Μια δημοσίευση στο περιοδικό Φιλόλογος

1. 1
Περιοδικό Φιλόλογος, 156, σελ. 242-245 Αντώνης Στεργίου Η ‘ςυνομωςία’ του αφηγηματικοφ χρόνου και τησ ανθρώπινησ μοίρασ ςτη νουβζλα του Άδραςτου (Ηρόδοτοσ, 1.34-45) Tθ δεκαετία του 1920 μζςα ςτον κφκλο των Ρϊςων φορμαλιςτϊν γεννιζται θ αφθγθματολογία με ςκοπό να αποκαλφψει τισ αφθγθματικζσ τεχνικζσ τθσ οργάνωςθσ μιασ ιςτορίασ και ςτόχο να προτείνει μοντζλα ανάλυςισ τθσ. Η τεχνικι αυτι προςζγγιςθ τθσ λογοτεχνίασ, ζχοντασ αναπτυχκεί περαιτζρω μζςα από τα κείμενα των ςτρουκτουραλιςτϊν, γίνεται ευρφτερα αποδεκτι τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ και ςτο χϊρο των κλαςικϊν ςπουδϊν. Με πρωτεργάτθ τθν Irene J. F. de Jong και με βάςθ τισ κεωρίεσ τθσ αφθγθματολογίασ του Genette και τθσ Bal αρχίηει μια απόπειρα αφθγθματολογικισ προςζγγιςθσ των κλαςικϊν κειμζνων που τα τελευταία χρόνια ςυνδυαηόμενθ και με άλλεσ οπτικζσ, όπωσ τθσ ψυχανάλυςθσ, τθσ φιλοςοφίασ, τθσ γλωςςολογίασ, των ςπουδϊν φφλου, των κεωριϊν τθσ πρόςλθψθσ, τείνει να γίνει πλουραλιςτικι. Oι αφθγθματικζσ τεχνικζσ, οι οποίεσ είναι υπεφκυνεσ για τθ ςφνκεςθ του υλικοφ μιασ ιςτορίασ και των οποίων θ αναηιτθςθ αποτελεί προχπόκεςθ για τθν ολοκλθρωμζνθ ανάγνωςθ τθσ «γραμματικισ» των αρχαίων κειμζνων, μποροφν να ςχετίηονται με τισ λειτουργίεσ του αφθγθτι και τισ διαδικαςίεσ του χρόνου. ΢τισ χρονικζσ ςχζςεισ ανάμεςα ςτθν ιςτορία και τθν αφιγθςι τθσ είναι αφιερωμζνοσ ο δεφτεροσ τόμοσ τθσ ςειράσ Studies in Ancient Greek Narrative των de Jong και Nünlist (2007), τισ χρονικζσ ςχζςεισ ανάμεςα ςτθν ιςτορία τθσ θροδότειασ νουβζλασ του Άδραςτου και τθν αφιγθςι τθσ κα προςπακιςουμε να προςεγγίςουμε αποκαλφπτοντάσ τεσ.

2. 2
Είναι γνωςτό ότι ο Ηρόδοτοσ παρουςιάηει ςτθν Ιςτορία του τθν αντιπαράκεςθ τθσ Ευρϊπθσ με τθν Αςία, ξεκινϊντασ με επϊνυμο κζντρο τον Κροίςο, κακϊσ κεωρεί τθν επεκτατικι πολιτικι του αφορμι τθσ αντιπαράκεςθσ αυτισ. Η νουβζλα τθσ γυναίκασ του Κανδαφλθ1 και ο διάλογοσ του Κροίςου, του πζμπτου απογόνου του αιχμοφόρου φονιά του Κανδαφλθ, με τον ΢όλωνα2 ςτινουν το ςκθνικό τθσ Ιςτορίασ. Η φβρισ του Κροίςου και ςτθ ςυνζχεια θ προςωπικι τραγωδία του3, προδιαγράφουν τo τζλοσ τθσ: οι Πζρςεσ κα πλθρϊςουν τθ δικι τουσ φβρθ προςκροφοντασ ςτθν αντίςταςθ μιασ χοφφτασ Ελλινων, με επικεφαλισ τθν Ακινα και ςυνεργάτθ τθ ΢πάρτθ.
