30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Chương 1 - Triết học Mác Lênin 2021 (edit).pptx
1. Biên soạn: Bộ môn Triết học
Email: triethoc@tmu.edu.vn
2. NỘI DUNG SỐ TIẾT
Giờ HD
Thực hành
- Giao nhiệm vụ
- Kiểm tra
1 tiết
2 tiết
Giờ giảng
- Chương 1
- Chương 2
- Chương 3
7 tiết
12 tiết
14 tiết
Giờ thảo luận - Thảo luận trên lớp
9 tiết
3. 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo trình Triết học Mác –
Lênin (Dành cho bậc đạo học hệ không chuyên lý luận
chính trị, Hà Nội, 2021).
2. Ngân hàng câu hỏi ôn thi
3. Giáo trình Triết học (Dùng trong đào tạo trình độ thạc sĩ,
TS các ngành KHXH không thuộc chuyên ngành triết học),
NXB ĐHSP
4. Nguyễn Hữu Vui (Chủ biên) (1998), Lịch sử triết học,
NXB CTQG Hà Nội.
10/16/2023
Tài liệu tham khảo
4. 10/16/2023
I. TRIẾT HỌC VÀ
VẤN ĐỀ CƠ BẢN
CỦA TRIẾT HỌC
II. TRIẾT HỌC
MÁC - LÊNIN
VÀ VAI TRÒ
CỦA TRIẾT HỌC
MÁC - LÊNIN
TRONG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI
1. Sự ra đời và phát triển của triết học
Mác – Lênin
2. Đối tượng và chức năng của triết
học Mác – Lênin
3. Vai trò của triết học Mác - Lênin
trong đời sống xã hội và trong sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay
1. Khái lược về triết học
2. Vấn đề cơ bản của triết học
3. Biện chứng và siêu hình
Chương 1: KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC
VÀ TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
5. 1. Khái lược về Triết học
10/16/2023
a. Nguồn gốc của triết học
b. Khái niệm Triết học
c. Vấn đề đối tượng của triết học trong lịch sử
d. Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
6. Triết học ra đời vào khoảng từ TKVIII đến TKVI
TrCN tại các trung tâm văn minh lớn của nhân loại
thời Cổ đại (Ấn Độ,Trung hoa, Hy lạp-La mã)
10/16/2023
a. Nguồn gốc của triết học
7. • Triết học là một hình thái YTXH, là một bộ phận
của KTTT
10/16/2023
a. Nguồn gốc của triết học
Nguồn
gốc
nhận
thức
Thế giới quan thần thoại, tôn
giáo chi phối hoạt động nhận
thức của con người
Sự hình thành, phát triển tư duy
trừu tượng, năng lực khái quát
nhận thức của con người
8. 10/16/2023
a. Nguồn gốc của triết học
Nguồn gốc
xã hội
Sản xuất xã hội đã có
sự phân công lao động
và loài người đã xuất
hiện giai cấp
Triết học ra đời mang “tính
đảng”, tính giai cấp
9. 10/16/2023
b. Khái niệm triết học
• Sử dụng các công cụ lý tính để diễn tả thế
giới và khái quát thế giới quan bằng lý luận
• Triết học với tính đặc thù - hệ thống tri thức
khoa học và phương pháp nghiên cứu.
Đặc thù của
triết học
• Hệ thống quan điểm lí luận chung nhất về thế
giới và vị trí con người trong thế giới đó
• Khoa học về những quy luật vận động, phát
triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư
duy.
Quan niệm
của triết học
Mác – Lênin
10. Triết học là gì ?
Trung Quốc: Triết =“Trí”, biểu hiện cao của
trí tuệ, sự hiểu biết sâu sắc của con người về
toàn bộ thế giới
Ấn Độ: Triết = “darshana”, có nghĩa là “chiêm
ngưỡng”, là tri thứcdựa trên lý trí, là con đường
suy ngẫm để dẫn dắt con người đến với lẽ phải
Phương Tây:
Philosophia:Yêu mến sự thông thái; triết học
vừa mang tính định hướng, vừa nhấn mạnh đến
khát vọng tìm kiếm chân lý của con người.
