2. M c tiêu
1. Đ nh nghĩa đư c s t không
rõ nguyên nhân (SKRNN)
2. Li t kê các nhóm căn nguyên
c a SKRNN.
3. Trình bày các phương pháp
ch n đoán căn nguyên
SKRNN.
3. Dàn bài
1. Đ nh nghĩa
2. Ch n đoán căn nguyên
3. Phương pháp ch n đoán căn
nguyên
4. K t lu n
4. Nh c l i
Ch t gây s t ngo i lai
(exogenous pyrogen):
nhi m trùng, ch n
thương, viêm, đáp ng
mi n d ch…
Monocyte,
macrophage, t bào
n i m c, t bào bi u
mô, lympho B…
Ch t gây s t n i sinh
(endogenous
pyrogen): IL1, IL6,
TNF, IFN…
Trung tâm đi u hòa thân
nhi t vùng dư i đ i
(hypothalamic
thermoregulatory center)
Prostaglandine
E2, E1
Tăng set point
Tăng sinh nhi t,
gi m th i nhi t
S T
Glucocorticoids Systemic antipyretics
Central
anti
pyretics
5. Nh c l i
S T
(FEVER)
• Gia tăng thân nhi t qua
trung gian gia tăng set
point.
TĂNG THÂN NHI T
(HYPERTHERMIA)
• Gia tăng thân nhi t
trong khi set point bình
thư ng.
• Circadian temprature
rhythm (+)
• Đáp ng v i
antipyretics.
• Circadian temprature
rhythm (-)
• Không đáp ng v i
antipyretics.
• Thư ng th y do tăng s n
nhi t, gi m th i nhi t: m c
qu n áo dày, làm vi c trong
môi trư ng quá nóng,
cư ng giáp…
6. 1.Đ nh nghĩa
Theo Petersdorf – Beeson (1961): SKRNN
khi thân nhi t > 38.3°C (101°F); kéo dài
ít nh t 3 tu n; không ch n đoán ra sau
m t tu n kh o sát tích c c t i b nh
vi n.
SKRNN hi n đư c chia thành 4 nhóm:
• SKRNN c đi n.
• SKRNN trong b nh vi n.
• SKRNN trên ngư i suy gi m mi n d ch.
• SKRNN liên quan đ n nhi m HIV.
7. 2.Ch n đoán căn nguyên
SKRNN
C ĐI N
SKRNN TRONG
B NH VI N
SKRNN
TRÊN NGƯ I
SUY GI M
Mi N D CH
SKRNN
LIÊN QUAN Đ N
NHI M HIV
Đ NH NGHĨA
>38°C, >3 tu n
> 2 l n thăm
khám ho c 3
ngày trong BV
>38°C, 3 ngày,
không s t lúc
nh p vi n
>38°C, >3 ngày,
c y âm tính sau
48 gi
38°C, >3 tu n đ i
v i BN ngo i trú;
>3 ngày v i BN
n i trú nhi m HIV
đư c xác đ nh
NƠI C A BN C ng đ ng, BV BV BV C ng đ ng, BV
NGUYÊN
NHÂN
Ung thư, nhi m
trùng, b nh lý
viêm
Nhi m trùng trong
BV, h u ph u, s t
do thu c
Đa s do nhi m
trùng nhưng ch
tìm đư c nguyên
nhân trong 40-
60% trư ng h p
Sơ nhi m HIV,
nhi m
mycobacteria,
đi n hình và
không đi n hình,
CMV,
lymphoma…
Đ C ĐI M
TI N S
Du l ch, ti p xúc
v i súc v t và côn
trùng, dùng thu c,
ch ng ng a, ti n
s gia đình, b nh
lý van tim.
Ph u thu t,
đi u tr b ng
thu c, các b
ph n nhân t o
Hóa tr li u, s
d ng thu c, các
b nh lý suy
gi m mi n d ch
có s n
Thu c, y u t
nguy cơ, du l ch
8. 2.Ch n đoán căn nguyên
SKRNN
C ĐI N
SKRNN
TRONG
B NH VI N
SKRNN
TRÊN NGƯ I
SUY GI M
Mi N D CH
SKRNN
LIÊN QUAN Đ N
NHI M HIV
Đ C ĐI M
THĂM
KHÁM
H u h ng, đ ng
m ch thái dương,
b ng, h ch b ch
huy t, lách, kh p,
da, móng, sinh d c,
tr c tràng, ti n li t
tuy n, tĩnh m ch
sâu chi dư i
V t m , ng
d n lưu, nư c
ti u, xoang
Da, nơi chích
tĩnh m ch, ph i,
vùng quanh h u
môn
Mi ng, xoang, da, h ch
b ch huy t, m t, ph i,
vùng quanh h u môn
Đ C ĐI M
C N LÂM
SÀNG
Ch n đoán hình
nh, sinh thi t, v n
t c máu l ng, tests
da
Ch n đoán
hình nh, c y
vi trùng
Xquang ph i, c y
vi trùng
Công th c máu, tests
huy t thanh, Xquang
ph i, xét nghi m phân,
sinh thi t ph i, t y
xương và gan đ c y
và test t bào h c, ch n
đoán hình nh não
X TRÍ
Thăm khám, l y
nhi t đ c a BN,
tránh đi u tr theo
kinh nghi m
Ph thu c vào
t ng trư ng
h p
Đi u tr kháng
sinh
Kháng sinh và kháng
virus, vaccins, dinh
dư ng t t
9. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.SKRNN c đi n:
• Nh ng b nh thông thư ng ch n đoán
khó do bi u hi n lâm sàng không đi n hình.
