GIÃN PHẾ QUẢN

PGS. TS. BS.Hoµng Hång Th¸i
Bé m«n Néi §¹i häc Y Hµ néi

®Þnh nghÜa
• Gi·n phÕ qu¶n(gpq) lµ mét bÖnh ®Æc trng bëi
t¨ng khÈu kÝnh cña phÕ qu¶n liªn tôc, vÜnh
viÔn vµ kh«ng håi phôc
• Chôp c¾t líp thêng, chôp c¾t líp ®iÖn to¸n(
CT- scanner) lµ ph¬ng ph¸p chÈn ®o¸n cã gi¸
trÞ

Gi¶i phÉu bÖnh
§¹i thÓ:
+ Vïng tæn th¬ng hay gÆp lµ ë PQ cÊp 4 cÊp 8.
Theo ph©n lo¹i cña REID, ngêi ta chia ra:
Gi·n h×nh trô
H×nh tói
H×nh chïm nho

C¬ chÕ
VÒ ph¬ng diÖn tæ chøc häc
+Tæ chøc liªn kÕt,sîi chun bÞ tiªu huû,thay vµo ®ã lµ tæ
chøc viªm,th©m nhËp BC ®a nh©n, limphocyt vµ ®¹i
thùc bµo
+ Tæn th¬ng t¹o thµnh tõng ®¸m cã BC ®a nh©n tho¸i ho¸
+ Thµnh PQ: cã hiÖn t¬ng t¨ng sinh c¸c m¹ch m¸u t©n t¹o.
§©y lµ nguån gèc cña ho m¸u trong bÖnh GPQ

C¬ chÕ …
Sinh lý bÖnh häc
• Gi·n PQ diÔn biÕn liªn tôc, cã ®ît tiÕn triÓn, cã tæn th-
¬ng viªm mñ khu tró.
• Ngêi bÖnh cã sèt, t¨ng BC ®a nh©n trung tÝnh vµ HC
viªm nhiÔm râ rÖt hay kh«ng trªn l©m sµng.
Qóa tr×nh viªm nhiÔm ph¸t triÓn sang vïng phæi lµnh g©y
viªm phÕ nang, viªm phæi kÌm theo.
• Tæn th¬ng khu tró hoÆc lan to¶ dÔ dµng ®a BN vµo t×nh
tr¹ng suy h« hÊp sím vµ rÊt nÆng.

Nguyªn nh©n
• VÒ nguyªn t¾c: GPQ kh«ng ph¶i lµ bÖnh bÈm sinh mµ lµ
tæn th¬ng phæi cã do m¾c mét sè bÖnh tõ håi cßn nhá
D¹ng tæn th¬ng mµ ngêi ta cho lµ bÈm sinh thêng x¶y ra ë:
• BN bÞ bÖnh mµng trong (Mucovisidose) hay trong bÖnh
x¬ nang tuþ biÓu hiÖn:
+ GPQ lan to¶
+ Suy h« hÊp sím, nÆng trong d¹ng ®ång hîp tö
+ Vk thêng lµ: tô cÇu, P.aeruginosa

Nguyªn nh©n
• ThiÕu hôt miÔn dÞch:
+ThiÕu hoÆc kh«ng cã Gammaglobulin
• C¸c bÖnh c¶nh kh¸c:
 ThËn ®a nang, tuþ ®a nang
 BÖnh Katagener

Nguyªn nh©n
• GPQ m¾c ph¶i (cã thÓ khu tró hoÆc lan to¶)
D¹ng khu tró:
Lµ hËu qu¶ cña
SÑo hÑp PQ (sau chÊn th¬ng, sÑo do h¹ch lao vì
vµo PQ)
ChÌn Ðp PQ do h¹ch.
T¾c PQ do u,dÞ vËt, ¸p xe phæi, nÊm PQ.