Επικεντρϊνοντασ το ενδιαφζρον μασ ςτθν ιςτορία τθσ νουβζλασ του Άδραςτου και ςε κζματα αφθγθματικοφ χρόνου παρατθροφμε ότι αμζςωσ μετά τθν ανάρμοςτθ ςυμπεριφορά του Κροίςου προσ το ΢όλωνα4, ςτθν προλογικι §34 με εςωτερικζσ προλιψεισ: νζμεςισ, ὄνειροσ, τῶν μελλόντων κακῶν κατὰ τὸν παῖδα, ο Ηρόδοτοσ δθλϊνει το τζλοσ τθσ ιςτορίασ ιδθ από τθν αρχι τθσ, δθμιουργϊντασ ζνα δραματικό κλίμα ζνταςθσ και αγωνίασ με τθ ςυμφορά που επαπειλείται, κλίμα χαρακτθριςτικό του είδουσ τθσ νουβζλασ. Επικουρικά ςτθ διαμόρφωςθ του κλίματοσ αυτοφ λειτουργεί θ προςιμανςθ ‘διζφθαρτο’5, αντιςτρόφωσ, κακϊσ ο ανϊνυμοσ γιοσ που φυτοηωεί ςτο πατρικό παλάτι κα αποδειχκεί ϋχριςιμοσ’6, ενϊ ο προικιςμζνοσ Άτθσ κα καταδικαςτεί ςτθν ανωνυμία του κανάτου, αναδεικνφοντασ τθν αβεβαιότθτα των ανκρωπίνων7. ΢τθ ςυνζχεια, θ ευκφγραμμθ αφιγθςθ ςτινει το ςκθνικό του δράματοσ αποκαλφπτοντασ το όνειρο και τα προλθπτικά μζτρα του Κροίςου. Με τθ ςυςτολι του χρόνου: ‘Αὐτίκα’ τονίηεται θ αμεςότθτα τθσ εκδιλωςθσ τθσ κεϊκισ νζμεςθσ8 προσ τα ανκρϊπινα ανάρμοςτα, ενϊ θ ςφνοψθ των προλθπτικϊν μζτρων του Κροίςου αποκαλφπτει τθ βιαςφνθ του να αποφφγει το αναπόφευκτο ‘αποπλανϊντασ’ τον αναγνϊςτθ-ακροατι9 για πικανι αλλαγι των προδιαγραφζντων. Με τθν επαναλθπτικι αφιγθςθ του ονείρου10 ο αφθγθτισ εμπλζκει τον αναγνϊςτθ ςε αυτό που

3. 3
εκείνοσ εςτιάηει, να απεικονίςει τθν πορεία των προςπακειϊν από τθν πλευρά των θρϊων προκειμζνου να μθν επαλθκευκεί το όνειρο, κακιςτϊντασ ςαφι τθν αλυςίδα των παρανοιςεων ςτθν πορεία τθσ ερμθνείασ του. ΢τθν §35 με τθν περιγραφι του ξζνου11 θ διαςτολι του χρόνου δίνει τθν ψευδαίςκθςθ απομάκρυνςθσ του ονείρου, ενϊ ςκιαγραφείται με αργό ρυκμό ο μοχλόσ τθσ τραγικισ πραγματοποίθςισ του, ο Άδραςτοσ. Η ςυςτολι του χρόνου: ἐκάθηρε12, βάηει ςε δεφτερο πλάνο τθν κάκαρςθ, ανοίγοντασ βιαςτικά τθν αυλαία τθσ ςκθνισ του διαλόγου Κροίςου- Άδραςτου, μια ςκθνι που κυμίηει τα λόγια του Χοροφ ςτθν Αντιγόνθ του ΢οφοκλι, ςτ.622-62413. Η ανάδρομθ αφιγθςθ του φόνου του Άδραςτου14, ενϊ προςθμαίνει τον επόμενό του φόνο15, δεν