tuuh

1. “Феноменологи”
Багш Д.Нямдаваа

2. Э.Гуссерлийн хувьд феномен буюу үзэгдэл гэдэг бол
бодитой юм үзэгдэл биш, харин хүний ухамсарт илт
тодорхой байдлаар өгөгдсөн санаалаг мөн чанар юм.
Хүний ухамсар анхнаасаа өөрийн судлагдахуун болох
феномен руу чиглэсэн шинжтэй байдаг.
Огт судлагдахуунгүй, хоосон ухамсар байх
боломжгүйн адил ухамсартай холбоогүй феномен
орших бололцоогүй гэж үзжээ. Мэдрэхүйн буюу
ухамсрын үйлийг Э.Гуссерль ноэзис хэмээн нэрлэж,
харин тэрхүү ноэзисын чиглэсэн судлагдахууныг
ноэма гэж нэрлэсэн байна. Ийнхүү ноэзис, ноэма
хоёрын нэгдлийг феноменологи философид феномен
хэмээх ойлголтоор тэмдэглэдэг.
Феноменуудыг дүрслэн тодорхойлохын тулд
тэдгээрийн талаар гарсан аливаа тайлбар,
интерпретацийг хашилтанд авах буюу феноменологи
редукцийн эхний үе шат болох "эпохе" хэмээх үйлийг
хэрэгжүүлэх хэрэгтэй гэж Э.Гуссерль үзсэн юм.

8. судалгааны

13. “Герменевтик философи”

14. Байгалийн шинжлэх ухааны төдийгүй
нийгэм-хүмүүнлэгийн ухааны мэдлэгийг хэрхэн
ойлгож ухаарах талаар шинэ зүйл хийж чадсан өөр
нэг философи бол герменевтик философи мөн.
Эртний грек хэлний "герменевтик" гэдэг үг
"тайлбарлах" гэсэн утгатай. Дундад зууны үеийн
Европт уг нэр томьёо христос шашны ариун
номлолыг тайлбарладаг урлаг ба аргын нэр болжээ.
Фридрих Шлейермахер /1768-1834/ герменевтикийг
ойлгохуйн урлаг ба техник болохын хувьд
боловсруулж, текстийг ойлгох олон чухал зарчмыг
илрүүлэн тайлбарласан.
Тэрээр герменевтик тойрог хэмээх ойлголтыг
гарган, текстийг тайлбарлах дивинацийн зарчмыг
дэвшүүлсэн юм.

15. Дивинацийн зарчим ёсоор тайлбарлагч нь орон
зай, цаг хугацаа, нөхцөл байдлын саадыг даван
туулж, өөрийгөө зохиогчийн байр суурин дээр хэр
тавьж чадна тэр хэрээр тексийг зөв ойлгоно гэж
сургадаг.
Ганс-Георг Гадамер /1900 онд төрсөн/
герменевтикийн зорилт бол ойлгохуйн
аргыг боловсруулахад биш, харин ойлгохуйн уг
чанарыг болон түүний хэрэгждэг нөхцөлийг
таилбарлах явдал гэж үзжээ.
Түүнчлэн тэрээр дивинацийн зарчмын оронд
эдүүгээчлэх зарчмыг дэвшүүлсэн.

16. Г.Гадамерийн үзлийн үүднээс ертөнц бол гагцхүү
хэлэнд илэрч, хэл нь герменевтик туршлагын
орчин болдог. Өөрөөр хэлбэл ертөнцийн тухай
хүний туршлага заавал хэлний шинжтэй болно.
Хэл бол ойлгохуйн үйл явц хэрэгждэг
универсаль орчин мөн. Ийм
үйл явцын хэрэгжилтийн арга нь тайлбарлахуй
байдаг. Ойлгохуйн
үйл явц бүхэлдээ хэлний үзэгдэл юм.
Герменевтикийн судлах зүйл нь үнэний асуудал
биш, харин ойлгохуйн асуудал
байдаг билээ.