các di sản đƣợc UNESCO công nhận). - Về nội dung: luận văn tập trung vào các nội dung quản lý nhà nƣớc sau: + Xây dựng và tổ chức thực thi chính sách quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở cấp tỉnh. + Tổ chức bộ máy quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở cấp tỉnh. + Nâng cao công tác tuyên truyền, giáo dục để bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở tỉnh Phú Thọ. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận khoa học (chủ nghĩa duy vật biện chứng, khoa học quản lý…) 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp phỏng vấn cá nhân (phỏng vấn định tính): phỏng vấn sâu với các cá nhân và thảo luận nhóm đối với các đối tƣợng nhất định nhƣ cán bộ quản lý văn hóa tại địa phƣơng, nhóm nghệ nhân, câu lạc bộ, ngƣời dân, nhà nghiên cứu… - thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, trực tiếp quan sát và tham gia vào các hoạt động bảo vệ, khai thác di sản văn hóa phi vật thể ở địa phƣơng (nhƣ các lớp truyền dạy, câu lạc bộ, trƣờng học...) - Phƣơng pháp tổng hợp và phân tích tài liệu thứ cấp. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: đối tƣợng của điều tra xã hội học trong phạm vi luận văn này là quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Phiếu
8 bao gồm những câu hỏi về nội dung quản lý nhà nƣớc đối với các di sản văn hóa phi vật thể của Phú Thọ sau khi đƣợc vinh danh. Thông qua phiếu thu thập thông tin về di sản trên địa bàn tỉnh và việc quản lý các di sản đó sau khi đƣợc công nhận nhằm làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu của luận văn. Chúng tôi đã tiến hành điều tra khảo sát tại các cấp quản lý di sản nhƣ: Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO (Bộ Ngoại giao); UBND tỉnh Phú Thọ; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ; Bảo tàng Hùng Vƣơng (Việt Trì, Phú Thọ); Ban quản lý Khu di tích lịch sử quốc gia Đền Hùng; cán bộ quản lý văn hóa của hai xã Kim Đức và Phƣợng Lâu (nơi có các làng Xoan cổ), Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam (nơi làm hồ sơ Ca trù của ngƣời Việt và hát Xoan Phú Thọ), Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam (nơi làm hồ sơ Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng), một số nghệ nhân dân gian và ngƣời dân ở Phú Thọ với 100 phiếu điều tra và tiến hành xử lý dữ liệu trên phần mềm Epidata. - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh để xử lý tƣ liệu thu thập đƣợc từ thực tiễn và các bản ghi chép của các cá nhân tại địa phƣơng nhằm làm sáng tỏ nội dung cần nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống một số cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận và thực trạng hoạt động quản lý nhà nƣớc về các di sản này. Qua đó, bƣớc đầu phác họa một mô hình quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc công nhận. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn khái quát thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Bƣớc đầu giúp làm tiền đề tham khảo cho việc vận dụng và đề ra các giải pháp phù hợp,
9 sát thực tiễn, chấn chỉnh, đẩy mạnh công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận, góp phần bảo tồn, khai thác và phát huy các di sản văn hoá phi vật thể theo hƣớng bền vững. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn đƣợc chia làm ba chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận Chƣơng 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ Chƣơng 3: Quan điểm, phƣơng hƣớng và giải pháp quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
10 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.1.1. Di sản văn hóa 1.1.1.1. Khái niệm di sản văn hóa Văn hóa là một phạm trù rất rộng và có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau khi định nghĩa về nó. Cũng có rất nhiều cuộc tranh luận giữa các nhà nghiên cứu văn hóa ở trong nƣớc và trên thế giới mà nguyên nhân chính là do tính phức tạp, đa nghĩa trong bản thân khái niệm “văn hóa”. Nhìn chung, hiện nay ngƣời ta sử dụng khái niệm “văn hóa” nhằm để chỉ văn học, nghệ thuật nhƣ: thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh... Một cách hiểu thông thƣờng khác thì văn hóa là cách sống bao gồm phong cách ẩm thực, trang phục, cƣ xử, đức tin, tri thức... Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam cũng đã định nghĩa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó là văn hóa.” [25] “Nói một cách đơn giản, văn hóa là tất cả những gì không phải thiên nhiên, nghĩa là tất cả những gì do con người, ở trong con người và liên quan trực tiếp nhất đến con người”. [15, tr.9] hay “Nói tới văn hóa là nói tới con người; có con người, có xã hội loài người thì mới có văn hóa. Vì vậy, dù quan niệm về văn hóa xưa, nay còn khác nhau, nhưng vẫn có điểm chung: đó là con người” [27, tr.18-19]. Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời
11 sống xã hội của ngƣời dân và mỗi quốc gia. Nó chính là năng lực sáng tạo, trí tuệ, tài năng, đạo đức của con ngƣời; trụ cột phát triển bền vững của mỗi dân tộc và toàn nhân loại. Lịch sử của Việt Nam đã chứng minh rằng, nhờ có nền tảng văn hóa, hội nhập và phát triển mà nhân dân ta đã phát huy đƣợc sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sức sáng tạo to lớn để chiến thắng “thiên tai, địch họa”, giữ vững nền độc lập và bản sắc văn hóa trong suốt chiều dài lịch sử dựng nƣớc và giữ nƣớc hào hùng của dân tộc. Ngày nay, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vì mục tiêu “dân giàu, nƣớc mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, thì vai trò của văn hóa càng đƣợc khẳng định, nhất là trong việc điều tiết, cân bằng sự phát triển của đất nƣớc, không để sự phát triển nóng dẫn tới những hệ lụy khó lƣờng cho nền kinh tế, văn hóa và xã hội. Bất cứ dân tộc nào cũng có các di sản mang đặc trƣng của dân tộc đó. Chính điều này thể hiện bản sắc riêng của từng dân tộc và cũng để thể hiện sự khác biệt đối với thế giới. Việt Nam là một nƣớc nghìn năm văn hiến với năm mƣơi tƣ dân tộc nên chúng ta có một kho tàng đồ sộ các di sản văn hóa. “Tính chất lưu truyền đã biến văn hóa của thế hệ trước trở thành di sản văn hóa của thế hệ sau. Vì vậy, di sản văn hóa chính là hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần do một cộng đồng người sáng tạo và tích lũy trong một quá trình lịch sử lâu dài và được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau”. [23, tr.3] Trong điều 1, Luật Di sản văn hóa của Việt Nam nêu rõ định nghĩa về di sản văn hóa nhƣ sau: “Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. [29]
12 Tại Kỳ họp lần thứ 17 diễn ra tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua Công ƣớc về Bảo vệ Di sản văn hóa và Thiên nhiên thế giới (Công ƣớc Di sản Thế giới 1972). Để đáp ứng mục đích của Công ƣớc này, những loại hình sau đây sẽ đƣợc coi là “di sản văn hoá”: - Di tích kiến trúc (monuments): các công trình kiến trúc, các công trình điêu khắc và hội hoạ kiến trúc, các bộ phận hoặc kết cấu có tính chất khảo cổ học, các bi ký, các hang động cư trú và những bộ phận kết hợp, mà xét theo quan điểm lịch sử, nghệ thuật hoặc khoa học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu; - Nhóm công trình xây dựng (groups of buildings): các nhóm công trình riêng lẻ hoặc liên kết mà do tính chất kiến trúc, tính chất đồng nhất hoặc vị thế của chúng trong cảnh quan, xét theo quan điểm lịch sử, nghệ thuật hoặc khoa học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu; - Các di chỉ (sites): các công trình của con người hoặc công trình kết hợp giữa con người và thiên nhiên, cũng như các khu vực có các di chỉ khảo cổ học mà xét theo quan điểm lịch sử, thẩm mỹ, dân tộc học hoặc nhân học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu. [33] Theo cách tiếp cận giá trị văn hóa này, di sản văn hóa bao gồm hầu hết các giá trị văn hóa do thiên nhiên và con ngƣời tạo nên. Đó là phần tinh túy, mang tính chất đặc trƣng của từng vùng miền và đặc biệt là đƣợc lƣu giữ, trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Di sản văn hóa là những giá trị bền vững vì nó đƣợc sáng tạo, bảo vệ và lƣu truyền ở trong chính cộng đồng, trải qua một thời gian dài nên cũng mang những dấu ấn đổi thay của lịch sử. Đó chính là tính chất đặc thù của di sản văn hóa khi phân biệt với khái niệm văn hóa. Do vậy, di sản văn hóa cũng chính là một phần chủ đạo của văn hóa. Trong dòng chảy của lịch sử, có rất
13 nhiều yếu tố văn hóa bị mai một do không vƣợt qua đƣợc thử thách của thời gian nên không đƣợc trở thành di sản văn hóa. Trải qua sự thẩm định của lịch sử và thời gian, các di sản văn hóa còn tồn tại đến bây giờ chính là phần tinh túy của văn hóa dân tộc, thể hiện bản sắc riêng của từng vùng miền và cộng đồng dân cƣ. 1.1.1.2. Đặc trưng, tính chất của di sản văn hóa Đặc trƣng cơ bản của di sản văn hóa chắc chắn phải mang những nét đặc trƣng cơ bản của văn hóa. Theo GS.TS. Trần Ngọc Thêm, văn hóa có bốn đặc trƣng cơ bản là: tính nhân sinh, tính lịch sử, tính giá trị và tính hệ thống. Di sản văn hóa dân tộc là do cộng đồng sáng tạo ra và đƣợc trao truyền từ đời này sang đời khác, cộng đồng này sang cộng đồng khác. Do vậy, di sản văn hóa cũng có đặc trƣng cơ bản là tính nhân sinh và tính lịch sử. Văn hóa là hoạt động sáng tạo của con ngƣời, tạo ra nét tiêu biểu, đặc trƣng riêng góp phần vào sự phát triển xã hội. Hoạt động sáng tạo gắn liền với sự vận động của đời sống xã hội, và chỉ có những sản phẩm mang lại lợi ích cho đời sống, hƣớng con ngƣời đến những giá trị tốt đẹp thì mới đƣợc coi là một di sản văn hóa. Văn hóa và di sản văn hóa phải có tính giá trị. Văn hóa và di sản văn hóa đều bao gồm nhiều thành phần và bộ phận khác nhau, giữa chúng luôn có mối quan hệ qua lại. Đó cũng chính là tính hệ thống của di sản văn hóa. Ngoài những đặc trƣng cơ bản, di sản văn hóa còn có một vài đặc trƣng riêng xuất phát từ những đặc trƣng cơ bản của văn hóa. GS.TS. Hoàng Vinh cho rằng, “di sản văn hóa đặc trưng bởi tính hiểu biết, tính biểu tượng và tính sử liệu” [39, tr.16] Tính hiểu biết là đặc trƣng của di sản văn hóa do chứa đựng vốn kinh nghiệm và tri thức sống của con ngƣời, nó hiển thị ở khả năng sáng tạo và tích luỹ thông tin.
14 Tính biểu tƣợng là khả năng trình bày, diễn đạt một ý nghĩa trừu tƣợng, sâu sắc bằng một hình ảnh cụ thể. Nhờ có tính biểu tƣợng mà giúp di sản văn hóa giàu có, phong phú hơn rất nhiều so với số lƣợng các hiện vật hay hình tƣợng mà một nền văn hóa sản sinh ra, vì một hình tƣợng, một hiện vật có thể chứa vô số lớp nghĩa khác nhau. Tính biểu tƣợng của văn hóa buộc con ngƣời khi giao tiếp với nhau phải có hiểu biết chung về văn hóa, nó thể hiện bản sắc nhƣng cũng là rào cản khi những ngƣời thuộc các nền văn hóa khác nhau giao tiếp với nhau. Di sản văn hóa còn mang tính sử liệu. Bất cứ vật thể đại diện cho một sự kiện lịch sử trọng đại nào, một giai đoạn lịch sử tiêu biểu, hay một nhân vật lịch sử nào cũng đều có thể trở thành di sản văn hóa. Nó ghi dấu các sự kiện trọng đại, hơn thế nữa, di sản văn hóa còn cung cấp các dữ liệu. Đó chính là tƣ liệu phản ánh trình độ, quan niệm của mỗi cộng đồng, quốc gia trong quá trình lịch sử. Do những đổi thay liên tục của lịch sử mà các di sản luôn mang những dấu tích của thời đại, do vậy, chúng lƣu trữ trong mình những sử liệu thuộc nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau. Tuy một đối tƣợng hay sự vật không nhất thiết phải hội tụ cả ba yếu tố trên nhƣng ít nhất phải có một tiêu chí đặc sắc thì đối tƣợng hay sự vật ấy mới trở thành di sản văn hóa. 1.1.2. Di sản văn hóa phi vật thể 1.1.2.1. Khái niệm “Ở Việt Nam, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được coi là hai bộ phận chính cấu thành kho tàng di sản văn hóa dân tộc. Chúng luôn gắn bó mật thiết, có tác động tương hỗ và tôn vinh lẫn nhau, nhưng vẫn có tính độc lập tương đối.” [1] Theo điều 1, chƣơng 1 của Luật Di sản văn hóa 2001 thì “Di sản văn hóa quy định tại Luật này bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn
15 hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.” [29] Do di sản văn hóa phi vật thể đóng vai trò quan trọng trong di sản văn hóa nên nó đã đƣợc định nghĩa rõ trong Luật Di sản văn hóa năm 2001, đƣợc sửa đổi, bổ sung năm 2009. Cụ thể, trong khoản 1, điều 4 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa, số 32/2009/QH12 nhƣ sau: “Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.” [30] Nghị định số 98/2010/NĐ- CP của Chính phủ ban hành ngày 21/9/2010 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật di sản văn hóa, theo đó, có 7 hình thức biểu hiện của “Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: tiếng nói, chữ viết; ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian; tập quán xã hội và tín ngưỡng; lễ hội truyền thống; nghề thủ công truyền thống; tri thức dân gian.” [7] Di sản văn hóa phi vật thể (intangible cultural heritage) hiện nay đã đƣợc đƣa vào các chƣơng trình bảo vệ khẩn cấp của thế giới và mỗi quốc gia. Trong thời gian dài, nhiều cuộc nghiên cứu đã đƣợc tiến hành để trả lời câu hỏi “di sản văn hóa phi vật thể là gì?” và trong khoản 1, điều 2, mục I, Công ƣớc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO năm 2003 đã ghi nhận: “Di sản văn hóa phi vật thể được hiểu là các tập quán, hình thức thể hiện, biểu đạt, tri thức, kĩ năng và kèm theo đó là những công cụ đồ vật, đồ tạo tác và các không gian văn hóa có liên quan mà các cộng đồng, các nhóm người và trong một số trường hợp là các cá nhân, công nhận là một phần di
16 sản văn hóa của họ. Được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác, di sản văn hóa phi vật thể được các cộng đồng, các nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường và mối quan hệ qua lại giữa cộng đồng với tự nhiên và lịch sử của họ, đồng thời hình thành trong họ ý thức về bản sắc và sự kế tục, qua đó khích lệ thêm sự tôn trọng đối với đa dạng văn hóa và tính sáng tạo của con người.” [34] Trong khái niệm này, UNSECO đã cố gắng cụ thể hóa tính “trừu tƣợng” của di sản văn hóa phi vật thể bằng việc đƣa ra một số định dạng của di sản văn hóa phi vật thể nhƣ: tập quán, biểu đạt tri thức, kỹ năng, các không gian văn hóa có liên quan… Di sản văn hóa phi vật thể phải có sự gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần của cộng đồng, đƣợc lƣu truyền, tái tạo để tạo nên bản sắc riêng của mỗi cộng đồng và sự đa dạng văn hóa trên toàn thế giới. Bản sắc của mỗi dân tộc là khác nhau và vì thế, di sản văn hóa phi vật thể ở mỗi quốc gia cũng đƣợc biểu hiện khác nhau. Qua các cách định nghĩa trên có thể thấy: Thứ nhất, di sản văn hóa phi vật thể mang tính trừu tƣợng cao, khó nắm bắt nên cần phải đƣa ra các hình thức biểu hiện cơ bản của loại hình di sản này. Không có một khuôn mẫu chung cho tất cả các quốc gia, mà dựa trên đặc điểm văn hóa và bản sắc riêng của các cộng đồng đang lƣu giữ di sản mà mỗi quốc gia sẽ đƣa ra các hình thức biểu hiện cụ thể; Thứ hai, khi đánh giá di sản thì ngoài dựa vào hình thức còn cần căn cứ vào các yếu tố khác nhƣ: sức sống của di sản (chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác), sự vận động, gắn bó với cộng đồng (tái tạo để thích nghi với môi trƣờng sống); giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật…; Thứ ba, vai trò quan trọng nhất là đại diện cho bản sắc dân tộc. Thông qua di sản văn hóa phi vật thể, chúng ta có thể hiểu hơn về quan niệm, cách
17 nghĩ, tâm tƣ, tình cảm, lối sống tốt đẹp của cộng đồng đó, những điều mà khó có thể tìm thấy ở một cộng đồng khác. Di sản văn hóa phi vật thể biểu hiện các mặt giá trị phần lớn thông qua các cử chỉ, hoạt động trình diễn của các nghệ nhân dân gian - những chủ thể sáng tạo và chủ sở hữu di sản. Di sản văn hóa phi vật thể tồn tại và đƣợc lƣu truyền phụ thuộc rất nhiều vào nhận thức của ngƣời dân và cộng đồng. Khi chủ thể sáng tạo và chủ sở hữu di sản là một cộng đồng cƣ dân, thì ý chí, khát vọng, nhu cầu và lợi ích của họ cũng tác động đến di sản đó. Chính họ là nhân tố quyết định di sản văn hóa phi vật thể nào cần đƣợc bảo tồn, phƣơng cách bảo tồn ra sao, sử dụng và khai thác nhƣ thế nào để thỏa mãn nhu cầu hƣởng thụ văn hóa của ngƣời dân và cộng đồng. 1.1.2.2. Đặc điểm, tính chất của di sản văn hóa phi vật thể Trong tài liệu của UNESCO mang tên “What is intangible culture heritage?” (Di sản văn hóa phi vật thể là gì?) có phân tích tính chất của di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: (i) tính truyền thống, đƣơng đại, sống động; (ii) tính bao hàm, (iii) tính đại diện, (iv) tính tùy thuộc vào cộng đồng. Từ đó ta có thể thấy rằng: - Thứ nhất, di sản văn hóa phi vật thể được chuyển giao qua nhiều thế hệ, được cải biên để thích nghi với biến đổi của đời sống và lịch sử. Di sản văn hóa phi vật thể được sáng tạo và lưu truyền trong chính người dân, do đó nó có sự gắn bó chặt chẽ với đời sống của cộng đồng và sự vận động, biến đổi của di sản là tất yếu. Bản chất của di sản văn hóa phi vật thể là sự tiếp nối và biến đổi, còn bản chất của di sản văn hóa vật thể là sự cố định và nguyên trạng. - Thứ hai, di sản văn hóa phi vật thể giúp gắn kết mỗi cá nhân, và gắn kết các cá nhân trong cộng đồng. Tính phổ biến, phổ cập, dễ hiểu thậm chí còn quan trọng hơn cả tính độc đáo.
18 - Thứ ba, di sản văn hóa phi vật thể phải đại diện cho bản sắc của dân tộc. Di sản đó cần thể hiện được những nét đẹp về văn hóa, lối sống, cách sống của cộng đồng. Đó là những nét đẹp nổi bật, riêng biệt, đặc trưng của từng cộng đồng. - Thứ tư, di sản văn hóa phi vật thể cần được công nhận bởi cộng đồng sáng tạo sử dụng di sản. UNESCO đã nhận định rằng: “thiếu đi sự công nhận của cộng đồng thì không ai có thể quyết định rằng những sự biểu đạt hay tập quán đó là di sản của họ”. Cộng đồng chính là một phần của di sản và họ là những người hiểu rõ nhất về nội dung cũng như giá trị của di sản. [35] Để hiểu đƣợc tầm quan trọng của di sản đối với đời sống của con ngƣời và cộng đồng, thì việc đánh giá là điều cần thiết. UNESCO và các quốc gia đều công nhận di sản văn hóa phi vật thể có những giá trị cơ bản sau: giá trị lịch sử, giá trị nghệ thuật, giá trị khoa học, giá trị gắn kết các dân tộc. Ngoài ra, di sản văn hóa phi vật thể còn có giá trị về kinh tế: giá trị này đối với mỗi cộng đồng thể hiện ở hai khía cạnh: tri thức và kĩ năng (nhƣ biểu diễn nghệ thuật) đƣợc lƣu truyền trong cộng đồng. Do vậy, việc sử dụng hiệu quả các di sản cũng sẽ đem lại lợi ích về kinh tế cho cộng đồng. Ở Việt Nam thì các di sản văn hóa mang “tính dân gian” rất rõ rệt và “tính dân gian” trong di sản văn hóa phi vật thể lại càng rõ nét hơn. Đặc trưng này chính là yếu tố làm nên sự đa sắc trong di sản văn hóa của một dân tộc, vì vậy cũng làm cho mức độ tinh tế trong di sản văn hóa phi vật thể tăng lên đáng kể. Nó là cái gì đó rất “mỏng manh”, dễ “lay động”, dễ bị biến dạng trước những tác động, dù là nhỏ nhất, từ con người và xã hội. Song, trong chừng mực nào đó, chính độ nhạy cảm như vậy lại tạo ra khoảng không gian rộng lớn cho sự sáng tạo của các chủ thể văn hóa. Đó chính là yếu tố làm cho di sản càng mang tính đa dạng hơn. [1]