κινθτοποιεί τον Κροίςο, που ςαν άλλοσ καβαφικόσ Νζρωνασ16, παγιδευμζνοσ ςτο παρόν, δεν υποψιάηεται τα αντίποινα του κεοφ που κα τον ρίξουν ςτθν πιο βακιά εξακλίωςθ. Με τθν περιγραφικι παφςθ(ὁρμϊμενοσ…πρὸσ αὐτοῦ) ςτθν §36, ο αργόσ ρυκμόσ τθσ αφιγθςθσ ξαναδίνει τθν επίφαςθ τθσ απόκλιςθσ από το όνειρο πλζκοντασ, όμωσ, αναπόδραςτα το ςχζδιο των κεϊν: από τον Άδραςτο ςτον κάπρο, από το ζνα όργανο τθσ μοίρασ ςτο άλλο17. Η ςκθνι των αγγελιοφόρων και του Κροίςου με τθν αναπαραςτατικότθτα του λόγου και θ επαναλθπτικι αφιγθςθ18 του κάπρου με τον αντικακρεπτιςμό τθσ πολλαπλισ εςτίαςθσ του αφθγθτι, των αγγελιοφόρων και του Κροίςου, φζρνει προ ομμάτων μασ τθν τραγικι μοίρα του Κροίςου: κα ‘διαφκαρεί’ ο γιοσ αυτοφ που ςτα δικά του λόγια μόνο δεν ακοφγονται οι λζξεισ: διαφθείρεςκε- διαφθείρει.
Η προθγοφμενθ επαναλθπτικι αφιγθςθ ςυνεχιηόμενθ μζςα από τθ ματιά του Άτθ19 οδθγεί ςτο κριςιμότερο ςθμείο τθσ τραγικισ ιςτορίασ, ςτο διάλογο Άτθ-Κροίςου, §§37-40, κακιςτϊντασ τον πρϊτο εκτελεςτι του ςχεδίου τθσ μοίρασ. Σα αρχικά λόγια τθσ ςκθνισ του Άτθ20 οργανωμζνα λογικά ςτον άξονα του χρόνου: παρελκόν21- παρόν22- μζλλον23,

4. 4
προδιαγράφουν τθν επιχειρθματολογικι του νίκθ και ταυτόχρονα ςθματοδοτοφν, με τθν καταχρθςτικι λογικι τουσ, το ανφπαρκτο μζλλον του. ΢τθ ςκθνι τθσ απάντθςθσ του Κροίςου24, θ ενάργεια τθσ αφιγθςθσ εξθγεί τισ πράξεισ του25 και φωτίηει το κίνθτρό του26, ενϊ θ επαναλθπτικι αφιγθςθ για τον άλλο του γιο αποτελεί πάλι προςιμανςθ-δόλωμα27, τονίηοντασ το βάκοσ τθσ άγνοιάσ του για τθ μοίρα του. Με τθν επαναλθπτικι αφιγθςθ του ονείρου ςυνεχίηεται θ αλυςίδα των παρανοιςεων ςτθν πορεία τθσ ερμθνείασ του28: ο Κροίςοσ χρθςιμοποιεί μια γενικευτικι φράςθ29 και ο Άτθσ παρακζτει τθ δικι του ερμθνεία30,αποκλείοντασ από το ςυλλογιςμό του το ενδεχόμενο μιασ διαφορετικισ, μθ υπολογιςμζνθσ εκδοχισ. ΢τθν τελευταία ςκθνι του Κροίςου31, θ ςυνοπτικότθτα τθσ απάντθςισ του αντικατοπτρίηει τα περιοριςμζνα όρια τθσ ςκζψθσ του και προςθμαίνει τθν μεγάλθ πικανότθτα λάκουσ του και επαλικευςθσ του ονείρου.