Nguyªn nh©n
D¹ng lan to¶:
• HËu qu¶ cña viªm PQ - phæi khi cßn nhá,
do adenovirut vµ c¸c virus ®êng h« hÊp
kh¸c.
• Do bÞ sëi, ho gµ.
§ã lµ nguyªn nh©n thêng gÆp ë c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn.

ChÈn ®o¸n
ChÈn ®o¸n GPQ t¬ng ®èi dÔ tríc mét BN kÓ cã kh¹c ®êm
tõ l©u.TriÖu chøng chøc n¨ng vµ thùc thÓ kh¸ râ rµng.
T×nh huèng ph¸t hiÖn:
 1- Ho kh¹c ®êm nhiÒu
 T¸i ph¸t nhiÒu lÇn do ®ît nhiÔm trïng PQ phæi
 Thêng vÒ s¸ng
 §êm cã 4 líp: bät,nhÇy bät,nhÇy mñ, mñ
 Khèi lîng,mµu s¾c thay ®æi theo t×nh tr¹ng béi nhiÔm
hoÆc kh«ng béi nhiÔm.

ChÈn ®o¸n
2- Ho m¸u:
T¸i ph¸t nhiÒu lÇn
Lóc ®Çu Ýt, sau t¨ng dÇn
Cã khi chØ ®ét ngét b»ng ho m¸u ®¬n thuÇn,
kh«ng cã mñ
Cã khi x¶y ra trïng hîp víi viªm mñ PQ, ho kh¹c
®êm.

ChÈn ®o¸n…
3- Khã thë :
• Lóc ®Çu sau g¾ng søc ,sau c¶ khi nghØ
• Cã khi xuÊt hiÖn nh c¬n hen (dÔ nhÇm)

Kh¸m l©m sµng
Kh¸m LS rÊt quan träng cho chÈn ®o¸n
HiÖn tîng t¨ng tiÕt PQ biÓu hiÖn:
• Ran rÝt, ng¸y c¶ hai th×, ran bät, ran næ
Ngoµi ra:
 ThÓ tr¹ng nãi chung tèt,kh«ng sèt,sèt trong ®ît béi
nhiÔm.
 Mãng tay, ch©n khum, h×nh dïi trèng
 Cã tÝm m«i, ®Çu chi.
 Cã khi tÝm toµn th©n: dÊu hiÖu suy h« hÊp.
 BiÓu hiÖn suy thÊt ph¶i kÝn ®¸o, muén.

CËn l©m sµng
1-XQ phæi: cã HC phÕ qu¶n cã khi ®¬n ®éc hoÆc phèi
hîp víi c¸c tæn th¬ng kh¸c:
 Tæn th¬ng d¹ng kÐn, cã møc níc – h¬i
 T/c phæi xung quanh t¨ng ®Ëm (viªm x¬ quanh tæn th-
¬ng, viªm m¹n tÝnh t/c kÏ quanh PQ)
2- Chôp CTngùc líp máng,tiªm c¶n quang t/m
cã thÓ thÊy c¸c d¹ng tæn th¬ng GPQ:
 KÐn khÝ – dÞch xen lÉn vïng phæi bÞ chÌn Ðp, t¨ng sinh tæ
chøc x¬.

Tiêu chuẩn chản đoán GPQ trên
CT - scan
- §êng kÝnh trong cña phÕ qu¶n lín h¬n
®éng m¹ch ®i kÌm.
- C¸c phÕ qu¶n kh«ng nhá dÇn trªn một ®o¹n
dµi 2 cm cã chia nh¸nh phÕ qu¶n.
- ThÊy phÕ qu¶n ë c¸ch thµnh ngùc <1cm.
- ThÊy phÕ qu¶n ®i s¸t vµo trung thÊt.
- Hình ảnh 2 đường ray
- Hình ảnh ngón tay đi găng
- Hình ảnh tổ ong

CËn l©m sµng
3- Chôp nhÊp nh¸y phæi:
Vïng phæi bÞ GPQ cã Ýt hoÆc kh«ng cã m/m nu«i
dìng
X¸c ®Þnh møc ®é tæn th¬ng tríc khi xÐt phÉu
thuËt b¶o ®¶m ca mæ an toµn.