19 Di sản văn hóa phi vật thể không “nhất thành bất biến” mà chúng hàm chứa những nhân tố mang tính lịch sử, đồng thời cũng mang hơi thở của thời đại. Điều đó còn nhấn mạnh rằng để tồn tại đến ngày hôm nay, di sản văn hóa phi vật thể đã trải qua một quá trình sàng lọc và sáng tạo không ngừng nghỉ. Khi đƣợc lƣu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, những gì đƣợc coi là tinh hoa nhất của di sản mới đƣợc bảo lƣu và chuyển giao. Không những thế, những giá trị văn hóa mới còn luôn không ngừng đƣợc sáng tạo, bổ sung làm cho kho tàng di sản văn hóa của quốc gia cũng nhƣ nhân loại ngày càng phong phú và đa dạng hơn. Đó là con đƣờng phù hợp với quy luật sáng tạo và phát triển của các giá trị văn hóa phi vật thể. Việt Nam có rất nhiều các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu nhƣ: Nhã nhạc cung đình Huế, hát Ca trù, hát Xoan, Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng, Quan họ Bắc Ninh, Đờn ca tài tử, Chèo, Tuồng, Cải lƣơng Nam Bộ… cũng hàm chứa những sáng tạo mới qua mỗi một giai đoạn lịch sử. 1.1.3. Di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (viết tắt UNESCO) là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên hiệp quốc hoạt động với mục đích “thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hóa để đảm bảo sự tôn trọng công lý, luật pháp, nhân quyền và tự do cơ bản cho tất cả mọi người không phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo” [32]. UNESCO hiện có 195 quốc gia thành viên. Một số các dự án nổi bật của UNESCO là duy trì danh sách các di sản thế giới, khu dự trữ sinh quyển thế giới, di sản tƣ liệu thế giới, công viên địa chất toàn cầu, di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ủy ban Di sản thế giới là một cơ quan của UNESCO, đảm nhiệm việc xem xét và chấp thuận các di sản đƣợc đƣa vào danh sách Di sản thế giới và chịu trách nhiệm về việc thi hành Công ƣớc Di sản thế giới,
20 xác định việc sử dụng Quỹ Di sản Thế giới và phân bổ hỗ trợ tài chính khi có yêu cầu từ các quốc gia. Danh hiệu UNESCO ở Việt Nam bao gồm danh sách khu dự trữ sinh quyển thế giới, di sản tƣ liệu thế giới, công viên địa chất toàn cầu, di sản thiên nhiên, di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã đƣợc UNESCO công nhận. Di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam là các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam do một hoặc nhiều quốc gia đề cử hồ sơ và đƣợc UNESCO xem xét, thông qua và ghi danh. Điều kiện thứ nhất của hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể đƣợc đề cử đó là bề dày lịch sử cǎn cứ trên những bằng chứng, vǎn kiện sử liệu hay hiện vật liên quan. Điều kiện thứ hai để đƣợc xét đến đó là bề sâu nghệ thuật của di sản. Trong một loại hình di sản phi vật thể thì bề sâu của nghệ thuật có rất nhiều yếu tố ví dụ nhƣ giá trị thi ca, giá trị âm nhạc… tất cả phải đƣợc trình bày để tìm ra điểm đặc thù, nét đặc trƣng riêng có của từng di sản. Điều kiện thứ ba là tuy di sản nghệ thuật đó đặc sắc nhƣ thế nào, nhƣng lại có nguy cơ bị mai một, quên lãng do sự biến động và thay đổi của kinh thế, chính trị, xã hội, thị hiếu và thói quen sinh hoạt của cộng đồng. Điều kiện thứ tƣ là chính phủ, các cơ quan quản lý không bỏ rơi các di sản nghệ thuật này. Chính quyền phải muốn bảo tồn di sản văn hóa đấy. Không chỉ riêng các cấp quản lý mà nghệ nhân và quần chúng cũng tha thiết muốn gìn giữ và lƣu truyền lại di sản cho đời sau. Có thể nói điều kiện thứ tƣ là rất quan trọng và cần sự quan tâm, đồng lòng từ các cấp lãnh đạo đến quần chúng nhân dân để hồ sơ đƣợc xem xét công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới. Thời gian thiết lập hồ sơ là hai nǎm mà hội đủ cả bốn điều kiện trên không phải dễ, chính vì vậy mà nhiều bộ môn nổi tiếng của các nƣớc vẫn chƣa lập hoặc không muốn lập hồ sơ để đệ trình UNESCO công nhận là di sản vǎn hóa thế giới. Khi muốn giới thiệu một di sản văn hóa phi
21 vật thể nào đó thì cần phải khéo léo tuyển lựa để đƣợc UNESCO thông qua và vinh danh. Hồ sơ phải đƣợc gửi đi sáu tháng trƣớc khi Hội đồng Giám khảo xét duyệt. Trong khoảng thời gian này, UNESCO sẽ tìm một chuyên gia quốc tế để đánh giá bộ hồ sơ. Chuyên gia này sẽ không đƣợc là ngƣời cùng quốc gia với bộ hồ sơ xin xét duyệt. Một Uỷ ban sơ khảo sẽ xét duyệt trƣớc khi chuyển đến Ban Giám khảo và không bao giờ UNESCO xét lại một hồ sơ bị loại. Có thể nói rằng, khi một hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận thì trƣớc hết, đấy là niềm vinh dự của quốc gia đó. Tiếp theo sau là cơ hội quảng bá và giới thiệu đất nƣớc cũng nhƣ các di sản văn hóa đến với bạn bè thế giới. Tại hội nghị lần thứ 3, tháng 11 năm 2008 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, để biểu hiện sự đa dạng và giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng cũng nhƣ tính cấp thiết của vấn đề bảo tồn, Ủy ban liên chính phủ về bảo tồn Di sản phi vật thể của UNESCO đã đƣa ra hai loại danh sách: - Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; - Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp. Ngày 17 tháng 10 năm 2003, UNESCO đã thông qua Công ƣớc về Bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể (thƣờng đƣợc gọi là Công ƣớc 2003). Từ năm 2008, UNESCO đã bổ sung thêm Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp, mà cộng đồng có liên quan và các quốc gia thành viên cần có các biện pháp khẩn cấp để bảo tồn và phát huy di sản. Danh sách này góp phần huy động sự hợp tác quốc tế và sự hỗ trợ cho các bên liên quan để thực hiện các biện pháp bảo vệ thích hợp. Đó phải là các Di sản ở trong tình trạng bị lãng quên, mai một, cần đƣợc vinh danh để khôi phục và bảo vệ. Tính đến tháng 12 năm 2016, Việt Nam đã có 11 di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận là: Nhã nhạc cung đình Huế (2003); Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên (2005), Dân ca Quan họ Bắc Ninh
22 (2009); hát Ca trù của ngƣời Việt (2009); Hội Gióng tại đền Sóc và đền Phù Đổng, Hà Nội (2010); hát Xoan Phú Thọ (2011); Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (2012); Đờn ca tài tử Nam Bộ (2013), Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh (2014); Tín ngƣỡng thờ Mẫu Tam phủ của ngƣời Việt (2016); đặc biệt, Nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines đã chính thức đƣợc UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào tháng 12 năm 2015. Đây là hồ sơ di sản văn hóa đa quốc gia đầu tiên mà Việt Nam tham gia đệ trình và đƣợc chấp thuận. Trong 11 Di sản đó, có hai di sản nằm trong diện Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp đó là: hát Ca trù của ngƣời Việt (2009) và hát Xoan Phú Thọ (2011). 1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.2.1. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa Trong sự tồn tại và phát triển của văn hóa thì quản lý nhà nƣớc về văn hóa đóng vai trò rất quan trọng. Công tác quản lý nhà nƣớc về văn hóa góp phần định hƣớng, điều chỉnh sự phát triển văn hóa của quốc gia, giúp hiện thực hóa các chủ trƣơng, đƣờng lối văn hóa, văn nghệ của Đảng; từ đó tác động đến mục tiêu, bản chất của văn hóa dân tộc. Hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa trong các lĩnh vực, địa bàn, cộng đồng cụ thể sẽ giúp kiểm soát sự cẩu thả, sai lệch trong việc thực thi các cơ chế, chính sách của Nhà nƣớc trong lĩnh vực văn hóa. Ngày 09 tháng 6 năm 2014, Hội nghị Trung ƣơng 9 khóa XI ra Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con ngƣời Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nƣớc, đã nêu rõ: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội.” [14]
23 Theo PGS.TS. Phan Hồng Giang thì “Quản lý văn hóa là công việc của Nhà nước được thực hiện thông qua việc ban hành, tổ chức thực hiện, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực văn hóa, đồng thời nhằm góp phần phát triển kinh tế, xã hội của từng địa phương nói riêng, cả nước nói chung.” [16, tr.25-26]. “Quản lý nhà nước về văn hóa là sự tác động liên tục, có tổ chức, có chủ đích của Nhà nước bằng hệ thống pháp luật và bộ máy nhằm phát triển văn hóa, điều chỉnh hoạt động của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực văn hóa và liên quan.”[22] Hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa thời gian qua đã góp phần đảm bảo định hƣớng lớn của Đảng trong việc “xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp đƣợc bảo tồn và phát huy, bản sắc văn hóa dân tộc không bị mai một, hòa tan trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa. Hoạt động quản lý văn hóa cũng làm cho văn hóa trở thành một tác nhân kích thích sự phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều địa phƣơng. Trong công tác quản lý văn hóa không thể thiếu việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa là việc Nhà nƣớc ban hành các chính sách và luật pháp để bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa. Ngày nay, di sản văn hóa đã thực sự khẳng định đƣợc vị trí, vai trò của mình trong đời sống xã hội. Công tác bảo vệ và phát huy di sản văn hóa đã có một truyền thống lâu đời và nhận đƣợc sự quan tâm to lớn của Đảng, Nhà nƣớc, các Bộ, Ban, Ngành từ trung ƣơng đến địa phƣơng. Luật di sản văn hóa đã đƣợc Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X, kỳ họp thứ 9, thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2001 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2002. Chƣơng V trong Luật Di sản đã đề cập đến “Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa” và mục 1: “Nội dung
24 quản lý nhà nƣớc và cơ quan quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa” nêu rõ việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa bao gồm các nội dung sau: - Xây dựng, chỉ đạo thực hiện chiến lƣợc, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản; - Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về di sản văn hóa; - Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động bảo vệ, phát huy, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về di sản văn hóa; - Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa; - Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực; - Tổ chức và quản lý hợp tác quốc tế; - Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật; - UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ở địa phƣơng theo phân cấp của Chính phủ. Sau 8 năm đƣợc ban hành, tại kỳ họp thứ 5, ngày 18 tháng 6 năm 2009, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa (số 32/2009/QH12), có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2010. Luật Di sản văn hóa quy định về các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; xác định quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với di sản văn hóa nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để quy định chi tiết và hƣớng dẫn thi hành một số vấn đề của Luật di sản văn hóa hiện hành, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 29 tháng 9 năm 2010 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa; Nghị định này thay thế Nghị định số 92/2002/NĐ-CP ngày 11 tháng 11 năm 2002 của Chính
25 phủ. Ngoài ra còn có Quyết định số 1569/QĐ-TTg ngày 19 tháng 8 năm 2010 của Thủ tƣớng Chính phủ về việc phê duyệt Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia; Nghị định số 75/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 7 năm 2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa. Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa từ trung ƣơng đến địa phƣơng đƣợc cụ thể hóa theo sơ đồ dƣới đây: Sơ đồ 1.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa CHÍNH PHỦ UBND TỈNHBỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH CỤC DI SẢN VĂN HÓA UBND HUYỆN SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH PHÕNG VĂN HÓA, THÔNG TIN UBND XÃ (BAN VĂN XÃ)
26 Theo Nghị định số 76/2013/NĐ-CP ngày 16 tháng 7 năm 2013 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: “Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao và du lịch trong phạm vi cả nước; quản lý nhà nước các dịch vụ công thuộc lĩnh vực văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao và du lịch theo quy định của pháp luật.” [8], Bộ chịu trách nhiệm trƣớc Chính phủ thực hiện quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Theo Quyết định số 189/QĐ-BVHTTDL ngày 16 tháng 01 năm 2008 của Bộ trƣởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập Cục Di sản văn hóa. Quyết định số 3878/QĐ-BVHTTDL ngày 01/11/2013 quy định chức năng nhiệm vụ của Cục Di sản văn hóa: “Cục Di sản văn hóa là cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về di sản văn hóa, được Bộ trưởng giao trách nhiệm chỉ đạo và hướng dẫn hoạt động phát triển sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trong phạm vi cả nước theo đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.” [3] Thông tƣ liên tịch số 07/2015/TTLT-BVHTTDL-BNV, ngày 14 tháng 9 năm 2015 của Bộ trƣởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và Bộ trƣởng Bộ Nội vụ hƣớng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng; phòng Văn hóa và Thông tin thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, trong đó quy định: - Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý nhà nước về văn hóa ở địa phương theo quy định của pháp luật.
27 - Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. - Phòng Văn hoá và Thông tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện; thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND cấp huyện quản lý nhà nước về văn hóa và chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch. - Quản lý văn hóa cấp xã, phường, có ban Văn xã, và dưới nữa là cộng đồng đang gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể đó. [2] Ở cấp tỉnh, UBND tỉnh giao cho một phó Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp quản lý văn hóa cũng nhƣ di sản văn hóa trên toàn bộ địa bàn tỉnh. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan quản lý nhà nƣớc về văn hóa tại địa phƣơng, vừa là đơn vị chuyên môn trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo ngành, vừa là cơ quan tham mƣu cho tỉnh về lĩnh vực văn hóa. Bộ luôn hƣớng dẫn và đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng phải tập trung chỉ đạo đơn vị thuộc Sở phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phƣơng các cấp, kiểm tra, rà soát, giám sát để đảm bảo lƣu giữ và bảo vệ đƣợc các di sản văn hóa, tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Trong Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có phòng di sản văn hóa, hoặc phòng quản lý văn hóa và di sản văn hóa. Ở cấp huyện, phòng Văn hóa và Thông tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, có chức năng tham mƣu, quản lý nhà nƣớc về văn hóa và di sản văn hóa trong phạm vi quận, huyện. Ở cấp xã có ban văn xã, các cán bộ quản lý văn hóa cấp địa phƣơng này là những ngƣời nắm rõ nhất về các di sản văn hóa trên địa bàn của mình cũng nhƣ thƣờng xuyên làm viêc, tiếp xúc với những các nhân và cộng đồng đang lƣu giữ di sản.
28 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận 1.2.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận là việc Đảng và Nhà nƣớc sử dụng hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách… thông qua bộ máy quản lý tác động có tính chất định hƣớng tới cộng đồng xã hội nhằm đạt đƣợc mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Nhƣ vậy, cũng có thể hiểu, quản lý nhà nƣớc về các di sản này là việc thiết lập mối quan hệ gắn bó giữa cơ quan quản lý nhà nƣớc về văn hóa và cộng đồng đang lƣu giữ di sản để giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Thêm vào đó, đối với các di sản mà đã đƣợc công nhận thì quốc gia đang sở hữu di sản đó còn yêu cầu phải tuân theo đúng những cam kết về việc bảo tồn và phát huy đã nêu ra trong hồ sơ đệ trình, cũng nhƣ những điều khoản của Công ƣớc 2003 mà nƣớc đó là thành viên. Quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận tuy có điểm giống với việc quản lý các di sản văn hóa phi vật thể trên cả nƣớc, nhƣng vẫn có những đặc trƣng riêng biệt do các di sản sau khi đƣợc công nhận đã không chỉ mang tầm quốc gia mà còn là đại diện của thế giới do đó sau khi đƣợc công nhận Chính phủ Việt Nam cũng đã đƣa ra các chính sách, chƣơng trình hành động và thành lập cơ quan chuyên môn quản lý các di sản. Chính phủ cũng giao việc quản lý di sản cho từng địa phƣơng nơi đang gìn giữ và bảo vệ chính di sản đó. Hàng năm, UBND tỉnh đều phải có báo cáo về tình trạng và công tác bảo tồn, phát huy di sản từ ngày di sản đƣợc công nhận.
29 1.2.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận * Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý nhà nước đối với di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Cơ sở pháp lý của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đó là hiến pháp, luật và các văn bản quy phạm pháp luật. Nhƣ vậy quản lý nhà nƣớc về di sản nói chung và quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận nói riêng có công cụ là hệ thống luật và các văn bản có tính pháp quy. Quản lý các di sản văn hóa bằng pháp luật chứ không phải bằng ý chí của nhà quản lý. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên đƣa di sản văn hóa phi vật thể trở thành đối tƣợng điều chỉnh của Luật Di sản văn hóa năm 2001và đƣợc điều chỉnh, bổ sung năm 2009. Có thể coi đây là bƣớc tiến mới về mặt nhận thức, cho phép tiếp cận toàn diện cả hai bộ phận cấu thành di sản văn hóa, xóa bỏ sự coi nhẹ di sản văn hóa phi vật thể kéo dài trong nhiều năm trƣớc đây. Trong bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ở nƣớc ta, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thành lập Cục Di sản văn hóa theo Quyết định số 189/QĐ-BVHTTDL ngày 16 tháng 01 năm 2008. Đồng thời, Cục Di sản văn hóa đã thành lập phòng Quản lý văn hóa phi vật thể, có trách nhiệm tham mƣu và quản lý các di sản văn hóa phi vật thể trên phạm vi cả nƣớc cũng nhƣ các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đã đƣợc UNESCO công nhận. Điều này khẳng định sự quan tâm và phân cấp trong việc quản lý hai loại hình di sản vật thể và phi vật thể. Trong Luật Di sản văn hóa (số 28/2001/QH10) do Quốc Hội thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2001, chƣơng III nêu rõ về “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể”. Sau 8 năm, ngày 18 tháng 6 năm 2009, Quốc Hội