΢υςτελλόμενοσ ο χρόνοσ32, με γοργό ρυκμό το ςκθνικό αλλάηει και προβάλλεται θ ςκθνι του διαλόγου Κροίςου- Άδραςτου, §§41-42. Η ςκθνι του Κροίςου, που ξεκινά με ζναν άψογα δομθμζνο ιαμβικό τρίμετρο33, δομθμζνθ και αυτι ςτον άξονα του χρόνου34, όπωσ του Άτθ ςτθν §37, προδιαγράφει τθ δικι του τϊρα επιχειρθματολογικι νίκθ. Η αναδρομικι αφιγθςθ του κακαρμοφ προβάλλει εκβιαςτικά ςτο παρόν τθν αρχι τθσ ανταπόδοςθσ και θ πρόλθψθ περί κλεφτϊν τονίηει τθν ανθςυχία του πατζρα για το γιο. Η ζλλειψθ τθσ γνωςτοποίθςθσ του ονείρου ςτον Άδραςτο επιταχφνει τθν πορεία του Κροίςου ςτθ ςυμφορά. Η ςκθνι του Άδραςτου, πλεγμζνθ κι αυτι ςτον άξονα του χρόνου τονίηει τθν τφφλωςθ του νου του Κροίςου: ζνα άςχθμο παρελκόν: ‘ςυμφορῇ35 τοιῇδε’, μια βεβιαςμζνθ πράξθ του παρόντοσ που αγνοεί το πλζγμα των δεδομζνων: ’ὀφείλω γάρ ςε ἀμείβεςθαι χρηςτοῖςι’, μετατρζπουν τισ ειλικρινείσ προκζςεισ: ‘ἀπήμονα τοῦ φυλάςςοντοσ εἵνεκεν προςδόκα τοι ἀπονοςτήςειν’ ςε τραγικι ειρωνεία36 μόνο ςτα αφτιά ενόσ

5. 5
εξωτερικοφ αποδζκτθ και όχι του Κροίςου, προοιωνίηοντασ τθ ςυμφορά. ΢τθν §43 με τθν αρχικι ςυνοπτικι αφιγθςθ37 οδθγοφμαςτε γριγορα ςτθν ακμι τθσ τραγωδίασ38. Η επαναλθπτικι αναδρομικι αφιγθςθ του κακαρμοφ και του πρϊτου φόνου39, μζςα από τθν αντίκεςθ κάκαρςθσ-αμαρτίασ, επιβραδφνοντασ το ρυκμό, επιτείνει τθν αγωνία και προςθμαίνει τον δεφτερο φόνο40. Η επαναλθπτικι αφιγθςθ του ονείρου γίνεται τϊρα κυκλικι41 και το επαλθκεφει: θ αςτοχία του Άδραςτου φζρνει ςτο φωσ τισ αςτοχίεσ των ερμθνειϊν και των υπολογιςμϊν των δραςτϊν τθσ ιςτορίασ. Ο περιλθπτικόσ42 μονόλογοσ του αγγελιοφόρου μετακζτει τθν προςοχι από το τραγικό επειςόδιο του φόνου ςτθν τραγικι μορφι του Κροίςου που, μζςω τθσ βαςανιςτικισ επιβράδυνςθσ τθσ αποκάλυψθσ του φονιά, βιϊνει το επϊδυνο πζραςμα από τθν άγνοια ςτθ γνϊςθ. Οι επαναλθπτικζσ αφθγιςεισ ςτθν §44: ‘φόνου ἐκάθηρε’- ‘ὑποδεξάμενοσ τὸν ξεῖνον’-‘ὡσ φφλακα ςυμπζμψασ αὐτὸν’, γεμίηοντασ το χρόνο τθσ μεταφοράσ του νεκροφ ςτο παλάτι, κακιςτοφν δραματικότερθ τθ μορφι του Κροίςου, γιατί, ενϊ οι ςκζψεισ του, γυρίηοντασ κυκλικά γφρω από τθ λανκαςμζνθ ςτάςθ του προσ τον ‘οὐ καθαρὸν χεῖρασϋ43, κα μποροφςαν να λειτουργιςουν ωσ κεντρομόλοσ δφναμθ για τθν ςυνειδθτοποίθςθ του πραγματικά υπεφκυνου, λειτουργοφν, δυςτυχϊσ, φυγόκεντρα.