CËn l©m sµng…
4 - Néi soi phÕ qu¶n
 §¸nh gÝa møc ®é tæn th¬ng trong lßng KPQ, møc
®é tæn th¬ng viªm mñ, PQ lµnh
 Ph¸t hiÖn dÞ vËt
 Lµm s¹ch PQ tríc ®Ó cã h×nh ¶nh trung thùc khi
chôp PQ c¶n quang
 X¸c ®Þnh chÝnh x¸c VK g©y bÖnh,lµ c¬ së chän
KS cho ®iÒu trÞ

C¸c thÓ GPQ
1- ThÓ ®¬n thuÇn
+ GPQ khu tró, tæn th¬ng nhá, dÉn lưu tèt
+ Ho m¸u vµ béi nhiÔm hiÕm gÆp, bÖnh nh©n
dung n¹p tèt
2- ThÓ GPQ nÆng
+ Cã nhiÒu biÕn chøng, nhiÔm trïng béi
nhiÔm, ho m¸u

C¸c thÓ GPQ
NhiÔm trïng PQ do:
ø ®äng dÞch PQ
NhiÔm trïng t/c kÏ
Cã thÓ trªn c¬ ®Þa yÕu viªm phæi lan to¶ ë vïng
phæi lµnh
NhiÔm trïng nhu m« xuÊt ph¸t tõ vïng cã GPQ
thêng lµ Gr(-) kh¸ng kh¸ng sinh do BN ®· dïng
tríc ®ã

C¸c thÓ GPQ
Ho m¸u
• Lµ hËu qu¶ cña qu¸ tr×nh viªm nhiÔm
l©u,kh«ng dù b¸o ®ưîc
• NhiÔm bét: do nung mñ m¹n
• Suy h« hÊp: do tæn th¬ng PQ lan to¶ ®¸p
øng tèt víi cac thuèc gi·n PQ

CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
1.Tất cả những trường hợp ho khạc đờm mạn
tính: lao phổi, bệnh bụi phổi, mucovisidosis,
áp xe phổi mạn tính
2. COPD
3. HPQ
4. Tất cả những trường hợp ho ra máu

§IÒU TRÞ
I- Néi khoa
Bá c¸c chÊt g©y kÝch øng PQ
§iÒu trÞ nhiÔm trïng ®êng h« hÊp trªn
Tiªm vaccin chèng cóm
§iÒu trÞ thùc thô
1- DÉn lưu PQ, thë ra chËm vµ kh¹c m¹nh
2- SPQ vµ hót,röa b»ng huyÕt thanh mÆn

§IÒU TRÞ
3- §iÒu trÞ b»ng KS:
• Trưíc hÕt: lÊy mñ cÊy t×m VK vµ chän KS
Chän:
• Nhãm Cephalosporin thÕ hÖ 3
• Nhãm Chloramphenicol
• Nhãm Quinolon (uèng, tiªm truyÒn)
• Nhãm Metronidazol (uèng, nhgtm)
• C¸c nhãm nµy phèi hîp víi nhau(10 -15 ngµy)

§IÒU TRÞ
4- C¸c thuèc lµm lo·ng ®êm nhãm N-acetyl systein
(mucomyst, acemuc)
5- DÉn lưu tư thÕ
6. Điều trị ho ra máu
7. Erythromycin 0,25g x 2/6 tháng – nhiều năm
II- §iÒu trÞ ngo¹i khoa:
Khi: GPQ khu tró,1 bªn
 GPQ diÖn tÝch nhá
 Ho m¸u t¸i ph¸t nhiÒu
 NhiÔm trïng t¸i ph¸t gÇn nhau
 Cã nguy c¬ suy h« hÊp m¹n tÝnh

GIÃN PHẾ QUẢN

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to GIÃN PHẾ QUẢN

Similar to GIÃN PHẾ QUẢN (20)

More from SoM

More from SoM (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

GIÃN PHẾ QUẢN