4. แรมทางกลางเถือน
่ ห่างเพือนหาผู้
่
หนึ่งใดนึกดู เห็นใครไป่มี
หลายวันถันล่วง
่ เมืองหลวงธานี
นามเวสาลี ดุ่มเดาเข้าไป
วัสสการพราหมณ์พักตามทางกลางป่า ห่างไกลจาเพื่อน
ๆ จะหาผูใดสักคนก็ไม่มี เป็นเวลาหลายวันจึงจะเข้า เขเมืองเว
้
สาลี อันเป็นเมืองหลวงของแคว้นวัชชี และมุงหน้าเดินเข้าไป
่
ในเมือง

5. ผูกไมตรีจติ เชิงชิดชอบเชือง
่
กับหมูชาวเมือง
่ ฉันท์อัชฌาสัย
เล่าเรืองเคืองขุน
่ ่ ว้าวุ่นวายใจ
จาเป็นมาใน ด้าวต่างแดนตน
เข้าไปผูกมิตรกับชาวเมืองด้วยอัธยาศัยอันดี เล่าเรืองราว
่
แต่หนหลังให้ฟัง

6. เขาแสนสมเพช สังเกตอาการ
แห่งเอกอาจารย์ ท่าทีทุกข์ทน
ภายนอกบอกแผล แน่แท้ทุพพล
เห็นเหตุสมผล ให้พักอาศัย
ชาวเมืองพากันสงสารเห็นใจ ประกอบกับท่าทางทุกข์
ทรมานและบาดแผล เห็นสมเหตุสมผลจึงให้ทพักอาศัย
ี่

7. ข่าวคราวกล่าวกัน อื้อพลันแพร่หลาย
ลือล่ากาจาย แจ้งรัวทัวไป
่ ่
มนตรีกราบทูล เค้ามูลขานไข
แด่องค์ทาวไท
้ แหล่งหล้าลิจฉวี
ข่าวเล่าลือกันไปแพร่หลายรูกนทัวไป ข้าราชการจึงนาเรือง
้ั ่ ่
ขึ้นกราบทูลกษัตริยลจฉวี
์ิ

8. ทรงทราบข่าวสาสน์ โดยราชดารัส
สัญญาอาณัติ ทุ่มฆาตเภรี
ทุกไท้ราชา อาณาวัชชี
เชิญชุมนุมมี การตรึกปรึกษา
เมื่อทรงทราบข่าวจึงมีพระราชดารัสสังให้ตีกลองเป็นสัญญาณ
่
เชิญกษัตริยลจฉวีทกพระองค์มาประชุมปรึกษาหารือ
์ิ ุ

9. แน่นเนืองเนืองนับ
่ ลาดับโดยหมู่
ทันใดราชผู้ เป็นใหญ่ในสภา
เอ่ยอารัมภ์พจน์ ตามบทมีมา
ชี้แจงแจ้งปรา รภกันฉันใด
เมื่อมาประชุมอย่างเนืองแน่นตามลาดับแล้ว กษัตริยลจฉวีผู้
์ิ
เป็นประธานในทีประชุมก็ทรงดารัสเริมต้นขึนถึงเรืองทีเ่ กิดขึน
่ ่ ้ ่ ้
ว่าจะทาประการใด พราหมณ์คนหนึงเป็นปุโรหิตแคว้นมคธซึง
่ ่
เป็นศัตรูของเรา ต้องโทษหนีมาอาศัยอยูในเมืองของเรา จะ
่
ขับไล่ไปให้พ้นหรืออุปการะไว้ดี

11. ๑. การสรรคาเป็นการเลือกคาที่ใช้สื่อความคิดและอารมณ์ได้อย่างงดงาม ดังนี้
๑.๑ การเลือกใช้คาได้ถูกต้องตรงตามความหมายที่ต้องการ มีการใช้คาที่
ประณีตเป็นพิเศษ เมื่อกล่าวถึงสิ่งศักด์สิทธิ์ พระมหากษัตริย์ ครู อาจารย์ จะใช้
คาศัพท์ภาษาสันสกฤต
๑.๒ เล่นคาซ้าการใช้คาซ้ากันในตาแหน่งต่างๆของคาประพันธ์ ช่วยสร้าง
อารมณ์ความรู้สึกและเน้นย้าความหมาย
๑.๓ เล่นคาซ้อน เป็นการนาคาเดี่ยว ๒ คาที่มีความหมายหรือเสียงคล้ายกัน
ใกล้เคียงกันมาเข้าคู่กนโดยตาแหน่งของคาซ้อนอาจอยู่ชิดกันหรือแยกออก
ั
จากกัน เพื่อเล่นคาล้อและย้าความ
เช่น
แรมทางกลางเถื่อน ห่างเพื่อนหาผู้
หนึ่งใดนึกดู เห็นใครไป่มี