30 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa (số 32/2009/QH12) trong đó qui định: Nhà nƣớc bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể. Trong Nghị Định số 98/2010/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật di sản văn hóa” đã có cả một chƣơng II với nội dung “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể”. Những điều Luật và quy định của Nghị định nêu trên đã khẳng định Nhà nƣớc luôn có sự quan tâm và đề cao vai trò của việc quản lý các di sản văn hóa phi vật thể. Các tiêu chí để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận cũng đƣợc thể hiện một cách rõ ràng và cụ thể. Luật Di sản văn hóa và Nghị định cũng đã quy định từng bƣớc bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Tuy đó là một quá trình dài và yêu cầu sự hợp tác phối hợp của rất nhiều bên, nhƣng khi một di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đƣợc UNESCO vinh danh thì đó không chỉ là niềm tự hào của riêng địa phƣơng mà còn là cách để Việt Nam nâng cao vị thế của mình trên thế giới. Đây là cách quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới một cách hiệu quả, tinh tế và thuyết phục. * Xây dựng và vận hành bộ máy tổ chức quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Việc quản lý các di sản sau khi đƣợc công nhận vẫn gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của bộ máy quản lý di sản văn hóa từ trung ƣơng đến địa phƣơng, trong đó Chính phủ thống nhất quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc về văn hóa trên phạm vi cả nƣớc; chịu trách nhiệm trƣớc chính phủ thực hiện quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Cục Di sản văn hóa là cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có chức năng
31 tham mƣu giúp Bộ trƣởng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Cơ cấu tổ chức của Cục Di sản văn hóa có phòng Quản lý di sản văn hóa phi vật thể chuyên kiểm kê, giám sát việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của các địa phƣơng, và di sản văn hóa đã đƣợc thế giới công nhận trong cả nƣớc. Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch là đơn vị chuyên môn trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo ngành, đồng thời là cơ quan tham mƣu giúp UBND tỉnh quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa bao gồm cả các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO ghi danh. Tùy từng địa phƣơng mà Sở có thành lập phòng di sản văn hóa, hoặc phòng quản lý văn hóa và di sản văn hóa. Ngày 15 tháng 6 năm 1977, Chính phủ thành lập Uỷ ban quốc gia UNESCO của Việt Nam, đặt dƣới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Ngoại giao, đảm nhiệm việc thực hiện các nghĩa vụ, quyền hạn thành viên UNESCO của Việt Nam và thực hiện chính sách đối ngoại của Nhà nƣớc ta trong UNESCO. Uỷ ban quốc gia UNESCO Việt Nam có nhiệm vụ nghiên cứu và trình lên Thủ tƣớng Chính phủ các vấn đề về phƣơng hƣớng, chính sách, chƣơng trình và kế hoạch hoạt động của Việt Nam đối với UNESCO cũng nhƣ phối hợp và điều hành hoạt động của các ngành có liên quan tới UNESCO. Từ năm 1978, Việt Nam đã cử Phái đoàn đại diện thƣờng trực bên cạnh tổ chức UNESCO tại Paris và từ năm 1982 cử cấp đại sứ làm trƣởng Phái đoàn. Đối với bộ máy quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận thì ngoài bộ máy quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể, còn cần thêm sự quản lý và giám sát của Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam (Bộ Ngoại giao). Do vậy, bộ máy quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận đƣợc thể hiện cụ thể qua sơ đồ dƣới đây:
32 CHÍNH PHỦ BỘ NGOẠI GIAO UBND TỈNHBỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH ỦY BAN QUỐC GIA UNESCO VIỆT NAM CỤC DI SẢN VĂN HÓA UBND HUYỆN SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH PHÒNG VĂN HÓA, THÔNG TIN UBND XÃ (BAN VĂN XÃ) CỘNG ĐỒNG LƢU GIỮ DI SẢN Sơ đồ 1.2: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận Đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận thì theo cam kết với UNESCO, quốc gia có di sản đƣợc công nhận phải báo cáo về tình trạng của di sản theo định kỳ. Yêu cầu báo cáo định kỳ đối với Di sản
33 văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là 6 năm, đối với Di sản văn hóa phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp là 4 năm. Do vậy, theo định kỳ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phải báo cáo về tình trạng quản lý di sản, công tác bảo tồn và phát huy di sản, thực hiện kế hoạch bảo vệ di sản trong thời gian của bản báo cáo, những cam kết đã thực hiện đến đâu, kế hoạch hoạt động trong tƣơng lai… cho Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cũng nhƣ Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO (Bộ Ngoại giao). Cục Di sản văn hóa sẽ làm báo cáo quốc gia định kỳ và kết hợp với công hàm của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam để gửi báo cáo cho UNESCO về những thay đổi từ ngày di sản đƣợc ghi danh vào Danh sách. * Tuyên truyền, phổ biến và giáo dục về các di sản văn hóa phí vật thể đã được UNESCO công nhận Sau khi đƣợc UNESCO công nhận, thì các di sản của địa phƣơng đã vƣợt xa khỏi tầm quốc gia mà đã trở thành di sản của thế giới. Do vậy, để bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa phi vật thể này mà Nhà nƣớc đã thông qua các biện pháp sau đây: - Tổ chức truyền dạy, phổ biến, xuất bản, trình diễn và phục dựng các loại hình di sản; - Khuyến khích và tạo điều kiện để tổ chức, nghiên cứu, sƣu tầm, lƣu giữ, truyền dạy và giới thiệu các di sản; - Hƣớng dẫn nghiệp vụ bảo vệ và phát huy giá trị di sản theo đề nghị của tổ chức, cá nhân nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể; - Đầu tƣ kinh phí cho hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, ngăn ngừa nguy cơ làm mai một, thất truyền di sản văn hóa phi vật thể.
34 Kể từ khi gia nhập UNESCO, Việt Nam đã nhận đƣợc sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu của UNESCO về ý tƣởng, nhận thức và kinh nghiệm cũng nhƣ những đóng góp về tài chính và kỹ thuật ban đầu cho một số dự án của Việt Nam. Công ƣớc 2003 của UNESCO đã góp phần nâng cao nhận thức chung về vai trò của văn hóa trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội với tƣ cách là “nền tảng tinh thần, mục tiêu và động lực” cho phát triển bền vững, và đƣợc các nƣớc thành viên trong đó có Việt Nam áp dụng nhằm mục đích chính là bảo vệ và từ đó phát huy giá trị văn hóa phi vật thể. Thực thi trách nhiệm của một quốc gia thành viên tham gia Công ƣớc UNESCO 2003, Chính phủ Việt Nam đã đƣa ra các quy định pháp luật hàm chứa và phản ánh đúng các mục tiêu lớn của Công ƣớc này, đồng thời còn khẳng định, Nhà nƣớc chịu trách nhiệm đầu tƣ kinh phí cho việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Đó là những tiền đề quan trọng đảm bảo những điều kiện cần và đủ cho việc phát triển các hoạt động bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể trên phạm vi cả nƣớc. Đó còn là “cú hích” tạo động lực thu hút nguồn lực xã hội tham gia bảo vệ và phát huy di sản văn hóa. Thời gian qua ,Việt Nam đã thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả những khuyến nghị của UNESCO tại Điều II của Công ƣớc 2003 liên quan tới trách nhiệm của mỗi quốc gia thành viên. Thủ tƣớng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lƣợc phát triển văn hóa đến năm 2020” và “Chƣơng trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2012 - 2015”, trong đó có những mục tiêu cụ thể liên quan tới việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận: “Xây dựng bản đồ phân bố di sản văn hóa phi vật thể; tiến hành 500 dự án sƣu tầm, bảo tồn lƣu giữ di sản văn hóa phi vật thể; đảm bảo việc giới thiệu, quảng bá và phát huy di sản đã đƣợc sƣu tầm lƣu giữ; hoàn chỉnh ngân hàng dữ liệu”. Đặc biệt, Việt Nam còn chủ động thực hiện các kế hoạch hành động liên quan tới bảo
35 tồn 11 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã đƣợc UNESCO công nhận theo đúng tinh thần Công ƣớc 2003. Nhà nƣớc và các tỉnh có di sản đƣợc vinh danh luôn quan tâm đến việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục về các di sản, gây dựng niềm tự hào trong nhân dân và ở các cộng đồng đang trực tiếp gìn giữ di sản. Hàng loạt kế hoạch, chƣơng trình đƣa di sản vào dạy trong nhà trƣờng cũng nhƣ đào tạo cán bộ, giảng viên chuyên sâu về di sản đã đƣợc triển khai liên tục và rộng khắp trên cả nƣớc trong những năm qua. 1.2.3. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận Tuy di sản văn hóa phi vật thể là một phần quan trọng và cấu thành nên di sản văn hóa nhƣng nó lại không đƣợc quan tâm nhiều nhƣ những di sản văn hóa vật thể. Có lúc các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã rơi vào tình trạng báo động đỏ. Tình trạng trên xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, tuy nhiên một nguyên nhân chính đó là đất nƣớc đã trải qua chiến tranh trong một thời gian dài, kinh tế khó khăn và những giá trị văn hóa không đƣợc nhận thức đúng đắn và đầy đủ. Nhiều nhà quản lý không có chuyên môn về di sản văn hóa phi vật thể. Việc đầu tƣ cho di sản văn hóa phi vật thể lại không mang đến hiệu quả về kinh tế một cách rõ rệt, cho nên việc bảo tồn đã bị coi nhẹ; đó là còn chƣa kể đến một số lƣợng lớn các di sản đã bị mai một và thất truyền mà công việc kiểm kê, xây dựng ngân hàng dữ liệu chƣa thể hoàn tất. Điều rất nguy hiểm là di sản văn hóa phi vật thể không có hình hài vật chất mà chỉ tồn tại trong ký ức của con ngƣời nên rất dễ bị mất mát, mai một; trong khi đó, hầu hết các nghệ nhân dân gian đều đã cao tuổi. Nếu chúng ta không có biện pháp kịp thời lƣu giữ lại tri thức, vốn liếng di sản quý giá của họ, thì khi mỗi một nghệ nhân mất đi cũng sẽ vĩnh viễn mang theo một phần linh hồn của di sản dân tộc mà sẽ không có cách gì khôi phục lại đƣợc.
36 Xác định đƣợc tầm quan trọng của di sản văn hóa và đặc biệt là di sản văn hóa phi vật thể, Đảng và Chính phủ đã luôn nhấn mạnh đến vai trò chủ chốt của các cơ quan Nhà nƣớc trong việc quản lý di sản văn hóa phi vật thể. Luật di sản, các Nghị định, Quyết định và Chƣơng trình mục tiêu quốc gia về văn hóa đều lần lƣợt đƣợc thông qua và thực hiện. Nhà nƣớc đã triển khai các Dự án sƣu tầm và bảo tồn những giá trị văn hoá phi vật thể tiêu biểu; xây dựng ngân hàng dữ liệu về văn hoá phi vật thể; sƣu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Việt Nam đã ý thức đƣợc từ sớm vai trò của UNESCO trong việc bảo vệ di sản và đặc biệt là Công ƣớc Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (Công ƣớc 2003), vì thế, để nâng cao mức độ quan tâm của ngƣời dân đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận cũng nhƣ quảng bá các di sản đó ra thế giới, Nƣớc Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam cũng đã phê chuẩn tham gia Công ƣớc 2003 từ tháng 4 năm 2006. Tính đến tháng 12 năm 2016, Việt Nam đã có 11 di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO vinh danh, điều này không những khẳng định sự đa dạng văn hóa mang đậm đà bản sắc dân tộc của nƣớc ta, mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên trƣờng quốc tế. Sau khi các di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận thì Nhà nƣớc và các cấp quản lý đã có trách nhiệm hơn trong việc bảo tồn, khai thác và lƣu truyền các di sản. Chính quyền địa phƣơng đã đƣa ra rất nhiều các chƣơng trình hành động giúp khơi dậy tình yêu của cộng đồng, đặc biệt là trong giới trẻ đối với di sản văn hóa phi vật thể. Đã có rất nhiều các chƣơng trình, kế hoạch nhằm khuyến khích lớp trẻ nhiệt tình tham gia vào việc tìm hiểu, hòa nhập cũng nhƣ tiếp nhận chuyển giao từ các nghệ nhân đi trƣớc. Bên cạnh đó, nhiều địa phƣơng trong cả nƣớc đã có những việc làm thiết thực để thế hệ trẻ đƣợc tiếp cận với di sản văn hóa nhƣ mở các câu lạc bộ, đƣa giáo trình vào nhà trƣờng để giảng dạy, tổ chức các cuộc thi, chính sách hỗ trợ…
37 Vai trò của quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận là rất quan trọng. Điều này đảm bảo cho các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc công nhận sẽ đƣợc bảo vệ và phát huy tích cực, không làm sai lệch và cải biên đi các giá trị truyền thống của di sản. 1.3. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN Tuy chúng ta đang tiến hành quản lý di sản văn hóa trong thời kinh tế thị trƣờng, nhƣng dấu ấn của cơ chế bao cấp vẫn còn khá sâu đậm, khiến cho nhiều cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức văn hóa vẫn trông chờ, ỷ lại vào Nhà nƣớc, chƣa phát huy tốt tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế văn hóa còn nhiều hạn chế, chƣa đồng bộ. Chủ trƣơng xã hội hóa các hoạt động văn hóa chƣa phát huy hiệu quả cao. Một số văn bản pháp luật về di sản văn hóa mà đặc biệt là di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận chƣa theo kịp sự phát triển của thực tiễn, việc tổ chức thực hiện còn chậm chạm, quan liêu, một số văn bản chƣa thực sự đi vào cuộc sống. Công tác kiện toàn tổ chức, bộ máy nhân sự ngành văn hóa, nhất là khi mới sáp nhập thành bộ đa ngành còn nhiều lúng túng. Năng lực quản lý văn hóa của các cán bộ địa phƣơng vẫn còn nhiều yếu kém. Quản lý văn hóa là một công việc rất phức tạp, nhạy cảm, đòi hỏi cả về kiến thức, kỹ năng lẫn tâm huyết, tinh thần trách nhiệm, nhƣng một số cán bộ trong lĩnh vực này (nhất là cán bộ cấp cơ sở) lại luôn biến động và còn nhiều hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu công tác. Thực tế cho thấy, năng lực quản lý nhà nƣớc của các cán bộ địa phƣơng về di sản văn hóa phi vật thể mà đặc biệt là các di sản đã đƣợc công nhận còn chƣa cao. Sự tách bạch giữa quản lý nhà nƣớc với hoạt động tác nghiệp chƣa rõ, vẫn còn sự trùng chéo, nhầm lẫn giữa chức năng quản lý nhà nƣớc với chức năng triển khai các hoạt động mang tính sự nghiệp.
38 Đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận, trong việc quản lý các di sản đó, Việt Nam còn phải tuân theo những điều đã cam kết trong Công ƣớc 2003. Làm thế nào để vẫn tôn vinh đƣợc giá trị của các di sản mà không bị cuốn vào sự khát khao danh hiệu, chạy theo sự công nhận danh hiệu. Điều này cũng là thách thức rất lớn đối với ngƣời quản lý di sản, nếu nhƣ họ không đƣợc đào tạo bài bản, chuyên sâu và hiểu rõ về các di sản văn hóa. Thông thƣờng, khi làm hồ sơ đệ trình UNESCO, chúng ta thƣờng chọn những di sản có vị trí độc đáo, đặc sắc nhất trong cộng đồng mà hiện có nguy cơ mai một, biến mất khỏi đời sống xã hội. Mục đích xin đƣợc UNESCO công nhận nhằm đánh thức, khuyến khích cộng đồng khu vực đó có ý thức giữ gìn, bảo vệ tài sản văn hóa nghệ thuật của quá khứ. Các di sản phi vật thể sau khi đƣợc xếp hạng luôn đối mặt với nguy cơ đến từ chính cơ quan quản lý văn hóa, đó là bị nhà nƣớc hóa và sân khấu hóa. Rất nhiều cộng đồng đã đánh đổi một tấm bằng công nhận di sản tinh thần của mình để biến nó thành một loại hình trình diễn. Làm thế nào để vẫn bảo vệ và lƣu truyền đƣợc di sản cho thế hệ sau, mặt khác, di sản cũng vẫn đƣợc sử dụng nhƣ một thế mạnh và tiềm năng để phát triển du lịch, đó là một bài toán khó với các địa phƣơng. 1.4. KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.4.1. Kinh nghiệm từ các địa phƣơng có di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận 1.4.1.1. Tỉnh Thừa Thiên Huế Nếu Phú Thọ tự hào là “một điểm đến 3 di sản” với: Ca trù, hát Xoan và Tín ngƣỡng thờ cúng Vua Hùng, thì Huế đang hƣớng đến “Một điểm đến 5 di sản”. Đây là một điều hiếm thấy ở các nƣớc trên thế giới - trong một khu di
39 sản nhƣng đƣợc UNESCO ghi danh đến 5 danh hiệu cao quý bao gồm: Quần thể di tích Cố đô Huế - Di sản văn hóa thế giới (1993), Nhã nhạc cung đình Huế - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (2003) và 3 Di sản tƣ liệu thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dƣơng gồm: Mộc bản triều Nguyễn (2009), Châu bản triều Nguyễn (2014) và thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (2016). Sau hơn 20 năm kể từ khi đƣợc công nhận là Di sản văn hóa thế giới, Cố đô Huế đã đƣợc các chuyên gia UNESCO và các tổ chức quốc tế đánh giá là “điểm sáng” trong công cuộc bảo tồn di sản. Phát huy những thành quả đạt đƣợc, thời gian tới, các di sản của Huế sẽ tiếp tục “hồi sinh” một cách toàn diện và chuyển sang giai đoạn phát triển bền vững. Có thể nói, để đạt đƣợc những kết quả nhƣ ngày nay chính là do các cấp, ngành và toàn thể nhân dân nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm với di sản văn hóa của Huế đƣợc UNESCO công nhận, từ đó nỗ lực và nghiêm túc thực hiện các điều khoản trong Công ƣớc bảo vệ di sản. Liên tục từ năm 2004 đến nay, Uỷ ban Di sản Thế giới của UNESCO đều có thông điệp ca ngợi những thành tựu xuất sắc trên phƣơng diện trùng tu di tích, bảo tồn di sản của Huế và nhấn mạnh: Huế là một trong số ít địa danh trên thế giới có cả di sản vật thể và phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận giá trị toàn cầu. UNESCO đã xem Huế là một ví dụ điển hình trong việc bảo tồn phát huy giá trị di sản. Nhận đƣợc kết quả trên là do công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đƣợc Đảng bộ, Chính quyền địa phƣơng quan tâm và đã đạt đƣợc nhiều kết quả quan trọng. Tỉnh Thừa Thiên Huế luôn xác định di sản văn hóa là tài sản vô giá của cha ông để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau, có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử văn hóa, là phƣơng tiện để quảng bá hình ảnh địa phƣơng, tạo tiền đề cho việc xây dựng chiến lƣợc phát triển du lịch, góp phần vào sự tăng trƣởng kinh tế - xã hội.
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ
Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ

Recommended

Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...
Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...
Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...Dịch Vụ Viết Thuê Khóa Luận Zalo/Telegram 0917193864
 
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch Giá
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch GiáLuận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch Giá
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch GiáDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂM
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂMLuận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂM
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂMViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú Thọ
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú ThọĐề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú Thọ
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú ThọDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOT
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOTLuận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOT
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOTDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đ
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đĐề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đ
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thôn
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thônLuận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thôn
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thônDịch Vụ Viết Luận Văn Thuê ZALO/TELEGRAM 0934573149
 
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vững
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vữngLuận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vững
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vữngDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 

Recommended

Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...
Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...
Luận văn: Khai thác các giá trị văn hóa của nghệ thuật chèo cổ ở Vùng Đồng bằ...Dịch Vụ Viết Thuê Khóa Luận Zalo/Telegram 0917193864
 
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch Giá
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch GiáLuận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch Giá
Luận văn: Dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Rạch GiáDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂM
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂMLuận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂM
Luận văn: Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, 9 ĐIỂMViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú Thọ
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú ThọĐề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú Thọ
Đề tài: Quản lý nhà nước về văn hóa huyện Tam Nông, Phú ThọDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOT
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOTLuận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOT
Luận văn: Tiềm năng khai thác các điểm du lịch tại Ninh Bình, HOTDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đ
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đĐề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đ
Đề tài: Bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Phán, 9đDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thôn
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thônLuận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thôn
Luận văn: Thực trạng lao động, việc làm của lao động nông thônDịch Vụ Viết Luận Văn Thuê ZALO/TELEGRAM 0934573149
 
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vững
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vữngLuận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vững
Luận văn: Tổ chức du lịch An Giang theo hướng phát triền bên vữngDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đ
Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đĐề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đ
Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đ
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đLuận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đ
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk LắkLuận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk LắkDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAY
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAYKhóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAY
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAYViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đ
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đĐề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đ
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOT
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOTLuận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOT
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOTDịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lại
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lạiLuận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lại
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lạiDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt Nam
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt NamLuận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt Nam
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt NamDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOTLuận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOTDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịchLuận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịchDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân độiLV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân độiDịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...Nhận Làm Đề Tài Trọn Gói Zalo/Tele: 0917.193.864
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOTLuận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOTDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOT
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOTLuận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOT
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOTDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế GiớiLuận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế GiớiDịch vụ Làm Luận Văn 0936885877
 
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đ
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đLuận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đ
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc MườngLuận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc MườngDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam Định
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam ĐịnhChính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam Định
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam ĐịnhDịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0909232620
 
Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng Nam
Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng NamĐề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng Nam
Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng NamDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hìnhĐề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hìnhDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 

More Related Content

What's hot

Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân độiLV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân độiDịch vụ viết thuê Luận Văn - ZALO 0932091562
 
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế GiớiLuận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế GiớiDịch vụ Làm Luận Văn 0936885877
 

What's hot (20)

Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đ
Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đĐề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đ
Đề tài: Phát triển sản phầm du lịch đặc thù tại TP Hải Phòng, 9đ
 
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
Đề tài đánh giá tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch Bắc Ninh RẤT HAY ...
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đ
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đLuận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đ
Luận văn: Quản lý nhà nước về văn hóa ở thị xã Phú Thọ, HOT, 9đ
 
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk LắkLuận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk
Luận văn: Thực hiện chính sách giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk
 
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAY
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAYKhóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAY
Khóa luận: Nghiên cứu tôn giáo ở đồng bằng Bắc bộ, HAY
 
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đ
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đĐề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đ
Đề tài: Nâng cao chất lượng hành chính công tại Quận Kiến An, 9đ
 
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOT
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOTLuận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOT
Luận văn: Phát triển làng nghề ở huyện Thường Tín, RẤT HAY, HOT
 
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lại
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lạiLuận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lại
Luận văn: Di cư lao động nông thôn - đô thị từ góc độ người ở lại
 
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt Nam
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt NamLuận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt Nam
Luận án: Hoạch định và thực thi chính sách công ở Việt Nam
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOTLuận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về phát triển du lịch bền vững, HOT
 
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)
Luận án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá (1998 - 2014)
 
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịchLuận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch
Luận văn:Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch
 
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân độiLV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
LV: Quản lý hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục trường dạy nghề quân đội
 
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...
Khóa Luận Thực trạng bảo tồn và phát triển du lịch tại quần thể di tích cố đô...
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOTLuận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOT
Luận văn: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, HOT
 
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOT
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOTLuận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOT
Luận văn: Phát triển tuyến du lịch sinh thái tỉnh Nghệ An, HOT
 
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế GiớiLuận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
Luận Văn Thạc Sĩ Quản Lý Nhà Nước Về Di Sản Văn Hóa Thế Giới
 
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đ
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đLuận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đ
Luận văn: Phát triển du lịch bền vững tỉnh Đồng Tháp, HOT, 9đ
 
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc MườngLuận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường
Luận văn: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường
 
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam Định
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam ĐịnhChính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam Định
Chính sách tạo việc làm cho thanh niên nông thôn tỉnh Nam Định
 

Similar to Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ

Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hìnhĐề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hìnhDịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864
 
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử Long
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử LongĐề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử Long
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử LongDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...nataliej4
 
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO: 0936 885 877
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...NuioKila
 
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bìnhluanvantrust
 

Similar to Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ (20)

Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng Nam
Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng NamĐề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng Nam
Đề tài: Bảo tồn và phát huy nghệ thuật múa Cơ Tu ở Quảng Nam
 
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hìnhĐề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
Đề xuất định hướng sinh kế bền vững với bảo tồn tài nguyên địa hình
 
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử Long
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử LongĐề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử Long
Đề tài: Bảo tồn các giá trị của tài nguyên địa hình ở Vịnh Bái Tử Long
 
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...
BẢO VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN TÍN NGƢỠNG THỜ CÚNG HÙNG VƢƠNG VÀ HÁT XOAN ...
 
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...
Bảo vệ môi trường du lịch bãi biển Thừa Thiên Huế, nghiên cứu trường hợp các ...
 
Luận văn: Xây dựng theo quy hoạch dự án khu du lịch sinh thái, 9đ
Luận văn: Xây dựng theo quy hoạch dự án khu du lịch sinh thái, 9đLuận văn: Xây dựng theo quy hoạch dự án khu du lịch sinh thái, 9đ
Luận văn: Xây dựng theo quy hoạch dự án khu du lịch sinh thái, 9đ
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...
Luận văn: Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quả...
 
Đề tài: Quản lý về di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Quảng Bình, HAY
Đề tài: Quản lý về di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Quảng Bình, HAYĐề tài: Quản lý về di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Quảng Bình, HAY
Đề tài: Quản lý về di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Quảng Bình, HAY
 
Đề tài: Hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Nhà hát Chèo Ninh Bình
Đề tài: Hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Nhà hát Chèo Ninh BìnhĐề tài: Hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Nhà hát Chèo Ninh Bình
Đề tài: Hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Nhà hát Chèo Ninh Bình
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống tại Phú Thọ
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống tại Phú ThọLuận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống tại Phú Thọ
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống tại Phú Thọ
 
Luận văn: Quản lý về lễ hội truyền thống ở tỉnh Phú Thọ, HAY
Luận văn: Quản lý về lễ hội truyền thống ở tỉnh Phú Thọ, HAYLuận văn: Quản lý về lễ hội truyền thống ở tỉnh Phú Thọ, HAY
Luận văn: Quản lý về lễ hội truyền thống ở tỉnh Phú Thọ, HAY
 
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống, HAY
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống, HAYLuận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống, HAY
Luận văn: Quản lý nhà nước về lễ hội truyền thống, HAY
 
Đề tài: Quản lý di tích lịch sử văn hóa đình Vĩnh Khê, Hải Phòng
Đề tài: Quản lý di tích lịch sử văn hóa đình Vĩnh Khê, Hải PhòngĐề tài: Quản lý di tích lịch sử văn hóa đình Vĩnh Khê, Hải Phòng
Đề tài: Quản lý di tích lịch sử văn hóa đình Vĩnh Khê, Hải Phòng
 
Luận văn: Quản lý Di tích đền An Sinh tỉnh Quảng Ninh, HAY, 9đ
Luận văn: Quản lý Di tích đền An Sinh tỉnh Quảng Ninh, HAY, 9đLuận văn: Quản lý Di tích đền An Sinh tỉnh Quảng Ninh, HAY, 9đ
Luận văn: Quản lý Di tích đền An Sinh tỉnh Quảng Ninh, HAY, 9đ
 
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ VĂN HÓA QUẢN LÝ DI TÍCH ĐỀN AN SINH, THỊ XÃ ĐÔNG TRI...
 
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
Quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh Quảng Bình
 
Đề tài: Quản lí về các di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Thanh Hóa, HAY
Đề tài: Quản lí về các di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Thanh Hóa, HAYĐề tài: Quản lí về các di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Thanh Hóa, HAY
Đề tài: Quản lí về các di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Thanh Hóa, HAY
 
Luận án: Ảnh hưởng văn học dân gian trong truyện thiếu nhi, HAY
Luận án: Ảnh hưởng văn học dân gian trong truyện thiếu nhi, HAYLuận án: Ảnh hưởng văn học dân gian trong truyện thiếu nhi, HAY
Luận án: Ảnh hưởng văn học dân gian trong truyện thiếu nhi, HAY
 
Đề tài: Khu di tích lịch sử danh thắng Vũng Đục tại Quảng Ninh
Đề tài: Khu di tích lịch sử danh thắng Vũng Đục tại Quảng NinhĐề tài: Khu di tích lịch sử danh thắng Vũng Đục tại Quảng Ninh
Đề tài: Khu di tích lịch sử danh thắng Vũng Đục tại Quảng Ninh
 
Đề tài: Quản lý hoạt động trung tâm văn hóa quận Hà Đông, HOT
Đề tài: Quản lý hoạt động trung tâm văn hóa quận Hà Đông, HOTĐề tài: Quản lý hoạt động trung tâm văn hóa quận Hà Đông, HOT
Đề tài: Quản lý hoạt động trung tâm văn hóa quận Hà Đông, HOT
 

More from Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864

Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏi
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏiDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏi
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏiDịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864
 

More from Dịch vụ viết bài trọn gói ZALO 0917193864 (20)

200 de tai khoa luạn tot nghiep nganh tam ly hoc
200 de tai khoa luạn tot nghiep nganh tam ly hoc200 de tai khoa luạn tot nghiep nganh tam ly hoc
200 de tai khoa luạn tot nghiep nganh tam ly hoc
 
Danh sách 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành khách sạn,10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành khách sạn,10 điểmDanh sách 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành khách sạn,10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành khách sạn,10 điểm
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngân hàng, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngân hàng, hay nhấtDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngân hàng, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngân hàng, hay nhất
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngữ văn, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngữ văn, hay nhấtDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngữ văn, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ngữ văn, hay nhất
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ô tô, 10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ô tô, 10 điểmDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ô tô, 10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ ô tô, 10 điểm
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục mầm non, mới nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục mầm non, mới nhấtDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục mầm non, mới nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục mầm non, mới nhất
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản trị rủi ro, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản trị rủi ro, hay nhấtDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản trị rủi ro, hay nhất
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ quản trị rủi ro, hay nhất
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏi
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏiDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏi
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng, từ sinh viên giỏi
 
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tiêm chủng mở rộng, 10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tiêm chủng mở rộng, 10 điểmDanh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tiêm chủng mở rộng, 10 điểm
Danh sách 200 đề tài luận văn thạc sĩ tiêm chủng mở rộng, 10 điểm
 
danh sach 200 de tai luan van thac si ve rac nhua
danh sach 200 de tai luan van thac si ve rac nhuadanh sach 200 de tai luan van thac si ve rac nhua
danh sach 200 de tai luan van thac si ve rac nhua
 
Kinh Nghiệm Chọn 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Trị Hay Nhất
Kinh Nghiệm Chọn 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Trị Hay NhấtKinh Nghiệm Chọn 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Trị Hay Nhất
Kinh Nghiệm Chọn 200 Đề Tài Tiểu Luận Chuyên Viên Chính Trị Hay Nhất
 
Kho 200 Đề Tài Bài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Kế Toán, 9 điểm
Kho 200 Đề Tài Bài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Kế Toán, 9 điểmKho 200 Đề Tài Bài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Kế Toán, 9 điểm
Kho 200 Đề Tài Bài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Kế Toán, 9 điểm
 
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Ngành Thủy Sản, từ các trường đại học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Ngành Thủy Sản, từ các trường đại họcKho 200 Đề Tài Luận Văn Ngành Thủy Sản, từ các trường đại học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Ngành Thủy Sản, từ các trường đại học
 
Kho 200 đề tài luận văn ngành thương mại điện tử
Kho 200 đề tài luận văn ngành thương mại điện tửKho 200 đề tài luận văn ngành thương mại điện tử
Kho 200 đề tài luận văn ngành thương mại điện tử
 
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành điện tử viễn thông, 9 điểm
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành điện tử viễn thông, 9 điểmKho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành điện tử viễn thông, 9 điểm
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành điện tử viễn thông, 9 điểm
 
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Giáo Dục Tiểu Học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Giáo Dục Tiểu HọcKho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Giáo Dục Tiểu Học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Giáo Dục Tiểu Học
 
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành luật, hay nhất
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành luật, hay nhấtKho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành luật, hay nhất
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành luật, hay nhất
 
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành quản trị văn phòng, 9 điểm
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành quản trị văn phòng, 9 điểmKho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành quản trị văn phòng, 9 điểm
Kho 200 đề tài luận văn tốt nghiệp ngành quản trị văn phòng, 9 điểm
 
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Sư Phạm Tin Học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Sư Phạm Tin HọcKho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Sư Phạm Tin Học
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Sư Phạm Tin Học
 
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Xuất Nhập Khẩu
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Xuất Nhập KhẩuKho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Xuất Nhập Khẩu
Kho 200 Đề Tài Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Xuất Nhập Khẩu
 

Recently uploaded

kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhkinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhdtlnnm
 
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfsách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfTrnHoa46
 
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdf
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdfCampbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdf
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdfTrnHoa46
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngYhoccongdong.com
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoá
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoáCác điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoá
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoámyvh40253
 
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-KhnhHuyn546843
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...Nguyen Thanh Tu Collection
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảo
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảoKiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảo
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảohoanhv296
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...Nguyen Thanh Tu Collection
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfhoangtuansinh1
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfNguyen Thanh Tu Collection
 
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docxTHAO316680
 
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...hoangtuansinh1
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIĐiện Lạnh Bách Khoa Hà Nội
 

Recently uploaded (20)

kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhkinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
 
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdfsách sinh học đại cương - Textbook.pdf
sách sinh học đại cương - Textbook.pdf
 
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdf
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdfCampbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdf
Campbell _2011_ - Sinh học - Tế bào - Ref.pdf
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
 
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoá
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoáCác điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoá
Các điều kiện bảo hiểm trong bảo hiểm hàng hoá
 
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
cac-cau-noi-tthcm.pdf-cac-cau-noi-tthcm-
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 200 C...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảo
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảoKiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảo
Kiểm tra cuối học kì 1 sinh học 12 đề tham khảo
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI DẠY BUỔI 2) - TIẾNG ANH 7 GLOBAL SUCCESS (2 CỘ...
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
 
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
 
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
Danh sách sinh viên tốt nghiệp Đại học - Cao đẳng Trường Đại học Phú Yên năm ...
 