b. Khái niệm triết học
11. 10/16/2023
c. Vấn đề đối tượng của triết học trong lịch sử
Thời kỳ Hy
Lạp Cổ đại
Triết học - tự nhiên, “ là khoa học của mọi khoa học”
Thời Trung
cổ
Triết học kinh viện, duy tâm tôn giáo
Thời kỳ
phục hưng,
cận đại
Các khoa học thực nghiệm ra đời, tách ra khỏi triết học
Triết học
cổ điển
Đức
Khôi phục triết học là “khoa học của mọi khoa học”
Triết học
Mác
Nghiên cứu những vấn đề chung nhất mang tính quy luật
của TN, XH, TD
12. 10/16/2023
Hệ thống các tri thức, quan điểm, tình cảm, niềm tin, lý tưởng
xác định về thế giới và về vị trí của con người trong thế giới đó.
Quy định các nguyên tắc, thái độ, giá trị trong định hướng nhận
thức và hoạt động thực tiễn của con người.
Quan hệ giữa thế giới quan và nhân sinh quan
Các loại hình thế giới quan
Thế giới quan:
d. Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
13. 10/16/2023
TGQ DVBC là đỉnh cao của TGQ trong lịch sử
d. Triết học - hạt nhân lý luận của thế giới quan
• Bản thân triết học chính là thế giới quan
Thứ
nhất
• Triết học bao giờ cũng là thành phần quan trọng, đóng
vai trò là nhân tố cốt lõi
Thứ
hai
• Triết học bao giờ cũng có ảnh hưởng và chi phối các thế
giới quan khác
Thứ
ba
• Thế giới quan triết học như thế nào sẽ quy định các thế
giới quan và quan niệm khác như thế đó
Thứ
tư
14. 10/16/2023
a
• Nội dung vấn đề cơ bản của triết học
b
• Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
c
• Thuyết có thể biết (Khả tri) và thuyết
không thể biết (Bất khả tri)
2. Vấn đề cơ bản của triết học
15. 10/16/2023
a. Nội dung vấn đề cơ bản của triết học
MQH VC – YT
Bản thể
luận
YT -> VC
CNDT
BẤT KHẢ TRI
VC -> YT
CNDV
Nhận thức
luận
KHẢ TRI
LUẬN
16. b. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
10/16/2023
Chủ
nghĩa
duy
tâm
Duy tâm
khách
quan
Platon, Hêghen
Duy tâm
chủ quan
G.Berkeley, D.
Hume, G.Fichte
17. c. Thuyết có thể biết (Khả tri) và thuyết
không thể biết (Bất khả tri)
10/16/2023
Thuyết khả
tri
• Khẳng định con
người về nguyên tắc
có thể hiểu được bản
chất của sự vật
Thuyết bất khả tri
• Con người, về nguyên tắc,
không thể hiểu được bản chất
của đối tượng
Hoài nghi luận
• Con người không thể
đạt đến chân lý khách
quan
19. a. Khái niệm biện chứng và siêu hình
trong lịch sử
Siêu hình Biện chứng
- Khoa học siêu cảm tính, phi
thực nghiệm (Aristole)
- PPL khảo sát, nhận thức
đối tượng ở trạng thái cô
lập, tách rời (Hêghen)
- Nghệ thuật tranh luận để
tìm chân lý bằng cách phát
hiện mâu thuẫn trong cách
lập luận
10/16/2023
20. Phương pháp siêu hình Phương pháp biện chứng
Nhận thức đối tượng ở trạng
thái tĩnh cô lập, tách rời.
Thừa nhận sự biến đổi chỉ là
sự biến đổi về số lượng, về các
hiện tượng bề ngoài.
Nguyên nhân của sự biến đổi
được coi là nằm ở bên ngoài đối
tượng
Nhận thức đối tượng trong các
mối liên hệ phổ biến vốn có của nó,
ở trạng thái vận động, phát triển.
Quá trình vận động này thay đổi cả
về lượng và chất của các sự vật, hiện
tượng.
Nguồn gốc của sự vận động là sự
đấu tranh giữa các mặt đối lập trong
bản thân sự vật, hiện tượng.
