Luận văn Nghiên cứu dịch tễ học lâm sàng, cận lâm sàng và căn nguyên viêm phúc mạc trẻ em tại Bệnh viện nhi Trung Ương.Viêm phúc mạc là một tình trạng cấp cứu, gặp ở nhiều đối tượng bệnh nhân khác nhau. Viêm phúc mạc thường do sự xâm nhập và nhân lên của vi khuẩn trong ổ bụng từ ruột, các tạng rỗng hoặc vết thương thành bụng. Ngày nay, dù có nhiều tiến bộ trong phẫu thuật và hồi sức cấp cứu, nhưng tỷ lệ tử vong và biến chứng do viêm phúc mạc vẫn còn rất cao khoảng 6% [44]. Viêm phúc mạc là tình trạng mủ, hóa chất, dịch tiêu hóa, nước tiểu, dịch mật lây lan vào khoang phúc mạc gây viêm. Viêm phúc mạc có thể là cấp tính hay mãn tính, thứ phát hay nguyên phát, trong đó viêm phúc mạc cấp tính và viêm phúc mạc thứ phát là loại thường gặp hơn cả [9],[12],[25]. Viêm phúc mạc gây ra các rối loạn tại chỗ từ đó dẫn tới sốc giảm thể tích, toan chuyển hóa nặng và tử vong

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
Luận văn Nghiên cứu dịch tễ học lâm sàng, cận lâm sàng và căn nguyên viêm
phúc mạc trẻ em tại Bệnh viện nhi Trung Ương.Viêm phúc mạc là một tình
trạng cấp cứu, gặp ở nhiều đối tượng bệnh nhân khác nhau. Viêm phúc mạc thường
do sự xâm nhập và nhân lên của vi khuẩn trong ổ bụng từ ruột, các tạng rỗng hoặc
vết thương thành bụng. Ngày nay, dù có nhiều tiến bộ trong phẫu thuật và hồi sức
cấp cứu, nhưng tỷ lệ tử vong và biến chứng do viêm phúc mạc vẫn còn rất cao
khoảng 6% [44].
Viêm phúc mạc là tình trạng mủ, hóa chất, dịch tiêu hóa, nước tiểu, dịch mật lây
lan vào khoang phúc mạc gây viêm. Viêm phúc mạc có thể là cấp tính hay mãn
tính, thứ phát hay nguyên phát, trong đó viêm phúc mạc cấp tính và viêm phúc mạc
thứ phát là loại thường gặp hơn cả [9],[12],[25]. Viêm phúc mạc gây ra các rối
loạn tại chỗ từ đó dẫn tới sốc giảm thể tích, toan chuyển hóa nặng và tử vong.
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.00052
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Theo y văn, nhóm vi khuẩn đường ruột là những tác nhân thường gặp trong bệnh lý
viêm phúc mạc đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị viêm phúc mạc, nhưng sự
hiểu biết về chủng vi khuẩn thường gặp theo nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng và
chưa được quan tâm đúng mức [11],[26],[35],[42].
Ở Việt Nam có nhiều công trình nghiên cứu về bệnh lý viêm phúc mạc đặc biệt về
lâm sàng và điều trị, tuy nhiên các công trình khảo sát dịch tễ học và tác nhân vi
sinh học trong viêm phúc mạc còn rất ít và chưa đại diện cho bệnh lý viêm phúc
mạc. Đặc biệt trên nhóm bệnh nhân nhi khoa chưa tìm thấy tài liệu nào nghiên cứu
đầy đủ và có hệ thống về vấn đề này. Tính kháng thuốc và tính phổ biến của hiện
tượng lây truyền kháng thuốc trong quần thể vi khuẩn cư trú ở đường ruột là vấn
đề thời sự đốivới các thầy thuốc nội, ngoại khoa tiêu hóa và vi sinh lâm sàng.
Từ các lý do trên, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiêncứu dịch tễ học lâm sàng,
cận lâm sàng và cănnguyên phúc mạc trẻ em tại Bệnh viện nhi Trung Ương”
tại bệnh viện Nhi trung ương từ tháng 8/2011 đến tháng 7/2012, nhằm mục tiêu:
1. Mô tả một số đặc điểm dịch tễ học lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân
viêm phúc mạc ở Bệnh viện Nhi Trung ương.
2. Phân tích một số căn nguyên và nguyên nhân vi khuẩn học của bệnh nhân
viêm phúc mạc tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
MỤC LỤC Nghiên cứu dịch tễ học lâm sàng, cận lâm sàng và cănnguyên
viêm phúc mạc trẻ em tại Bệnh viện nhi Trung Ương