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘIGIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 

Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận tại Phú Thọ

  • 1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ BÌNH NAM GIANG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2017
  • 2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ BÌNH NAM GIANG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN: TS. NGUYỄN THỊ HƢỜNG HÀ NỘI, NĂM 2017
  • 3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, khách quan dựa trên kết quả khảo sát thực tế và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào của các tác giả khác./. Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2017 Tác giả Ngô Bình Nam Giang
  • 4. LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới: Hội đồng Khoa học thuộc Học viện Hành chính; Các Thầy giáo, Cô giáo, đã trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính; Tiến sĩ Nguyễn Thị Hƣờng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2017 Tác giả Ngô Bình Nam Giang
  • 5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BNV: Bộ Nội Vụ BVHTTDL: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch GS: Giáo sƣ Nxb: Nhà xuất bản PGS: Phó giáo sƣ QĐ: Quyết định TP Thành phố TTg: Thủ tƣớng Chính phủ Ths: Thạc sĩ TS: Tiến sĩ UBND: Ủy ban nhân dân UNESCO: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc)
  • 6. DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ....................25 Sơ đồ 1.2: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận.....................................................32 Sơ đồ 2.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...................61 Biểu đồ 2.2: Đánh giá tính hiệu quả của các chính sách đã đƣợc đƣa ra để bảo tồn và phát huy di sản thế giới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ......70 Biểu đồ 2.3: Số liệu khảo sát sự hiểu biết về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ................................72 Biểu đồ 2.4: Các phƣơng án nâng cao chất lƣợng quản lý di sản thế giới trên địa bàn tỉnh Phú Thọ (%).....................................................76 Biểu đồ 3: Tỷ lệ ngƣời đồng ý nên có một bộ phận chuyên quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận...................89
  • 7. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ..............................................................1 MỞ ĐẦU .................................................................................................................1 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN..........................................10 1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN....................10 1.1.1. Di sản văn hóa .............................................................................................10 1.1.2. Di sản văn hóa phi vật thể............................................................................14 1.1.3. Di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam .....19 1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................................................................................22 1.2.1. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa............................................................22 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận...............................................................................................................28 1.2.3. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận..............................................................................................35 1.3. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................37 1.4. KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN ......................38 1.4.1. Kinh nghiệm từ các địa phƣơng ..................................................................38 1.4.2. Bài học từ các địa phƣơng...........................................................................43 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ..............................................................................................................46 2.1. KHÁI QUÁT VỀ TỈNH PHÚ THỌ VÀ CÁC DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ................46 2.1.1. Tổng quan về tỉnh Phú Thọ .........................................................................46 2.1.2. Các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................................................................................50 2.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỂ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ 54
  • 8. 2.2.1. Xây dựng, ban hành, tổ chức thực thi chính sách về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ................................54 2.2.2. Bộ máy tổ chức quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ .................................................................60 2.2.3. Tuyên truyền, giáo dục và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................63 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ..........................................................................................67 2.3.1. Kết quả đạt đƣợc trong công tác quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................67 2.3.2. Tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ...........................................69 Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ..........................................................79 3.1. QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC CÔNG NHẬN......79 3.1.1. Quan điểm của Đảng ...................................................................................79 3.1.2. Phƣơng hƣớng chung...................................................................................83 3.1.3. Mục tiêu của Phú Thọ..................................................................................86 3.2. HỆ THỐNG CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ..............................................87 3.2.1. Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nƣớc..........................................................87 3.2.2. Nâng cao chất lƣợng và hiệu quả xây dựng, ban hành và tổ chức thực thi chính sách ..............................................................................................................91 3.2.3. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục................................................................94 3.2.4. Các giải pháp khác giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .............96 KẾT LUẬN..........................................................................................................102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................104 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ.................................108 PHỤ LỤC ............................................................................................................109
  • 9. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Việt Nam là đất nƣớc có năm mƣơi tƣ dân tộc với hàng ngàn năm văn hiến, mỗi dân tộc lại sản sinh và lƣu giữ những giá trị văn hóa truyền thống mang bản sắc riêng của từng vùng, miền. Bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa là một chính sách lớn, xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nƣớc ta. Việt Nam hiện đang sở hữu hai mƣơi ba di sản đƣợc UNESCO vinh danh. Bao gồm di sản thiên nhiên, di sản vật thể, di sản phi vật thể, di sản tƣ liệu và di sản hỗn hợp. Trong số này, quần thể di tích cố đô Huế, đƣợc công nhận là di sản văn hóa thế giới sớm nhất (năm 1993). Gần đây nhất, ngày 01 tháng 12 năm 2016, Thực hành tín ngƣỡng thờ Mẫu tam phủ của ngƣời Việt đã đƣợc UNESCO ghi danh. Đây là vinh dự và cũng là niềm tự hào của Việt Nam khi giới thiệu văn hóa truyền thống đến với thế giới. Trong kho tàng di sản văn hóa của Việt Nam, di sản văn hóa phi vật thể đóng một vai trò quan trọng, đƣợc coi nhƣ “linh hồn” của di sản văn hóa vật thể, nhƣng năm 2000, GS. TS. Nguyễn Chí Bền, một chuyên gia về văn hóa đã cảnh báo là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đang ở tình trạng báo động đỏ. Tình trạng trên xẩy ra do nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chính là do đất nƣớc chúng ta đã phải trải qua chiến tranh trong một thời gian dài, kinh tế khó khăn và những giá trị văn hóa đã không đƣợc nhận thức đúng đắn. Thậm chí có những lãnh đạo và cán bộ địa phƣơng vẫn còn chƣa hiểu rõ di sản văn hóa phi vật thể là gì. Thêm vào đó, việc đầu tƣ cho di sản văn hóa phi vật thể không mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho nên việc bảo tồn đã bị coi nhẹ. Dù rằng việc bảo tồn di tích đã đƣợc Nhà nƣớc Việt Nam đặt ra ngay sau ngày đầu thành lập nƣớc (ngày 23/11/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 65/SL về việc bảo tồn cổ tích trên toàn cõi Việt Nam),
  • 10. 2 nhƣng phần linh hồn của văn hóa cộng đồng là di sản văn hóa phi vật thể thì lại chƣa đƣợc quan tâm đúng cách. Chỉ đến năm 2001, một động thái có ý nghĩa rất lớn với di sản văn hóa phi vật thể, đó là Nhà nƣớc triển khai chƣơng trình mục tiêu quốc gia về văn hóa với các Dự án Sƣu tầm và Bảo tồn những giá trị văn hoá phi vật thể tiêu biểu; xây dựng ngân hàng dữ liệu về văn hoá phi vật thể; sƣu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc. Bƣớc đầu, chƣơng trình đã mang lại một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, Việt Nam là đất nƣớc có lịch sử lâu đời nên mỗi vùng đất đều chất chứa rất nhiều di sản văn hóa phi vật thể, mà công việc kiểm kê, xây dựng ngân hàng dữ liệu khó có thể hoàn tất trong một thời gian ngắn. Đó là còn chƣa kể đến một số lƣợng lớn các di sản văn hóa phi vật thể đã bị mai một, thất truyền do các nghệ nhân đã qua đời. Ngoài ra, những bất cập về nhận thức trong công tác quản lý nhà nƣớc dẫn đến tác động làm sai lệch giá trị di sản. Nguồn nhân lực cho quản lý di sản tại các địa phƣơng rất thiếu, năng lực hạn chế, chƣa có điều kiện đào tạo và tập huấn chuyên sâu, trong khi nguồn tài chính hỗ trợ cộng đồng phục hồi, bảo tồn và phát huy di sản rất ít, không thƣờng xuyên. Phú Thọ - đất tổ Hùng Vƣơng, đất phát tích của dân tộc Việt Nam chỉ trong bốn năm đã có ba di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO vinh danh, bao gồm: hát Ca trù của ngƣời Việt (năm 2009, Phú Thọ là 1 trong 14 tỉnh đƣợc ghi danh), hát Xoan (năm 2011) và Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (năm 2012). Nhiều năm qua, tỉnh Phú Thọ đã triển khai đồng bộ công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa vùng đất Tổ thông qua công tác nghiên cứu, sƣu tầm, hệ thống hóa các tƣ liệu. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp bảo tồn, khai thác các giá trị phù hợp và đạt hiệu quả thiết thực, phục vụ công tác giáo dục truyền thống, quảng bá phát triển du lịch và góp phần gìn giữ bản
  • 11. 3 sắc văn hóa dân tộc, đƣa di sản văn hóa phi vật thể trở thành sản phẩm du lịch của vùng đất Tổ. Phú Thọ cũng đã triển khai nhiều chƣơng trình, dự án, đề tài khoa học về di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt là các đề tài, dự án liên quan đến hát Ca trù, hát Xoan và Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng. với tính thực tiễn hiệu quả cao. Công tác quản lý nhà nƣớc đối với các di sản văn hóa phi vật thể cũng đƣợc lãnh đạo tỉnh, các ngành, các cấp quan tâm bằng những chủ trƣơng, chính sách đƣợc đƣa ra kịp thời để bảo vệ và phát huy các giá trị bền vững, thu hút đƣợc sự tham gia tích cực của toàn xã hội và tranh thủ sự ủng hộ có hiệu quả của các Bộ, Ban, Ngành và cộng đồng quốc tế. Tuy Phú Thọ đã có những thành công bƣớc đầu trong việc bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận, nhƣng hiện nay công tác quản lý các di sản thế giới này vẫn còn tồn tại nhiều bất cập đòi hỏi các cấp, các ngành và tỉnh Phú Thọ phải tiếp tục tìm kiếm những hƣớng khắc phục hiệu quả hơn trong thời gian tới. Do những điểm đặc biệt nêu trên, trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của các thế hệ đi trƣớc đã công bố và sự hiểu biết khiêm tốn của cá nhân, tôi chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” cho luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cho đến nay, đã có rất nhiều chuyên gia quan tâm khảo sát và nghiên cứu về di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ngay cả trƣớc và sau khi các di sản đƣợc UNESCO vinh danh. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và công bố hàng trăm công trình, tiểu luận, bài báo, luận văn, luận án… liên quan đến các di sản văn hóa của Phú Thọ. Đơn cử nhƣ công trình nghiên cứu của TS. Phạm Trọng Toàn “Hát Xoan Phú Thọ” (2006) đã nghiên cứu chi tiết về hát Xoan. Sách “Tín ngƣỡng thờ
  • 12. 4 cúng Hùng Vƣơng” của GS.TS. Nguyễn Chí Bền và PGS.TS. Bùi Quang Thanh; bài báo của nhà nghiên cứu Đinh Vũ “Ca trù trên đất tổ”; bài báo của TS. Lê Minh Lý - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị di sản văn hóa (thuộc Hội Di sản Văn hóa Việt Nam) “Hát Xoan Phú Thọ - Âm vang dân tộc Việt” (2016)… Tuy nhiên, các nghiên cứu đó hầu nhƣ chỉ tập trung chủ yếu vào việc sƣu tầm, đánh giá giá trị, nêu lên những điểm khác biệt và đề xuất các biện pháp bảo vệ, phát huy từng loại hình di sản văn hóa. Ngoài các công trình viết về di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Phú Thọ đã đƣợc UNESCO vinh danh, thì còn có các nghiên cứu đề cập đến vấn đề quản lý nhà nƣớc đối với di sản văn hóa, chẳng hạn nhƣ sách “Quản lý di sản văn hóa” của TS. Nguyễn Trƣờng Tân và Ths. Nguyễn Thị Kim Loan đã nêu rõ quan điểm của tác giả về di sản văn hóa và quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa dân tộc; “Vấn đề quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa” của PGS. TS. Đặng Văn Bài (nguyên Cục trƣởng Cục Di Sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) nhắc đến các vấn đề trong quản lý di sản văn hóa. Đặc biệt cuốn kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế “10 năm thực hiện công ƣớc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO: Bài học kinh nghiệm và định hƣớng tƣơng lai” đã có rất nhiều bài viết của các nhà nghiên cứu trong nƣớc và thế giới đề cập đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể, những thành tựu đã đạt đƣợc sau khi thực hiện Công ƣớc UNECSO 2003 về Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ở Việt Nam. Ngoài ra, cũng có rất nhiều học viên lựa chọn vấn đề quản lý các di sản cho luận văn thạc sĩ của mình, ví dụ nhƣ Ths. Lê Trƣờng Giang - “Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” (năm 2013, chuyên ngành quản lý hành chính công) đã nghiên cứu công tác quản lý nhà nƣớc về các loại hình di sản văn hóa phi vật thể mà tỉnh Phú Thọ đang có, tập trung khai thác, nhấn mạnh tầm quan trọng của các di sản văn hóa đặc biệt là
  • 13. 5 di sản văn hóa phi vật thể trên toàn địa bàn tỉnh, đồng thời đƣa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc đối với các di sản đó; Ths. Vũ Mạnh Hùng - “Quản lý nhà nƣớc về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” (luận văn thạc sĩ quản lý hành chính công năm 2012) chủ yếu tập trung vào công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu nhất của tỉnh, đó là dân ca Quan họ Bắc Ninh; Ths. Triệu Thị Ngọc - “Tăng cƣờng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội” (năm 2011, chuyên ngành quản lý hành chính công), luận văn tập trung khảo sát nghiên cứu các đối tƣợng là di sản văn hóa và các vấn đề chủ yếu trên địa bàn Thủ đô Hà Nội; Ths. Hoàng Việt Hà - “Quản lý nhà nƣớc về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa trên địa bàn huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam” (năm 2015, chuyên ngành quản lý công) đề cập đến các giá trị to lớn của các di sản văn hóa trên địa bàn huyện Thanh Liêm và cần tăng cƣờng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc để bảo tồn và phát huy các di sản này. Thực tế cho thấy, những công trình nghiên cứu chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu về từng loại di sản văn hóa phi vật thể, hoặc quản lý di sản nói chung, hoặc quản lý nhà nƣớc về các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tại một địa phƣơng cụ thể, chƣa có một đề tài nào trực tiếp nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể mà đã đƣợc UNESCO công nhận. Tỉnh Phú Thọ còn là một trƣờng hợp đặc biệt vì có đến ba di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO ghi danh, nơi mà chính quyền địa phƣơng đã đƣa ra rất nhiều phƣơng thức quản lý để bảo tồn và phát huy các loại hình di sản văn hoá truyền thống đặc sắc này. Mô hình quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận của tỉnh Phú Thọ đã đạt đƣợc hiệu quả nhất định giúp khôi phục, gìn giữ và phát huy đƣợc các loại hình văn hóa truyền thống của địa phƣơng - những di sản phi vật thể đang đứng trƣớc nguy cơ bị mai một.
  • 14. 6 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Từ thực trạng các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc ghi danh trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, luận văn đề xuất các giải pháp phù hợp, mang tính ứng dụng khả thi, nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa các tài liệu và tƣ liệu để làm lý luận cơ bản và căn cứ cho quá trình nghiên cứu. - Nghiên cứu, khảo sát và hình thành nguồn tƣ liệu sơ cấp - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận, xác định các vấn đề cần quan tâm giải quyết. - Xây dựng, đề xuất giải pháp để nâng cao vai trò và tính hiệu quả trong quản lý nhà nƣớc về các di sản đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Hoạt động quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận ở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - nơi là cái nôi của các di sản văn hóa phi vật thể bao gồm Ca trù (Câu lạc bộ Ca trù Việt Trì); hát Xoan (bốn phƣờng Xoan cổ nằm ở làng Kim Đái (Kim Đới), Phù Đức, Thét của xã Kim Đức và làng An Thái xã Phƣợng Lâu); Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (Khu di tích tịch sử quốc gia Đền Hùng).