10/16/2023
a. Khái niệm biện chứng và siêu hình
trong lịch sử
21. Phương pháp siêu hình Phương pháp biện chứng
Muốn nhận thức bất kỳ đối
tượng nào, trước hết phải tách đối
tượng ấy ra khỏi những liên hệ
nhất định.
Có vai trò lớn trong việc giải
quyết vấn đề của cơ học nhưng
hạn chế khi giải quyết vấn đề vận
động, liên hệ
Là phương pháp mà con người
thấy cả sự sinh thành, phát triển và
sự tiêu vong của sự vật.
Phương pháp tư duy biện chứng
trở thành công cụ hữu hiệu giúp
con người nhận thức và cải tạo thế
giới
10/16/2023
a. Khái niệm biện chứng và siêu hình
trong lịch sử
22. b. Các hình thức cơ bản của PBC
PBC cổ đại
Trực quan, tự phát
PBCDT
PPL BC- TGQ DT
PBCDV
TGQ DV - PPL BC
Vũ trụ vận động
Biến hóa
BC của ý niệm
BC của sự vật
Là học thuyết về
MLH phổ biến &PT
PHÉP
BIỆN
CHỨNG
23. II. TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN VÀ VAI TRÒ CỦA TRIẾT
HỌC MÁC - LÊNIN TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
10/16/2023
1. Sự ra đời và phát triển của triết học
Mác – Lênin
2. Đối tượng và chức năng của triết
học Mác – Lênin
3. Vai trò của triết học Mác – Lênin
trong đời sống xã hội và trong sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay
24. 1. Sự ra đời và phát triển của triết học Mác – Lênin
10/16/2023
a. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời triết học
Mác
b. Những thời kỳ chủ yếu trong sự hình thành
và phát triển của Triết học Mác
c. Thực chất và ý nghĩa cuộc cách mạng trong
triết học do C.Mác và Ph.Ăngghen thực hiện
d. Giai đoạn Lênin trong sự phát triển Triết học
Mác
25. a. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời triết
học Mác
Nhân tố
chủ quan
trong sự
hình thành
triết học
Mác
Nguồn gốc
lý luận và
tiền đề
khoa học tự
nhiên
Điều kiện
kinh tế - xã
hội
29. a. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời
triết học Mác
10/16/2023
* Nhân tố chủ quan trong sự hình thành
triết học Mác
C.Mác và Ph.Ăngghen
đều tích cực tham gia
hoạt động thực tiễn
Hiểu sâu sắc cuộc sống
khốn khổ của GCCN
trong nền SX TBCN
Xây dựng hệ thống lý
luận, cung cấp cho
GCCN một công cụ sắc
bén để nhận thức và cải
tạo thế giới
30. b. Những thời kỳ chủ yếu trong sự hình thành
và phát triển của Triết học Mác (TNC)
10/16/2023
1841 -
1844 • Thời kỳ hình thành tư tưởng triết học
với bước quá độ từ CNDT và DCCM
sang CNDV và CNCS
1844 -
1848
• Thời kỳ đề xuất những nguyên
lý triết học DVBC và DVLS
1848 -
1895
• Thời kỳ C.Mác và
Ph.Ăngghen bổ sung và
phát triển toàn diện lí
luận triết học
31. c. Thực chất và ý nghĩa cuộc cách mạng trong
triết học do C.Mác và Ph.Ăngghen thực hiện
C.Mác và Ph.Ăngghen sáng tạo ra một chủ nghĩa duy vật
triết học hoàn bị, đó là chủ nghĩa duy vật biện chứng.
C.Mác và Ph. Ăngghen sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật lịch
sử - nội dung chủ yếu của bước ngoặt cách mạng trong
triết học.
C.Mác và Ph. Ăngghen sáng tạo ra một triết học chân
chính khoa học, với những đặc tính mới của triết học duy
vật biện chứng.