12. ๑.๔ การหลากคา หรือเรียกอีกอยางหนึ่งว่า คาไวพจน์ ทาให้เกิด
ความหมายอันไพเราะกินใจ เป็นสิ่งที่สร้างสรรค์อารมณ์ซึ้งอาจเกิดได้
ด้วยกลวิธีต่างๆในการแต่งของกวี
๒. การใช้โวหารภาพพจน์
การใช้โวหารภาพพจน์ เป็นกลวิธีการนาเสนอโดยการพลิกแพลงภาที่
ใช้พูด หรือเขียนให้แปลกออกไปจากภาษาตามตัวอักษรทาให้ผู้อ่าน
เกิดภาพในใจ เกิดความประทับใจ เกิดความรู้สึกสะเทือนใจ เป็นการ
เปรียบเทียบให้เห็นภาพอย่างชัดเจน
๒.๑ บรรยายโรหาร ใช้คาให้เห็นภาพชัดเจนตามลาดับเหตุการณ์
รวดเร็วไม่เยิ่นเย้อเข้าใจง่าย

13. เช่น
แน่นเนืองเนื่องนับ ลาดับโดยหมู่
ทันใดราชผู้ เป็นใหญ่ในสภา
เอ่ยอารัมภ์พจน์ ตามบทมีมา
ชี้แจงแจ้งปรา รภกันฉันใด
๒.๒ พรรณนาโวหาร เป็นการสร้างมโนภาพให้ผู้อ่านเกิดภาพขึ้นใจ
หรือมองเห็นภาพบรรยายกวีตามที่กวีต้องการ
๒.๓ อุปมา คือ การเปรียบเทียบว่าสิ่งหนึ่งเหมือนกับสิ่งหนึ่งโดยใช้
คาเชื่อมที่มีความหมายเช่นเดียวกับ คาว่า “เหมือน”เช่น ดุจ ดั่ง
ราวกับ เปรียบ ประดุจ เฉก เล่ห์ ปาน เพียง เพี้ยง พ่าง

14. ๓. ลีล าการประพันธ์
ลีลาการเขียน หรือ อาจเรียกว่าโวหาร เป็นการเลือกและเรียบ
เรียงถ้อยคาให้ได้ความหมายตามที่ผเู้ ขียนต้องการ ผู้เขียนจะเขียน
อย่างไรจึงจะเสนอความคิดต่อผู้อานได้ตรงเป้าหมาย เกิดความเข้าใจกัน
่
ระหว่างผู้เขียนและผู้อ่าน
ถ้าผู้เขียนเพียงแต่ต้องการอธิบายความการใช้ภาษาง่ายๆ จัด
ระเบียบความคิดให้ถูกต้อง และมีการยกตัวอย่างประกอบข้อความ
ชัดเจน ถ้าต้องกรพรรณนา จะต้องเขียนด้วยความรู้สึก ถ้อยคาที่ใช้
จะต้องเลือกสรรอย่างประณีต เขียนให้เกิดความสนใจและประทับใจ
เปรียบเทียบให้เห็นจริงใช้ภาพพจน์ช่วยให้เกิดความประทับใจ ขึ้นมา
บรรยายให้เกิดความชัดเจน

15. การทาให้เกิดความประทับใจกับคนอ่านลองใช้วธีเหล่านีดูิ ้
๑.ใช้ถ้อยคาชัดเจนแจ่มแจ้ง
๒.ใช้คาพื้นๆอ่านเข้าใจง่าย ผูกประโยคสั้นๆไม่ซับซ้อน
๓.มีความกระชับ เขียนได้กะทัดรัด และตรงจุด
๔.ใช้ภาถูกต้อง ตรงตามยุคสมัย
๕.รู้จักเลือกสรร พูดในสิ่งที่ควรพูด ละเว้นสิ่งที่ไม่มีประโยชน์
๖.มีแนวคิดแปลกใหม่ที่ผู้อานคาดไม่ถึง
่
๗.พยายามใช้คาไทย คาสุภาพ ละเว้นคาสแลง คาหยาบ ศัพท์ยากๆ
๘.มีความไพเราะกลมกลืน ผูกประโยคได้สละสลวย
๙.สามารถโน้มน้าวผู้อ่านให้สนใจ และประทับใจในเรื่องที่เขียน
๑๐.ลีลาการเขียนที่ดี จึงต้องใช้คาน้อยที่สุด แต่แจ่มแจ้ง และเข้าใจง่าย