  • 15. 7 - Về thời gian: Luận văn chủ yếu tập trung phân tích, đánh giá thực trạng của việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn từ năm 2010 - 2016 (sau khi các di sản đƣợc UNESCO công nhận). - Về nội dung: luận văn tập trung vào các nội dung quản lý nhà nƣớc sau: + Xây dựng và tổ chức thực thi chính sách quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở cấp tỉnh. + Tổ chức bộ máy quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở cấp tỉnh. + Nâng cao công tác tuyên truyền, giáo dục để bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận ở tỉnh Phú Thọ. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận khoa học (chủ nghĩa duy vật biện chứng, khoa học quản lý…) 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp phỏng vấn cá nhân (phỏng vấn định tính): phỏng vấn sâu với các cá nhân và thảo luận nhóm đối với các đối tƣợng nhất định nhƣ cán bộ quản lý văn hóa tại địa phƣơng, nhóm nghệ nhân, câu lạc bộ, ngƣời dân, nhà nghiên cứu… - thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, trực tiếp quan sát và tham gia vào các hoạt động bảo vệ, khai thác di sản văn hóa phi vật thể ở địa phƣơng (nhƣ các lớp truyền dạy, câu lạc bộ, trƣờng học...) - Phƣơng pháp tổng hợp và phân tích tài liệu thứ cấp. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: đối tƣợng của điều tra xã hội học trong phạm vi luận văn này là quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Phiếu
  • 16. 8 bao gồm những câu hỏi về nội dung quản lý nhà nƣớc đối với các di sản văn hóa phi vật thể của Phú Thọ sau khi đƣợc vinh danh. Thông qua phiếu thu thập thông tin về di sản trên địa bàn tỉnh và việc quản lý các di sản đó sau khi đƣợc công nhận nhằm làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu của luận văn. Chúng tôi đã tiến hành điều tra khảo sát tại các cấp quản lý di sản nhƣ: Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO (Bộ Ngoại giao); UBND tỉnh Phú Thọ; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ; Bảo tàng Hùng Vƣơng (Việt Trì, Phú Thọ); Ban quản lý Khu di tích lịch sử quốc gia Đền Hùng; cán bộ quản lý văn hóa của hai xã Kim Đức và Phƣợng Lâu (nơi có các làng Xoan cổ), Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam (nơi làm hồ sơ Ca trù của ngƣời Việt và hát Xoan Phú Thọ), Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam (nơi làm hồ sơ Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng), một số nghệ nhân dân gian và ngƣời dân ở Phú Thọ với 100 phiếu điều tra và tiến hành xử lý dữ liệu trên phần mềm Epidata. - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh để xử lý tƣ liệu thu thập đƣợc từ thực tiễn và các bản ghi chép của các cá nhân tại địa phƣơng nhằm làm sáng tỏ nội dung cần nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống một số cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận và thực trạng hoạt động quản lý nhà nƣớc về các di sản này. Qua đó, bƣớc đầu phác họa một mô hình quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc công nhận. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn khái quát thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Bƣớc đầu giúp làm tiền đề tham khảo cho việc vận dụng và đề ra các giải pháp phù hợp,
  • 17. 9 sát thực tiễn, chấn chỉnh, đẩy mạnh công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận, góp phần bảo tồn, khai thác và phát huy các di sản văn hoá phi vật thể theo hƣớng bền vững. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn đƣợc chia làm ba chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận Chƣơng 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ Chƣơng 3: Quan điểm, phƣơng hƣớng và giải pháp quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
  • 18. 10 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.1.1. Di sản văn hóa 1.1.1.1. Khái niệm di sản văn hóa Văn hóa là một phạm trù rất rộng và có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau khi định nghĩa về nó. Cũng có rất nhiều cuộc tranh luận giữa các nhà nghiên cứu văn hóa ở trong nƣớc và trên thế giới mà nguyên nhân chính là do tính phức tạp, đa nghĩa trong bản thân khái niệm “văn hóa”. Nhìn chung, hiện nay ngƣời ta sử dụng khái niệm “văn hóa” nhằm để chỉ văn học, nghệ thuật nhƣ: thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh... Một cách hiểu thông thƣờng khác thì văn hóa là cách sống bao gồm phong cách ẩm thực, trang phục, cƣ xử, đức tin, tri thức... Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam cũng đã định nghĩa: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó là văn hóa.” [25] “Nói một cách đơn giản, văn hóa là tất cả những gì không phải thiên nhiên, nghĩa là tất cả những gì do con người, ở trong con người và liên quan trực tiếp nhất đến con người”. [15, tr.9] hay “Nói tới văn hóa là nói tới con người; có con người, có xã hội loài người thì mới có văn hóa. Vì vậy, dù quan niệm về văn hóa xưa, nay còn khác nhau, nhưng vẫn có điểm chung: đó là con người” [27, tr.18-19]. Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời
  • 19. 11 sống xã hội của ngƣời dân và mỗi quốc gia. Nó chính là năng lực sáng tạo, trí tuệ, tài năng, đạo đức của con ngƣời; trụ cột phát triển bền vững của mỗi dân tộc và toàn nhân loại. Lịch sử của Việt Nam đã chứng minh rằng, nhờ có nền tảng văn hóa, hội nhập và phát triển mà nhân dân ta đã phát huy đƣợc sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, sức sáng tạo to lớn để chiến thắng “thiên tai, địch họa”, giữ vững nền độc lập và bản sắc văn hóa trong suốt chiều dài lịch sử dựng nƣớc và giữ nƣớc hào hùng của dân tộc. Ngày nay, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vì mục tiêu “dân giàu, nƣớc mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, thì vai trò của văn hóa càng đƣợc khẳng định, nhất là trong việc điều tiết, cân bằng sự phát triển của đất nƣớc, không để sự phát triển nóng dẫn tới những hệ lụy khó lƣờng cho nền kinh tế, văn hóa và xã hội. Bất cứ dân tộc nào cũng có các di sản mang đặc trƣng của dân tộc đó. Chính điều này thể hiện bản sắc riêng của từng dân tộc và cũng để thể hiện sự khác biệt đối với thế giới. Việt Nam là một nƣớc nghìn năm văn hiến với năm mƣơi tƣ dân tộc nên chúng ta có một kho tàng đồ sộ các di sản văn hóa. “Tính chất lưu truyền đã biến văn hóa của thế hệ trước trở thành di sản văn hóa của thế hệ sau. Vì vậy, di sản văn hóa chính là hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần do một cộng đồng người sáng tạo và tích lũy trong một quá trình lịch sử lâu dài và được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau”. [23, tr.3] Trong điều 1, Luật Di sản văn hóa của Việt Nam nêu rõ định nghĩa về di sản văn hóa nhƣ sau: “Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. [29]
  • 20. 12 Tại Kỳ họp lần thứ 17 diễn ra tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua Công ƣớc về Bảo vệ Di sản văn hóa và Thiên nhiên thế giới (Công ƣớc Di sản Thế giới 1972). Để đáp ứng mục đích của Công ƣớc này, những loại hình sau đây sẽ đƣợc coi là “di sản văn hoá”: - Di tích kiến trúc (monuments): các công trình kiến trúc, các công trình điêu khắc và hội hoạ kiến trúc, các bộ phận hoặc kết cấu có tính chất khảo cổ học, các bi ký, các hang động cư trú và những bộ phận kết hợp, mà xét theo quan điểm lịch sử, nghệ thuật hoặc khoa học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu; - Nhóm công trình xây dựng (groups of buildings): các nhóm công trình riêng lẻ hoặc liên kết mà do tính chất kiến trúc, tính chất đồng nhất hoặc vị thế của chúng trong cảnh quan, xét theo quan điểm lịch sử, nghệ thuật hoặc khoa học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu; - Các di chỉ (sites): các công trình của con người hoặc công trình kết hợp giữa con người và thiên nhiên, cũng như các khu vực có các di chỉ khảo cổ học mà xét theo quan điểm lịch sử, thẩm mỹ, dân tộc học hoặc nhân học là có giá trị nổi tiếng toàn cầu. [33] Theo cách tiếp cận giá trị văn hóa này, di sản văn hóa bao gồm hầu hết các giá trị văn hóa do thiên nhiên và con ngƣời tạo nên. Đó là phần tinh túy, mang tính chất đặc trƣng của từng vùng miền và đặc biệt là đƣợc lƣu giữ, trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Di sản văn hóa là những giá trị bền vững vì nó đƣợc sáng tạo, bảo vệ và lƣu truyền ở trong chính cộng đồng, trải qua một thời gian dài nên cũng mang những dấu ấn đổi thay của lịch sử. Đó chính là tính chất đặc thù của di sản văn hóa khi phân biệt với khái niệm văn hóa. Do vậy, di sản văn hóa cũng chính là một phần chủ đạo của văn hóa. Trong dòng chảy của lịch sử, có rất
  • 21. 13 nhiều yếu tố văn hóa bị mai một do không vƣợt qua đƣợc thử thách của thời gian nên không đƣợc trở thành di sản văn hóa. Trải qua sự thẩm định của lịch sử và thời gian, các di sản văn hóa còn tồn tại đến bây giờ chính là phần tinh túy của văn hóa dân tộc, thể hiện bản sắc riêng của từng vùng miền và cộng đồng dân cƣ. 1.1.1.2. Đặc trưng, tính chất của di sản văn hóa Đặc trƣng cơ bản của di sản văn hóa chắc chắn phải mang những nét đặc trƣng cơ bản của văn hóa. Theo GS.TS. Trần Ngọc Thêm, văn hóa có bốn đặc trƣng cơ bản là: tính nhân sinh, tính lịch sử, tính giá trị và tính hệ thống. Di sản văn hóa dân tộc là do cộng đồng sáng tạo ra và đƣợc trao truyền từ đời này sang đời khác, cộng đồng này sang cộng đồng khác. Do vậy, di sản văn hóa cũng có đặc trƣng cơ bản là tính nhân sinh và tính lịch sử. Văn hóa là hoạt động sáng tạo của con ngƣời, tạo ra nét tiêu biểu, đặc trƣng riêng góp phần vào sự phát triển xã hội. Hoạt động sáng tạo gắn liền với sự vận động của đời sống xã hội, và chỉ có những sản phẩm mang lại lợi ích cho đời sống, hƣớng con ngƣời đến những giá trị tốt đẹp thì mới đƣợc coi là một di sản văn hóa. Văn hóa và di sản văn hóa phải có tính giá trị. Văn hóa và di sản văn hóa đều bao gồm nhiều thành phần và bộ phận khác nhau, giữa chúng luôn có mối quan hệ qua lại. Đó cũng chính là tính hệ thống của di sản văn hóa. Ngoài những đặc trƣng cơ bản, di sản văn hóa còn có một vài đặc trƣng riêng xuất phát từ những đặc trƣng cơ bản của văn hóa. GS.TS. Hoàng Vinh cho rằng, “di sản văn hóa đặc trưng bởi tính hiểu biết, tính biểu tượng và tính sử liệu” [39, tr.16] Tính hiểu biết là đặc trƣng của di sản văn hóa do chứa đựng vốn kinh nghiệm và tri thức sống của con ngƣời, nó hiển thị ở khả năng sáng tạo và tích luỹ thông tin.
  • 22. 14 Tính biểu tƣợng là khả năng trình bày, diễn đạt một ý nghĩa trừu tƣợng, sâu sắc bằng một hình ảnh cụ thể. Nhờ có tính biểu tƣợng mà giúp di sản văn hóa giàu có, phong phú hơn rất nhiều so với số lƣợng các hiện vật hay hình tƣợng mà một nền văn hóa sản sinh ra, vì một hình tƣợng, một hiện vật có thể chứa vô số lớp nghĩa khác nhau. Tính biểu tƣợng của văn hóa buộc con ngƣời khi giao tiếp với nhau phải có hiểu biết chung về văn hóa, nó thể hiện bản sắc nhƣng cũng là rào cản khi những ngƣời thuộc các nền văn hóa khác nhau giao tiếp với nhau. Di sản văn hóa còn mang tính sử liệu. Bất cứ vật thể đại diện cho một sự kiện lịch sử trọng đại nào, một giai đoạn lịch sử tiêu biểu, hay một nhân vật lịch sử nào cũng đều có thể trở thành di sản văn hóa. Nó ghi dấu các sự kiện trọng đại, hơn thế nữa, di sản văn hóa còn cung cấp các dữ liệu. Đó chính là tƣ liệu phản ánh trình độ, quan niệm của mỗi cộng đồng, quốc gia trong quá trình lịch sử. Do những đổi thay liên tục của lịch sử mà các di sản luôn mang những dấu tích của thời đại, do vậy, chúng lƣu trữ trong mình những sử liệu thuộc nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau. Tuy một đối tƣợng hay sự vật không nhất thiết phải hội tụ cả ba yếu tố trên nhƣng ít nhất phải có một tiêu chí đặc sắc thì đối tƣợng hay sự vật ấy mới trở thành di sản văn hóa. 1.1.2. Di sản văn hóa phi vật thể 1.1.2.1. Khái niệm “Ở Việt Nam, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được coi là hai bộ phận chính cấu thành kho tàng di sản văn hóa dân tộc. Chúng luôn gắn bó mật thiết, có tác động tương hỗ và tôn vinh lẫn nhau, nhưng vẫn có tính độc lập tương đối.” [1] Theo điều 1, chƣơng 1 của Luật Di sản văn hóa 2001 thì “Di sản văn hóa quy định tại Luật này bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn
  • 23. 15 hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.” [29] Do di sản văn hóa phi vật thể đóng vai trò quan trọng trong di sản văn hóa nên nó đã đƣợc định nghĩa rõ trong Luật Di sản văn hóa năm 2001, đƣợc sửa đổi, bổ sung năm 2009. Cụ thể, trong khoản 1, điều 4 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa, số 32/2009/QH12 nhƣ sau: “Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.” [30] Nghị định số 98/2010/NĐ- CP của Chính phủ ban hành ngày 21/9/2010 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật di sản văn hóa, theo đó, có 7 hình thức biểu hiện của “Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: tiếng nói, chữ viết; ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian; tập quán xã hội và tín ngưỡng; lễ hội truyền thống; nghề thủ công truyền thống; tri thức dân gian.” [7] Di sản văn hóa phi vật thể (intangible cultural heritage) hiện nay đã đƣợc đƣa vào các chƣơng trình bảo vệ khẩn cấp của thế giới và mỗi quốc gia. Trong thời gian dài, nhiều cuộc nghiên cứu đã đƣợc tiến hành để trả lời câu hỏi “di sản văn hóa phi vật thể là gì?” và trong khoản 1, điều 2, mục I, Công ƣớc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO năm 2003 đã ghi nhận: “Di sản văn hóa phi vật thể được hiểu là các tập quán, hình thức thể hiện, biểu đạt, tri thức, kĩ năng và kèm theo đó là những công cụ đồ vật, đồ tạo tác và các không gian văn hóa có liên quan mà các cộng đồng, các nhóm người và trong một số trường hợp là các cá nhân, công nhận là một phần di
  • 24. 16 sản văn hóa của họ. Được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác, di sản văn hóa phi vật thể được các cộng đồng, các nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường và mối quan hệ qua lại giữa cộng đồng với tự nhiên và lịch sử của họ, đồng thời hình thành trong họ ý thức về bản sắc và sự kế tục, qua đó khích lệ thêm sự tôn trọng đối với đa dạng văn hóa và tính sáng tạo của con người.” [34] Trong khái niệm này, UNSECO đã cố gắng cụ thể hóa tính “trừu tƣợng” của di sản văn hóa phi vật thể bằng việc đƣa ra một số định dạng của di sản văn hóa phi vật thể nhƣ: tập quán, biểu đạt tri thức, kỹ năng, các không gian văn hóa có liên quan… Di sản văn hóa phi vật thể phải có sự gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần của cộng đồng, đƣợc lƣu truyền, tái tạo để tạo nên bản sắc riêng của mỗi cộng đồng và sự đa dạng văn hóa trên toàn thế giới. Bản sắc của mỗi dân tộc là khác nhau và vì thế, di sản văn hóa phi vật thể ở mỗi quốc gia cũng đƣợc biểu hiện khác nhau. Qua các cách định nghĩa trên có thể thấy: Thứ nhất, di sản văn hóa phi vật thể mang tính trừu tƣợng cao, khó nắm bắt nên cần phải đƣa ra các hình thức biểu hiện cơ bản của loại hình di sản này. Không có một khuôn mẫu chung cho tất cả các quốc gia, mà dựa trên đặc điểm văn hóa và bản sắc riêng của các cộng đồng đang lƣu giữ di sản mà mỗi quốc gia sẽ đƣa ra các hình thức biểu hiện cụ thể; Thứ hai, khi đánh giá di sản thì ngoài dựa vào hình thức còn cần căn cứ vào các yếu tố khác nhƣ: sức sống của di sản (chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác), sự vận động, gắn bó với cộng đồng (tái tạo để thích nghi với môi trƣờng sống); giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật…; Thứ ba, vai trò quan trọng nhất là đại diện cho bản sắc dân tộc. Thông qua di sản văn hóa phi vật thể, chúng ta có thể hiểu hơn về quan niệm, cách
  • 25. 17 nghĩ, tâm tƣ, tình cảm, lối sống tốt đẹp của cộng đồng đó, những điều mà khó có thể tìm thấy ở một cộng đồng khác. Di sản văn hóa phi vật thể biểu hiện các mặt giá trị phần lớn thông qua các cử chỉ, hoạt động trình diễn của các nghệ nhân dân gian - những chủ thể sáng tạo và chủ sở hữu di sản. Di sản văn hóa phi vật thể tồn tại và đƣợc lƣu truyền phụ thuộc rất nhiều vào nhận thức của ngƣời dân và cộng đồng. Khi chủ thể sáng tạo và chủ sở hữu di sản là một cộng đồng cƣ dân, thì ý chí, khát vọng, nhu cầu và lợi ích của họ cũng tác động đến di sản đó. Chính họ là nhân tố quyết định di sản văn hóa phi vật thể nào cần đƣợc bảo tồn, phƣơng cách bảo tồn ra sao, sử dụng và khai thác nhƣ thế nào để thỏa mãn nhu cầu hƣởng thụ văn hóa của ngƣời dân và cộng đồng. 1.1.2.2. Đặc điểm, tính chất của di sản văn hóa phi vật thể Trong tài liệu của UNESCO mang tên “What is intangible culture heritage?” (Di sản văn hóa phi vật thể là gì?) có phân tích tính chất của di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: (i) tính truyền thống, đƣơng đại, sống động; (ii) tính bao hàm, (iii) tính đại diện, (iv) tính tùy thuộc vào cộng đồng. Từ đó ta có thể thấy rằng: - Thứ nhất, di sản văn hóa phi vật thể được chuyển giao qua nhiều thế hệ, được cải biên để thích nghi với biến đổi của đời sống và lịch sử. Di sản văn hóa phi vật thể được sáng tạo và lưu truyền trong chính người dân, do đó nó có sự gắn bó chặt chẽ với đời sống của cộng đồng và sự vận động, biến đổi của di sản là tất yếu. Bản chất của di sản văn hóa phi vật thể là sự tiếp nối và biến đổi, còn bản chất của di sản văn hóa vật thể là sự cố định và nguyên trạng. - Thứ hai, di sản văn hóa phi vật thể giúp gắn kết mỗi cá nhân, và gắn kết các cá nhân trong cộng đồng. Tính phổ biến, phổ cập, dễ hiểu thậm chí còn quan trọng hơn cả tính độc đáo.
  • 26. 18 - Thứ ba, di sản văn hóa phi vật thể phải đại diện cho bản sắc của dân tộc. Di sản đó cần thể hiện được những nét đẹp về văn hóa, lối sống, cách sống của cộng đồng. Đó là những nét đẹp nổi bật, riêng biệt, đặc trưng của từng cộng đồng. - Thứ tư, di sản văn hóa phi vật thể cần được công nhận bởi cộng đồng sáng tạo sử dụng di sản. UNESCO đã nhận định rằng: “thiếu đi sự công nhận của cộng đồng thì không ai có thể quyết định rằng những sự biểu đạt hay tập quán đó là di sản của họ”. Cộng đồng chính là một phần của di sản và họ là những người hiểu rõ nhất về nội dung cũng như giá trị của di sản. [35] Để hiểu đƣợc tầm quan trọng của di sản đối với đời sống của con ngƣời và cộng đồng, thì việc đánh giá là điều cần thiết. UNESCO và các quốc gia đều công nhận di sản văn hóa phi vật thể có những giá trị cơ bản sau: giá trị lịch sử, giá trị nghệ thuật, giá trị khoa học, giá trị gắn kết các dân tộc. Ngoài ra, di sản văn hóa phi vật thể còn có giá trị về kinh tế: giá trị này đối với mỗi cộng đồng thể hiện ở hai khía cạnh: tri thức và kĩ năng (nhƣ biểu diễn nghệ thuật) đƣợc lƣu truyền trong cộng đồng. Do vậy, việc sử dụng hiệu quả các di sản cũng sẽ đem lại lợi ích về kinh tế cho cộng đồng. Ở Việt Nam thì các di sản văn hóa mang “tính dân gian” rất rõ rệt và “tính dân gian” trong di sản văn hóa phi vật thể lại càng rõ nét hơn. Đặc trưng này chính là yếu tố làm nên sự đa sắc trong di sản văn hóa của một dân tộc, vì vậy cũng làm cho mức độ tinh tế trong di sản văn hóa phi vật thể tăng lên đáng kể. Nó là cái gì đó rất “mỏng manh”, dễ “lay động”, dễ bị biến dạng trước những tác động, dù là nhỏ nhất, từ con người và xã hội. Song, trong chừng mực nào đó, chính độ nhạy cảm như vậy lại tạo ra khoảng không gian rộng lớn cho sự sáng tạo của các chủ thể văn hóa. Đó chính là yếu tố làm cho di sản càng mang tính đa dạng hơn. [1]