• Công trình c a Petersdorf-Beeson (1952-
1957):
– B nh nhi m trùng.
– B nh ác tính (tiên phát hay di căn)
– B nh t o keo
– B nh granulomatous và các b nh linh tinh
khác
– B nh không tìm ra đư c ch n đoán.
10. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.SKRNN c đi n:
• Petersdorf (1970-1980): m t s thay đ i
như b nh ung thư vư t qua b nh nhi m
trùng; m t s ch n đoán khác như viêm
gan siêu vi, nh i máu h ch b ng, s t do
thu c…
2.1.1.B nh nhi m trùng: v n còn là nguyên
nhân quan tr ng gây SKRNN t i các nư c
đang phát tri n.
11. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.1.1.B nh nhi m vi trùng:
• B nh lao: lao ngoài ph i (+++) (xương,
h ch, h sinh d c, ti t ni u, màng b ng…)
Ch n đoán th y hình nh c lao đáy m t
(choroid tubercles), sinh thi t, tìm nang lao;
đôi khi dùng đ n đi u tr th .
• B nh thương hàn: c y máu, c y t y xương
• Các lo i apxe: thư ng trong b ng, vùng
ch u, dư i cơ hoành. Ch n đoán b ng siêu
âm, ch p c t l p ho c m thám sát.
12. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.1.1.B nh nhi m vi trùng:
• Nhi m trùng h ni u: lưu ý có t c ngh n
trong ho c ngoài th n, apxe quanh th n.
• Viêm n i tâm m c do vi trùng: tr em,
hay g p trên tr có s n b nh tim b m sinh
ho c m c ph i.
Ch n đoán lưu ý d u hi u thi u máu, b ch
c u tăng, VS tăng.
• Các b nh nhi m trùng khác: viêm xoang,
viêm xương, nhi m Leptospira…
13. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.1.2.B nh nhi m Virus, Rickettsia, Chlamydia:
• Tăng đơn nhân nhi m trùng
• Cytomegalovirus
• Viêm gan do virus, b nh mèo cào…
• Psittacosis (do Chlamidiae psittaci)
2.1.1.3.B nh do ký sinh trùng:
• S t rét
• Nhi m Entamoeba histolytica (viêm gan lan t a,
apxe gan).
• B nh n m.
• Ngoài ra: Toxoplasmosis, Trypanasomiasis,
Trichinosis, Leishmaniasis…
14. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.2.B nh ác tính: s t do ho i t , viêm quanh kh i u,
s n sinh các cytokines gây s t (TNFα, IL1), thâm
nhi m các t bào đơn nhân vào kh i u.
• Hodgkin: sinh thi t, m thăm dò.
• H i ch ng gi ng Lymphoma
• Non-Hodgkin Lymphoma: s t, h ch to, gan lách to,
đau xương. Ch n đoán b ng sinh thi t h ch.
• Ung thư máu: lưu ý giai đo n ti n ung thư máu
(preleukemia) chưa tìm th y nguyên bào trong máu
và t y xương.
• Bư u đ c b ng: m thám sát
• Kh i u nh y tâm nhĩ: atrial myxoma # viêm n i tâm
m c
15. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.3.B nh t o keo:
• Lupus đ : ANA (anti-nuclear antibody
immunofluorescent determination).
• Viêm kh p d ng th p (Still’s diasease): s t,
gan lách to, h ch to, đ da thoáng qua, thi u
máu.
• Viêm đ ng m ch thái dương (Temporal
Arteritis): thư ng ngư i già. Ch n đoán
d a vào sinh thi t đ ng m ch thái dương,
VS tăng trên 80-100mm/gi
• Các b nh t o keo khác: Periarteritis nodosa
kèm ho c không kèm viêm gan B.
16. 2.Ch n đoán căn nguyên
2.1.4.Granulomatosis:
• Sarcoidosis: ch n đoán b ng sinh thi t.
• Regional enteritis.
• Granulomatous hepatitis.
2.1.5.Các căn nguyên khác:
• S t do thu c: sulfamide, bromide, arsenic,
iode, thiouracil, barbiturate… Ngưng thu c
b nh nhân h t s t.
• Thuyên t c ph i.
• Cơn tán huy t: s t kèm run + thân nhi t tăng
r t cao.