Η ςυςτολι του χρόνου με τθν ελλειπτικι αφιγθςθ: ‘μετὰ τοῦτο’ τθσ §45 επιταχφνει το πζραςμα ςτθ λφςθ του δράματοσ. Η αναδρομικι περιλθπτικι αφιγθςθ44 του Άδραςτου κατά τθ νεκρικι πομπι αποκαλφπτει το βακμό αυτογνωςίασ του, ςε αντίκεςθ με τον Κροίςο(§44), προμθνφοντασ τθ ςυνειδθτι ενζργεια του φονιά ςτο τζλοσ. Η ςκθνι του μονολόγου του Κροίςου φωτίηει τθν πλάνθ του, λειτουργϊντασ πάλι φυγόκεντρα όςον αφορά τθν αιτία των ςυμφορϊν του, και προβάλλει τθ μοναξιά τθσ άγνοιάσ του, κακϊσ τα λόγια του μζνουν μετζωρα χωρίσ απάντθςθ. Η

6. 6
ελλειπτικι αφιγθςθ: ‘ἔθαψε’ επιςπεφδει τθν τελευταία πράξθ του δράματοσ και υπονοεί τθν αςυνειδθςία του Κροίςου μετακζτοντάσ τθν ςτθν §8745. Η επαναλθπτικι αναδρομικι αφιγθςθ του διπλά φονιά46 επιβραδφνοντασ τθν αφιγθςθ τθν οδθγεί ςτο τζλοσ τθσ, ςτον τελευταίο φόνο: ο Άδραςτοσ αυτοχειριάηεται, αφοφ είναι ‘βαρυςυμφορϊτατοσ’, καταργϊντασ το λόγο και αφινοντασ να θχοφν ςτα αφτιά μασ μόνο τα τελευταία λόγια του μελλοντικοφ ‘βαρυςυμφορϊτατου’ Κροίςου. ΢υμπεραςματικά, ςτθ νουβζλα του Άδραςτου, που ωσ μζροσ τθσ ιςτορικισ αφιγθςθσ τθν προωκεί, οι αφθγθματικζσ τεχνικζσ του χρόνου προβάλλουν τθ μεταβολι τθσ τφχθσ και το ρόλο τθσ ςτθ ηωι των ανκρϊπων, αποκαλφπτοντασ τθν ανκρϊπινθ ςυμφορά και, ςυγκεκριμζνα, τισ επιπτϊςεισ τθσ φβρθσ του Κροίςου ςτουσ απογόνουσ του, χωρίσ ο ίδιοσ να φτάνει ακόμθ ςτθν αριςτοτελικι αναγνϊριςθ. Εκεί κα φτάςει μόνο όταν, ζχοντασ πζςει οι επιπτϊςεισ τθσ φβρθσ πάνω του, κα φωνάξει πάνω ςτθν πυρά το όνομα του ΢όλωνα47.
Σημειώςεισ
1 Ι 7-13 2 Ι 29-33 3 Ι 34-45 & 84-91 4 Ι 33 5 § 34: Ἦζαλ δὲ ηῷ Κξνίζῳ δύν παῖδεο, ηῶλ νὕηεξνο κὲλ δηέθζαξην, ἦλ γὰξ δὴ θσθόο, ὁ δὲ ἕηεξνο ηῶλ ἡιίθσλ καθξῷ ηὰ πάληα πξῶηνο 6 Ι 85. Γηα ηελ αμηνπηζηία ηεο πιεξνθνξίαο απηήο ζην Καθξηδήο: 75 7 Επίζεο ραξαθηεξηζηηθό ηνπ είδνπο ηεο λνπβέιαο. Θα ηνικνύζα, εμάιινπ, λα ζεσξήζσ ην ρσξίν σο πξνζήκαλζε ηεο απξόζκελεο ηειηθήο ήηηαο ηεο πεξζηθήο ππεξδύλακεο από κηα ρνύθηα αδύλακνπο Έιιελεο. 8 Γηα ην κνηίβν ηεο εθδίθεζεο σο ηζηνξηθήο εμήγεζεο ζην έξγν ηνπ Ηξνδόηνπ, ζην Romilly, J. de, La vengeance comme explication historique dans l'oeuvre d'Hérodote, 1971. 