3. ข่าวเศิกเอิกอึง ทราบถึงบัดดล
ในหมู่ผูคน
้ ชาวเวสาลี
แทบทุกถิ่นหมด ชนบทบูรี
่
อกสันขวัญหนี ่
หวาดกลัวทัวไป
ถอดคาประพันธ์
ข่าวศึกแพร่ไปจนรูถึงชาวเมืองเวสาลี แทบทุกคนในเมืองต่าง
้
ตกใจและหวาดกลัวกันไปทัว ่

4. ตื่นตาหน้าเผื อด ่
หมดเลือดสันกาย
หลบลี้ หนี ตาย ่ ่
วุ่นหวันพรันใจ
ซุกครอกซอกครัว ซ่อนตัวแตกภัย
เข้าดงพงไพร ทิ้งย่านบ้านตน
ถอดคาประพันธ์
หน้าตาตื่น หน้าซีดไม่มีสีเลือด ตัวสัน พากันหนี ตายวุ่นวาย
่
พากันอพยพครอบครัวหนี ภย ทิ้งบ้านเรือนไปซุ่มซ่อนตัวเสีย
ั
ใป่ า ไม่สามารถห้ามปรามชาวบ้านได้

5. เหลือจักห้ามปราม ชาวคามล่าลาด
พันหัวหน้าราษฎร์ ขุนด่านตาบล
หารือแก่กนั คิดผันผ่อนปรน
จักไม่ให้พล มาคธข้ามมา
ถอดคาประพันธ์
หัวหน้าราษฎรและนายด่านตาบลต่าง ๆ ปรึกษากันคิดจะ
ยับยังไม่ให้กองทัพมคธข้ามมาได้
้

6. จึ่งให้ตีกลอง ป่ าวร้องทันที
แจ้งข่าวไพรี รุกเบียนบีฑา
เพื่อหมู่ภูมี วัชชีอาณา
ชุมนุมบัญชา ปองกันฉันใด
้
ถอดคาประพันธ์
จึงตีกลองป่ าวร้องแจ้งข่าวข้าศึกเข้ารุกราน เพื่อให้เหล่า
กษัตริยแห่งวัชชีเสด็จมาประชุมหาหนทางปองกันประการ
์ ้
ใด

7. ราชาลิจฉวี ไป่ มีสกองค์
ั
อันนึ กจานง เพื่อจักเสด็จไป
ต่างองค์ดารัส เรียกนัดทาไม
ใครเป็ นใหญ่ใคร กล้าหาญเห็นดี
ถอดคาประพันธ์
ไม่มีกษัตริยลิจฉวีแม้แต่พระองค์เดียวคิดจะเสด็จไป แต่ละ
์
พระองค์ทรงดารัสว่าจะเรียกประชุมด้วยเหตุใด ผูใดเป็ นใหญ่
้
ผูใดกล้าหาญ เห็นดีประการใด
้

8. เชิญเทอญท่านต้อง ขัดข้องข้อไหน
ปรึกษาปราศรัย ตามเรื่องตามที
ส่วนเราเล่าใช่ เป็ นใหญ่ยงมี
ั
ใจอย่างผูภี
้ รุกปราศอาจหาญ
ถอดคาประพันธ์
ก็เชิญเถิด จะปรึกษาหารืออย่างไรก็ตามแต่ใจ ตัวของเรา
นันไม่ได้มีอานาจยิ่งใหญ่ จิตใจก็ข้ ีขลาด ไม่องอาจกล้า
้
หาญ

9. ต่างทรงสาแดง ความแขงอานาจ
สามัคคีขาด แก่งแย่งโดยมาน
ภูมิศลิจฉวี วัชชีรฐบาล
ั
บ่ชุมนุมสมาน แม้แต่สกองค์ฯ
ั
ถอดคาประพันธ์
แต่ละพระองค์ต่างแสดงอาการเพิกเฉย ปราศจากความ
สามัคคีปรองดองในจิตใจ กษัตริยลิจฉวีแห่งวัชชีไม่เสด็จมา
์
ประชุมกันแม้แต่พระองค์เดียว