  • 27. 19 Di sản văn hóa phi vật thể không “nhất thành bất biến” mà chúng hàm chứa những nhân tố mang tính lịch sử, đồng thời cũng mang hơi thở của thời đại. Điều đó còn nhấn mạnh rằng để tồn tại đến ngày hôm nay, di sản văn hóa phi vật thể đã trải qua một quá trình sàng lọc và sáng tạo không ngừng nghỉ. Khi đƣợc lƣu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, những gì đƣợc coi là tinh hoa nhất của di sản mới đƣợc bảo lƣu và chuyển giao. Không những thế, những giá trị văn hóa mới còn luôn không ngừng đƣợc sáng tạo, bổ sung làm cho kho tàng di sản văn hóa của quốc gia cũng nhƣ nhân loại ngày càng phong phú và đa dạng hơn. Đó là con đƣờng phù hợp với quy luật sáng tạo và phát triển của các giá trị văn hóa phi vật thể. Việt Nam có rất nhiều các loại hình di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu nhƣ: Nhã nhạc cung đình Huế, hát Ca trù, hát Xoan, Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng, Quan họ Bắc Ninh, Đờn ca tài tử, Chèo, Tuồng, Cải lƣơng Nam Bộ… cũng hàm chứa những sáng tạo mới qua mỗi một giai đoạn lịch sử. 1.1.3. Di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (viết tắt UNESCO) là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên hiệp quốc hoạt động với mục đích “thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hóa để đảm bảo sự tôn trọng công lý, luật pháp, nhân quyền và tự do cơ bản cho tất cả mọi người không phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo” [32]. UNESCO hiện có 195 quốc gia thành viên. Một số các dự án nổi bật của UNESCO là duy trì danh sách các di sản thế giới, khu dự trữ sinh quyển thế giới, di sản tƣ liệu thế giới, công viên địa chất toàn cầu, di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ủy ban Di sản thế giới là một cơ quan của UNESCO, đảm nhiệm việc xem xét và chấp thuận các di sản đƣợc đƣa vào danh sách Di sản thế giới và chịu trách nhiệm về việc thi hành Công ƣớc Di sản thế giới,
  • 28. 20 xác định việc sử dụng Quỹ Di sản Thế giới và phân bổ hỗ trợ tài chính khi có yêu cầu từ các quốc gia. Danh hiệu UNESCO ở Việt Nam bao gồm danh sách khu dự trữ sinh quyển thế giới, di sản tƣ liệu thế giới, công viên địa chất toàn cầu, di sản thiên nhiên, di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã đƣợc UNESCO công nhận. Di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận tại Việt Nam là các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam do một hoặc nhiều quốc gia đề cử hồ sơ và đƣợc UNESCO xem xét, thông qua và ghi danh. Điều kiện thứ nhất của hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể đƣợc đề cử đó là bề dày lịch sử cǎn cứ trên những bằng chứng, vǎn kiện sử liệu hay hiện vật liên quan. Điều kiện thứ hai để đƣợc xét đến đó là bề sâu nghệ thuật của di sản. Trong một loại hình di sản phi vật thể thì bề sâu của nghệ thuật có rất nhiều yếu tố ví dụ nhƣ giá trị thi ca, giá trị âm nhạc… tất cả phải đƣợc trình bày để tìm ra điểm đặc thù, nét đặc trƣng riêng có của từng di sản. Điều kiện thứ ba là tuy di sản nghệ thuật đó đặc sắc nhƣ thế nào, nhƣng lại có nguy cơ bị mai một, quên lãng do sự biến động và thay đổi của kinh thế, chính trị, xã hội, thị hiếu và thói quen sinh hoạt của cộng đồng. Điều kiện thứ tƣ là chính phủ, các cơ quan quản lý không bỏ rơi các di sản nghệ thuật này. Chính quyền phải muốn bảo tồn di sản văn hóa đấy. Không chỉ riêng các cấp quản lý mà nghệ nhân và quần chúng cũng tha thiết muốn gìn giữ và lƣu truyền lại di sản cho đời sau. Có thể nói điều kiện thứ tƣ là rất quan trọng và cần sự quan tâm, đồng lòng từ các cấp lãnh đạo đến quần chúng nhân dân để hồ sơ đƣợc xem xét công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới. Thời gian thiết lập hồ sơ là hai nǎm mà hội đủ cả bốn điều kiện trên không phải dễ, chính vì vậy mà nhiều bộ môn nổi tiếng của các nƣớc vẫn chƣa lập hoặc không muốn lập hồ sơ để đệ trình UNESCO công nhận là di sản vǎn hóa thế giới. Khi muốn giới thiệu một di sản văn hóa phi
  • 29. 21 vật thể nào đó thì cần phải khéo léo tuyển lựa để đƣợc UNESCO thông qua và vinh danh. Hồ sơ phải đƣợc gửi đi sáu tháng trƣớc khi Hội đồng Giám khảo xét duyệt. Trong khoảng thời gian này, UNESCO sẽ tìm một chuyên gia quốc tế để đánh giá bộ hồ sơ. Chuyên gia này sẽ không đƣợc là ngƣời cùng quốc gia với bộ hồ sơ xin xét duyệt. Một Uỷ ban sơ khảo sẽ xét duyệt trƣớc khi chuyển đến Ban Giám khảo và không bao giờ UNESCO xét lại một hồ sơ bị loại. Có thể nói rằng, khi một hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận thì trƣớc hết, đấy là niềm vinh dự của quốc gia đó. Tiếp theo sau là cơ hội quảng bá và giới thiệu đất nƣớc cũng nhƣ các di sản văn hóa đến với bạn bè thế giới. Tại hội nghị lần thứ 3, tháng 11 năm 2008 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, để biểu hiện sự đa dạng và giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng cũng nhƣ tính cấp thiết của vấn đề bảo tồn, Ủy ban liên chính phủ về bảo tồn Di sản phi vật thể của UNESCO đã đƣa ra hai loại danh sách: - Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; - Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp. Ngày 17 tháng 10 năm 2003, UNESCO đã thông qua Công ƣớc về Bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể (thƣờng đƣợc gọi là Công ƣớc 2003). Từ năm 2008, UNESCO đã bổ sung thêm Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp, mà cộng đồng có liên quan và các quốc gia thành viên cần có các biện pháp khẩn cấp để bảo tồn và phát huy di sản. Danh sách này góp phần huy động sự hợp tác quốc tế và sự hỗ trợ cho các bên liên quan để thực hiện các biện pháp bảo vệ thích hợp. Đó phải là các Di sản ở trong tình trạng bị lãng quên, mai một, cần đƣợc vinh danh để khôi phục và bảo vệ. Tính đến tháng 12 năm 2016, Việt Nam đã có 11 di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận là: Nhã nhạc cung đình Huế (2003); Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên (2005), Dân ca Quan họ Bắc Ninh
  • 30. 22 (2009); hát Ca trù của ngƣời Việt (2009); Hội Gióng tại đền Sóc và đền Phù Đổng, Hà Nội (2010); hát Xoan Phú Thọ (2011); Tín ngƣỡng thờ cúng Hùng Vƣơng (2012); Đờn ca tài tử Nam Bộ (2013), Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh (2014); Tín ngƣỡng thờ Mẫu Tam phủ của ngƣời Việt (2016); đặc biệt, Nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines đã chính thức đƣợc UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào tháng 12 năm 2015. Đây là hồ sơ di sản văn hóa đa quốc gia đầu tiên mà Việt Nam tham gia đệ trình và đƣợc chấp thuận. Trong 11 Di sản đó, có hai di sản nằm trong diện Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp đó là: hát Ca trù của ngƣời Việt (2009) và hát Xoan Phú Thọ (2011). 1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.2.1. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa Trong sự tồn tại và phát triển của văn hóa thì quản lý nhà nƣớc về văn hóa đóng vai trò rất quan trọng. Công tác quản lý nhà nƣớc về văn hóa góp phần định hƣớng, điều chỉnh sự phát triển văn hóa của quốc gia, giúp hiện thực hóa các chủ trƣơng, đƣờng lối văn hóa, văn nghệ của Đảng; từ đó tác động đến mục tiêu, bản chất của văn hóa dân tộc. Hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa trong các lĩnh vực, địa bàn, cộng đồng cụ thể sẽ giúp kiểm soát sự cẩu thả, sai lệch trong việc thực thi các cơ chế, chính sách của Nhà nƣớc trong lĩnh vực văn hóa. Ngày 09 tháng 6 năm 2014, Hội nghị Trung ƣơng 9 khóa XI ra Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con ngƣời Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nƣớc, đã nêu rõ: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội.” [14]
  • 31. 23 Theo PGS.TS. Phan Hồng Giang thì “Quản lý văn hóa là công việc của Nhà nước được thực hiện thông qua việc ban hành, tổ chức thực hiện, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực văn hóa, đồng thời nhằm góp phần phát triển kinh tế, xã hội của từng địa phương nói riêng, cả nước nói chung.” [16, tr.25-26]. “Quản lý nhà nước về văn hóa là sự tác động liên tục, có tổ chức, có chủ đích của Nhà nước bằng hệ thống pháp luật và bộ máy nhằm phát triển văn hóa, điều chỉnh hoạt động của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực văn hóa và liên quan.”[22] Hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa thời gian qua đã góp phần đảm bảo định hƣớng lớn của Đảng trong việc “xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp đƣợc bảo tồn và phát huy, bản sắc văn hóa dân tộc không bị mai một, hòa tan trong quá trình hội nhập và toàn cầu hóa. Hoạt động quản lý văn hóa cũng làm cho văn hóa trở thành một tác nhân kích thích sự phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều địa phƣơng. Trong công tác quản lý văn hóa không thể thiếu việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa là việc Nhà nƣớc ban hành các chính sách và luật pháp để bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa. Ngày nay, di sản văn hóa đã thực sự khẳng định đƣợc vị trí, vai trò của mình trong đời sống xã hội. Công tác bảo vệ và phát huy di sản văn hóa đã có một truyền thống lâu đời và nhận đƣợc sự quan tâm to lớn của Đảng, Nhà nƣớc, các Bộ, Ban, Ngành từ trung ƣơng đến địa phƣơng. Luật di sản văn hóa đã đƣợc Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X, kỳ họp thứ 9, thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2001 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2002. Chƣơng V trong Luật Di sản đã đề cập đến “Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa” và mục 1: “Nội dung
  • 32. 24 quản lý nhà nƣớc và cơ quan quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa” nêu rõ việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa bao gồm các nội dung sau: - Xây dựng, chỉ đạo thực hiện chiến lƣợc, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản; - Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về di sản văn hóa; - Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động bảo vệ, phát huy, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về di sản văn hóa; - Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa; - Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực; - Tổ chức và quản lý hợp tác quốc tế; - Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật; - UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ở địa phƣơng theo phân cấp của Chính phủ. Sau 8 năm đƣợc ban hành, tại kỳ họp thứ 5, ngày 18 tháng 6 năm 2009, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa (số 32/2009/QH12), có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2010. Luật Di sản văn hóa quy định về các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa; xác định quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với di sản văn hóa nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để quy định chi tiết và hƣớng dẫn thi hành một số vấn đề của Luật di sản văn hóa hiện hành, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 29 tháng 9 năm 2010 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa; Nghị định này thay thế Nghị định số 92/2002/NĐ-CP ngày 11 tháng 11 năm 2002 của Chính
  • 33. 25 phủ. Ngoài ra còn có Quyết định số 1569/QĐ-TTg ngày 19 tháng 8 năm 2010 của Thủ tƣớng Chính phủ về việc phê duyệt Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia; Nghị định số 75/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 7 năm 2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa. Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa từ trung ƣơng đến địa phƣơng đƣợc cụ thể hóa theo sơ đồ dƣới đây: Sơ đồ 1.1: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa CHÍNH PHỦ UBND TỈNHBỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH CỤC DI SẢN VĂN HÓA UBND HUYỆN SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH PHÕNG VĂN HÓA, THÔNG TIN UBND XÃ (BAN VĂN XÃ)
  • 34. 26 Theo Nghị định số 76/2013/NĐ-CP ngày 16 tháng 7 năm 2013 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: “Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao và du lịch trong phạm vi cả nước; quản lý nhà nước các dịch vụ công thuộc lĩnh vực văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao và du lịch theo quy định của pháp luật.” [8], Bộ chịu trách nhiệm trƣớc Chính phủ thực hiện quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Theo Quyết định số 189/QĐ-BVHTTDL ngày 16 tháng 01 năm 2008 của Bộ trƣởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập Cục Di sản văn hóa. Quyết định số 3878/QĐ-BVHTTDL ngày 01/11/2013 quy định chức năng nhiệm vụ của Cục Di sản văn hóa: “Cục Di sản văn hóa là cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về di sản văn hóa, được Bộ trưởng giao trách nhiệm chỉ đạo và hướng dẫn hoạt động phát triển sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa trong phạm vi cả nước theo đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.” [3] Thông tƣ liên tịch số 07/2015/TTLT-BVHTTDL-BNV, ngày 14 tháng 9 năm 2015 của Bộ trƣởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và Bộ trƣởng Bộ Nội vụ hƣớng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng; phòng Văn hóa và Thông tin thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, trong đó quy định: - Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý nhà nước về văn hóa ở địa phương theo quy định của pháp luật.
  • 35. 27 - Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. - Phòng Văn hoá và Thông tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện; thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND cấp huyện quản lý nhà nước về văn hóa và chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch. - Quản lý văn hóa cấp xã, phường, có ban Văn xã, và dưới nữa là cộng đồng đang gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể đó. [2] Ở cấp tỉnh, UBND tỉnh giao cho một phó Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp quản lý văn hóa cũng nhƣ di sản văn hóa trên toàn bộ địa bàn tỉnh. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan quản lý nhà nƣớc về văn hóa tại địa phƣơng, vừa là đơn vị chuyên môn trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo ngành, vừa là cơ quan tham mƣu cho tỉnh về lĩnh vực văn hóa. Bộ luôn hƣớng dẫn và đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng phải tập trung chỉ đạo đơn vị thuộc Sở phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phƣơng các cấp, kiểm tra, rà soát, giám sát để đảm bảo lƣu giữ và bảo vệ đƣợc các di sản văn hóa, tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Trong Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có phòng di sản văn hóa, hoặc phòng quản lý văn hóa và di sản văn hóa. Ở cấp huyện, phòng Văn hóa và Thông tin là cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, có chức năng tham mƣu, quản lý nhà nƣớc về văn hóa và di sản văn hóa trong phạm vi quận, huyện. Ở cấp xã có ban văn xã, các cán bộ quản lý văn hóa cấp địa phƣơng này là những ngƣời nắm rõ nhất về các di sản văn hóa trên địa bàn của mình cũng nhƣ thƣờng xuyên làm viêc, tiếp xúc với những các nhân và cộng đồng đang lƣu giữ di sản.
  • 36. 28 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận 1.2.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận là việc Đảng và Nhà nƣớc sử dụng hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách… thông qua bộ máy quản lý tác động có tính chất định hƣớng tới cộng đồng xã hội nhằm đạt đƣợc mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Nhƣ vậy, cũng có thể hiểu, quản lý nhà nƣớc về các di sản này là việc thiết lập mối quan hệ gắn bó giữa cơ quan quản lý nhà nƣớc về văn hóa và cộng đồng đang lƣu giữ di sản để giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Thêm vào đó, đối với các di sản mà đã đƣợc công nhận thì quốc gia đang sở hữu di sản đó còn yêu cầu phải tuân theo đúng những cam kết về việc bảo tồn và phát huy đã nêu ra trong hồ sơ đệ trình, cũng nhƣ những điều khoản của Công ƣớc 2003 mà nƣớc đó là thành viên. Quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận tuy có điểm giống với việc quản lý các di sản văn hóa phi vật thể trên cả nƣớc, nhƣng vẫn có những đặc trƣng riêng biệt do các di sản sau khi đƣợc công nhận đã không chỉ mang tầm quốc gia mà còn là đại diện của thế giới do đó sau khi đƣợc công nhận Chính phủ Việt Nam cũng đã đƣa ra các chính sách, chƣơng trình hành động và thành lập cơ quan chuyên môn quản lý các di sản. Chính phủ cũng giao việc quản lý di sản cho từng địa phƣơng nơi đang gìn giữ và bảo vệ chính di sản đó. Hàng năm, UBND tỉnh đều phải có báo cáo về tình trạng và công tác bảo tồn, phát huy di sản từ ngày di sản đƣợc công nhận.
  • 37. 29 1.2.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận * Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý nhà nước đối với di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Cơ sở pháp lý của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đó là hiến pháp, luật và các văn bản quy phạm pháp luật. Nhƣ vậy quản lý nhà nƣớc về di sản nói chung và quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận nói riêng có công cụ là hệ thống luật và các văn bản có tính pháp quy. Quản lý các di sản văn hóa bằng pháp luật chứ không phải bằng ý chí của nhà quản lý. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên đƣa di sản văn hóa phi vật thể trở thành đối tƣợng điều chỉnh của Luật Di sản văn hóa năm 2001và đƣợc điều chỉnh, bổ sung năm 2009. Có thể coi đây là bƣớc tiến mới về mặt nhận thức, cho phép tiếp cận toàn diện cả hai bộ phận cấu thành di sản văn hóa, xóa bỏ sự coi nhẹ di sản văn hóa phi vật thể kéo dài trong nhiều năm trƣớc đây. Trong bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa ở nƣớc ta, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thành lập Cục Di sản văn hóa theo Quyết định số 189/QĐ-BVHTTDL ngày 16 tháng 01 năm 2008. Đồng thời, Cục Di sản văn hóa đã thành lập phòng Quản lý văn hóa phi vật thể, có trách nhiệm tham mƣu và quản lý các di sản văn hóa phi vật thể trên phạm vi cả nƣớc cũng nhƣ các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đã đƣợc UNESCO công nhận. Điều này khẳng định sự quan tâm và phân cấp trong việc quản lý hai loại hình di sản vật thể và phi vật thể. Trong Luật Di sản văn hóa (số 28/2001/QH10) do Quốc Hội thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2001, chƣơng III nêu rõ về “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể”. Sau 8 năm, ngày 18 tháng 6 năm 2009, Quốc Hội