9 Γηα ην ζέκα αλαγλσζηώλ- αθξναηώλ ηεο Ιζηνξίαο ηνπ Ηξνδόηνπ, ζην Flory, S.,‘Who read Herodotus’ Histories?’, AJP 101(1980)12-28 ζηο Ιζηορίη: Δεκαηέζζερα Μελεηήμαηα για ηον Ηρόδοηο, μηθρ. Τζαλλήλα, Λ, επιμέλεια Μελίζηα Α & Σωηηροπούλοσ, Γ., 151-173, εκδ. Σμίλη, Αθήνα, 2004. 10 § 34: αἰρκῇ ζηδεξέῃ βιεζέληα - θξεκάκελνλ ηῷ παηδὶ ἐκπέζῃ 11 § 35:ἀπηθλέεηαη…ἐδέεην θπξῆζαη 12 § 35:ἐθάζεξε , ηὰ λνκηδόκελα ἐπνίεζε, παξαπιεζίε ἡ θάζαξζηο

7. 7
13 ηὸ κακὸν δοκεῖν ποη' ἐζθλὸν ηῷδ' ἔμμεν, ὅηῳ θρένας θεὸς ἄγει πρὸς ἄηαν. 14 θνλεύζαο δὲ ἀδειθεὸλ ἐκεσπηνῦ 15 Παξόκνηνο ν ξόινο ηεο επαλαιεπηηθήο αθήγεζεο ηνπ θαζαξκνύ θαη ηνπ θόλνπ ζηελ §44 16 Κ.Π. Καβάθεο, Η δηνξία ηνπ Νέξσλνο (1918) 17 Γηα ηα ιατθά ζέκαηα θαη ηα ηππηθά παξακπζηθά ζηνηρεία ηεο λνπβέιαο ηνπ Άδξαζηνπ, ζην Καθξηδήο: 72-74. 18 § 37: ὑὸο ρξῆκα...δηαθζείξεζθε ||ὑὸο ρξῆκα κέγηζηνλ…δηαθζείξεη…ηὸλ παῖδα θαὶ ινγάδαο λεελίαο || ινγάδαο…ηὸ ζεξίνλ ἐθ ηῆο ρώξεο. 19 § 37: ηόλ γε παῖδά ζθη ζπκπέκςεηλ ιέγεη πξὸο αὐηὸλ ὁ λεελίεο ηάδε 20 § 37 21 § 37:πξόηεξόλ θνηε: εμσηεξηθή αλάιεςε 22 § 37:Νῦλ δέ… 23 § 37:δόμσ: εμσηεξηθή πξόιεςε 24 § 38 25 § 38:γάκνλ - νὐθ ἀπνπέκπσ 26 § 38:ζε δηαθιέςαη 27 πξβι ζρόιηα § 34. Γηα ηνλ όξν ‘ δόισκα’, ζην Genette,G., ‘Discours du récit’, ζην Figures III, Paris: Seuil, 112, 1972. 28 πξβι ζρόιηα § 34 29 § 38: ὑπὸ γὰξ αἰρκῆο ζηδεξέεο ἀπνιέεζζαη 30 § 39: ὑπὸ αἰρκῆο ζηδεξέεο θάλαη ἐκὲ ηειεπηήζεηλ 31 § 40 32 § 41: Εἴπαο δὲ ηαῦηα ὁ Κξνῖζνο κεηαπέκπεηαη ηὸλ Φξύγα Ἄδξεζηνλ, ἀπηθνκέλῳ δέ νἱ ιέγεη ηάδε. 33 § 41: Ἄδξεζη(ε), ἐγώ ζε ζπκθνξῇ πεπιεγκέλνλ 34 § 41 : παξειζόλ: ἐγώ…ἐθάζεξα ||παξόλ: λῦλ…ὀθείιεηο || κέιινλ: θύιαθνλ παηδόο ζε ηνῦ ἐκνῦ ρξείδσ γελέζζαη ἐο ἄγξελ ὁξκσκέλνπ, κή ηηλεο θαη’ ὁδὸλ θιῶπεο θαθνῦξγνη ἐπὶ δειήζη θαλέσζη ὑκῖλ. Πξὸο δὲ ηνύηῳ θαὶ ζέ ηνη ρξεόλ ἐζηη ἰέλαη ἔλζα ἀπνιακπξπλέαη ηνῖζη ἔξγνηζη· 35 Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε ιέμε «ζσμθορή», ελώ ζηηο §35,41,42,45 παξνπζηάδεηαη σο πηθξή αλάκλεζε, επαλαιακβαλόκελε από ηα ρείιε ηνπ αθεγεηή, ηνπ Κξνίζνπ θαη ηνπ Άδξαζηνπ, ζηα αθηηά ηνπ αθξναηή- αλαγλώζηε ερεί σο πξνζήκαλζε ηεο ζπκθνξάο. 