10/16/2023
32. d. Giai đoạn Lênin trong sự phát triển Triết học Mác
Hoàn cảnh lịch sử V.I.Lênin phát triển Triết học Mác
Cuối XIX, đầu XX: CNTB CNĐQ, xuất hiện
những mâu thuẫn mới đặc biệt GCTS >< GCVS
Trung tâm cách mạng thế giới chuyển sang nước
Nga và xuất hiện phong trào giải phóng dân tộc tại
các nước thuộc địa cần hệ thống lý luận mới soi
đường
Những phát minh mới trong KHTN (vật lý học) dẫn
đến sự khủng hoảng về TGQ…bị CNDT lợi dụng
gây ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức và hoạt động
CM
Các nhà tư tưởng tư sản tấn công nhằm xuyên tạc và
phủ nhận chủ nghĩa Mác
33. V.I.Lênin trở thành người kế tục trung thành và phát triển sáng tạo
chủ nghĩa Mác và triết học Mác trong thời đại mới - thời đại đế
quốc chủ nghĩa và quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Thời kỳ 1893 - 1907, V.I.Lênin bảo vệ và phát triển triết
học Mác nhằm thành lập đảng Mác - xít ở Nga và chuẩn bị
cho cuộc cách mạng dân chủ tư sản lần thứ nhất.
Từ 1907 - 1917 là thời kỳ V.I.Lênin phát triển toàn diện
triết học Mác và lãnh đạo phong trào công nhân Nga, chuẩn
bị cho cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Từ 1917 - 1924 là thời kỳ Lênin tổng kết kinh nghiệm thực
tiễn cách mạng, bổ sung, hoàn thiện triết học Mác, gắn liền
với việc nghiên cứu các vấn đề xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Thời kỳ từ 1924 đến nay, triết học Mác - Lênin tiếp tục
được các Đảng Cộng sản và công nhân bổ sung, phát triển
10/16/2023
34. 10/16/2023
2. Đối tượng và chức năng
của triết học Mác - Lênin
a. Khái niệm triết học
Mác – Lênin
b. Đối tượng của triết học
Mác - Lênin
c. Chức năng của triết
học Mác - Lênin
35. a. Khái niệm triết học Mác – Lênin
10/16/2023
Hệ thống quan điểm duy vật
biện chứng về tự nhiên, xã
hội và tư duy - thế giới quan
và phương pháp luận khoa
học, cách mạng của giai cấp
công nhân, nhân dân lao
động và các lực lượng xã
hội tiến bộ trong nhận thức
và cải tạo thế giới.
37. b. Đối tượng của triết học Mác - Lênin
10/16/2023
• Giải quyết mối
quan hệ giữa
vật chất và ý
thức trên lập
trường duy vật
biện chứng;
nghiên cứu
những quy luật
vận động, phát
triển chung
nhất của tự
nhiên, xã hội
và tư duy.
• Phân biệt rõ
ràng đối
tượng của
triết học và
đối tượng của
các khoa học
cụ thể
• Triết học Mác -
Lênin có mối
quan hệ gắn bó
chặt chẽ với
các khoa học
cụ thể
38. c. Chức năng của triết học Mác - Lênin
10/16/2023
Chức năng thế giới
quan
Giúp con người
hình thành quan
điểm khoa học,
xác định thái độ
và cách thức hoạt
động của bản
thân.
TGQ DVBC nâng
cao vai trò tích
cực, sáng tạo của
con người
TGQ DVBC có
vai trò là cơ sở
khoa học để đấu
tranh với TGQ
duy tâm tôn giáo,
phản khoa học.
39. c. Chức năng của triết học Mác - Lênin
10/16/2023
Chức năng phương pháp luận
PPL là hệ thống những quan điểm, những nguyên tắc xuất phát có vai trò
chỉ đạo việc sử dụng các phương pháp trong hoạt động nhận thức và hoạt
động thực tiễn nhằm đạt kết quả tối ưu.
PPL triết học là phương pháp luận chung nhất của toàn bộ nhận thức khoa
học và trong hoạt động thực tiễn
Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn, không được xem thường hoặc
tuyệt đối hoá phương pháp luận triết học. Nếu thiếu sẽ rơi vào tình trạng
mò mẫm, mất phương hướng; tuyệt đối hóa sẽ sa vào chủ nghĩa giáo điều
40. 3. Vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội
và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay
10/16/2023