11. 1.การสรรคา เป็ นการเลือกใช้ คาทีสื่อความคิดและคารมณ์ ได้ อย่ างงดงาม
่
ดังนี้
– 1.1 การเลือกใช้ คาได้ ถูกต้ องตรงตามความหมายทีต้องการ มีการ
่
ใช้ คาทีประณีตเป็ นพิเศษเมื่อกล่าวถึงสิ่ งศักสิ ทธ์ พระมหากษัตริย์
่
ครู อาจารย์ จะใช้ ศัพท์ ภาษาบาลี สั นสฤตซึ่งถือว่ าเป็ น ภาษาสู ง
ดัดแปลงตามทุกคา เช่ น ในบทประณามพจน์ ทาให้ ถ้อยคาเกิด
ความคลัง และศักดิ์สิทธิ์ ดังบทประพันธ์

12. เช่ น
ราชาลิจฉวี ไป่ มีสักองค์
อันนึกจานง เพือจักเสด็จไป
่
ต่ างองค์ดารัส เรียกนัดทาไม
ใครเป็ นใหญ่ ใคร กล้าหาญเห็นดี

13. – 1.2 การเลือกใช้ เลือกคาโดยคานึงถึงเสี ยง กวีได้ ดดแปลงฉันท์ บางชนิด
ั
ให้ มีความแตกต่ างไปจากเดิม ทาให้ มีความไพเราะมากขึน สามัคคีเภทคา
้
ฉันท์ มีการใช้ คาทีมีเสี ยงเสนาะดังนี้
่
• 1. การใช้ คาทีเ่ ล่นเสี ยงหนักเบา ในบทร้ อยกรอง ประเภทฉันท์
• 2. การเล่นเสี ยงสั มผัส ในฉันท์ ของนายชิต บุรทัต มีท้งสั มผัส
ั
นอกและสั มผัสในโดยเฉพาะสั มผัสใน
• 3. การเล่นสั มผัสชุดคาและชุดเสี ยง
• 4. มีการเล่นคา

14. 2. การใช้ โวหาร สามัคคีเภทคาฉันท์ มีความไพเราะงดงามอันเกิด
จากสารที่กวีได้ ศิลปะในการถ่ ายทอดความหมายของเนือหา โดย
้
การใช้ สานวนโวหารและการใช้ ภาพพจน์ เพือให้ ผ้ ูอ่าน
่
จินตนาการเห็นภาพชัดเจน เข้ าใจและเกิดอารมณ์ คล้ อยตาม
ดังนี้
– 2.1 บรรยายโวหาร ใช้ คาให้ เห็นภาพชัดเจนตามลาดับ
เหตุการณ์ รวดเร็ว ไม่ เยินเย้ อ เข้ าใจง่ าย เช่ น
่

15. ข่ าวเศิกเอิกอึง ทราบถึงบัดดล
ในหมู่ผ้คน ู ชาวเวสาลี
แทบทุกถิ่นหมด ชนบทบูรี
อกสั่ นขวัญหนี หวาดกลัวทัวไป่
ตื่นตาหน้ าเผือด หมดเลือดสั่ นกาย
หลบลีหนีตาย
้ วุ่นหวั่นพรั่นใจ
ซุกครอกซอกครัว ซ่ อนตัวแตกภัย
เข้ าดงพงไพร ทิงย่ านบ้ านตน
้

16. – 2.2 บรรนาโวหาร เป็ นการสร้ างมโนภาพให้ ผ้ ูอ่านเกิดภาพขึน
้
ในใจ หรือมองเห็นภาพบรรยากาศตามทีกวีต้องการ
่
– 2.3 อุปมาโวหาร เป็ นการคล่ าวเปรียบเทียบเพือให้ ผู้อ่าน
่
เข้ าใจและเห็นภาพชัดเจนยิงขึน
่ ้