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 13
1.1. ĐẠI CƯƠNG GIẢI PHẪU – SINH LÝ PHÚC MẠC 13
1.1.1. Cấu trúc 13
1.1.2 Sự phân bố mạch máu và thần kinh của phúc mạc 16
1.1.3. Sinh lý phúc mạc 17
1.2. VIÊM PHÚC MẠC VÀ PHÂN LOẠI VIÊM PHÚC MẠC 18
1.2.1 Định nghĩa viêm phúc mạc 18
1.2.2. Phân loại viêm phúc mạc 19
1.2.3. Viêm phúc mạc sơ sinh 27
1.3. VI KHUẨN TRONG VIÊM PHÚC MẠC 29
1.4. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VIÊM PHÚC MẠC 34
1.4.1. Triệu chứng cơ năng 34
1.4.2. Triệu chứng thực thể 35
1.4.3. Triệu chứng toàn thân 39
1.5. TRIỆU CHỨNG CẬN LÂM SÀNG 39
1.5.1. Triệu chứng X quang 39
1.5.2. Siêu âm ổ bụng 40
1.5.3. Xét nghiệm máu 41
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 42
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 42
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bênh nhân 42
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 42
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 43
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 43
2.2.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu 44
2.3. XỬ LÝ SỐ LIỆU: 46
2.4. KHÍA CẠNH ĐẠO ĐỨC CỦA ĐỀ TÀI: 46
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 47
3.1. DỊCH TỄ HỌC 47
3.1.1. Tuổi 47
3.1.2. Giới 47
3.1.3. Địa phương 48
3.1.4. Tháng nhập viện 49
3.2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG 50
3.2.1. Tiền sử phẫu thuật ổ bụng 50
3.2.2. Sử dụng kháng sinh trước nhập viện 50
3.2.3. Thời gian từ khi có triệu chứng tới lúc nhập viện 51

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
3.2.4. Triệu chứng đau bụng 51
3.2.5. Triệu chứng nôn 52
3.2.6. Biểu hiện phân 52
3.2.7. Tinh thần 53
3.2.8. Nhiệt độ 53
3.2.9. Chướng bụng 54
3.2.10. Triệu chứng thực thể tại bụng 54
3.2.11. Xử trí ban đầu 55
3.3. CẬN LÂM SÀNG 55
3.3.1. Công thức máu 55
3.3.2. CRP 56
3.3.3. Nồng độ ure và creatinin máu 56
3.3.4. Điện giải đồ 57
3.3.5. Protein và albumin 58
3.3.6. Men gan 59
3.3.7. Xquang 59
3.3.8. Siêu âm 60
3.3.9. Dịch màng bụng 60
3.4. CĂN NGUYÊN 61
3.4.1. Nguyên nhân viêm phúc mạc 61
3.4.2. Nguyên nhân viêm phúc mạc ở nhóm tuổi sơ sinh 62
3.4.3. Kết quả nuôi cấy dịch màng bụng 62
3.4.4. Sự kết hợp vi khuẩn trong mỗi lần cấy dịch ổ bụng 63
3.4.5. Căn nguyên vi khuẩn 63
3.4.6. Tỉ lệ kháng kháng sinh của các loại vi khuẩn 64
3.4.7. E.coli 66
3.4.8. P.aeruginosa 67
Chương 4: BÀN LUẬN 68
4.1. ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC 68
4.1.1. Tuổi 68
4.1.2. Giới tính 68
4.1.3. Phân bố bệnh nhân theo địa dư 69
4.1.4. Phân bố bệnh nhân theo tháng nhập viện 69
4.2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG 69
4.2.1. Tiền sử của bệnh nhân 69
4.2.2. Thời gian bị bệnh trước khi nhập viện 70
4.2.3. Đặc điểm lâm sàng 70
4.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG 73

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
4.3.1. Đặc điểm bạch cầu 73
4.3.2. Đặc điểm CPR 74
4.3.3. Đặc điểm ure và creatinin 74
4.4. ĐẶC ĐIỂM CÁC CHẤT ĐIỆN GIẢI TRONG MÁU CỦA
BỆNH NHÂN 74
4.4.1. Đặc điểm protein và albumin máu 75
4.4.2. Đặc điểm GOT và GPT máu 75
4.4.3. Đặc điểm xquang 75
4.4.4 Đặc điểm siêu âm ổ bụng 76
4.4.5. Đặc điểm dịch màng bụng 76
4.5. NGUYÊN NHÂN VIÊM PHÚC MẠC 77
4.6. NGUYÊN NHÂN VIÊM PHÚC MẠC Ở NHÓM TUỔI SƠ SINH …77
4.7. TỈ LỆ CÁC LOẠI VI KHUẨN TRONG NHỮNG LẦN CẤY DỊCH
Ổ BỤNG 78
4.8. KẾT QUẢ TỪNG LOẠI VI KHUẨN GÂY VIÊM PHÚC MẠC 79
4.9. MỨC ĐỘ KHÁNG KHÁNG SINH CỦA VI KHUẨN 80
4.10. MỨC ĐỘ KHÁNG KHÁNG SINH CỦA E. COLI 81
4.11. MỨC ĐỘ KHÁNG KHÁNG SINH CỦA P.AERUGINOSA 82
KẾT LUẬN 84
KIẾN NGHỊ 86
MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO Nghiêncứu dịch tễ học lâm sàng, cậnlâm sàng và
căn nguyên viêm phúc mạc trẻ em tại Bệnh viện nhi Trung Ương
TIẾNG VIỆT:
1. Trần Ngọc Bích (2010), “Viêm phúc mạc ở trẻ em”, Cấp cứu ngoại khoa tập I,
Nhà xuất bản Giáo Dục, tr 464-475.
2. Bộ môn ngoại trường đại học y Hà Nội (2005), “Viêm phúc mạc ở trẻ em”, Cấp
cứu ngoại khoa nhi khoa, Nhà xuất bản Y học, tr 147-159.
3. Nguyễn Thị Chi (2007), “Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và vi khuẩn
ưa khí trong nhiễm trùng dịch cổ trướng ở bệnh nhân xơ gan”, Luận văn tốt nghiệp
bác sĩ nội trú bệnh viện, Trường Đại học Y Hà Nội.
4. Nguyễn Mạnh Cường (2010), “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và
kết quả điều trị viêm phúc mạc tiên phát”, Luận văn Thạc sĩ y học, Trường Đại học
Y Hà Nội.
5. Hồ Ngọc Điệp (2010), “Viêm phúc mạc”, Bệnh học ngoại khoa, Bộ môn ngoại