  • 38. 30 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa (số 32/2009/QH12) trong đó qui định: Nhà nƣớc bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể. Trong Nghị Định số 98/2010/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật di sản văn hóa” đã có cả một chƣơng II với nội dung “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể”. Những điều Luật và quy định của Nghị định nêu trên đã khẳng định Nhà nƣớc luôn có sự quan tâm và đề cao vai trò của việc quản lý các di sản văn hóa phi vật thể. Các tiêu chí để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận cũng đƣợc thể hiện một cách rõ ràng và cụ thể. Luật Di sản văn hóa và Nghị định cũng đã quy định từng bƣớc bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Tuy đó là một quá trình dài và yêu cầu sự hợp tác phối hợp của rất nhiều bên, nhƣng khi một di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đƣợc UNESCO vinh danh thì đó không chỉ là niềm tự hào của riêng địa phƣơng mà còn là cách để Việt Nam nâng cao vị thế của mình trên thế giới. Đây là cách quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới một cách hiệu quả, tinh tế và thuyết phục. * Xây dựng và vận hành bộ máy tổ chức quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận Việc quản lý các di sản sau khi đƣợc công nhận vẫn gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của bộ máy quản lý di sản văn hóa từ trung ƣơng đến địa phƣơng, trong đó Chính phủ thống nhất quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc về văn hóa trên phạm vi cả nƣớc; chịu trách nhiệm trƣớc chính phủ thực hiện quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Cục Di sản văn hóa là cơ quan của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có chức năng
  • 39. 31 tham mƣu giúp Bộ trƣởng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa. Cơ cấu tổ chức của Cục Di sản văn hóa có phòng Quản lý di sản văn hóa phi vật thể chuyên kiểm kê, giám sát việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của các địa phƣơng, và di sản văn hóa đã đƣợc thế giới công nhận trong cả nƣớc. Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch là đơn vị chuyên môn trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo ngành, đồng thời là cơ quan tham mƣu giúp UBND tỉnh quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa bao gồm cả các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO ghi danh. Tùy từng địa phƣơng mà Sở có thành lập phòng di sản văn hóa, hoặc phòng quản lý văn hóa và di sản văn hóa. Ngày 15 tháng 6 năm 1977, Chính phủ thành lập Uỷ ban quốc gia UNESCO của Việt Nam, đặt dƣới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Ngoại giao, đảm nhiệm việc thực hiện các nghĩa vụ, quyền hạn thành viên UNESCO của Việt Nam và thực hiện chính sách đối ngoại của Nhà nƣớc ta trong UNESCO. Uỷ ban quốc gia UNESCO Việt Nam có nhiệm vụ nghiên cứu và trình lên Thủ tƣớng Chính phủ các vấn đề về phƣơng hƣớng, chính sách, chƣơng trình và kế hoạch hoạt động của Việt Nam đối với UNESCO cũng nhƣ phối hợp và điều hành hoạt động của các ngành có liên quan tới UNESCO. Từ năm 1978, Việt Nam đã cử Phái đoàn đại diện thƣờng trực bên cạnh tổ chức UNESCO tại Paris và từ năm 1982 cử cấp đại sứ làm trƣởng Phái đoàn. Đối với bộ máy quản lý các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận thì ngoài bộ máy quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể, còn cần thêm sự quản lý và giám sát của Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam (Bộ Ngoại giao). Do vậy, bộ máy quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận đƣợc thể hiện cụ thể qua sơ đồ dƣới đây:
  • 40. 32 CHÍNH PHỦ BỘ NGOẠI GIAO UBND TỈNHBỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH ỦY BAN QUỐC GIA UNESCO VIỆT NAM CỤC DI SẢN VĂN HÓA UBND HUYỆN SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH PHÒNG VĂN HÓA, THÔNG TIN UBND XÃ (BAN VĂN XÃ) CỘNG ĐỒNG LƢU GIỮ DI SẢN Sơ đồ 1.2: Bộ máy quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc UNESCO công nhận Đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận thì theo cam kết với UNESCO, quốc gia có di sản đƣợc công nhận phải báo cáo về tình trạng của di sản theo định kỳ. Yêu cầu báo cáo định kỳ đối với Di sản
  • 41. 33 văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là 6 năm, đối với Di sản văn hóa phi vật thể cần đƣợc bảo vệ khẩn cấp là 4 năm. Do vậy, theo định kỳ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phải báo cáo về tình trạng quản lý di sản, công tác bảo tồn và phát huy di sản, thực hiện kế hoạch bảo vệ di sản trong thời gian của bản báo cáo, những cam kết đã thực hiện đến đâu, kế hoạch hoạt động trong tƣơng lai… cho Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cũng nhƣ Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO (Bộ Ngoại giao). Cục Di sản văn hóa sẽ làm báo cáo quốc gia định kỳ và kết hợp với công hàm của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam để gửi báo cáo cho UNESCO về những thay đổi từ ngày di sản đƣợc ghi danh vào Danh sách. * Tuyên truyền, phổ biến và giáo dục về các di sản văn hóa phí vật thể đã được UNESCO công nhận Sau khi đƣợc UNESCO công nhận, thì các di sản của địa phƣơng đã vƣợt xa khỏi tầm quốc gia mà đã trở thành di sản của thế giới. Do vậy, để bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa phi vật thể này mà Nhà nƣớc đã thông qua các biện pháp sau đây: - Tổ chức truyền dạy, phổ biến, xuất bản, trình diễn và phục dựng các loại hình di sản; - Khuyến khích và tạo điều kiện để tổ chức, nghiên cứu, sƣu tầm, lƣu giữ, truyền dạy và giới thiệu các di sản; - Hƣớng dẫn nghiệp vụ bảo vệ và phát huy giá trị di sản theo đề nghị của tổ chức, cá nhân nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể; - Đầu tƣ kinh phí cho hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, ngăn ngừa nguy cơ làm mai một, thất truyền di sản văn hóa phi vật thể.
  • 42. 34 Kể từ khi gia nhập UNESCO, Việt Nam đã nhận đƣợc sự ủng hộ và giúp đỡ quý báu của UNESCO về ý tƣởng, nhận thức và kinh nghiệm cũng nhƣ những đóng góp về tài chính và kỹ thuật ban đầu cho một số dự án của Việt Nam. Công ƣớc 2003 của UNESCO đã góp phần nâng cao nhận thức chung về vai trò của văn hóa trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội với tƣ cách là “nền tảng tinh thần, mục tiêu và động lực” cho phát triển bền vững, và đƣợc các nƣớc thành viên trong đó có Việt Nam áp dụng nhằm mục đích chính là bảo vệ và từ đó phát huy giá trị văn hóa phi vật thể. Thực thi trách nhiệm của một quốc gia thành viên tham gia Công ƣớc UNESCO 2003, Chính phủ Việt Nam đã đƣa ra các quy định pháp luật hàm chứa và phản ánh đúng các mục tiêu lớn của Công ƣớc này, đồng thời còn khẳng định, Nhà nƣớc chịu trách nhiệm đầu tƣ kinh phí cho việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Đó là những tiền đề quan trọng đảm bảo những điều kiện cần và đủ cho việc phát triển các hoạt động bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể trên phạm vi cả nƣớc. Đó còn là “cú hích” tạo động lực thu hút nguồn lực xã hội tham gia bảo vệ và phát huy di sản văn hóa. Thời gian qua ,Việt Nam đã thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả những khuyến nghị của UNESCO tại Điều II của Công ƣớc 2003 liên quan tới trách nhiệm của mỗi quốc gia thành viên. Thủ tƣớng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lƣợc phát triển văn hóa đến năm 2020” và “Chƣơng trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2012 - 2015”, trong đó có những mục tiêu cụ thể liên quan tới việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận: “Xây dựng bản đồ phân bố di sản văn hóa phi vật thể; tiến hành 500 dự án sƣu tầm, bảo tồn lƣu giữ di sản văn hóa phi vật thể; đảm bảo việc giới thiệu, quảng bá và phát huy di sản đã đƣợc sƣu tầm lƣu giữ; hoàn chỉnh ngân hàng dữ liệu”. Đặc biệt, Việt Nam còn chủ động thực hiện các kế hoạch hành động liên quan tới bảo
  • 43. 35 tồn 11 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã đƣợc UNESCO công nhận theo đúng tinh thần Công ƣớc 2003. Nhà nƣớc và các tỉnh có di sản đƣợc vinh danh luôn quan tâm đến việc tuyên truyền, phổ biến và giáo dục về các di sản, gây dựng niềm tự hào trong nhân dân và ở các cộng đồng đang trực tiếp gìn giữ di sản. Hàng loạt kế hoạch, chƣơng trình đƣa di sản vào dạy trong nhà trƣờng cũng nhƣ đào tạo cán bộ, giảng viên chuyên sâu về di sản đã đƣợc triển khai liên tục và rộng khắp trên cả nƣớc trong những năm qua. 1.2.3. Sự cần thiết của quản lý nhà nƣớc về di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận Tuy di sản văn hóa phi vật thể là một phần quan trọng và cấu thành nên di sản văn hóa nhƣng nó lại không đƣợc quan tâm nhiều nhƣ những di sản văn hóa vật thể. Có lúc các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã rơi vào tình trạng báo động đỏ. Tình trạng trên xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, tuy nhiên một nguyên nhân chính đó là đất nƣớc đã trải qua chiến tranh trong một thời gian dài, kinh tế khó khăn và những giá trị văn hóa không đƣợc nhận thức đúng đắn và đầy đủ. Nhiều nhà quản lý không có chuyên môn về di sản văn hóa phi vật thể. Việc đầu tƣ cho di sản văn hóa phi vật thể lại không mang đến hiệu quả về kinh tế một cách rõ rệt, cho nên việc bảo tồn đã bị coi nhẹ; đó là còn chƣa kể đến một số lƣợng lớn các di sản đã bị mai một và thất truyền mà công việc kiểm kê, xây dựng ngân hàng dữ liệu chƣa thể hoàn tất. Điều rất nguy hiểm là di sản văn hóa phi vật thể không có hình hài vật chất mà chỉ tồn tại trong ký ức của con ngƣời nên rất dễ bị mất mát, mai một; trong khi đó, hầu hết các nghệ nhân dân gian đều đã cao tuổi. Nếu chúng ta không có biện pháp kịp thời lƣu giữ lại tri thức, vốn liếng di sản quý giá của họ, thì khi mỗi một nghệ nhân mất đi cũng sẽ vĩnh viễn mang theo một phần linh hồn của di sản dân tộc mà sẽ không có cách gì khôi phục lại đƣợc.
  • 44. 36 Xác định đƣợc tầm quan trọng của di sản văn hóa và đặc biệt là di sản văn hóa phi vật thể, Đảng và Chính phủ đã luôn nhấn mạnh đến vai trò chủ chốt của các cơ quan Nhà nƣớc trong việc quản lý di sản văn hóa phi vật thể. Luật di sản, các Nghị định, Quyết định và Chƣơng trình mục tiêu quốc gia về văn hóa đều lần lƣợt đƣợc thông qua và thực hiện. Nhà nƣớc đã triển khai các Dự án sƣu tầm và bảo tồn những giá trị văn hoá phi vật thể tiêu biểu; xây dựng ngân hàng dữ liệu về văn hoá phi vật thể; sƣu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Việt Nam đã ý thức đƣợc từ sớm vai trò của UNESCO trong việc bảo vệ di sản và đặc biệt là Công ƣớc Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (Công ƣớc 2003), vì thế, để nâng cao mức độ quan tâm của ngƣời dân đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận cũng nhƣ quảng bá các di sản đó ra thế giới, Nƣớc Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam cũng đã phê chuẩn tham gia Công ƣớc 2003 từ tháng 4 năm 2006. Tính đến tháng 12 năm 2016, Việt Nam đã có 11 di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO vinh danh, điều này không những khẳng định sự đa dạng văn hóa mang đậm đà bản sắc dân tộc của nƣớc ta, mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên trƣờng quốc tế. Sau khi các di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận thì Nhà nƣớc và các cấp quản lý đã có trách nhiệm hơn trong việc bảo tồn, khai thác và lƣu truyền các di sản. Chính quyền địa phƣơng đã đƣa ra rất nhiều các chƣơng trình hành động giúp khơi dậy tình yêu của cộng đồng, đặc biệt là trong giới trẻ đối với di sản văn hóa phi vật thể. Đã có rất nhiều các chƣơng trình, kế hoạch nhằm khuyến khích lớp trẻ nhiệt tình tham gia vào việc tìm hiểu, hòa nhập cũng nhƣ tiếp nhận chuyển giao từ các nghệ nhân đi trƣớc. Bên cạnh đó, nhiều địa phƣơng trong cả nƣớc đã có những việc làm thiết thực để thế hệ trẻ đƣợc tiếp cận với di sản văn hóa nhƣ mở các câu lạc bộ, đƣa giáo trình vào nhà trƣờng để giảng dạy, tổ chức các cuộc thi, chính sách hỗ trợ…
  • 45. 37 Vai trò của quản lý nhà nƣớc về các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận là rất quan trọng. Điều này đảm bảo cho các di sản văn hóa phi vật thể sau khi đƣợc công nhận sẽ đƣợc bảo vệ và phát huy tích cực, không làm sai lệch và cải biên đi các giá trị truyền thống của di sản. 1.3. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN Tuy chúng ta đang tiến hành quản lý di sản văn hóa trong thời kinh tế thị trƣờng, nhƣng dấu ấn của cơ chế bao cấp vẫn còn khá sâu đậm, khiến cho nhiều cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức văn hóa vẫn trông chờ, ỷ lại vào Nhà nƣớc, chƣa phát huy tốt tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế văn hóa còn nhiều hạn chế, chƣa đồng bộ. Chủ trƣơng xã hội hóa các hoạt động văn hóa chƣa phát huy hiệu quả cao. Một số văn bản pháp luật về di sản văn hóa mà đặc biệt là di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc công nhận chƣa theo kịp sự phát triển của thực tiễn, việc tổ chức thực hiện còn chậm chạm, quan liêu, một số văn bản chƣa thực sự đi vào cuộc sống. Công tác kiện toàn tổ chức, bộ máy nhân sự ngành văn hóa, nhất là khi mới sáp nhập thành bộ đa ngành còn nhiều lúng túng. Năng lực quản lý văn hóa của các cán bộ địa phƣơng vẫn còn nhiều yếu kém. Quản lý văn hóa là một công việc rất phức tạp, nhạy cảm, đòi hỏi cả về kiến thức, kỹ năng lẫn tâm huyết, tinh thần trách nhiệm, nhƣng một số cán bộ trong lĩnh vực này (nhất là cán bộ cấp cơ sở) lại luôn biến động và còn nhiều hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu công tác. Thực tế cho thấy, năng lực quản lý nhà nƣớc của các cán bộ địa phƣơng về di sản văn hóa phi vật thể mà đặc biệt là các di sản đã đƣợc công nhận còn chƣa cao. Sự tách bạch giữa quản lý nhà nƣớc với hoạt động tác nghiệp chƣa rõ, vẫn còn sự trùng chéo, nhầm lẫn giữa chức năng quản lý nhà nƣớc với chức năng triển khai các hoạt động mang tính sự nghiệp.
  • 46. 38 Đối với các di sản văn hóa phi vật thể đã đƣợc UNESCO công nhận, trong việc quản lý các di sản đó, Việt Nam còn phải tuân theo những điều đã cam kết trong Công ƣớc 2003. Làm thế nào để vẫn tôn vinh đƣợc giá trị của các di sản mà không bị cuốn vào sự khát khao danh hiệu, chạy theo sự công nhận danh hiệu. Điều này cũng là thách thức rất lớn đối với ngƣời quản lý di sản, nếu nhƣ họ không đƣợc đào tạo bài bản, chuyên sâu và hiểu rõ về các di sản văn hóa. Thông thƣờng, khi làm hồ sơ đệ trình UNESCO, chúng ta thƣờng chọn những di sản có vị trí độc đáo, đặc sắc nhất trong cộng đồng mà hiện có nguy cơ mai một, biến mất khỏi đời sống xã hội. Mục đích xin đƣợc UNESCO công nhận nhằm đánh thức, khuyến khích cộng đồng khu vực đó có ý thức giữ gìn, bảo vệ tài sản văn hóa nghệ thuật của quá khứ. Các di sản phi vật thể sau khi đƣợc xếp hạng luôn đối mặt với nguy cơ đến từ chính cơ quan quản lý văn hóa, đó là bị nhà nƣớc hóa và sân khấu hóa. Rất nhiều cộng đồng đã đánh đổi một tấm bằng công nhận di sản tinh thần của mình để biến nó thành một loại hình trình diễn. Làm thế nào để vẫn bảo vệ và lƣu truyền đƣợc di sản cho thế hệ sau, mặt khác, di sản cũng vẫn đƣợc sử dụng nhƣ một thế mạnh và tiềm năng để phát triển du lịch, đó là một bài toán khó với các địa phƣơng. 1.4. KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ ĐÃ ĐƢỢC UNESCO CÔNG NHẬN 1.4.1. Kinh nghiệm từ các địa phƣơng có di sản văn hóa phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận 1.4.1.1. Tỉnh Thừa Thiên Huế Nếu Phú Thọ tự hào là “một điểm đến 3 di sản” với: Ca trù, hát Xoan và Tín ngƣỡng thờ cúng Vua Hùng, thì Huế đang hƣớng đến “Một điểm đến 5 di sản”. Đây là một điều hiếm thấy ở các nƣớc trên thế giới - trong một khu di
  • 47. 39 sản nhƣng đƣợc UNESCO ghi danh đến 5 danh hiệu cao quý bao gồm: Quần thể di tích Cố đô Huế - Di sản văn hóa thế giới (1993), Nhã nhạc cung đình Huế - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (2003) và 3 Di sản tƣ liệu thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dƣơng gồm: Mộc bản triều Nguyễn (2009), Châu bản triều Nguyễn (2014) và thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (2016). Sau hơn 20 năm kể từ khi đƣợc công nhận là Di sản văn hóa thế giới, Cố đô Huế đã đƣợc các chuyên gia UNESCO và các tổ chức quốc tế đánh giá là “điểm sáng” trong công cuộc bảo tồn di sản. Phát huy những thành quả đạt đƣợc, thời gian tới, các di sản của Huế sẽ tiếp tục “hồi sinh” một cách toàn diện và chuyển sang giai đoạn phát triển bền vững. Có thể nói, để đạt đƣợc những kết quả nhƣ ngày nay chính là do các cấp, ngành và toàn thể nhân dân nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm với di sản văn hóa của Huế đƣợc UNESCO công nhận, từ đó nỗ lực và nghiêm túc thực hiện các điều khoản trong Công ƣớc bảo vệ di sản. Liên tục từ năm 2004 đến nay, Uỷ ban Di sản Thế giới của UNESCO đều có thông điệp ca ngợi những thành tựu xuất sắc trên phƣơng diện trùng tu di tích, bảo tồn di sản của Huế và nhấn mạnh: Huế là một trong số ít địa danh trên thế giới có cả di sản vật thể và phi vật thể đƣợc UNESCO công nhận giá trị toàn cầu. UNESCO đã xem Huế là một ví dụ điển hình trong việc bảo tồn phát huy giá trị di sản. Nhận đƣợc kết quả trên là do công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đƣợc Đảng bộ, Chính quyền địa phƣơng quan tâm và đã đạt đƣợc nhiều kết quả quan trọng. Tỉnh Thừa Thiên Huế luôn xác định di sản văn hóa là tài sản vô giá của cha ông để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau, có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử văn hóa, là phƣơng tiện để quảng bá hình ảnh địa phƣơng, tạo tiền đề cho việc xây dựng chiến lƣợc phát triển du lịch, góp phần vào sự tăng trƣởng kinh tế - xã hội.