36 Γηα ηελ ηξαγηθή εηξσλεία ζην επεηζόδην ηνπ Άδξαζηνπ, L’ ironie tragique dans l’ épisode d’ Adraste, ζην Muenier : 10-12. 37 § 43: ἤηζαλ κεηὰ ηαῦηα…ἐζεθόληηδνλ. 38 Γηα ηηο αλαινγίεο αλάκεζα ζην δξάκα ηνπ Άδξαζηνπ θαη ηελ Ειιεληθή ηξαγσδία, Analogies entre le drame d’ Adraste et da tragédie Grecque, ζην Muenier :4-6. 39 § 43: νὗηνο δὴ ὁ θαζαξζεὶο ηὸλ θόλνλ, θαιεόκελνο δὲ Ἄδξεζηνο 40 § 43: ηπγράλεη δὲ ηνῦ Κξνίζνπ παηδόο. 41 § 34: αἰρκῇ βιεζέληα - § 43: βιεζεὶο ηῇ αἰρκῇ 42 § 43: ηήλ ηε κάρελ θαὶ ηὸλ κόξνλ
43 Δηαθνξεηηθή ζηάζε θξαηά ν Ξέξμεο ζην 7.134-137. Γηα ην αθεγεκαηηθό κνηίβν ηνπ απνδηνπνκπαίνπ ηξάγνπ ή κνηίβν ηνπ Σίλσλα ζηνλ Ηξόδνην: Stern, J.,

8. 8
‘Scapegoat Narratives in Herodotus’, Hermes, 119. Bd., H. 3, pp. 304-311, published by Franz Steiner Verlag, 1991. 44 § 45: ιέγσλ ηήλ ηε πξνηέξελ ἑσπηνῦ ζπκθνξήλ, θαὶ ὡο ἐπ’ ἐθείλῃ ηὸλ θαζήξαληα ἀπνισιεθὼο εἴε. 45 §87: Οὐδείο γάξ νὕησο ἀλόεηνο ἐζηηλ, ὅζηηο πόιεκνλ πξό εἰξήλεο αἱξέεηαη· ἐλ κέλ γάξ ηῇ νἱ παῖδεο ηνύο παηέξαο ζάπηνπζηλ, ἐλ δέ ηῷ νἱ παηέξεο ηά ηέθλα. 46 § 45: νὗηνο δὴ ὁ θνλεὺο κὲλ ηνῦ ἑσπηνῦ ἀδειθενῦ γελόκελνο, θνλεὺο δὲ ηνῦ θαζήξαληνο 47 Ι 86
Βιβλιογραθία:
1. Barry, P., ‘Beginning theory, An introduction to literary and cultural theory’, 3rd edition, 215-238, Manchester University Press, 2009.
2. Chiasson, C.C., ‘Herodotus' Use of Attic Tragedy in the Lydian Logos’, Classical Antiquity, 22: 5-35, University of California Press, 2003.
3. De Jong, I.J.F., ‘Ηξνδόηεηα αθεγεκαηνινγία’, ζην Ἱζηνξίε: Δεθαηέζζεξα Μειεηήκαηα γηα ηνλ Ηξόδνην, κηθξ. Τδαιιήια, Λ., επηκ. Μειίζηα Α & Σσηεξνπνύινπ, Γ., 385-425, εθδ. Σκίιε, Αζήλα, 2004.
4. De Jong, I.J.F. ‘Narrative Unity and Units’, ζην Bakker, E. J., De Jong, I. J. F. & Van Wees, H. (επηκ.) Brill's Companion to Herodotus, 245-266, Leiden θαη Boston, 2002.
5. De Jong, I.J.F., ‘Narratologia e storiografia: Il racconto di Atys e Adrasto in Erodoto 1, 34-45’, Quaderni Urbinati di Cultura Classica, New Series, 80: 87-96, Fabrizio Serra editore,2005.