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
tổng quát – Trung tâm đào tạo bồidưỡng cán bộ y tế thành phố Hồ Chí Minh, Nhà
xuất bản y học chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh, tr 294 – 307.
6. Nguyễn Đình Hối (1994), “Viêm phúc mạc”, Bách khoa thư bệnh học tập II,
trung tâm biên soạntừ điển Bách Khoa Việt Nam tr. 479-487.
7. Nguyễn Đình Hối (1992), “Điều trị viêm phúc mạc”, Bài giảng điều trị học
ngoại khoa, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, tr. 102-112.
8. Nguyễn Thu Hương (1996), “Nghiên cứu nguyên nhân và chẩn đoán viêm phúc
mạc sơ sinh”, Luận văn Thạc sĩ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.9. Nguyễn Thanh
Liêm, Nguyễn Quốc Việt, Nguyễn Xuân Thụ (1995), “Các yếu tố nguy cơ trong
viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em”, Y học thực hành – Số kỷ yếu công trình viện
Bảo vệ sức khỏe trẻ em, tr 206-208.
10. Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Xuân Thụ, Hoàng Bội Cung (1984), “Một số
nhận xét về viêm phúc mạc ở sơ sinh”, Công trình nghiên cứu khoa học y dược –
Nhà xuất bản Y học 1984, tr. 73.
11. Nguyễn Thanh Liêm (2000), “Viêm ruột hoại tử ở sơ sinh”, Phẫu thuật tiêu hóa
trẻ em, Nhà xuất bản Y học, tr. 200.
12. Nguyễn Thanh Liêm (2000), “Viêm ruột thừa cấp tính”, Phẫu thuật tiêu hóa trẻ
em, Nhà xuất bản Y học, tr. 211-212.
13. Võ Thị Chi Mai, Nguyễn Thanh Sơn (2000). Khảo sát vi khuẩn trong dịch
viêm phúc mạc và sự đáp ứng đối với kháng sinh, Tạp chí ngoại khoa, Tổng hội y
dược học Việt Nam, số 4 năm 2000.
14. Đỗ Thị Mỹ Oanh (2004), “Điều trị viêm phúc mạc khu trú do viêm ruột thừa
bằng phẩu thuật nội soi “, Luận văn thạc sĩ y học TP. Hồ Chí Minh.
15. Phạm Văm Phúc (1999), “Viêm phúc mạc cấp toàn thể”, Bệnh học ngoại tập I,
Bộ môn ngoại trường đại học y Hà Nội, Nhà xuất bản Y Học, tr 95-100.
16. Phạm Văm Phúc (1999), “Viêm phúc mạc nguyên phát”, Bệnh học ngoại tập I,
Bộ môn ngoại trường đại học y Hà Nội, Nhà xuất bản Y Học, tr 101-103.
17. Nguyễn Trần Mỹ Phương, Phan Thị Thu Hồng, Lê Quang Nghĩa (2008) “Khảo
sát vi khuẩn hiếu khí gây viêm phúc mạc và tính kháng thuốc In-Vitro”, Tạp chí y
học thành phố Hồ Chí Minh, Số 12, phụ bản số 1.18. Nguyễn Quang Quyền
(2004), “Phúc mạc và phân khu ổ bụng”, Bài giảng giải phẫu học, Nhà xuất bản Y
học, tr. 168-180.
19. Nguyễn Thanh Sơn (2001), “So sánh đơn kháng sinh với phốihợp kháng sinh
trong điều trị viêm phúc mạc”, Tạp chí Y học thực hành tr. 394.
20. Lê Đức Thuận (2009), “Nghiên cứu đặc điểm vi khuẩn và mức độ kháng kháng
sinh của chúng trong viêm phúc mạc ngoại khoa”, Luận văn Thạc sĩ y học, Trường
Đại học Y Hà Nội.
21. Phùng Đức Toàn (2010), “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.590
quả điều trị phẫu thuật nội soi viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi
trung ương”, Luận văn Thạc sĩ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.
22. Đặng Quốc Việt, Phạm Hữu Thông (2010), Vai trò của C-reactive protein trong
chẩn đoán viêm ruột thừa cấp, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, Tập 14, phụ
bản số