6. De Jong, I.J.F., ‘Time in Ancient Greek Literature’, Studies in Ancient Greek Narrative, 2: 505-522, Library of Congress.
7. Gray, V. J. ‘Short Stories in Herodotus’ Histories’, ζην Bakker, E. J., De Jong, I. J. F. & Van Wees, H. (επηκ.) Brill's Companion to Herodotus, 291-317, Leiden θαη Boston, 2002.
8. Καθξηδήο, Ι.Θ., ‘Άηεο, ν γηνο ηνπ Κξνίζνπ’, ζην Ειιήλσλ Λόγνη, 66-75, Θεζζαινλίθε, 1981.
9. Lesky, A., Ιζηνξία ηεο Αξραίαο Ειιεληθήο Λνγνηερλίαο, κηθξ. Τζνπαλάθεο, Αγ., 435- 462, εθδ. Κπξηαθίδε, Θεζζαινλίθε, 1990.
10. Marincola, J., ‘Ο εξνδόηεηνο αθεγεηήο θαη ε παξνπζία ηνπ ζηελ αθήγεζε’, ζην Ἱζηνξίε: Δεθαηέζζεξα Μειεηήκαηα γηα ηνλ Ηξόδνην, κηθξ. Τδαιιήια, Λ., επηκ. Μειίζηα Α & Σσηεξνπνύινπ, Γ., 362-384, εθδ. Σκίιε, Αζήλα, 2004.
11. Μαξσλίηεο, Δ.Ν., Ηξόδνηνο Οθηώ λνπβέιεο θαη ηέζζεξα αλέθδνηα. Εηζαγσγή, κεηάθξαζε θαη πέληε δνθίκηα, εθδ. Άγξα, Αζήλα, 2009.
12. Meunier, J. L'episode d'Adraste (Herodote I 33-45), Didaskalikon 23, Athénée royal de Liège. Centre de recherche et de documentation pour l' enseignement du grec, (1968), 1-12.
13. Payen, P., ‘Ιζηνξηθόο ιόγνο θαη αθεγεκαηηθέο δνκέο ζηνλ Ηξόδνην’, ζην Ἱζηνξίε: Δεθαηέζζεξα Μειεηήκαηα γηα ηνλ Ηξόδνην, κηθξ. Τδαιιήια, Λ., επηκ. Μειίζηα Α & Σσηεξνπνύινπ, Γ., 426-467, εθδ. Σκίιε, Αζήλα, 2004
14. Pelling, C., ’Educating Croesus: Talking and Learning in Herodotus' Lydian Logos’, Classical Antiquity, 25: 141-177, University of California Press, 2006.

9. 9
15. Rood, T., ‘Herodotus’, Time in Ancient Greek Literature, Studies in Ancient Greek Narrative, 2: 115-130, Library of Congress.
16. Sebeok T.A.,- Brady E., ‘The Two Sons of Croesus a Myth about Communication in Herodotus’, Journal of the Folklore Institute, 15: 5-22, Indiana University Press, 1978.
17. Σππξόπνπινο, Η., ‘Τα εξσηηθά θαη ηα αηκνζηαγή ηνπ Ηξνδόηνπ’, πξνιεγόκελα, 9- 15, εθδ. Παηάθε, Αζήλα, 1998.
18. Stern, J., ‘Scapegoat Narratives in Herodotus’, Hermes, 119. Bd., H. 3: 304-311, Franz Steiner Verlag, 1991.
19. Wellek, R. – Warren, A., ‘Θεσξία Λνγνηερλίαο’, 269-287, εθδ. Δίθξνο, Αζήλα, 1991.
20. West, S., ‘The Classical Review’, New Series, 38: 16-17 (Long T., ‘Herodotus, Book I, Repetition and Variation in the Short Stories of Herodotus’ - McNeal R.A., Herodotus, Book I’), Cambridge University Press on behalf of The Classical Association, 1998.
Χρήζιμες Ιζηοζελίδες:
1. http://www.kyknos.org.uk
2. http://www.ancientnarrative.com
3. http://www.chss.montclair.edu/classics/petron
4. http://hup.sub.uni-hamburg.de/lhn/index.php/Main_Page